Biologia rozwoju

. Łączy wszystkie działy biologii i wywiera coraz większy nacisk na takie dziedziny nauki, jak medycyna, rolnictwo, psychologia i pedagogika

. Rozwój – stały postęp

. nie obserwujemy powrotu do stanu wyjściowego

. różnorodność pod względem zmian zarówno ilościowych, jak i jakościowych; zmian poziomu na jakim

przebiega i natężenia zachodzących procesów

ROZWÓJ

FILOGENEZA zmiany w szeregach międzypokoleniowych (ewolucyjne) = rozwój rodowy

ONTOGENEZA zmiany organizmów w okresie życia osobniczego (rozwój organizmu od momentu

zapłodnienia do śmierci) = rozwój osobniczy

ROZWÓJ FIZYCZNY = ROZWÓJ PSYCHICZNY

całokształt procesów biologicznych zachodzących w rozwijającym się organizmie

. Proces ukierunkowanych zmian, w których można wyodrębnić następujące po sobie etapy przemian

(fazy rozwojowe) danego obiektu

. różnicowanie się tego obiektu pod określonym względem

. Rozwój progresywny – rozwój, w którego wyniku powstaje nowa wyższa jakość

Rozwój fizyczny - biologiczny

. Całokształt procesów biologicznych (biofizycznych i biochemicznych), które są właściwe organizmom żywym

• Cechą rozwoju jest stały postęp uniemożliwiający cofanie się i powrót do pierwotnego stanu wyjściowego

• Cechą charakterystyczną zjawiska rozwojowego jest zmiana progresywna, czyli przechodzenie od prostych do coraz bardziej złożonych poziomów organizacji

• Rozwój jest procesem zintegrowanym to znaczy, że osiągany kolejny poziom organizacji w trakcie rozwoju jest wynikiem interakcji, które zachodzą w ściśle określonej kolejności i których źródło znajduje się w genetycznym podłożu organizmu

Definicje rozwoju

Rozwój - to proces uporządkowanego wzrostu i różnicowania, będący wynikiem współdziałania genomu, cytoplazmy, środowiska wewnątrzkomórkowego i środowiska zewnętrznego

Rozwój - jest zaprogramowanym na drodze genetycznej następstwem zmian fenotypowych powstających w wyniku interakcji między genotypem a środowiskiem zewnętrznym. W normalnych warunkach zmiany te są na ogół nieodwracalne

Rozwój - prowadzi do przekształcenia się prostych struktur w formy złożone i bardziej skomplikowane; jest ciągiem wzajemnych oddziaływań kolejno między komórkami, tkankami, narządami, układami i całym organizmem a środowiskiem zewnętrznym Istota rozwoju polega na doskonaleniu organizmu

prowadzącym do jego optymalnej samodzielności i możliwości przedłużenia istnienia gatunku

Ontogeneza (rozwój osobniczy)

. Zmiany organizmów w okresie ich życia osobniczego

. Proces rozwoju organizmu od momentu zapłodnienia do śmierci osobnika

. Stałe, nieodwracalne zmiany kierunków

. Stała kolejność etapów rozwojowych

. Stałe przystosowywanie się do zmieniających się warunków środowiska

Procesy ontogenetyczne (J.T. Bonner)

. Twórcze . Wzrost

. powiększanie masy żywej substancji, synteza coraz to nowych ilości protoplazmy

. powiększanie się wymiarów ciała . Morfogeneza

. wędrowanie grup komórek powodujące zmiany kształtu . Różnicowanie

. stopniowe pojawianie się różnic między poszczególnymi częściami zarodka

. Hamujące (ograniczające) . Wewnętrzne

. aktywizacja i genetyczna determinacja rozwoju . Zewnętrzne

. czynniki środowiskowe

Procesy ontogenetyczne (S.M. Garn)

. Równoległy i skorelowany przebieg procesów rozwoju i wzrastania

. Rozwój – różnicowanie tkanek i zmiany w proporcjach ciała

. Wzrastanie – zmiany rozmiarów poszczególnych tkanek, narządów i ciała jako całości

Biologiczne aspekty ontogenezy - aspekty ilościowe i jakościowe (N. Wolański)

. Wzrastanie

. zwiększanie liczby komórek (rozplem)

. zwiększanie wymiarów i masy ciała (rozrost)

. Różnicowanie (doskonalenie struktur)

. przebudowywanie struktur komórek i tkanek – histogeneza i cytogeneza

. grupowanie się tych tkanek w określone układy i narządy - organogeneza

. Dostrajanie się tych układów względem siebie

. Dojrzewanie (doskonalenie funkcji)

. specjalizacja (kształtowanie się specyficznych funkcji narządów i układów)

. integracja (dostrajanie się funkcji w ramach organizmu)

. Postęp (doskonalenie organizacji organizmu)

Biologiczne aspekty ontogenezy – aspekty ilościowe i jakościowe

. Kinetyka . poziom na jakim przebiega rozwój

. Rozmach

. wielkość zmian względem wielkości cechy wyjściowej (urodzeniowej lub maksymalnej)

. Dynamika

. szybkość zmian i zmiany tempa rozwoju (spowolnienie lub przyspieszenie)

. Rytm

. kolejność występowania odmiennego kierunku i szybkości rozwoju )

Biologiczne aspekty ontogenezy – aspekty energetyczno-informacyjne

. Energetyka

. źródła energii i koszt energetyczny działalności organizmu

. Informatyka

. źródła, charakter i mechanizmy przekazywania informacji

. Metabolika

. mechanizmy stymulacji i charakter przemiany energii

. Dystrybucja

. ekonomika – sposób wykorzystania energii i materii

Rodzaje zmian rozwojowych

• zmiany w wielkości

• zmiany proporcji

• zanikanie pewnych właściwości (np. grasica, zęby mleczne)

• nabywanie pewnych właściwości