Większość przełomowych wynalazków jest dziełem zbiegu okoliczności, lenistwa lub
efektem wojskowych programów badawczych. W przypadku internetu padło na względy
militarne. Wszystko zaczęło się od Zimnej Wojny, kiedy to w 1957 roku został wystrzelony
przez Rosjan pierwszy sztuczny satelita ziemi - Sputnik.
Mocno zaniepokojony tym faktem Departament Obrony (Department of Defence) USA
powołał specjalną Agencję ds. Zaawansowanych Przedsięwzięć Badawczych (Advanced
Research Projects Agency – ARPA).
Zadaniem ARPA było stworzenie sieci komunikacyjnej dla celów wojskowych, która
mogłaby zadziałać nawet w sytuacji zniszczenia tradycyjnych środków komunikacji - w
wyniku ewentualnego ataku nuklearnego. Jedynie taki system mógł zagwarantować, że w
przypadku globalnego konfliktu zostanie zachowana chociażby częściowa możliwość
przekazywania rozkazów pomiędzy poszczególnymi jednostkami militarnymi. Idea ta
zakładała brak centralnego punktu dowodzenia, a jej funkcjonowanie miało być analogiczne
do sieci telefonicznej.
W tym momencie można by sięgnąć głębiej szukając genezy Internetu, stwierdzając, że jego
powstanie nie byłoby możliwe bez wynalezienia przez pana Alexandra Grahama Bella
telefonu. Oczywiście możemy pokusić się o przedstawienie tej historii “od stworzenia świata”
czyli od 700 roku p.n.e., kiedy to Grecy udomowili gołębie pocztowe i nauczyli je przesyłać
wiadomości. W odnośnikach na końcu artykułu znajdziecie adres strony Anthoniego
Anderberg‘a, który takie zestawienie zrobił – przyznam, że jest to ciekawa lektura.
Pomijając daleko posunięte historyczne początki - Departament Obrony sfinansował badania
oraz wyłożył pieniądze na powstanie ośrodków komputerowych. W 1969 roku powstała
eksperymentalna sieć ARPAnet, składająca się z czterech połączonych ze sobą komputerów
mieszczących się w wybranych instytucjach naukowych: Uniwersytet Kalifornijski w Los
Angeles, Uniwersytet Kalifornijski w Santa Barbara, Instytut Stanforda (Stanford Research
Institute) oraz Uniwersytet Stanowy Utah.
Sieć ta była zdecentralizowana – każdy z komputerów był równorzędny i połączony ze
wszystkimi pozostałymi komputerami, toteż w przypadku awarii jednego z nich, mogła ona
nadal funkcjonować - architektura taka nazywa się peer-to-peer, czyli w wolnym tłumaczeniu
–
“równy
z
równym”.
Wykorzystano do tego eksperymentu projekt Paula Barana, który w 1962 r. (raport "On
Distributed Communications Networks) stworzył koncepcję sieci opartej na wymianie
pakietów, polegającej na dzieleniu partii informacji na mniejsze jednostki (tzw. pakiety),
następnie przesyłaniu ich osobno przez sieć oraz ponownemu łączeniu ze sobą dopiero po
dotarciu do odbiorcy.
Niewątpliwe zalety takiego rozwiązania to między innymi:
• możliwość jednoczesnego korzystania z łącza przez więcej niż jednego użytkownika,
• zmniejszenie obciążenia sieci oraz redukcja błędów, gdyż w przypadku niepoprawnej
transmisji wystarczy przesłać ponownie jedynie ten pakiet, który nie dotarł lub
którego zawartość była przekłamana,
• polepszenie przepustowości – pakiety mogą wędrować po sieci różnymi drogami, w
zależności od tego, która z nich jest w danej chwili mniej obciążona.
29 września 1969 roku została przeprowadzona pierwsza próba zdalnego połączenia
pomiędzy komputerami w Los Angeles i Stanford. Trwała ona tylko przez dwie litery: “l”
oraz “o” (początek słowa login), gdyż przy przesyłaniu litery “g” jeden z komputerów
stwierdził, że to za dużo i prozaicznie się zawiesił. Mimo tego pewien sukces został
osiągnięty – prace teoretyczne zaczęły ocierać się o praktykę, więc projekt nie został
zawieszony.
Zaczęto intensywnie pracować nad uzgodnieniem protokołów komunikacyjnych, które
miały umożliwić porozumiewanie się pomiędzy komputerami różnych typów. Network
Working Group - opracowała obowiązujące standardy oraz przedstawiła formalny opis reguł,
które muszą realizować komunikujące się ze sobą komputery oraz opis formatu przesyłanych
komunikatów. Wszystkie te zasady zostały zebrane w elektronicznych dokumentach zwanych
“Request for Comments”. RFC funkcjonują do dzisiaj jako podstawowa forma
dokumentowania standardów w Internecie.
Pierwsze dostępne usługi sieciowe obejmowały zdalne logowanie (Telnet) i transmisję
plików (FTP – File Transfer Protocol). W następnej kolejności pojawiła się możliwość
przesyłania poczty elektronicznej (e-mail) - pierwszy program do jej obsługi został napisany
przez Raya Tomlinsona, który wprowadził popularny znak “małpki” - @.
W 1972 r w trakcie międzynarodowej konferencji poświęconej komunikacji pomiędzy
komputerami (International Conference on Computer Communications) - odbyła się pierwsza
publiczna demonstracja ARPAnet’u.
W sieci ARPAnet były już 23 hosty (serwery) oraz 15 węzłów, na które składały się
instytucje akademickie i rządowe, a węzeł na Hawajach został podłączony przez łącze
satelitarne.
Nazwa agencji ARPA została zmieniona na DARPA (Defense Advanced Research Projects
Agency).
Rok później zaczęto coraz poważniej myśleć o połączeniach międzynarodowych. W celu
ustalenia wspólnego protokołu powołano Internetwork Working Group, której przewodniczył
Vinton Cerf określony później mianem ojca internetu.
W 1973 roku powstaje pierwsze połączenie międzynarodowe z USA do Wielkiej Brytanii
(London College University) przez Norwegię (Royal Radar Establishment).
W 1975 roku powstaje pierwsza lista mailingowa, a rok później królowa Elżbieta II wysyła
list przy użyciu poczty elektronicznej.
W roku 1979 powstają tekstowe grupy dyskusyjne (Usenet) stworzone przez studentów Toma
Truscott’a i Jamesa Ellis’a z Uniwersytetu Duke oraz Stevea Bellovin’a z Uniwersytetu
Północnej Karoliny.
Zaczyna się robić gęsto i coraz bardziej różnorodnie pod względem sprzętowym, powstają
nowe niezależne sieci. W 1980 roku już 400 serwerów jest połączonych siecią ARPAnet.
Po raz kolejny palącym problemem staje się opracowanie standardowego sposobu
komunikacji, jednolitego dla wszystkich serwerów w sieci. Na przełomie lat 70-tych i 80-tych
Vinton Cerf i Bob Cahn pracują nad tym pilnie, czego efektem jest wprowadzony w 1982
roku, jako standard dla ARPAnet’u, protokół TCP/IP (Transmission Control
Protocol/Internet Protocol), który jest do tej pory używany. Podstawy TCP zostały
opublikowane w 1974 r. w opracowaniu "A protocol for Packet Network Internetworking".
W 1981 roku powstaje CSNET (Computer Science Network) – sieć przeznaczona dla
naukowców nie mających połączenia z ARPAnet’em oraz BITNET ("Because It's Time
NETwork") łącząca City University of New York z Uniwersytetem w Yale. Sieć Bitnet nie
używała standardowego protokołu, ale stała się popularna dzięki usłudze Listserv – listom
dyskusyjnym o dużo większych możliwościach od oferowanych przez ARPAnet.
W 1982 roku powstaje w Europie sieć Eunet (European Unix Network), pozwalająca na
korzystanie z usług poczty elektronicznej oraz Usenet’u.
1 stycznia 1983 roku ARPAnet zostaje rozdzielony na dwie części: militarną – MILNET oraz
cywilną – ARPAnet, czyli późniejszy NSFnet. Obie sieci są jednak połączone ze sobą przy
pomocy bramy (gateway) oraz powstaje połączenie pomiędzy ARPAnet a CSNET, co uważa
się za początek Internetu. Prawie jednocześnie powstają połączenia do Europy, Ameryki
Południowej, Japonii i Australii. Na University of Wisconsin powstaje pierwszy Name
Server.
W tym samym roku zostaje utworzona EARN (European Academic and Research Network) -
Europejska Akademicka i Badawcza Sieć Komputerowa będąca odpowiednikiem Bitnet’u.
W 1984 roku wprowadzona jest usługa DNS (Domain Name System) – adresy są wreszcie
łatwe do zapamiętania! W sieci jest już około 1000 serwerów. W Wielkiej Brytanii powstaje
JANET (Joint Academic Network).
W 1986 roku zostaje stworzona NSFNET (National Science Foundation) – amerykańska
ogólnokrajowa sieć szkieletowa o przepustowości 56 Kbps, łącząca początkowo pięć
superkomputerów z ośrodków uniwersyteckich w Cornell, Illinois, Princeton, Pittsburgh i San
Diego. Sieć ta rozwija się bardzo szybko. Przyłączają się do niej także inne kraje tworzące u
siebie analogiczne sieci szkieletowe.
W sieci Internet jest już 241 grup dyskusyjnych oraz 5 razy więcej serwerów niż dwa lata
wcześniej.
W 1988 roku pojawia się pierwszy wirus internetowy o nazwie Internet Worm (internetowy
robak), co jest kolejnym impulsem przyczyniającym się do zawiązania CERT (Computer
Emergency Response Team) - organizacji zajmującej się zapewnieniem bezpieczeństwa w
sieci.
W tym samym roku powstaje usługa IRC (Internet Relay Chat) umożliwiająca prowadzenie
rozmów w czasie rzeczywistym, stworzona przez studenta z Finlandii - Jarkko Oikarinen’a.
W 1989 roku liczba serwerów w Internecie przekracza 100 000. Ilość hostów jest tak duża, że
poważnym problemem staje się znalezienie żądanych informacji. Remedium na to staje się
pierwszy katalog zasobów sieciowych stworzony przez Petera Deutsch’a oraz jego
współpracowników z Uniwersytetu McGill w Montrealu – program ARCHIE przeglądał od
czasu do czasu znane serwery FTP i tworzył indeks ich zawartości z możliwością
wyszukiwania plików. Wkrótce powstaje wiele serwerów oferujących tę usługę.
W 1990 ARPAnet kończy swoją działalność, zarząd nad Internetem przejmuje NSFnet.
Liczba serwerów przekracza 300 000, a grup dyskusyjnych jest już około 1 000.
Powstanie WWW i dalszy rozwój Internetu
Tym razem zaczęło się od fizyki. Szwajcarski instytut CERN (“Centre European pour la
Recherche Nucleaire” później “European Laboratory for Particle Physics”) w Genewie poczuł
nieodpartą potrzebę udostępnienia wyników swoich badań naukowcom z całego świata. Tim
Berners-Lee wpadł na pomysł powiązania ze sobą dokumentów znajdujących się na
serwerach WWW (World Wide Web) przy pomocy łączy hipertekstowych, co umożliwiło
połączenie tekstu, grafiki oraz dźwięku. W 1991 roku stworzył on pierwszą przeglądarkę
tekstową
do
WWW.
Pierwszy amerykański serwer WWW powstał w Stanford Linear Accelerator Center w
Kalifornii.
1991 r. - NSFnet zniósł zakaz używania Internetu do celów komercyjnych oraz, co dla nas
najważniejsze, Polska zostaje wreszcie przyłączona do Internetu.
Pojawiają się systemy WAIS (Wide Area Information Server), czyli systemy rozległych baz
danych storzone przez Brewstera Kahle. WAIS indeksowały pełną zawartość różnych baz
danych, dokumentów RFC oraz plików FAQ (Frequently Asked Questions – Najczęściej
Zadawne
Pytania)
list
dyskusyjnych.
Na Uniwersytecie Minnesota w USA powstaje Gopher, czyli system informacyjny
udostępniający różne zasoby (n.p.: pliki tekstowe, binarne, graficzne) oraz usługi sieciowe.
Gopher bardzo szybko zyskuje dużą popularność, gdyż jest on dużo prostszy w obsłudze od
Archie’go czy też systemu WAIS. Zostaje on zaadaptowany przez większość ośrodków
komputerowych na świecie. Obecnie rolę Gopher’a w całości przejęła usługa WWW.
Powstaje standard PGP (Pretty Good Privacy) umożliwiający szyfrowanie przesyłek (Philip
Zimmerman).
W 1992 roku kolejne ośrodki naukowe tworzą swoje serwery WWW, pod koniec roku jest ich
już
50.
Liczba hostów w sieci przekracza milion. Powstaje Społeczność Internetowa (Internet
Society) – ISOC: http://www.isoc.org/, która obecnie skupia 150 organizacji i 6 000
indywidualnych członków z ponad 100 krajow.
W 1993 roku Marc Andreessen wraz z zespołem NCSA (National Center For
Supercomputing Applications) tworzą Mosaic - pierwszą przeglądarkę graficzną do
odczytywania stron WWW. W sieci pojawia się strona internetowa Białego Domu.
Rozpoczyna się wielka kariera stron internetowych – serwerów WWW jest już pięć razy
więcej niż rok wcześniej.
Pierwsza międzynarodowa konferencja poświęcona WWW ("Woodstock of the Web"),
odbyła się w 1994 roku w instytucie CERN i zainteresowała ponad 600 potencjalnych
uczestników,
jednakże
tylko
400
osób
mogło
wziąć
w
niej
udział.
Od tego samego roku można przez Internet słuchać radia oraz zamówić pizzę z Pizza Hut, w
sieci pojawia się także pierwszy bank.
W październiku 1994 roku z inicjatywy Tima Berners-Lee w Massachusetts Institute of
Technology
powstaje
organizacja
World
Wide
Web
Consortium
(W3C
–
http://www.w3c.org). Udział w stworzeniu tej organizacji ma CERN, a wsparcia udzielają
DARPA oraz Komisja Europejska. W kwietniu 1995 do ogranizacji dołącza INRIA (Institut
National de Recherche en Informatique et Automatique) – powstaje pierwszy europejski
serwer W3C. W3C zajmuje się rozwojem sieci, tworzeniem nowych standardów i technologii
oraz zatwierdzaniem oficjalnych specyfikacji (np. języka HTML, arkuszy stylów).
Członkami W3C są naukowcy, programiści, twórcy stron internetowych, firmy, instytucje
oraz stowarzyszenia (n.p: HTML Writers Guild). Działanie W3C jest finansowane przez
większość znaczących korporacji zajmujących się tworzeniem sprzętu i oprogramowania
komputerowego (m.i.n: Microsoft, Intel, Netscape, Apple) oraz inne firmy żywotnie
zainteresowane rozwojem Internetu (np.: Boening, Canal+).
W latach 90-tych pojawiają się nowe technologie: Java, JavaScript, Internet Phone, ActiveX,
VRML (Virtual Environments), RealAudio (przesyłanie dźwięku), WebTV, ASP oraz
popularny staje się dostęp do sieci przez modem.
W 1995 roku NSFnet przekształca się w sieć badawczą, Internet w komercyjną. Powstają
przeglądarki Netscape Navigator oraz Internet Explorer. Pojawiają się firmy Compuserve,
America Online, Prodigy zajmujące się oferowaniem dostępu do Internetu. Do sieci wkracza
komercja i Watykan, pojawiają się pierwsze sklepy internetowe.
W 1996 roku powstają wyszukiwarki Lycos i Yahoo.
W 1997 roku jest już 19.5 miliona serwerów, milion stron WWW oraz ponad 71 tysięcy grup
dyskusyjnych, szacuje się, że rok później liczba stron internetowych wynosi około 300
milionów oraz powstaje technologia portali internetowych.
W 1999 roku First Internet Bank of Indiana, oferuje całodobową pełną obsługę przez Internet
– jest to pierwszy bank dostępny tylko przez internet.
W 2000 powstaje technologia WAP (Wireless Application Protocol), która umożliwia
korzystanie z Internetu przy pomocy telefonów komórkowych. Możliwa staje się rejestracja
domen w językach chińskim, japońskim i koreańskim. Liczba hostów w sieci przekracza 90
milionów.
Internet a Sprawa Polska
Przynależność do bloku państw socjalistycznych, także w kwestii Intrnetu, nie wyszła Polsce
na dobre. Aż do 1989 roku wszystkie kraje tego bloku były objęte programem COCOM, który
polegał na daleko posuniętych restrykcjach technologicznych. Dopiero przemiany ustrojowe
pozwoliły Polsce na podjęcie starań się o przyłączenie do międzynarodowej sieci.
W 1990 roku COCOM znosi większość restrykcji, a Polska uzyskuje członkostwo w EARN.
Powstają regionalne węzły sieci EARN w Warszawie, Wrocławiu i Krakowie.
Rok 1991 przynosi wiele nowości:
• powstaje Zespół Koordynacyjny Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej
powołany przez rektora Uniwersytetu Warszawskiego,
• zostaje stworzona szkieletowa sieć IP, która zostaje podłączona poprzez Kopenhagę
do sieci europejskiej, a następnie do sieci w USA,
• sieci akademickie i naukowe zaczynają funkcjonować pod nazwą Naukowa i
Akademicka Sieć Komputerowa NASK
Kolejne ośrodki akademickie są systematycznie przyłączane do sieci szkieletowej, której
przepustowość stale jest zwiększana.
W 1992 roku powstaje łącze satelitarne z Warszawy do Sztokholmu oraz łącze naziemne do
Wiednia.
TP S.A. uruchamia sieć pakietową POLPAK.
W 1993 roku zostaje uruchomiony pierwszy polski serwer IRC w Uczelnianym Centrum
Informatycznym Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie (irc.uci.agh.edu.pl) oraz
pierwszy serwer WWW.
W rok później pojawiają się pierwsze polskie grupy dyskusyjne.
W 1995 roku TP S.A. pojawia się w internecie, a rok później uruchamia usługę anonimowego
dostępu, a firma Polbox oferuje pierwsze w Polsce darmowe konta e-mail a następnie WWW.