Biologia rozwoju

 Łączy wszystkie działy biologii i wywiera coraz większy nacisk na takie dziedziny nauki, jak

medycyna, rolnictwo, psychologia i pedagogika

 Rozwój – stały postęp

 nie obserwujemy powrotu do stanu wyjściowego

 różnorodność pod względem zmian zarówno

ilościowych, jak i jakościowych; zmian poziomu na jakim przebiega i natężenia zachodzących procesów

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

ROZWÓJ

FILOGENEZA

ONTOGENEZA

zmiany w szeregach

zmiany organizmów w okresie

międzypokoleniowych

życia osobniczego (rozwój

(ewolucyjne) = rozwój rodowy

organizmu od momentu

zapłodnienia do śmierci) =

rozwój osobniczy

ROZWÓJ FIZYCZNY =

ROZWÓJ PSYCHICZNY

całokształt procesów biologicznych

zachodzących w rozwijającym się

organizmie

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

Rozwój

 Proces ukierunkowanych zmian, w których można

wyodrębnić następujące po sobie etapy przemian

(fazy rozwojowe) danego obiektu

 różnicowanie się tego obiektu pod określonym względem

 Rozwój progresywny – rozwój, w którego wyniku

powstaje nowa wyższa jakość

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

Rozwój fizyczny - biologiczny

 Całokształt procesów biologicznych

(biofizycznych i biochemicznych), które są

właściwe organizmom żywym

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

Rozwój

• Cechą rozwoju jest stały postęp uniemożliwiający cofanie się i powrót do pierwotnego stanu wyjściowego

• Cechą charakterystyczną zjawiska rozwojowego jest zmiana progresywna, czyli przechodzenie od prostych do coraz bardziej złożonych poziomów organizacji

• Rozwój jest procesem zintegrowanym to znaczy, że osiągany kolejny poziom organizacji w trakcie rozwoju jest wynikiem interakcji, które zachodzą w ściśle określonej kolejności i których źródło znajduje się w genetycznym podłożu organizmu

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

Definicje rozwoju

Rozwój - to proces uporządkowanego wzrostu i różnicowania, będący wynikiem współdziałania genomu, cytoplazmy, środowiska wewnątrzkomórkowego i środowiska zewnętrznego

Rozwój - jest zaprogramowanym na drodze genetycznej następstwem zmian fenotypowych powstających w wyniku interakcji między genotypem a środowiskiem zewnętrznym. W normalnych warunkach zmiany te są na ogół nieodwracalne

Rozwój - prowadzi do przekształcenia się prostych struktur w formy złożone i bardziej skomplikowane; jest ciągiem wzajemnych oddziaływań kolejno między komórkami, tkankami, narządami, układami i całym organizmem a środowiskiem zewnętrznym Istota rozwoju polega na doskonaleniu organizmu

prowadzącym do jego optymalnej samodzielności

i możliwości przedłużenia istnienia gatunku

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

Ontogeneza (rozwój osobniczy)

 Zmiany organizmów w okresie ich życia

osobniczego

 Proces rozwoju organizmu od momentu

zapłodnienia do śmierci osobnika

 Stałe, nieodwracalne zmiany kierunków

 Stała kolejność etapów rozwojowych

 Stałe przystosowywanie się do zmieniających

się warunków środowiska

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

Procesy ontogenetyczne (J.T. Bonner)

 Twórcze

 Wzrost

 powiększanie masy żywej substancji, synteza coraz to nowych ilości protoplazmy

 powiększanie się wymiarów ciała

 Morfogeneza

 wędrowanie grup komórek powodujące zmiany kształtu

 Różnicowanie

 stopniowe pojawianie się różnic między poszczególnymi częściami zarodka

 Hamujące (ograniczające)

 Wewnętrzne

 aktywizacja i genetyczna determinacja rozwoju

 Zewnętrzne

 czynniki środowiskowe

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

Procesy ontogenetyczne (S.M. Garn)

 Równoległy i skorelowany przebieg procesów

rozwoju i wzrastania

 Rozwój – różnicowanie tkanek i zmiany

w proporcjach ciała

 Wzrastanie – zmiany rozmiarów poszczególnych

tkanek, narządów i ciała jako całości

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

Biologiczne aspekty ontogenezy - aspekty ilościowe i jakościowe

( N. Wolański)

 Wzrastanie

 zwiększanie liczby komórek (rozplem)

 zwiększanie wymiarów i masy ciała (rozrost)

 Różnicowanie (doskonalenie struktur)

 przebudowywanie struktur komórek i tkanek – histogeneza i cytogeneza

 grupowanie się tych tkanek w określone układy i narządy -

organogeneza

 Dostrajanie się tych układów względem siebie

 Dojrzewanie (doskonalenie funkcji)

 specjalizacja (kształtowanie się specyficznych funkcji narządów i układów)

 integracja (dostrajanie się funkcji w ramach organizmu)

 Postęp (doskonalenie organizacji organizmu)

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

Biologiczne aspekty ontogenezy –

aspekty ilościowe i jakościowe

 Kinetyka

 poziom na jakim przebiega rozwój

 Rozmach

 wielkość zmian względem wielkości cechy wyjściowej (urodzeniowej lub maksymalnej)

 Dynamika

 szybkość zmian i zmiany tempa rozwoju (spowolnienie lub przyspieszenie)

 Rytm

 kolejność występowania odmiennego kierunku

i szybkości rozwoju

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

Biologiczne aspekty ontogenezy –

aspekty energetyczno-informacyjne

 Energetyka

 źródła energii i koszt energetyczny działalności organizmu

 Informatyka

 źródła, charakter i mechanizmy przekazywania

informacji

 Metabolika

 mechanizmy stymulacji i charakter przemiany energii

 Dystrybucja

 ekonomika – sposób wykorzystania energii i materii You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

Rodzaje zmian rozwojowych

• zmiany w wielkości

• zmiany proporcji

• zanikanie pewnych właściwości

(np. grasica, zęby mleczne)

• nabywanie pewnych właściwości

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (http://www.novapdf.com)