SŁUCHANIE OCENIAJĄCE wiąże się z koncentrowaniem uwagi na porównywaniu przekazu z własnymi wartościami.
Techniki pomocnicze:
Zadawanie pytań w myślach typu: „Co się za tym kryje?”
Rozważanie motywów rozmówcy, ocenianie wiarygodności
Analiza własnych emocji pojawiających się podczas rozmowy i poddawanie ich kontroli Słuchanie empatyczne ma na celu wczuwanie się w sytuacje rozmówcy, a więc spojrzenie na świat jego oczami. Drugim celem jest danie wsparcia rozmówcy.
SŁUCHANIE AKTYWNE: istotne jest dostarczenie rozmówcy na drodze werbalnej i niewerbalnej sygnałów informujących go, że słucha się z uwagą i stara się zrozumieć.
J. Santorski – zasady aktywnego słuchania:
Koncentracja na nadawcy
Właściwa przestrzeń komunikacyjna dla rozmówcy
Wyjaśnianie nieporozumień
Właściwe wyrażanie emocji (np.: „Bardzo mi przykro, że Pana to spotkało”, „Rzeczywiście, to naprawdę radosna wiadomość”)
Dostrzeganie emocjonalnej ekspresji rozmówcy (np.: „Dostrzegam gniew w tym, co pan mówi”, To Pana bardzo zasmuca jak widzę”)
Powściągliwość w osądzaniu
SŁUCHANIE:
1. SKUTECZNE – jak najwierniejsze odbieranie informacji zawartych w komunikacie 2. AKTYWNE – jest to stworzenie nadawcy jak najlepszych warunków do jej przekazywania i udzielanie mu informacji zwrotnych.
Ad. (1) Słuchanie skuteczne – zazwyczaj, mimowolnie człowiek przechodzi od obiektywnego odbioru treści do jej krytyki oraz od wczuwania się w sytuację rozmówcy do jej oceniania wobec osobistych kryteriów.
3 TYPY SŁUCHANIA:
1. Słuchanie informacyjne – jest nastawione na bezstronny odbiór jak największej części spośród różnorodnych, czy przedstawionych w nieusystematyzowany sposób informacji.
TECHNIKI
POZWALAJĄCE
NA
UPORZĄDKOWANIE
INFORMACJI
I
LEPSZE
ICH
ZAPAMIĘTYWANIE:
Poszukiwanie głównych wątków i zasadniczych tez
Zadawanie pytań typu: „Czy zechciałby Pan podsumować?”, „Czy mógłby Pan powiedzieć co tutaj jest największym problemem?”
Notowanie z jednoczesnym porządkowaniem według własnych kryteriów
Powtarzanie tego co się usłyszało i zadawanie pytań w celu zwiększenia precyzji odbioru.
2. Słuchanie formalne
Brak porządku organizacyjnego konwersacji; formuła wypowiedzi: o Sekwencja otwarcia
o Omówienie tematu, rozmowa
o Sekwencja zamknięcia
Nieprawidłowa organizacja fragmentów konwersacji
Niewłaściwy sposób przyjmowania głosu przez któregoś z rozmówców
Negatywne komentarze niewerbalne ze strony słuchacza, nieporozumienia słowne, niewyjaśnione wieloznaczności
Zakłócenia sytuacyjne
3. Cechy zachowań konwersacyjnych mogą być:
Stałe – styl komunikacyjny
Zmienne – występujące tylko w odniesieniu do konkretnego rozmówcy (co, kto, komu może powiedzieć)
Wkład konwersacyjny:
Dynamika stylu mówienia
Spójność między kanałami werbalnym i niewerbalnym
Niepoprawność językowa i gramatyczna wypowiedzi
REGUŁY KONWERSACYJNE (GEAFFREY LEECH):
1. Zrozumiałość i gramatyczna poprawność
2. Spójność
3. Ekspresyjność (adekwatne wyrażanie uczuć towarzyszące wypowiedzi) 4. Ekonomiczność (unikanie pustosłowia, długich pauz etc) 5. Grzeczność (m.in. okazanie zainteresowania tematowi rozmowy) 6. Skromność
7. Aprobata (wyrażanie uznania i szacunku)
8. Kooperacja (dopowiedzenia etc)
„Jak rozmawiać z tymi, którzy stracili nadzieję” Jedliński K. W-wa 1992
„Komunikowanie się w organizacji” Stankiewicz J. Wrocław 1999
Czym się różni słyszenie od słuchania?
Słyszenie odnosi się do odbiorów dźwięków z otoczenia.
Słuchanie to czynność świadoma i aktywna, a więc intencjonalne nastawienie na odbiór wybranej dźwiękowej informacji.
Sztuka słuchania to umiejętność jak najskuteczniejszego uczestniczenia w komunikacji w roli odbiorcy.