Bezpieczeństwo

tock

fot. Shutters

Pracownik stacji paliw

• Ocena ryzyka zawodowego

• Instrukcja stanowiskowa

Ryszard Bryła

CHARAKTERYSTYKA

• wymiana butli opróżnionych z gazu płynnego na STANOWISKA PRACY

butle napełnione gazem o masie do 11 kg.

Miejscem zatrudnienia pracownika jest stacja paliw Czas pracy pracownika wynosi średnio dobowo płynnych. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Go-8 godzin – praca zmianowa.

spodarki z dn. 21 listopada 2005 r. (Dz.U. nr 243

/2005, poz. 2063) stacja paliw to obiekt budowlany, PRZYDZIAŁ CZYNNOŚCI

w skład którego mogą wchodzić: budynek, podziemne Stacja paliw, którą obsługuje pracownik, jest zbiorniki magazynowe paliw płynnych, podziemne lub przeznaczona zarówno do dystrybucji silnikowych naziemne zbiorniki gazu płynnego, odmierzacze paliw paliw płynnych, jak również olejów oraz gazu płyn-płynnych i gazu płynnego, instalacje technologiczne, nego. Pracownik jest odpowiedzialny m.in. za: w tym urządzenia do magazynowania i załadunku

• przyjęcie dostaw produktów sprzedawanych na paliw płynnych oraz gazu płynnego, instalacje wodno-stacji,

-kanalizacyjne i energetyczne, podjazdy i zadaszenia

• sprzedaż tych produktów,

oraz inne urządzenia usługowe, a także pomieszcze-

• wypisywanie faktur na komputerze, nia pomocnicze. Minimalne wymiary stref zagrożenia

• kontrolę i konserwację urządzeń stacji, wybuchem podaje załącznik do ww. rozporządzenia.

• pomoc klientom, o ile zachodzi taka potrzeba.

Na stacji paliw odbywa się:

• tankowanie pojazdów benzyną i olejem napę-

METODYKA OCENY RYZYKA

dowym,

Oceny ryzyka zawodowego dokonano tutaj dwo-

• sprzedaż produktów w opakowaniach stałych, ma metodami wg PN-N 18002/2000 w skali

• tankowanie gazem płynnym pojazdów samo-trójstopniowej oraz RISK SCORE. Opis tych metod chodowych przystosowanych technicznie do przedstawiliśmy w poprzednich numerach tego zasilania tym paliwem,

czasopisma.

‰

24 Promotor 10/06

Bezpieczeństwo

KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO DLA PRACOWNIKA OBSŁUGUJĄCEGO STACJĘ PALIW WEDŁUG METODY PN-N 18002/2000

Przed oceną

Po realizacji zadań

o

o

Uwagi

Możliwe skutki

Lp.

Zagrożenie

Możliwe źródła zagrożeń

Środki profilaktyczne

o realizacji

zagrożenia

o

o

ość

ość

zadań

żk

(C)

(P)

yzyk

(R)

żk

(C)

(P)

yzyk

(R)

Cię

R

Cię

R

wdopodobieństw

wdopodobieństw

Pra

Pra

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Potłuczenia,

Upadek na

Śliskie i nierówne

złamania kończyn,

Zapewnienie porządku na terenie stacji. Stosowanie 1.

tym samym

powierzchnie,

S

S

S

S

M

M

zwichnięcia, urazy

przez pracowników odpowiedniego obuwia.

poziomie.

zastawione przejścia.

wewnętrzne.

Środki transportu

zaopatrujące się na stacji

Uderzenie

Śmierć,

Zachowanie szczególnej ostrożności. Właściwe w potrzebne produkty.

2.

przez ruchome

kalectwo,

D

M

S

oznakowanie terenu stacji. W razie konieczności S

M

M

Środki transportu

obiekty.

urazy.

umieszczenie progu zwalniającego.

przywożące towar do

dalszej dystrybucji.

Zachowanie ostrożności w kontaktach ze szkodliwymi Narażenie

Zatrucia,

Spaliny, benzyna, olej

czynnikami. W razie konieczności stosowanie rękawic na szkodliwe

choroby układu

3.

napędowy, pary

D

S

D

ochronnych. Właściwe zamontowanie przewodów S

M

M

substancje

oddechowego,

produktów naftowych.

oddechowych, służących do odprowadzania par chemiczne.

alergie.

produktów naftowych na stacji.

Przestrzeganie instrukcji ppoż. i BHP. Zakaz używania otwartego ognia. Spełnianie konkretnych wymagań określonych w przepisach.

Zbiorniki powinny być zabezpieczone przed dostaniem się ognia do wnętrza oraz posiadać sprawne urządzenia spustowe, pomiarowe i oddechowe.

Nieostrożność klientów

Przewody wlewowe do zbiorników magazynowych w czasie pobierania

paliw płynnych powinny być wyposażone w sprawne paliwa. Nieostrożność

zamknięcia hydrauliczne i urządzenia zabezpiecza-obsługi.

Śmierć,

jące przed przepełnieniem zbiornika zainstalowane Pożar

Niesprawność lub brak

4.

oparzenia

D

S

D

w zbiorniku lub autocysternie. Należy zapewnić D

M

S

i wybuch.

odpowiednich systemów

ciała.

właściwe uziemienia autocystern i odmierzaczy zabezpieczających.

paliw. Butle z gazem płynnym składować zgodnie Elektryczność statyczna.

z przepisami. Przeprowadzać wymagane kontrole Wyładowania

szczelności zaworów odcinających. Przestrzegać stref atmosferyczne.

zagrożenia wybuchem.

Pracownicy powinni stosować ubrania antyelektrostatyczne. W czasie burzy wyłączać zasilanie elektryczne dystrybutorów. Uaktualnić instrukcję bezpieczeństwa pożarowego. Zapewnić wymagany sprzęt gaśniczy i okresowe przeglądy tego sprzętu.

Pojazdy zaopatrujące się

Właściwe wyciszenie pomieszczeń stacji. Sprawna Nerwice, choroby

5.

Hałas.

w potrzebne produkty.

S

S

S

organizacja dystrybucji (zwiększenie zakresu M

M

M

narządu słuchu.

Ruch uliczny obok stacji.

samoobsługi).

Zmienne

Niskie temperatury, wiatr,

Stosowanie odpowiedniej odzieży. Prawidłowe 6.

warunki

Przeziębienia.

S

S

S

M

M

M

deszcz, śnieg.

zadaszenie dystrybutorów.

atmosferyczne.

Przetarte przewody

elektryczne, uszkodzo-

Okresowe sprawdzanie skuteczności ochrony prze-Porażenie

ny osprzęt (gniazdka,

ciwporażeniowej. Bieżąca kontrola stanu instalacji 7.

Śmierć.

D

S

D

S

M

M

prądem.

wtyczki), przebicie el. do

elektrycznej. Systematyczna kontrola zabezpieczeń obudowy stosowanych

różnicowo-prądowych.

urządzeń.

Źle zorganizowane

Przeciążenie

Osłabienie wzroku,

Przestrzeganie instrukcji stanowiskowej stanowisko pracy przy

8.

narządu

bóle oczu,

S

S

S

dotyczącej m.in. ustawienia monitora, M

M

M

komputerze. Słabe

wzroku.

łzawienie.

wymaganego oświetlenia i in.

oświetlenie.

Źle zorganizowane pod

Bóle mięśniowe,

Przeciążenie

względem ergonomicz-

zwyrodnienia

Zapewnienie zgodnych z wymogami ergonomii stołu 9.

narządu

S

S

S

M

M

M

nym stanowisko pracy

kręgosłupa

i krzesła. Okresowa zmiana wykonywanych zajęć.

ruchu.

przy komputerze.

i stawów.

Napad

Śmierć, kalectwo,

Właściwe szkolenie i odpowiednie do zagrożeń środki 10.

Przestępcy.

D

S

D

D

M

S

rabunkowy.

urazy.

ostrożności. Monitoring. System antynapadowy.

Praca zmianowa.

Przestrzeganie norm czasu pracy. Dostosowanie Choroby układu

Nerwowość i pośpiech

wymagań do możliwości psychofizycznych pracowni-nerwowego

11.

Stres.

przy wykonywaniu zadań.

S

S

S

ka. Wyjaśnianie nieporozumień przez kierownictwo.

S

M

M

i choroby

Konflikty. Kumulacja

Opracowanie i stosowanie procedur zapewniających ogólnoustrojowe.

zagrożeń.

bezpieczeństwo w pracy.

www.promotor.elamed.com.pl

25

Bezpieczeństwo

KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO DLA PRACOWNIKA OBSŁUGUJĄCEGO STACJĘ PALIW WG METODY RISK SCORE

Przed oceną

Po realizacji zadań

o

o

Uwagi

Możliwe

Możliwe skutki

o reali-

Lp.

Zagrożenie

cja

Środki profilaktyczne

cja

źródła zagrożeń

zagrożenia

zacji

utki

o (R)

o (R)

(S)

utki

pozy

(E)

(P)

(S)

pozy

(E)

(P)

zadań

Sk

yzyk

Sk

yzyk

Eks

R

Eks

R

wdopodobieństw

wdopodobieństw

Pra

Pra

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Potłuczenia,

Upadek na

Śliskie i nierówne

Zapewnienie porządku na terenie stacji.

złamania kończyn,

108

54

1.

tym samym

powierzchnie,

3

6

6

Stosowanie przez pracowników

3

6

3

zwichnięcia, urazy

Średnie

Małe

poziomie.

zastawione przejścia.

odpowiedniego obuwia.

wewnętrzne.

Środki transportu

Uderzenie

zaopatrujące się na

Zachowanie szczególnej ostrożności.

Śmierć,

przez

stacji w potrzebne

90

Właściwe oznakowanie terenu stacji. W razie 21

2.

kalectwo,

15

6

1

7

6

0,5

ruchome

produkty. Środki trans-

Średnie

konieczności umieszczenie

Małe

urazy.

obiekty.

portu przywożące towar

progu zwalniającego.

do dalszej dystrybucji.

Zachowanie ostrożności w kontaktach ze Narażenie

Zatrucia,

szkodliwymi czynnikami. W razie konieczno-Spaliny, benzyna, olej

na szkodliwe

choroby układu

252

ści stosowanie rękawic ochronnych. Właściwe 54

3.

napędowy, pary

7

6

6

3

6

3

substancje

oddechowego,

Duże

zamontowanie przewodów oddechowych, Małe

produktów naftowych.

chemiczne.

alergie.

służących do odprowadzania par produktów naftowych na stacji.

Przestrzeganie instrukcji ppoż. i BHP. Zakaz używania otwartego ognia. Spełnianie konkretnych wymagań określonych w przepisach.

Zbiorniki powinny być zabezpieczone przed dostaniem się ognia do wnętrza oraz posiadać sprawne urządzenia spustowe, pomiarowe i oddechowe. Przewody wlewowe do zbiorników Nieostrożność klientów

magazynowych paliw płynnych powinny w czasie pobierania

być wyposażone w sprawne zamknięcia paliwa. Nieostrożność

hydrauliczne i urządzenia zabezpieczające obsługi.

przed przepełnieniem zbiornika zainstalowane 126

Pożar

Niesprawność lub brak

Śmierć,

540

4.

15

6

6

w zbiorniku lub autocysternie. Należy zapewnić 7

6

3

Śred-

i wybuch.

odpowiednich systemów

oparzenia ciała.

B. duże właściwe uziemienia autocystern i odmierzaczy nie

zabezpieczających.

paliw. Butle z gazem płynnym składować zgod-Elektryczność statyczna.

nie z przepisami. Przeprowadzać wymagane Wyładowania

kontrole szczelności zaworów odcinających.

atmosferyczne.

Przestrzegać stref zagrożenia wybuchem.

Pracownicy powinni stosować ubrania antyelektrostatyczne. W czasie burzy wyłączać zasilanie elektryczne dystrybutorów. Uaktualnić instrukcję bezpieczeństwa pożarowego. Zapewnić wymagany sprzęt gaśniczy

i okresowe przeglądy tego sprzętu.

Pojazdy zaopatrujące się

Właściwe wyciszenie pomieszczeń stacji.

18

Nerwice, choroby

108

5.

Hałas.

w potrzebne produkty.

3

6

6

Sprawna organizacja dystrybucji (zwiększenie 1

6

3

B.

narządu słuchu.

Średnie

Ruch uliczny obok stacji.

zakresu samoobsługi).

małe

Zmienne

18

warunki

Niskie temperatury,

108

Stosowanie odpowiedniej odzieży. Prawidłowe 6.

Przeziębienia.

3

6

6

1

6

3

B.

atmosfe-

wiatr, deszcz, śnieg.

Średnie

zadaszenie dystrybutorów.

małe

ryczne.

Przetarte przewody

elektryczne,

Okresowe sprawdzanie skuteczności ochrony 18

Porażenie

uszkodzony osprzęt

270

przeciwporażeniowej. Bieżąca kontrola stanu 7.

Śmierć.

15

6

3

3

6

1

B.

prądem.

(gniazdka, wtyczki),

Duże

instalacji elektrycznej. Systematyczna kontro-małe

przebicie el. do obudowy

la zabezpieczeń różnicowo-prądowych.

stosowanych urządzeń.

Źle zorganizowane

Przeciążenie

Osłabienie

Przestrzeganie instrukcji stanowiskowej stanowisko pracy przy

108

54

8.

narządu

wzroku, bóle oczu,

3

6

6

dotyczącej m.in. ustawienia monitora, 3

6

3

komputerze. Słabe

Średnie

Małe

wzroku.

łzawienie.

wymaganego oświetlenia i in.

oświetlenie.

Przeciążenie

Źle zorganizowane

Bóle mięśniowe,

Zapewnienie zgodnych z wymogami

18

108

9.

narządu

stanowisko pracy przy

zwyrodnienia krę-

3

6

6

ergonomii stołu i krzesła. Okresowa zmiana 1

6

3

B.

Średnie

ruchu.

komputerze.

gosłupa i stawów.

wykonywanych zajęć.

małe

Właściwe szkolenie i odpowiednie do zagro-126

Napad

Śmierć, kalectwo,

540

10.

Przestępcy.

15

6

6

żeń środki ostrożności. Monitoring. System 7

6

3

Śred-

rabunkowy.

urazy.

B. duże

antynapadowy.

nie

Praca zmianowa.

Przestrzeganie norm czasu pracy. Dostosowa-Choroby układu

Nerwowość i pośpiech

nie wymagań do możliwości psychofizycznych nerwowego

108

54

11.

Stres.

przy wykonywaniu zadań.

3

6

6

pracownika. Wyjaśnianie nieporozumień przez 3

6

3

i choroby

Średnie

Małe

Konflikty międzyludzkie.

kierownictwo. Opracowanie i stosowanie proce-ogólnoustrojowe.

Kumulacja zagrożeń.

dur zapewniających bezpieczeństwo w pracy.

26 Promotor 10/06

Bezpieczeństwo

INSTRUKCJA STANOWISKOWA DLA PRACOWNIKA OBSŁUGUJĄCEGO STACJĘ PALIW

I PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO PRACY

• Pamiętaj, że zbiorniki przeznaczone do magazynowania

• Pamiętaj, że podejmując pracę na stacji paliw, musisz gazu płynnego mogą być eksploatowane tylko po otrzymaniu wcześniej przejść potrzebne badania lekarskie i wymagane decyzji zezwalającej na eksploatację, wydaną przez właściwy szkolenia BHP oraz ppoż.

organ dozoru technicznego. Zapoznaj się z warunkami tej

• Przystępując do pracy, należy być trzeźwym i wypoczętym.

decyzji.

• Do pracy musisz przystąpić w wymaganym obuwiu i ubraniu

• Dopilnuj, by wszystkie przyłącza i króćce na zbiornikach roboczym o własnościach antystatycznych.

przeznaczonych do magazynowania gazu płynnego były

• Usuń ze stanowiska wszelkie zbędne przedmioty, które mogą wyposażone w sprawne zawory odcinające.

przeszkadzać w pracy.

• Pamiętaj, że dystrybucja gazu płynnego w stacjach paliw

• Upewnij się, że na stanowisku nie ma plam olejów, ben-płynnych polega na:

zyny itp.

– tankowaniu gazem płynnym pojazdów samochodowych

• Pamiętaj o zachowaniu porządku i czystości na terenie przystosowanych technicznie do zasilania tym paliwem, stacji.

– wymianie butli opróżnionych z gazu płynnego na butle napeł-

nione gazem o masie do 11 kg.

II W TRAKCIE PRACY

• Pamiętaj, że niedopuszczalne jest napełnianie butli gazem

• Dopilnuj, by teren stacji był odpowiednio oświetlony i ozna-płynnym w stacjach lub stosowanie innych niedozwolonych kowany zgodnie z Polskimi Normami – dotyczy to przede manipulacji przy tych butlach.

wszystkim miejsca dystrybucji paliw oraz ciągów komunika-

• Wiedz o tym, że butli przeznaczonych do napełniania gazem cyjnych.

płynnym nie wolno używać i przechowywać w warunkach

• Pamiętaj, że na terenie stacji obowiązuje zakaz używania wpływających ujemnie na ich wytrzymałość.

otwartego ognia, w tym palenia papierosów.

• Pamiętaj, że butle z gazem płynnym mogą być składowane

• Zachowaj szczególną ostrożność w kontakcie ze szkodliwymi na utwardzonych placach otwartych, pod zadaszeniem lub czynnikami chemicznymi, a w razie konieczności używaj w budynkach przystosowanych do tego celu. Butle składuje ochron osobistych, w tym rękawic ochronnych.

się w pozycji stojącej i zabezpiecza przed upadkiem za pomo-

• Sprawdź, czy zbiorniki paliwa są odpowiednio zabezpieczone cą barier, przegród lub w inny sposób, a zawory butli o masie przed dostaniem się ognia do wnętrza i posiadają nieuszko-gazu płynnego powyżej 5 kg zabezpiecza się kołpakami lub dzone urządzenia spustowe, pomiarowe i oddechowe.

odpowiednimi osłonami.

• Sprawdź stan techniczny dystrybutorów paliw oraz sprzętu

• Wiedz o tym, że dopuszcza się magazynowanie w jednym gaśniczego.

pomieszczeniu butli opróżnionych i butli napełnionych, tylko

• Pamiętaj, by sprzęt gaśniczy, w ilości zgodnej z przepisami, pod warunkiem ich oddzielnego składowania.

był umieszczony w widocznym miejscu, obok dystrybutorów i w każdej chwili gotowy do natychmiastowego użycia.

III PO ZAKOŃCZENIU PRACY

• Dbaj o to, by stanowisko komputerowe do sprzedaży pa-

• Uporządkuj stanowisko pracy.

liw było zorganizowane zgodnie z wymogami ergonomii,

• Dokonaj przeglądu urządzeń technicznych i sprawdź, czy przedstawionymi ci w trakcie instruktażu stanowiskowego nie będą stanowić zagrożenia po opuszczeniu przez ciebie

– dotyczy to szczególnie ustawienia monitora, oświetlenia miejsca pracy.

i siedziska.

• Wyłącz zasilanie nieużywanych w czasie postoju stacji

• Dopilnuj, by podczas wydawania paliw pojazdy były ustawione urządzeń.

w sposób umożliwiający łatwe manewrowanie nimi, a ich

• Zabezpiecz miejsce pracy zgodnie z przyjętymi procedu-silniki były wyłączone.

rami.

• Podczas napełniania paliwem zbiorników stacji pamiętaj, by:

• Jeżeli po zakończeniu twojej pracy dyżur na stacji obejmuje

– autocysterna została dodatkowo uziemiona, inny pracownik, to przekaż mu wszelkie niezbędne infor-

– spuszczanie produktów naftowych przebiegało bez zakłó-

macje dotyczące szczególnie bezpieczeństwa ogólnego ceń,

i pożarowego.

– osoby postronne nie podchodziły do studzienek zbiornika,

– żaden pojazd nie znajdował się w odległości mniejszej niż IV W SYTUACJI AWARYJNEJ

10 m od autocysterny spuszczającej produkt.

• By ustrzec się szkód zdrowotnych i materialnych spowodowa-

• Dbaj o to, by na terenie stacji była sprawna instalacja prze-nych ewentualnym napadem rabunkowym na stację, stosuj ciwporażeniowa i aby nieupoważnione osoby nie dokonywały się bezwzględnie do przyjętych w tym celu procedur. Prze-

żadnych prowizorycznych napraw instalacji elektrycznej.

strzegaj ich także wtedy, gdy dojdzie do takiego zdarzenia.

• Dbaj o to, by nieupoważnione osoby nie dokonywały żadnych

• W czasie gwałtownej burzy lub klęski żywiołowej w pierwszej prac przy urządzeniach technicznych stacji.

kolejności wyłącz zasilanie dystrybutorów paliwa.

• Pamiętaj, że zbiorniki i rurociągi podlegają badaniom tech-

• Każde zdarzenie wypadkowe zgłoś swemu przełożonemu. Za-nicznym oraz próbom szczelności przy przekazywaniu ich do bezpiecz miejsce wypadku. Udziel pomocy poszkodowanemu.

eksploatacji oraz po każdym remoncie lub naprawie. W przyW razie potrzeby zawiadom pogotowie ratunkowe i policję.

padku stwierdzenia nieszczelności lub awarii zbiorników albo

• O wadach lub uszkodzeniach eksploatowanych urządzeń rurociągów konieczne jest przeprowadzenie badań skażenia powiadom swego przełożonego, uprzednio wyłączając te gruntu i wód gruntowych.

urządzenia i odpowiednio je zabezpieczając.

www.promotor.elamed.com.pl

27