Romantyzm ćwiczenia 31 października 2012r.

I.

ORIENTALIZM – fascynacja kulturą Wschodu (wzór kulturowy opozycyjny wobec Zachodu).

Skąd pojawia się orientalizm? Dlaczego dopiero w romantyzmie?

 Moskale pokonują Napoleona, „Wschód przychodził na Zachód”

 Europa Zachodnia była już rozpoznana; zwrot ku czemuś spokojnemu, pole do eksploracji

A światopogląd? Otwarcie na Wschód?

 Wcześniej Europa pozostawała pozostawała w obszarze kultury śródziemnomorskiej; myślenie racjonalne

Koniec XVIII wieku – kryzys

 Sprzeciw wobec aktualnemu porządkowi świata. Jest potrzeba, by znaleźć panaceum na odnowę Europy; poszukiwanie inspiracji, wolności.

Kultura europejska utożsamia się z myślą racjonalistyczną i kulturą klasyczną.

Ukraina, Białoruś, Turcja – ziemie historycznie związana z Rzeczpospolitą.

Orientalizm – dlaczego jeszcze?

 Handel

 XVIII/XIX wiek – przełom techniczny, powstaje m.in. maszyna parowa (staje się możliwe podróżowanie niezależne od pogody), rozwój nauki

 Uwarunkowania polityczne – kolonializm (więc poniekąd mus poznania obcej kultury)

 Orientalizm rozwija się jako zainteresowanie naukowe (Herder, F. Schlegel, Hammer) 1810r. – Akademia Azjatycka w Rosji

II. Orientalizm w literaturze

Manifest – w jaki sposób?

1. Tematyka

2. Rozwój gatunków literackich (powieść poetycka, poemat dygresyjny, kasyda arabska, pamiętnik z podróży)

„Dywan…” Goethego – kompozycja utkana z różnych nitek, stąd nazwa: dywan. Zawiera wartości uniwersalne.

III. „Dywan Zachodu i Wschodu”

 ostre środki wyrazu (sugestywne metafory, antytezy, kontrasty)

 1814-19 czas powstania zbioru (ok. 300 utworów)

 okoliczności powstania zbioru – podróż intelektualna

 współautorstwo z Marianną Willemer

 motto ze zbioru wykorzystane w „Sonetach krymskich”

utwór „Wolny duch”:

- wiatr, wolność, nieograniczona natura

- motyw podróży

- gwiazdy (wyznaczanie kierunku podróży, powód do zachwytu)

- kontakt z sacrum

- tytuł: wolność związana z naturą, brak cywilizacji, natura czyni niezależnym