Przygotowanie: E. Jankowska, A. Szymańska, E. Wieczerzak, Katedra Chemii Medycznej, UG, 2012
WITAMINY
A. WITAMINA C
1. Oznaczenie zawartości witaminy C w sokach owocowych za pomocą miareczkowania jodometrycznego Zasada
Oznaczenie zawartości kwasu L-askorbinowego przebiega zgodnie ze schematem:
I2(aq) + I- I3-
C6H8O6 + I3- + H2O C6H6O6 + 3I- + 2H+
Wykonanie
Przygotowanie roztworu jodu
Odważyc po 1 g jodu i jodku potasu. Utrzeć obie substancje w moździerzu do otrzymania czerwono-brunatnego proszku. Przenieść proszek do kolby miarowej o pojemności 1000 ml, spłukując dokładnie moździerz wodą destylowaną. Dolać wody w ilości ok ¾ objętości kolby i rozpuścić substancje stałe. Dolać wody do kreski.
Przechowywać w ciemności.
Przygotowanie roztworu standardowego witaminy C
W kolbie miarowej rozpuścić 0,2500 g (ważna staranność i dokładność naważki!) witaminy C w 250 ml wody.
Oznaczenie miana roztworu jodu za pomocą standardowego roztworu witaminy C
W kolbie stożkowej poj. min. 100 ml umieścić 20 ml roztworu witaminy C. Dodać 10 kropel 1% roztworu skrobi i 2 ml stęż. HCl. Napełnić biuretę roztworem jodu i zanotować objętość początkową. Miareczkować do momentu pojawienia się pierwszej zmiany barwy miareczkowanego roztworu na kolor ciemnoniebieski (utrzymującej się przez przynajmniej 20 sekund mieszania). Zanotować objętość końcową. Powtórzyć miareczkowanie trzy razy.
Miareczkowanie soków owocowych
W kolbie stożkowej poj. min. 100 ml umieścić 20 ml badanego soku. Przeprowadzić miareczkowanie analogicznie do opisanego w punkcie c.
Miareczkowanie soku z owocu cytrusowego
W kolbie stożkowej poj. min. 100 ml umieścić 120 ml soku z cytryny/owocu cytrusowego. Przeprowadzić miareczkowanie analogicznie do opisanego w punkcie c.
B. OZNACZANIE INNYCH WITAMIN
1. Wykrywanie witamin D i A
Zasada
Karotenowce i witamina A wchodzą w reakcję barwną z nasyconym chloroformowym roztworem SbCl3 dając zabarwienie niebieskie, które w obecności witaminy D szybko przechodzi w fioletowoczerwone. (Podczas wykonywania analiz używać wyłącznie suchej pipety ponieważ woda powoduje hydrolizę SbCl3, co przyczynia się do zatykania pipet.)
Wykonanie
Przygotować 5 suchych probówek zawierających po 0,5 ml nasyconego roztworu SbCl3 w chloroformie. Następnie dodać:
-
1 kroplę chloroformowego roztworu (1 ml) witamin A+D – do pierwszej
-
1 kroplę chloroformowego roztworu (1 ml) witaminy A – do drugiej
-
5 kropli chloroformowego roztworu (1 ml) witaminy D – do trzeciej
-
5 kropli rozpuszczonego masła – do czwartej
-
1 kroplę chloroformu (ślepa) – do piątej.
Porównać barwy próby ślepej z próbami zawierającymi witaminy oraz tłuszcz, zinterpretować uzyskane wyniki 1
Przygotowanie: E. Jankowska, A. Szymańska, E. Wieczerzak, Katedra Chemii Medycznej, UG, 2012
2. Wykrywanie witaminy B1 (tiaminy)
Zasada
Tiamina tworzy z kwasem diazofenylosulfonowym (odczynnik diazowy) związek o barwie różowej.
Wykonanie
- przygotować 0,01% roztwór tiaminy, zakwaszony HCl do pH 3-4
- przygotować roztwór zasadowy: przygotować 6% roztwór Na2CO3 oraz 4% roztwór NaOH. Przed użyciem zmieszać równe objętości obu roztworów.
- przygotować odczynnik diazowy:
0,9 g kwasu sulfanilowego rozpuścić w 9 ml stęż. HCl i dopełnić wodą do 100 ml, przechowywać w ciemnej butelce (roztwór jest trwały kilka lat)
1,5 ml roztworu podstawowego odmierzyć do chłodzonej lodem kolbki miarowej na 50 ml, dodać 1,5 ml świeżo przygotowanego 5% roztworu azotynu sodu, a po 5 min dodać, stale mieszając, 6 ml roztworu azotynu sodu. Po minucie uzupełnić kolbkę do kreski wodą, wymieszać i wstawić do lodu na 15 min.
Do probówki wlać 1 ml roztworu zasadowego, dodać 0,5 ml odczynnika diazowego. Po minucie dodać 4 krople roztworu tiaminy. Pojawia się zabarwienie żółte przechodzące po 3 min w różowe.
3. Wykrywanie witaminy B2 (ryboflawiny)
a. wpływ promieni UV na ryboflawinę
Zasada
Ryboflawina pod wpływem promieni UV w alkalicznym roztworze ulega rozpadowi na lumiflawinę i tetrozę.
Lumiflawina fluoryzuje żółtozielono, ponadto w odróżnieniu od ryboflawiny, jest ona rozpuszczalna w chloroformie Wykonanie
Około 1 ml 0,1% roztworu ryboflawiny z trzema kroplami 1 M NaOH wstrząsać naświetlając analityczną lampą kwarcową w ciągu 1 min. Zakwasić roztwór 5 kroplami 10% kwasu octowego i zmieszać z równą objętością chloroformu. Po rozdzieleniu warstw faza chloroformowa fluoryzuje żółtozielono. Wykonać doświadczenie bez naświetlania alkalicznego roztworu ryboflawiny. Fluorescencja będzie minimalna lub nie wystąpi wcale.
b. oksydoredukcyjne właściwości witaminy B2
Zasada
Utleniona forma witaminy B2 ma żółte zabarwienie. śółto zabarwiony roztwór ryboflawiny pod wpływem czynników redukujących przyjmuje początkowo zabarwienie różowe, a następnie odbarwia się na skutek utworzenia zredukowanej formy.
Wykonanie
Do probówki wlać 1 ml 0,1% roztworu witaminy B2, dodać 5 kropli stęż. HCl, a następnie ziarenko metalicznego cynku.
Po rozpoczęciu wydzielania się pęcherzyków wodoru płyn stopniowo różowieje, a następnie się odbarwia.
WITAMINY – PLAN ĆWICZENIA
1. Oznaczanie zawartości witaminy C w sokach i owocach cytrusowych
a. przygotowanie roztworu jodu
b. przygotowanie roztworu standardowego witaminy C
c. oznaczenie miana roztworu jodu za pomocą standardowego roztworu witaminy C
d. miareczkowanie soków owocowych
ZAGADNIENIA NA KOLOKWIUM:
Nie ma kolokwium pisemnego z witamin.
Proszę pamiętać o przyniesieniu sok ów owocowych i owoców.
2