Archeologia Śródziemnomorska: Egipt i Bliski Wschód
Typ przedmiotu:
Obowiązkowy
Rok studiów, semestr:
I rok; semestr I i II.
Kierunek i tryb studiów:
Archeologia. Studia I stopnia (stacjonarne i niestacjonarne)
Imię i nazwisko prowadzącego (prowadzących):
prof. Krzysztof Ciałowicz
Liczba godzin zajęć dydaktycznych, formuła przedmiotu:
60 godzin, konwersatorium
Punktacja ECTS: 12
Czy przedmiot stanowi podstawę obliczania średniej ważonej: TAK
Forma i warunki zaliczenia, w tym zasady dopuszczania do egzaminu:
Obecność na zajęciach; egzamin
TREŚCI MERYTORYCZNE PRZEDMIOTU:
Omówienie podstawowych założeń wykładu oraz roli Bliskiego Wschodu i Egiptu w kształtowaniu się wczesnych cywilizacji – 2 godziny.
Wczesne kultury z wyspecjalizowanym zbieractwem i łowiectwem na Bliskim Wschodzie (Kultura Natufijska i kultura Zawi Szemi - Szanidar). Kultury Neolitu Preceramicznego A w Palestynie – 2 godziny.
Neolit Preceramiczny B i kultury wczesnoneolityczne (Karim Szahir; Dżarmo). Neolit Anatolii, powstanie pierwszego ośrodka miejskiego w Catal Huyuk – 3 godziny.
Północnomezopotamskie kultury rozwiniętego neolitu (Hassuna, Samarra, Halaf) – 3
godziny.
Kompleks Obeid – 4 godziny.
Kultura Uruk i rozwój pierwszych państw-miast – 4 godziny.
Kultury Gawra i Dżemdet Nasr – 3 godziny.
Sztuka IV tys. w Mezopotamii. Początki sztuki sumeryjskiej – 2 godziny.
Społeczności epipaleolityczne i tzw. mezolit chartumski w Afryce Północno-Wschodniej – 2 godziny.
Neolityzacja Egiptu i kultury wczesnorolnicze w Dolnym Egipcie (Fajum A; Merimde; Omari) – 3 godziny.
Problemy chronologii względnej i bezwzględnej. Historia badań nad egipskim okresem predynastycznym – 3 godziny.
Kultury Tasa i Badari przykładem społeczności górnoegipskich – 2 godziny.
Kultura Dolnoegipska, jej rozwój i upadek. Kontakty handlowe z Palestyną – 4
godziny
Kultury Nagada I i II. Omówienie zespołów i problem ekspansji na północ – 4
godziny.
Formowanie się państwa Egipskiego w okresie Nagada III – 3 godziny.
Pierwsi faraonowie. Znaczenie okresu archaicznego dla ukształtowania monarchii faraońskiej – 3 godziny.
Sztuka i architektura okresu pre- i wczesnodynastycznego – 4 godziny.
Stare Państwo egipskie. Pierwszy wielki okres rozwoju cywilizacji:
o Najważniejsze wydarzenia historyczne – 2 godziny.
o piramidy i ich geneza – 2 godziny.
o obrządek pogrzebowy i architektura grobowa – 2 godziny.
o sztuka Starego Państwa – 3 godziny.
Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej
Adams B.
1988 Predynastic Egypt, Shire Egyptology 7, Aylesbury.
Adams B, Ciałowicz K.M
1997 Protodynastic Egypt, Shire Egyptology 25, Pembrokeshire Albright W.F
1964 Archeologia Palestyny, Warszawa
Aldred C.
1949 Old Kingdom Art in Ancient Egypt, London.
1986 Egyptian Art in the Days of the Pharaohs 3100-320 BC, London.
Arnaud D.
1982 Staroż ytny Bliski Wschód. Od wprowadzenia pisma do podbojów Aleksandra Wielkiego, Warszawa
Bielicki M
1996 Zapomniany ś wiat Sumerów, Warszawa
Bieliński P.
1985 Staroż ytny Bliski Wschód. Od począ tków gospodarki rolniczej do wprowadzenia pisma, Warszawa.
1991 „ Ubaid Północny”. Mezopotamia pomię dzy Dijalą a Haburem w latach 4800-4000
p.n.e. , Warszawa
Braun J. (red)
1971 Mezopotamia, Warszawa
Brink van den E.C.M., Levy T.E. (eds.)
2002 Egypt and the Levant: Interrelations from the 4th through the early 3rd Millennium BC, London-New York.
Capart J.
1905 Primitive Art in Egypt, London.
Ciałowicz K.M.
1999 Począ tki cywilizacji egipskiej, Warszawa-Kraków.
2007 Kość i złoto. Począ tki sztuki egipskiej, Kraków – Poznań.
Ciałowicz K.M., Ostrowski J.A.
2000 (red.) Encyklopedia historyczna ś wiata. Tom II: Staroż ytność , Część 1, Kraków.
Dagnan-Ginter A., Ginter B., Kozłowski J.K., Pawlikowski M., Śliwa J.
1984 Excavations in the Region of Qasr el-Sagha 1981. Contribution to the Neolithic Period, Middle Kingdom settlement and chronological sequences in the Northern Fayum desert, MDAIK 40: 33-102.
Drioton E., Vandier J.
1975 L'Égypte. Des origines à la conquête d'Alexandre, Paris.
Frankfort H.
1951 The Birth of Civilisation of the Near East, Bloomington.
Gawlikowska K.
1975 Sztuka Mezopotamii, Warszawa
Grimal N.
2004 Dzieje staroż ytnego Egiptu, Warszawa
Helck W., Otto E. (eds.)
1975-86 Lexikon der Ägyptologie 1-6, Wiesbaden.
Hoffman M.A.
1991 Egypt before the Pharaohs. The Prehistoric Foundations of Egyptian Civilization, London.
Hornung E.
1991 Jeden czy wielu. Koncepcja boga w staroż ytnym, Warszawa.
Huot J-L.
1994 Les premiers villageois de Mésopotamie. Du village à la ville, Paris.
Kemp B.J
1989 Ancient Egypt. Anatomy of a Civilisation, London-New York (polska wersja z 2008 r) Kramer S.
1961 Historia zaczyna się w Sumerze, Warszawa
Krzyżaniak L.
1980 Egipt przed piramidami, Warszawa.
1992 Schyłek pradziejów w ś rodkowym Sudanie, Poznań.
Lipińska J.
1977 Historia architektury staroż ytnego Egiptu, Warszawa 1978 Historia rzeź by, reliefu i malarstwa staroż ytnego Egiptu, Warszawa Lloyd S.
1978 The Archaeology of Mesopotamia, London
Marciniak M.
1976 Historia staroż ytnego Egiptu, [w:] A. Szczudłowska (ed.), Staroż ytny Egipt, Warszawa, 74-137
B. Midant-Reynes
2003 Aux Origines de l’Égypte: du Néolithique à l’émergence de l’État, Paris Mierzejewski A.
1981 Sztuka staroż ytnego Wschodu, Warszawa
Nissen H.J.
1988 The Early History of the Ancient Near East 9000 – 2000 B.C. , Chicago-London.
Niwiński A.
1995 Mity i symbole staroż ytnego Egiptu, Warszawa
Petrie W.M.F.
1920 Prehistoric Egypt, London.
Redford D.B. (ed.)
2001 The Oxford Encyclopedia of Ancient Egypt, Cairo.
Roaf M.
1998 Wielkie kultury ś wiata: Mezopotamia, Warszawa
Roux G
1973 Mezopotamia, Warszawa
Schneider T.
2001 Leksykon Faraonów, Warszawa-Kraków (tłum. R. Darda; E. Jeleń, Z. Pisz) Schulz R., Seidel M (ed.).
2001 Egipt. Ś wiat faraonów, Kolonia (tłum. D. Gorzelany; A. Kubala) Smith W.S
1949 A History of Egyptian Sculpture and Painting in the Old Kingdom, London.
Śliwa J.
1997 Sztuka i archeologia staroż ytnego Wschodu, Warszawa-Kraków 2005 (red), Wielka Historia Ś wiata II. Stary i Nowy Ś wiat od „rewolucji” neolitycznej do podbojów Aleksandra Wielkiego, Kraków.
Vandier J.
1952 Manuel d'archaeologie égyptienne I, Paris.
Wendorf F., Schild R.
1976 Prehistory of the Nile Valley, New York.
1980 Prehistory of Eastern Sahara, New York.
2006 The Archaeology of Early Egypt. Social Transformations in North-East Africa 10000
to 2650 BC, Cambrigde.
Wilkinson T.A.H.
1999 Early Dynastic Egypt, Routledge, London-New York.