Badanie moczu
Badanie moczu
Sposób pobierania i przechowywania próbek:
Sposób pobierania i przechowywania próbek:
Ź% zawsze należy badać świeży mocz, pobrany w godzinach rannych, na czczo,
Ź% zawsze należy badać świeży mocz, pobrany w godzinach rannych, na czczo,
Ź% do dokładniejszych badań bezpośrednio pobierany jest z pęcherza cewnikiem lub
Ź% do dokładniejszych badań bezpośrednio pobierany jest z pęcherza cewnikiem lub
igłą punkcyjną.
igłą punkcyjną.
Jego badanie obejmuje
Jego badanie obejmuje
Ź% ocenę właściwości fizycznych,
Ź% ocenę właściwości fizycznych,
Ź% ustalenie składu chemicznego,
Ź% ustalenie składu chemicznego,
Ź% mikroskopowe badanie osadu.
Ź% mikroskopowe badanie osadu.
Właściwości fizyczne
Właściwości fizyczne
Przejrzystość moczu (przejrzysty, lekko-mętny, mętny, zdecydowanie mętny)
u koni jego zmętnienie powoduje:
Ź% obecność śluzu lub
Ź% węglanu wapnia.
u przeżuwaczy (i np. świń)
Ź% obecność węglanu wapnia,
Ź% wytrącanie się moczarów.
Stopień zmętnienia zależy też od zawartości komponentów:
Ź% uorganizowanych (komórki nabłonka, krwinki, śluz, bakterie) lub
Ź% niezorganizowanych (węglany, szczawiany, moczany, fosforany).
Mętny mocz zawsze należy odwirować
Ź% przeznaczając osad do badań mikroskopowych,
Ź% natomiast supernatant do badań chemicznych.
Właściwości fizyczne
Rodzaj piany moczu (znikoma, mierna, znaczna, bezbarwna, żółta, żółto-
zielona, brunatna, krwista, utrzymujÄ…ca siÄ™, szybko znikajÄ…ca).
Barwa moczu zależy od zawartych barwników (urobilina, urobilinogen):
u koni Ź% jest on żółty lub ceglasto-żółty,
u bydła Ź% jasnożółty lub słomkowy
u świń Ź% bezbarwny lub jasnożółty
u mięsożernych Ź% słomkowy, bursztynowo-żółty, a czasem żółty.
Natomiast charakterystyczne zmiany jej świadczą już o toczącej się chorobie:
bezbarwny staje się on w wielomoczu, moczówce prostej lub w zapaleniu
nerek,
ciemna barwa świadczy o odwodnieniu, gorączce lub niedrożności cewki
moczowej,
jego zbrunatnienie powoduje hemoglobina lub mioglobina,
a mlecznÄ… barwÄ™ spotkamy przy zwyrodnieniu nerek.
Właściwości fizyczne
Właściwości fizyczne
Jego zapach swoisty jest zwykle dla gatunku zwierzÄ…t:
Jego zapach swoisty jest zwykle dla gatunku zwierzÄ…t:
u roślinożernych przypomina miód lub owoce,
u roślinożernych przypomina miód lub owoce,
u świń zapach rosołu,
u świń zapach rosołu,
a u mięsożernych jest on po prostu przykry.
a u mięsożernych jest on po prostu przykry.
Opisując go używamy następujących określeń (swoisty,
Opisując go używamy następujących określeń (swoisty,
amoniakalny, owocowy lub gnilny).
amoniakalny, owocowy lub gnilny).
Natomiast w opisie odbiegajÄ…cego od normy spotykamy:
Natomiast w opisie odbiegajÄ…cego od normy spotykamy:
amoniakalny Ź% świadczący o rozkładzie bakteryjnym np. przy porażeniu
amoniakalny Ź% świadczący o rozkładzie bakteryjnym np. przy porażeniu
pęcherza, niedrożności cewki moczowej, nieżycie pęcherza,
pęcherza, niedrożności cewki moczowej, nieżycie pęcherza,
słodko-mdły Ź% przy cukrzycy, acetonurii, glistnicy,
słodko-mdły Ź% przy cukrzycy, acetonurii, glistnicy,
gnilny Ź% przy przewlekłym zapaleniu pęcherza lub nowotworach.
gnilny Ź% przy przewlekłym zapaleniu pęcherza lub nowotworach.
Właściwości fizyczne
Właściwości fizyczne
Konsystencja (wodnisty, śluzowaty, ciągliwy, galaretowaty)
Ź% płynna
u koni jest objawem poliurii
u innych śluzowaty ciągliwy (oliguria lub nowotwory, choroby pęcherza lub
miedniczek nerkowych).
Ź% galaretowata (ropne zapalenia nerek, silny stan zapalny dróg
wyprowadzajÄ…cych).
Gęstość
konie 1.035 (1.020-1.050)
bydło 1.035 (1.025-1.045)
owce i kozy 1.030 (1.015-1.045)
psy i koty 1.025 (1.015-1.045).
Właściwości chemiczne
Właściwości chemiczne
Odczyn (pH)
Odczyn (pH)
Prawidłowy
Prawidłowy
roślinożerne  zasadowy
roślinożerne  zasadowy
wszystkożerne  zależnie od diety
wszystkożerne  zależnie od diety
mięsożerne  kwaśny
mięsożerne  kwaśny
Ocena zmienionego chorobowo
Ocena zmienionego chorobowo
u mięsożernych i świń - zmiana odczynu na zasadowy (amoniakalna fermentacja bakteryjna, zapalenie pęcherza).
u mięsożernych i świń - zmiana odczynu na zasadowy (amoniakalna fermentacja bakteryjna, zapalenie pęcherza).
u roślinożernych - kwaśny odczyn (głód, stany zapalne, gorączka, cukrzyca, ostre zapalenie nerek, moczówka).
u roślinożernych - kwaśny odczyn (głód, stany zapalne, gorączka, cukrzyca, ostre zapalenie nerek, moczówka).
Obecność białka. Z moczem wydala się niewielka ilość białka, której
Obecność białka. Z moczem wydala się niewielka ilość białka, której
obecności nie wykazują rutynowe testy. Stąd każda jego ilość wykryta tymi
obecności nie wykazują rutynowe testy. Stąd każda jego ilość wykryta tymi
testami już świadczy o chorobie. Podwyższony ich poziom może wynikać ze
testami już świadczy o chorobie. Podwyższony ich poziom może wynikać ze
wzrostu przepuszczalności nabłonka nerkowego w różnych stanach
wzrostu przepuszczalności nabłonka nerkowego w różnych stanach
chorobowych lub domieszek pochodzących z dróg wyprowadzających mocz.
chorobowych lub domieszek pochodzących z dróg wyprowadzających mocz.
białkomocz czynnościowy (zaburzone ukrwienie nerek),
białkomocz czynnościowy (zaburzone ukrwienie nerek),
białkomocz organiczny (choroby nerek lub dróg wyprowadzających)
białkomocz organiczny (choroby nerek lub dróg wyprowadzających)
nerkowy (niższa zawartość białka, wałeczki),
nerkowy (niższa zawartość białka, wałeczki),
pozanerkowy  czyli z dróg wyprowadzających (białko + osad),
pozanerkowy  czyli z dróg wyprowadzających (białko + osad),
rzekomy (gruczoł krokowy, drogi rodne).
rzekomy (gruczoł krokowy, drogi rodne).
Cukier (glukoza),
Cukier (glukoza),
Ciała ketonowe,
Ciała ketonowe,
Właściwości chemiczne
Właściwości chemiczne
Barwniki krwi i mięśni,
Barwniki krwi i mięśni,
Barwniki żółciowe,
Barwniki żółciowe,
Indykan (jego obecność w moczu świadczy o rozkładzie tryptofanu w jelicie
Indykan (jego obecność w moczu świadczy o rozkładzie tryptofanu w jelicie
grubym), a wyższy poziom stanowi konsekwencję:
grubym), a wyższy poziom stanowi konsekwencję:
gnicia oraz wchłanianie zalegającej treści pokarmowej,
gnicia oraz wchłanianie zalegającej treści pokarmowej,
zgorzeli płuc,
zgorzeli płuc,
ropomacicza,
ropomacicza,
otorbionych ropni lub nowotworów w stadium rozkładu.
otorbionych ropni lub nowotworów w stadium rozkładu.
Badania hematologiczne
Badania hematologiczne
i biochemiczne krwi zwierzÄ…t
i biochemiczne krwi zwierzÄ…t
Badania hematologiczne krwi zwierzÄ…t
Badania hematologiczne krwi zwierzÄ…t
Badania hematologiczne krwi zwierzÄ…t
Badania hematologiczne krwi zwierzÄ…t
Badania hematologiczne  morfologia krwi
Obraz czerwonokrwinkowy
psa prawidłowe wartości wynik
*RBC (5,5 - 8,5 T/l) 8, 05
" Hb (15,0 - 19,0 g/dl) 19, 8
" Ht (37  55 % ) 59, 1
" MCV (60-77) 73
" MCH (12 - 16) 24, 6
" MCHC (19 - 22) 33, 5
Badania hematologiczne - morfologia krwi
Obraz białokrwinkowy
psa prawidłowe wartości wynik
WBC (6,0 - 12,0 G/l) 8, 05
bazofile (0 - 1) 4, 6
neutrofile 15, 6
pałeczkowate (0 - 4) 0
segmentowane (55 - 75) 15, 6
eozynofile (0 - 4) 0, 9
limfocyty (13 - 30) 65, 3
monocyty (0 - 5) 13, 6
PC (200  580) 276
Rozmaz krwi  ocena wyników
Rozmaz krwi  ocena wyników
Dokonując morfologicznej oceny rozmazu krwi należy ilościową
Dokonując morfologicznej oceny rozmazu krwi należy ilościową
analizę badanych krwinek (np. ilość leukocytów) oraz jakościową
analizę badanych krwinek (np. ilość leukocytów) oraz jakościową
(leukogram  ich proporcje w rozmazie) łączyć z opisem objawów
(leukogram  ich proporcje w rozmazie) łączyć z opisem objawów
klinicznych. W opisie wyników końcówki  oza lub  filia sugerują
klinicznych. W opisie wyników końcówki  oza lub  filia sugerują
wzrost liczby komórek, a  penia spadek ich (np. eozynofilia,
wzrost liczby komórek, a  penia spadek ich (np. eozynofilia,
limfocytoza, neutropenia itp.).
limfocytoza, neutropenia itp.).
W różnych chorobach zakaz
nych, zwłaszcza bakteryjnych,
W różnych chorobach zakaz
nych, zwłaszcza bakteryjnych,
białokrwinkowy obraz w schematycznym ujęciu przedstawia się
białokrwinkowy obraz w schematycznym ujęciu przedstawia się
następująco:
następująco:
najpierw dochodzi do hipergranulocytozy, obojętnochłonnej, co uznano za
najpierw dochodzi do hipergranulocytozy, obojętnochłonnej, co uznano za
objaw pierwszego stadium walki z zakażeniem,
objaw pierwszego stadium walki z zakażeniem,
po nim następuje monocytoza, będąca objawem przełomu w odczynach
po nim następuje monocytoza, będąca objawem przełomu w odczynach
obronnych ustroju i nierzadko znajduje ona odzwierciedlenie w objawach
obronnych ustroju i nierzadko znajduje ona odzwierciedlenie w objawach
klinicznych,
klinicznych,
końcowym etapem walki ustroju z czynnikiem zakaz
nym (zarazkiem) jest tzw.
końcowym etapem walki ustroju z czynnikiem zakaz
nym (zarazkiem) jest tzw.
mobilizacja przeciwciał oraz reparacyjnych procesów, którą cechuje
mobilizacja przeciwciał oraz reparacyjnych procesów, którą cechuje
limfocytoza w krwi obwodowej.
limfocytoza w krwi obwodowej.
Rozmaz krwi  ocena wyników
Rozmaz krwi  ocena wyników
Od początku większości chorób wirusowych zwiększa się liczba
Od początku większości chorób wirusowych zwiększa się liczba
limfocytów, bez tzw. wstępnej fazy neutrofilii. Najczęściej zmianie tej
limfocytów, bez tzw. wstępnej fazy neutrofilii. Najczęściej zmianie tej
towarzyszy leukocytoza.
towarzyszy leukocytoza.
Rzadko w praktyce rozpoznaje się leukopenię, choć powinna ona
Rzadko w praktyce rozpoznaje się leukopenię, choć powinna ona
poprzedzać wystąpienie objawów klinicznych choroby zakaz
nej (np.
poprzedzać wystąpienie objawów klinicznych choroby zakaz
nej (np.
gorączki). Trwa jednak krótko, czemu sprzyja gwałtowne na ogół
gorączki). Trwa jednak krótko, czemu sprzyja gwałtowne na ogół
przemieszczanie się białych krwinek do siateczkowo-histiocytarnego
przemieszczanie się białych krwinek do siateczkowo-histiocytarnego
(USH) układu z racji wtargnięcia drobnoustrojów.
(USH) układu z racji wtargnięcia drobnoustrojów.
Ocena wydolności obronnej układu granulocytarnego opiera się
Ocena wydolności obronnej układu granulocytarnego opiera się
między innymi na ustaleniu proporcji granulocytów do agranulocytów
między innymi na ustaleniu proporcji granulocytów do agranulocytów
(wskaz
nik białokrwinkowy) oraz stosunku (wskaz
nik przesunięcia)
(wskaz
nik białokrwinkowy) oraz stosunku (wskaz
nik przesunięcia)
dojrzałych granulocytów (segmentowane) do form młodocianych
dojrzałych granulocytów (segmentowane) do form młodocianych
(pałeczkowate, a nawet metamielocyty). Bezwzględny wzrost liczby
(pałeczkowate, a nawet metamielocyty). Bezwzględny wzrost liczby
granulocytów w intensywnie ostrym zapaleniu lub zakażeniu jest
granulocytów w intensywnie ostrym zapaleniu lub zakażeniu jest
objawem prognostycznie pomyślnym, a do przewagi komórek układu
objawem prognostycznie pomyślnym, a do przewagi komórek układu
limforetykulanego dochodzi wraz z regresją objawów klinicznych.
limforetykulanego dochodzi wraz z regresją objawów klinicznych.
Rozmaz krwi  ocena wyników
Rozmaz krwi  ocena wyników
Przesunięcie obrazu granulocytów obojętnochłonnych w
Przesunięcie obrazu granulocytów obojętnochłonnych w
lewo oznacza po prostu wzrost odsetka młodocianych form
lewo oznacza po prostu wzrost odsetka młodocianych form
krwinek (pałeczkowate lub nawet metamielocytów) kosztem
krwinek (pałeczkowate lub nawet metamielocytów) kosztem
dojrzałych (segmentowanych). Oznacza to stan ich regeneracji i
dojrzałych (segmentowanych). Oznacza to stan ich regeneracji i
świadczący o pobudzeniu oraz zdolności granulocytów do obrony.
świadczący o pobudzeniu oraz zdolności granulocytów do obrony.
ZaÅ› przesuniecie w prawo, czyli wzrost liczby segmentowanych
ZaÅ› przesuniecie w prawo, czyli wzrost liczby segmentowanych
granulocytów obojętnochłonnych kosztem form młodocianych 
granulocytów obojętnochłonnych kosztem form młodocianych 
pałeczkowatych to objaw degeneracyjny, który świadczy o
pałeczkowatych to objaw degeneracyjny, który świadczy o
zmniejszeniu się aktywności obrony komórkowej. Przy
zmniejszeniu się aktywności obrony komórkowej. Przy
równoczesnym nasilaniu się objawów klinicznych choroby obraz
równoczesnym nasilaniu się objawów klinicznych choroby obraz
ten jest niepomyślny prognostycznie.
ten jest niepomyślny prognostycznie.
Rozmaz krwi  ocena
Rozmaz krwi  ocena
wyników
wyników
Bazofilię rzadko spotykamy w praktyce, ale może ona nastąpić po
Bazofilię rzadko spotykamy w praktyce, ale może ona nastąpić po
wstrzyknięciu obcogatunkowego białka, po zastosowaniu,
wstrzyknięciu obcogatunkowego białka, po zastosowaniu,
preparatów kortyzonowych oraz w przewlekłej niedokrwistości
preparatów kortyzonowych oraz w przewlekłej niedokrwistości
hemolitycznej.
hemolitycznej.
Eozynofilia zwykle występuje podczas inwazji pasożytów, względnie
Eozynofilia zwykle występuje podczas inwazji pasożytów, względnie
odczynów lub chorób alergicznych, towarzyszy też zejściu
odczynów lub chorób alergicznych, towarzyszy też zejściu
choroby w trakcie, ktorej występowała neutrofilii.
choroby w trakcie, ktorej występowała neutrofilii.
Neutrofilia zwykle występuje wraz z leukocytozą. Dochodzi do tego
Neutrofilia zwykle występuje wraz z leukocytozą. Dochodzi do tego
w większości chorób zakaz
nych, przebiegajÄ…cych z gorÄ…czkÄ… oraz
w większości chorób zakaz
nych, przebiegajÄ…cych z gorÄ…czkÄ… oraz
w zatruciach z zaburzeniami przemiany materii. Towarzyszyć
w zatruciach z zaburzeniami przemiany materii. Towarzyszyć
może też nagłej utracie krwi, szybko rosnącym nowotworom i
może też nagłej utracie krwi, szybko rosnącym nowotworom i
stanom pooperacyjnym.
stanom pooperacyjnym.
Neutropenii przeważnie towarzyszy leukopenia. Występują one w
Neutropenii przeważnie towarzyszy leukopenia. Występują one w
przebiegu chorób z przebiegających z powiększeniem śledziony
przebiegu chorób z przebiegających z powiększeniem śledziony
(wzmożony rozpad granulocytów), w marskości wątroby oraz w
(wzmożony rozpad granulocytów), w marskości wątroby oraz w
licznych chorobach wirusowych.
licznych chorobach wirusowych.
Rozmaz krwi  ocena
Rozmaz krwi  ocena
wyników
wyników
Limfocytoza występuje u młodych zwierząt, co można uznać za
Limfocytoza występuje u młodych zwierząt, co można uznać za
prawidłowość, a w przebiegu zakaz
nych chorób cechuje okres
prawidłowość, a w przebiegu zakaz
nych chorób cechuje okres
obrony humoralnej. Jednakże niepokojąco długie utrzymywanie się
obrony humoralnej. Jednakże niepokojąco długie utrzymywanie się
tego stanu towarzyszy przewlekłym chorobom i nadczynności
tego stanu towarzyszy przewlekłym chorobom i nadczynności
tarczycy. Ponadto hiperlifocytoza jest objawem charakterystycznym
tarczycy. Ponadto hiperlifocytoza jest objawem charakterystycznym
dla limfatycznej białaczki.
dla limfatycznej białaczki.
Limfopenię spotykamy w okresie neutrofilii w przebiegu wielu chorób
Limfopenię spotykamy w okresie neutrofilii w przebiegu wielu chorób
zakaz
nych. Towarzyszyć może również stanom wyczerpania ustroju,
zakaz
nych. Towarzyszyć może również stanom wyczerpania ustroju,
co jest już objawem zdecydowanie niepomyślnym. Dochodzi do niej
co jest już objawem zdecydowanie niepomyślnym. Dochodzi do niej
też w sytuacjach stresowych związanych z uwalnianiem się
też w sytuacjach stresowych związanych z uwalnianiem się
kortykosterydów, jak również w czasie trwania kuracji tymi lekami.
kortykosterydów, jak również w czasie trwania kuracji tymi lekami.
Monocytoza to dość rzadki stan, który towarzyszyć może limfocytozie
Monocytoza to dość rzadki stan, który towarzyszyć może limfocytozie
jako wyraz pobudzenia limforetikularnego układu. Wzrost odsetka
jako wyraz pobudzenia limforetikularnego układu. Wzrost odsetka
monocytów odnotowano też w przebiegu brucelozy i po szczepieniu
monocytów odnotowano też w przebiegu brucelozy i po szczepieniu
S-19. Ponadto może towarzyszyć ona wywołanym przez pierwotniaki
S-19. Ponadto może towarzyszyć ona wywołanym przez pierwotniaki
chorobom, jak też niektórym okresom w przebiegu gruz
licy oraz
chorobom, jak też niektórym okresom w przebiegu gruz
licy oraz
niedokrwistości zakaz
nej u koni.
niedokrwistości zakaz
nej u koni.
Badania biochemiczne krwi
Profil energetyczny Krowy
X
Ä…
123456
poziom glukozy 3.50
3.55 2.99 3.83 3.88 3.61 3.16
(3,0  3,9 mmol/l) 0.35
poziom cholesterolu 4.34
5.89 6.13 2.97 3.13 3.96 3.96
(2,6  5,2 mmol/l) 1.36
poziom trójglicerydów 0.34
0.33 0.32 0,32 0,44 0,30 0,32
(0,17  0,51 mmol/l) 0.25
Badania biochemiczne krwi
Profil białkowy Krowy
X /Ä…
12 34 5 6
poziom białka całkowitego
85.2
87.6 83.5 86.0 86.7 76.1 91.1
(68,0  84,0 g/l)
5.08
poziom mocznika
3. 57
4.28 3.50 2.67 5.00 2.67 3.33
(3,0  5,0 mmol/l)
0.92
poziom kreatyniny
112.2
99.8 93.7 137.9 141.4 104.3 95.5
(88,0  177,0 źmol/l)
21.68
poziom albumin (A)
31.71
32.07 28.26 30.43 36.07
**** ****
(28,0  40,0 g/l)
3.03
poziom globulin (G)
54.31
55.93 54.79 55.57 50.94
**** ****
(33,3  42,5 g/l)
2.29
Ä…-globuliny (7,5  8,3 g/l)
13.93/1.98
16.21 14.75 13.15 11.62 **** ****
²-globuliny (8,0  11,2 g/l)
6.84/0.92
6.87 7.55 5.54 7.42 **** ****
Å‚-globuliny (16,9  22,6 g/l)
33.52/2.27
32.85 32.44 36.88 31.90 **** ****
A/G (0,84  0,94)
0.6/0.07
0.57 0.57 0.55 0.71 **** ****
Ä…/ Å‚ (0,4)
0.41/0.07
0.49 0.45 0.36 0.36 **** ****
Badania biochemiczne krwi
Profil wÄ…trobowy Krowy
X /Ä…
1 2 3456
Asp AT 1.53
0.88 1.1 3.9 1.06 1.17 1.1
(0,22  0,50 źkat/l) 1.16
Al AT 0.44
0.83 0.51 0.3 0.23 0.35 0.43
(0,16  0,30 źkat/l) 0.21
fosfataza zasadowa 1.82
1.63 2.15 1.87 1.07 2.58 1.6
(0,16  0,30 źkat/l) 0.52
GGT 0.4
0.63 0.3 0.25 0.22 0.42 0.57
(0,2  0,5 źkat/l) 0.17
- poziom bilirubiny
całkowitej 3.28
3.08 2.56 5.3 3.25 2.74 2.75
(0,17  5,13 źkat/l) 1.02
zwiÄ…zanej 0.67
0.55 0.83 0.99 0.88 0.61 0.16
(< 0,9 źkat/l) 0.3
Badania biochemiczne krwi
Krowy
Profil mineralny
X /Ä…
12344 6
Ca (2,25  2,80 mmol/l) 2,11 2,39 2,26 1,98 2,13 2,11 2.16/0.14
P (1,62  2,26 mmol/l) 1,2 1,51 1,59 1,42 1,24 1,06 1.34/0.2
Mg (0,78  1,07 mmol/l) 0,8 0,8 1,0 1,1 1,0 0,9 0.93/1.12
Na (136  150 mmol/l) 136 133 140 139 140 135 137/2.93
K (4,00  5,50 mmol/l) 4,2 3,8 4,3 4,2 4,5 3,9 4.15/0.26
Cl (96  110 mmol/l) 104 101 103 103 103 101 102/1.22
Fe (21,5  32,7 mmol/l) 13,97 18,09 30,27 10,57 24,54 15,76 18.9/7.28