Onkologia ginekologiczna
Rak jajnika, sutka, nowotwory trofoblastu
RAK JAJNIKA
RAK JAJNIKA
1. Etiopatogeneza:
IV co do występowania nowotwór wśród @& w PL, stanowi 6% wszystkich
nowotworów rozpoznanych u @&
częściej rasa biała
wiek: 40 74 lata
I szczyt: 45 49 r.ż.
II szczyt: 65 69 r.ż.
częściej nieródki i @& o mniejszej płodności może to być związane z
zaburzeniami owulacji i nieprawidłową funkcją gonad
ę! zagrożenia u @& z wczesna miesiączką i pózną menopauzą
! ryzyko: ilość ciąż każda następna ciąża zmniejsza ryzyko na raka jajnika o 10 15%
! ryzyko u @& karmiących piersią
częściej u @& wyżej wykształconych
częściej u @& z grupą krwi A
dieta produkty pełnoziarniste, owoce i warzywa zmniejszają ryzyko
ę! ryzyko: wielotorbielowatość jajników (PCO zespół policystycznych jajników)
antykoncepcja działa ochronnie i zapobiegawczo występowaniu nowotworów
złośliwych jajnika (30%)
5 10% raków jajnika czynnik dziedziczny; badanie genów BRCA1 i 2
zespół Lynch - zespół dziedzicznej predyspozycji do nowotworów
zespół Lynch I większe ryzyko raka jajnika, sutka
zespół Lynch II rak jajnika, endometrium, niepolipowaty rak okrężnicy
2. Objawy:
najczęściej bezobjawowo!
pózne objawy: najczęściej gdy guz > 7 cm
powiększenie obwodu brzucha wywołane samą zmianą lub wodobrzuszem
bóle brzucha
dolegliwości związane z uciskiem guza na narządy sąsiednie
czasem krwawienia z pochwy (gdy guz jest hormonalnie czynny), niedrożność jelit
3. Rozpoznanie:
badanie ginekologiczne
cechy różnicujące złośliwość i niezłośliwość nowotworów jajnika
cechy różnicujące zmiana niezłośliwa zmiana złośliwa
ruchomość pełna ograniczona
spoistość torbielowata lita
umiejscowienie jednostronne obustronne
zatoka Douglasa wolne zajęta
badanie powinno być uzupełnione przepływami w obrębie guza
Strona 1
Onkologia ginekologiczna
Rak jajnika, sutka, nowotwory trofoblastu
USG: złośliwy charakter zmiany: zmiana o charakterze litym lub cystyczno - litym,
ze zgrubiałą torebką, grube przegrody we wnętrzu zmiany, rozrost o charakterze
brodawkowatym (charakterystyczny dla raków śluzowych i surowiczych)
oznaczenie markerów nowotworowych, m.in. Ca 125, który niestety nie jest
swoisty dla tkanek jajnika
rak jajowodu, trzustki, endometrium
stany patologii bez cech złośliwości: endometrioza, mięśniaki macicy,
torbiele niezłośliwe, choroby wątroby, stany zapalne
4. Charakter guza:
może mieć bardzo duże rozmiary
makroskopowo: cystyczno lity, wypełniony płynem surowiczym, śluzowym,
często mętnym i krwistym
często obserwuje się brodawkowate wyrośle
często dają krwisty wysięk w jamie otrzewnowej, liczne implanty na
powierzchni otrzewnej, w sieci większej, na błonie surowiczej jelit,
powierzchni wątroby i przepony
przerzuty
wewnątrzotrzewnowe (nacieki, implanty)
pozaotrzewnowe
ż węzły chłonne miednicy mniejszej
ż płuca
ż kości
ż pochwa
5. Obustronny rak śluzowy jajnika zawsze należy różnicować ten nowotwór z
przerzutem do jajnika raka przewodu pokarmowego (guz Krukenberga)
6. Stopnie zaawansowania klinicznego raka jajnika:
1 rak ograniczony do jajników
1a ograniczony do 1 jajnika, bez nacieku na torebkę guza, torebka
nieuszkodzona, brak wodobrzusza
1b guzy w obrębie 2 jajników, bez nacieku na torebkę guza, torebka
nieuszkodzona, brak wodobrzusza
1c guzy jak w 1a lub 1b, ale z naciekiem na torebkę, torebka
uszkodzona, wodobrzusze lub komórki nowotworowe w wymazach
otrzewnej
2 guzy 1 lub 2 jajników z zajęciem narządów miednicy mniejszej
2a nacieki lub przerzuty do macicy lub jajowodów
2b zajęcie innych tkanek miednicy mniejszej
2c guz jak w 2a lub 2b + wodobrzusze lub komórki nowotworowe w
wymazach otrzewnej
3 guz 1 lub 2 jajników, przerzuty wewnątrzotrzewnowe poza miednicę
mniejszą i / lub przerzutami do węzłów pozaotrzewnowych
4 przerzuty odległe
Strona 2
Onkologia ginekologiczna
Rak jajnika, sutka, nowotwory trofoblastu
7. Leczenie:
zależy od:
zaawansowanej zmiany
badania histopatologicznego
operacyjne
ewakuacja ew. płynu z jamy otrzewnej
usunięcie guza jajnika wraz z macicą i przeciwległymi przydatkami,
węzłami chłonnymi
usunięcie sieci większej
maksymalna syto redukcja usunięcie jak największej części guza
chemioterapia najczęściej jako element uzupełniający po operacji lub przed
operacją (celem zmniejszenia rozmiarów guza)
radioterapia rak jest mało promienioczuły
Strona 3
Onkologia ginekologiczna
Rak jajnika, sutka, nowotwory trofoblastu
RAK SUTKA
RAK SUTKA
1. Etiopatogeneza
I co do występowania nowotwór wśród @& w PL, stanowi 18% wszystkich
nowotworów rozpoznanych u @&
największa umieralność: po 40 r.ż.
I szczyt: 45 49 r.ż.
II szczyt: 60 69 r.ż.
w Wlkp: 70 - 79 r.ż.
ę! ryzyko gdy występuje wzrost estrogenów i przypuszczalnie androgenów
ę! ryzyko: wczesna pierwsza miesiączka, pózna menopauza
ę! ryzyko: stosowanie HTZ
występowanie raka sutka w rodzinie, szczególnie jeśli chorowała na niego
matka lub siostra
wystąpienie raka sutka po stronie przeciwnej w przeszłości
przebyte leczenie z powodu raka jajnika lub macicy (endometrium)
2. Objawy:
obrzmienie lub guzek wyczuwalny w obrębie sutka (często niebolesny)
uczucie nieokreślonego dyskomfortu, ciężkości lub rozpierania w piersi
zaciągnięcie (wgłębienie) w obrębie brodawki sutkowej
zniekształcony zarys gruczołu sutkowego (w porównaniu z drugą piersią)
pogrubiała, chropowata, czasem zaczerwieniona skóra sutka (tzw. objaw
skórki pomarańczy)
jednostronnie powiększone i zwykle niebolesne węzły chłonne w dole
pachowym (objaw pózny)
wszelkie zmiany skóry brodawki typu zapalnego, alergicznego, nadżerki, owrzodzenia
wyciek krwistego płynu z brodawki sutkowej (objaw stosunkowo rzadki)
3. Diagnostyka:
samokontrola
badanie podmiotowe i przedmiotowe
mammosonografia (poniżej 35 r.ż.)
mammografia z mammosonografią (powyżej 35 r.ż.)
badanie mikroskopowe materiału biopsyjnego
badania cytologiczne
zmiany palpacyjne
ż BAC
biopsja aspiracyjna cienkoigłowa
ż FNA
zmiany niepalpacyjne
biopsja aspiracyjna
ż BACC
cienkoigłowa celowana
ż FNAC
badanie wycieku z brodawki sutkowej
Strona 4
Onkologia ginekologiczna
Rak jajnika, sutka, nowotwory trofoblastu
badania histopatologiczne
biopsja chirurgiczna otwarta
biopsja stereotaktyczna gruboigłowa
biopsja rdzeniowa (kształt cylindra)
biopsja mammotomiczna (ABBI)
ż MMR control stereotoxy
ż MUSG control Hand Hold (pod kontrolą USG)
- zalety:
o doskonała metoda diagnostyczna łagodnych zmian sutka
o całkowite wycięcie zmiany
o wielokrotne pobranie tkanki z 1 wkłucia
o możliwość badania histopatologicznego
o biopsja celowana skuteczność bliska 100%
o próżniowe pobranie tkanek
o zachowany kształt piersi
o brak blizny lub blizna skórna do 3 mm
o metoda ambulatoryjna
o analgezja miejscowa
o ciągły kontakt z pacjentką
o znacznik MICRO MARC jest pomocą w dalszej
diagnostyce oraz obrońcą operatora
o usunięcie zmian litych i cystycznych
- wady:
o przeciwwskazana u chorych z zaburzeniami
krzepnięcia
o wielkość uzyskanej tkanki ogranicza dostępność
badania śródoperacyjnego
o istnieje konieczność rozfragmentowania badanej
zmiany, co w znacznym stopniu ogranicza
diagnostykę nowotworów złośliwych
o wysoki koszt procedury
o niewystarczająca refundacja ze strony płatnika
o powstanie blizny wizualizacyjnej (widocznej w MMR
i USG)
4. Leczenie:
operacyjne
radioterapia
chemioterapia
hormonoterapia
Strona 5
Onkologia ginekologiczna
Rak jajnika, sutka, nowotwory trofoblastu
NOWOTWORY TROFOBLASTU
NOWOTWORY TROFOBLASTU
1. Są to choroby nowotworowe, wywodzące się z tkanek łożyska obejmujące
histologicznie różnorodne jednostki chorobowe, których cechą charakterystyczną jest
wyjątkowa wrażliwość na chemioterapię oraz obecność wiarygodnego markera.
2. Podział:
zaśniad groniasty
całkowity
częściowy
inwazyjny = niszczący
rak kosmówki
nowotwór miejsca łożyskowego
przetrwała choroba trofoblastyczna
3. Klasyfikacja wg FIGO:
1 ograniczony do macicy
1a bez czynników ryzyka
1b z 1 czynnikiem ryzyka
1c z 2 czynnikami ryzyka
Czynniki ryzyka:
2 ograniczony do narządów płciowych
stężenie hCG w surowicy
2a bez czynników ryzyka
powyżej 40 tys mjm. / ml
2b z 1 czynnikiem ryzyka
czas od poprzedzającej ciąży
2c z 2 czynnikami ryzyka
dłuższy niż 4 miesiące
3 przerzuty do płuc
3a bez czynników ryzyka
3b z 1 czynnikiem ryzyka
3c z 2 czynnikami ryzyka
4 przerzuty w innych narządach
5. Diagnostyka:
badanie kliniczne
oznaczenie ilościowe gonadotropiny kosmówkowej i podjednostki
badanie USG
badanie histopatologiczne
badanie radiologiczne - zdjęcie płuc, TK, arteriografia miednicowa
badanie cytogenetyczne
scyntygrafia po zastosowaniu przeciwciał anty-hCG znakowanych jodem 131
badanie NMR
Strona 6
Onkologia ginekologiczna
Rak jajnika, sutka, nowotwory trofoblastu
ZAŚNIAD GRONIASTY
niezłośliwa postać ciążowej choroby trofoblastycznej
zmiana zwyrodnieniowa kosmówki polegająca na pierwotnym zanikaniu
naczyń oraz obrzęku podścieliska
kosmki pokryte są jedną lub kilkoma warstwami trofoblastu
ok. 1 na 1000 ciąż w USA i Europie, w zachodniej Afryce i południowo-
wschodniej Azji: 1 na 100 (przykładowo w Indonezji)
leczenie:
o łyżeczkowanie jamy i kanału szyjki macicy, co daje około 80% szans na
wyleczenie w przypadku zaśniadu całkowitego i 95% częściowego
o w przypadku kobiet nie planujących więcej ciąż do rozważenia pozostaje histerektomia
o zależnie od grupy ryzyka zezłośliwienia zaśniadu - monoterapia np. metotreksatem
1. Zaśniad groniasty całkowity
stanowi 90% zaśniadów
patogeneza:
jest wynikiem zapłodnienia pustej
komórki jajowej przez prawidłowy plemnik
wszystkie tkanki zaśniadu pochodzą od ojca
kariotyp 46XX
nie zawiera elementów zarodka ani błon
płodowych
objawy:
objawy poronienia zagrażającego lub niezupełnego pierwszym jest
zwykle krwawienie z dróg rodnych w 4. lub 5. miesiącu ciąży
macica jest większa niż wskazuje wiek ciążowy
nasilone wymioty, częściej stan przedrzucawkowy
duże ryzyko przemiany złośliwej 15-25%
2. Zaśniad groniasty częściowy
stanowi 10% zaśniadów
patogeneza:
jest wynikiem zapłodnienia prawidłowej
komórki jajowej przez 2 plemniki
tkanki zaśniadu pochodzą od matki i ojca
kariotyp 69XXY
zawiera elementy zarodka lub błon płod.
objawy: takie jak w poronieniu zatrzymanym
mniejsze ryzyko przemiany złośliwej
Strona 7
Onkologia ginekologiczna
Rak jajnika, sutka, nowotwory trofoblastu
3. Zaśniad groniasty inwazyjny = niszczący
nowotwór złośliwy
patogeneza:
charakteryzuje się obecnością wielowarstwowo ułożonego trofoblastu z
bardzo nasilonymi cechami atypi
utrzymany jest kształt kosmka, stwierdza się tkankę łączną podścieliska
duża zdolność do naciekania mięśnia macicy uszkodzenie naczyń
występowanie ognisk krwotocznych
objawy: obfite krwotoki pochwowe i/lub do jamy otrzewnej
RAK KOSMÓWKI
1. Charakterystyka:
zbudowany wyłącznie z komórek atypowych trofoblastu
nie stwierdza się struktur kosmków, naczyń ani mezenchymy
nacieka mięsień macicy, uszkadza naczynia krwionośne
2. Objawy:
krwawienia
powiększenie macicy
objawy związane z naciekaniem otoczenia
3. Diagnostyka:
USG
oznaczenie hCG
4. Leczenie:
chemioterapia
histerektomia
5. Przerzuty - daje wcześnie drogą
krwionośną:
pochwa
płuca
wątroba
mózg
GUZ MIEJSCA AOŻYSKOWEGO
nowotwór złośliwy
rzadka postać ciążowej choroby trofoblastycznej
może rozwinąć się po każdym rodzaju ciąży
choroba przebiega bez wzrostu hCG
ma tendencję do miejscowego naciekania, szerzenia się naczyniami limfatycznymi
względnie oporny na chemioterapię
Strona 8
Onkologia ginekologiczna
Rak jajnika, sutka, nowotwory trofoblastu
PRZETRWAAA CHOROBA TROFOBLASTYCZNA
1. Może być następstwem zaśniadu groniastego; ok. 1/5 chorych po przebytej ewakuacji
zaśniadu groniastego wymaga leczenia systemowego z powodu przetrwałego procesu
chorobowego.
2. Czynniki ryzyka:
hCG > 100 tys. mIU/ml
nadmierne powiększenie macicy w stosunku do czasu trwania ciąży
torbiele tekaluteinowe o średnicy > 6 cm
powikłania w ciąży: stan przedrzucawkowy, nadczynność tarczycy
wiek chorej powyżej 40 lat
przebyty wcześniej zaśniad groniasty
3. Objaw: krwawienie z macicy
4. Diagnostyka:
podwyższone stężenie hCG utrzymujące się po poronieniu, usunięciu ciąży
zaśniadowej, ciąży pozamacicznej lub porodzie w terminie
USG
TK
RM
5. Leczenie: chemioterapia
Strona 9
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Rak szyjki macicy i rak jajnika11 Patobiochemia nowotworow rak prostatyDziedziczny rak piersi i jajnikajak w 90 dni pokonalem raka (rak, nowotwór, choroba nowotworowa)PMK W04 rak szyjki macicy i jajnika V2ROZDZIAŁ 03 Dziedziczny rak piersi i jajnika11 Patobiochemia nowotworow rak piersi11 Patobiochemia nowotworow rak jelita grubegoinf rak mutgRatujmy z rak zydowskich dawny KlasztorRak wszystkie naturalne rozwiazaniaRak tarczycywięcej podobnych podstron