dr Ulrich Ernst Katedra Prawa Cywilnego UJ
Ćwiczenia z prawa cywilnego I - 2010/2011
Część ogólna, Zobowiązania
Tematy, lektury, schematy
ż 1. Prawo cywilne  wprowadzenie
- Podręcznik: Zoll/Czyszek/Czyszek/Ernst, Prawo cywilne - Kazusy z
rozwiązaniami: Wprowadzenie
- Skrypt: Ernst, rozwiąz. Kazusow. (na stronie Katedry PrCyw UJ)
I. Prawo podmiotowe i inne podstawowe pojęcia
- Przepisy1: art. 353; art. 221, 431
- Podręcznik2: Radw., PC-CzO, żż 10-13, (żż 14-17), żż 231 i 232
- Podręcznik: Radw./Olejn., Zob.-CzO, ż 1, ż 2 I. i II.
II. Prawo przedmiotowe
- art. 1 i 3
- Radw., PC-CzO, żż 1-5
III. Stosowanie prawa  analiza prawnicza
1. Powstanie roszczenia
2. Brak wygaśnięcia roszczenia
3. Nabycie roszczenia od innej osoby / brak zbycia roszczenia innej osobie
4. Możliwość dochodzenia roszczenia
- art. 5-7
- Skrypt: Ernst, Podstawowe wiadomości o wymaganiach technicznych
w egzaminie kazusowym
- Radw., PC-CzO, żż 6-9
(- Radw./Olejn., Zob.-CzO, ż 34)
1 Jeśli nie podano inaczej, chodzi o przepisy kodeksu cywilnego.
2  Radw., PC-CzO : Radwański Z., Prawo cywilne  część ogólna,  Radw./Olejn., Zob.-CzO :
Radwański Z., Olejniczak A., Zobowiązania  część ogólna. Powinno się używać najnowsze
dostępne wydania podręczników; w żadnym przypadku rok wydania nie powinien być przed
2003 r.
1
ż 2. Czynność prawna, oświadczenie woli, umowa
Roszczenie z zobowiązania umownego
1. Powstanie roszczenia
- zobowiązanie powstało: o wykonanie umowy
- umowę zawarto
2. Brak wygaśnięcia roszczenia
3. Nabycie roszczenia od innej osoby / brak zbycia roszczenia innej osobie
4. Możliwość dochodzenia roszczenia
I.Uwagi ogólne o powstaniu skutków prawnych. Oświadczenie woli. Umowa
i jej zawarcie
- art. 56; 60-72; art. 535, 603, 627, 659, 710, 720, 734
- Radw., PC-CzO, żż 24 i 25, 27, 32, 33
- Radw./Olejn., Zob.-CzO, ż 10 I. i III.-V., ż 12 I.-III.
II. Warunek i termin przy czynnościach prawnych
- art. 89-94, 110-116
- Radw., PC-CzO, ż 31
III. Umowne i konsumenckie prawo odstąpienia
- art. 395; art. 1-16 ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów z dnia
2 marca 2000
- Radw./Olejn., Zob.-CzO, ż 28 III., ż 131 I., III.-IV.
ż 3. Ważność czynności prawnej i jej przesłanki
Roszczenie z zobowiązania umownego
1. Powstanie roszczenia
- zobowiązanie powstało: o wykonanie umowy
- umowę zawarto
- brak nieważności umowy
2. Brak wygaśnięcia roszczenia
3. Nabycie roszczenia od innej osoby / brak zbycia roszczenia innej osobie
4. Możliwość dochodzenia roszczenia
I. Nieważność i inne postaci wadliwości czynność prawnych
- art. 58
- Radw., PC-CzO, żż 36 i 37 I.-III.
II. Zwrot świadczeń wynikających z nieważnej umowy
- art. 222; art. 405 i 410; art. 415
III. Forma czynności prawnych
- art. 73-81, art. 389-390
- Radw., PC-CzO, ż 26
- Radw./Olejn., Zob.-CzO, ż 12 III
2
IV. Przedstawicielstwo
- art. 95-1099
- Radw., PC-CzO, żż 34 i 35
V. Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych
- art. 8-431
- Radw., PC-CzO, żż 18-19, 21-23, 28
VI. Wady oświadczenia woli
- art. 82-88
- Radw., PC-CzO, ż 29
ż 4. Swoboda umów i jej ograniczenia (kontrola treści)
Roszczenie z zobowiązania umownego
1. Powstanie roszczenia
- zobowiązanie powstało: o wykonanie umowy
- umowę zawarto
- brak nieważności umowy
- roszczenie wynika z powstałego zobowiązania (np.: klauzula
ze wzorca wiąże)
2. Brak wygaśnięcia roszczenia
3. Nabycie roszczenia od innej osoby / brak zbycia roszczenia innej osobie
4. Możliwość dochodzenia roszczenia
I. Uwagi ogólne
- art. 56, 3531; art. 359
- Radw., PC-CzO, żż 30 i 31
- Radw./Olejn., Zob.-CzO, ż 11 I., 12 IV.
II. Wzorce i kontrola treści klauzul nieuzgodnionych indywidualnie
- art. 384-3854
- Radw./Olejn., Zob.-CzO, ż 13
III. Wyzysk, uprzednia niemożliwość świadczenia,
- art. 387, 388
- Radw./Olejn., Zob.-CzO, ż 11 II., III.
IV. Zmiana stosunków (w tym istotna zmiana siły nabywczej)
- art. 3571,, art. 3581
- Radw./Olejn., Zob.-CzO, ż 6 III.-VI., ż 26 II.
3
ż 5. Treść zobowiązania: świadczenie
1. Powstanie roszczenia
- zobowiązanie powstało
- roszczenie wynika z powstałego zobowiązania
2. Brak wygaśnięcia roszczenia
3. Nabycie roszczenia od innej osoby / brak zbycia roszczenia innej osobie
4. Możliwość dochodzenia roszczenia: np. już wymagalne
I. Uwagi ogólne
- art. 353
- Radw./Olejn., Zob.-CzO, ż 4
II. Wybrane rodzaje i modalności świadczenia
- art. 354-360, art. 365
- Radw./Olejn., Zob.-CzO, ż 5, ż 26 I., II.-VI. i VIII.
III. Szczególna relacja świadczeń przy umowach wzajemnych oraz prawo
zatrzymania
- art. 487-489
- Radw./Olejn., Zob.-CzO, ż 10 II., ż 26 VII.
IV. Świadczenia pieniężne i odsetki
- Radw./Olejn., Zob.-CzO, ż 6
V. Świadczenie odszkodowawcze
- art. 361-363
- Radw./Olejn., Zob.-CzO, ż 7
ż 6. Wygaśnięcie zobowiązań i przedawnienie roszczeń
1. Powstanie roszczenia
2. Brak wygaśnięcia roszczenia
3. Nabycie roszczenia od innej osoby / brak zbycia roszczenia innej osobie
4. Możliwość dochodzenia roszczenia: np. jeszcze nie przedawnione
I. Wygaśnięcie zobowiązań
- art. 451, 452, 463-470, 498-508, art. 3651
- Radw./Olejn., Zob.-CzO, żż 29 i 30
II. Przedawnienie roszczeń a wygaśnięcie zobowiązań z powodu prekluzji
- art. 117-125
- Radw., PC-CzO, żż 38-40
ż 7. Niewykonanie i nienależyte wykonanie zobowiązań
4
- art. 471-497
- Radw./Olejn., Zob.-CzO, żż 26 i 28
I. Pierwotne roszczenie o wykonanie i jego granice
Pierwotne roszczenie o wykonanie
1. Powstanie roszczenia
2. Brak wygaśnięcia roszczenia: w przypadku niemożliwości (pierwotnej
przedmiotowej lub następczej)
3. Nabycie roszczenia od innej osoby / brak zbycia roszczenia innej osobie
4. Możliwość dochodzenia roszczenia
II. Roszczenie odszkodowawcze
Roszczenie odszkodowawcze z tytułu niewykonania/nielażytego wykonania
zobowiązania z art. 471
1. Powstanie roszczenia
- zobowiązanie pierwotne powstało
- nienależyto wykonany obowiązek wynikający z
powstałego zobowiązania
- dłużnik nie zwalnia się z odpowiedzialności
- przy odszkodowaniu zamiast świadczenia: niemożliwość
(art. 475, 493) albo rezygnacja (art. 477 ż 2, 491) ze świadczenia
- roszczenie wynika z powstałego zobowiązania
(odszkodowanie obejmuje dany uszczerbek)
2. Brak wygaśnięcia roszczenia
3. Nabycie roszczenia od innej osoby / brak zbycia roszczenia innej osobie
4. Możliwość dochodzenia roszczenia
III. Zakończenie umów wzajemnych
Roszczenie o zwrot świadczeń z art. 494
1. Powstanie roszczenia:
- zobowiązanie pierwotne powstało: o wykonanie umowy -
odstąpienie wierzyciela
- złożono oświadczenie o odstąpieniu
- odstąpienie skuteczne (art. 491, 492 lub 493)
2. Brak wygaśnięcia roszczenia
3. Nabycie roszczenia od innej osoby / brak zbycia roszczenia innej osobie
4. Możliwość dochodzenia roszczenia
IV. Szczególne uprawnienia w przypadku zwłoki
V. Dodatkowe zastrzeżenia umowne
- art. 394, 396
- Radw./Olejn., Zob.-CzO, ż 28 I., II., IV., V.
5
ż 8. Zobowiązania umowne
- art. 535-921, ustawa o szczegółnych warunkach sprzedaży konsumenckiej,
ustawa o kredycie konsumenckim;
- w szczegółności: umowy sprzedaży, o dzieło, o roboty budowlane, najmu,
pożyczki, zlecenia, przecowania, darowizny
- Podręcznik z Prawa zobowiązań  część szczegółowa
ż 9. Zobowiązania wynikające z ustawy (wybór)
Roszczenie wynikające z ustawy
1. Powstanie roszczenia
- ustawowe przesłanki (np. art. 405, art. 415) spełnione
- roszczenie wynika z powstałego zobowiązania
2. Brak wygaśnięcia roszczenia
3. Nabycie roszczenia od innej osoby / brak zbycia roszczenia innej osobie
4. Możliwość dochodzenia roszczenia
I. Czyny niedozwolone
- art. 415-449 11
- Radw./Olejn., Zob.-CzO, żż 15-231
II. Ekskurs: ochrona dóbr osobistych
- art. 23, 24
- Radw., PC-CzO, ż 20
III. Bezpodstawne wzbogacenie
- art. 405-414
- Radw./Olejn., Zob.-CzO, żż 24 i 25
IV. Szkoda w cudzym interesie, wprowadzenie cudzych spraw bez zlecenia
- art. 438, art. 752-757
6
ż 10. Wielośc podmiotów w stosunkach zobowiązaniowych
I. Wielość dłużników lub wierzycieli
- art. 366-383
- Radw./Olejn., Zob.-CzO, żż 8 i 9
II. Umowy o świadczenie na rzecz osoby trzeciej
- art. 393, (art. 391 i 392)
- Radw./Olejn., Zob.-CzO, ż 14
III. Zmiany stron
1. Powstanie roszczenia
2. Brak wygaśnięcia roszczenia
3. Nabycie roszczenia od innej osoby / brak zbycia roszczenia innej osobie
4. Możliwość dochodzenia roszczenia
- art. 509-526
- Radw./Olejn., Zob.-CzO, żż 31-33
IV. Wybrane formy zabezpieczeń kredytowych
- art. 876-887, (art. 364)
V. Zaskarżenie czynności przez osobę trzecią: art. 59 oraz skarga
pauliańska
- art. 59, art. 527-534
- Radw., PC-CzO, ż 37 IV,
- Radw./Olejn., Zob.-CzO, ż 3
7