MIKROBIOLOGIA ŻYWNOŚCI
(ĆWICZENIE NR 2, STUDIA NIESTACJONARNE IO)
MORFOLOGIA KOMÓREK BAKTERYJNYCH
ORAZ ICH ZNACZENIE ZDROWOTNE I W PRZEMYŚLE SPOŻYWCZYM
1. Budowa i zasada działania mikroskopu świetlnego.
2. Technika barwienia drobnoustrojów
a) proces i cel barwienia
b) rodzaje barwień (barwienie proste i złożone, pozytywowe i negatywowe)
c) sporządzanie preparatów barwionych (rozmaz, utrwalenie preparatu, barwienie).
3. Morfologia komórek bakteryjnych
4. Znaczenie bakterii w przemyśle spożywczym.
a) drobnoustroje wykorzystywane w produkcji żywności
b) bakterie niepożądane w żywności
5. Bakterie chorobotwórcze
WYKONANIE ĆWICZENIA
1. Morfologia kolonii
Obejrzeć przy pomocy mikroskopu stereoskopowego lub lupy wzrost kolonii w hodowlach
płytkowych. Scharakteryzować różniące się morfologicznie kolonie, opisać cechy: kształt,
brzeg, wyniosłość, powierzchnia, barwa.
2. Kształt komórek bakteryjnych  BARWIENIE PROSTE
Ze wskazanych hodowli bakteryjnych przygotować na szkiełku przedmiotowym rozmazy, po
wysuszeniu i utrwaleniu nad płomieniem palnika gazowego zabarwić preparaty fioletem
krystalicznym, czas barwienia  1 minuta. Zabarwiony preparat spłukać obficie wodą
destylowaną, osuszyć nałożyć niewielką ilość olejku immersyjnego i oglądać pod
mikroskopem przy użyciu obiektywu immersyjnego (x100). Obraz mikroskopowy
zabarwionych komórek narysować i opisać.
3. Barwienie metodą Grama  BARWIENIE ZA
OŻONE
Ze wskazanych hodowli bakteryjnych przygotować na szkiełku przedmiotowym rozmazy, po
wysuszeniu i utrwaleniu nad płomieniem palnika gazowego barwić wg Grama:
- utrwalony preparat zalać fioletem krystalicznym na 3 minuty, następnie barwnik zlać i
spłukać wodą destylowaną,
- preparat zalać płynem Lugola (roztwór J w KJ) na 1,5 minuty,
- po zlaniu płynu Lugola, preparat zalać alkoholem etylowym w celu odbarwienia na 30
sekund,
- obficie spłukać preparat wodą destylowaną,
- dobarwić roztworem safraniny lub fuksyny przez 30 sekund,
- spłukać wodą, osuszyć i oglądać pod immersją.
Komórki G(+) barwią się na kolor FIOLETOWY, a G(-) na kolor RÓŻOWY. Obraz
mikroskopowy zabarwionych komórek narysować i opisać.
4. Barwienie przetrwalników bakteryjnych  METODA SCHAEFFERA  FULTONA.
Ze wskazanych hodowli bakteryjnych przygotować na szkiełku przedmiotowym rozmazy, po
wysuszeniu i utrwaleniu nad płomieniem palnika gazowego barwić wg następującego
przepisu:
- utrwalony preparat zalać 5% wodnym roztworem zieleni malachitowej na 5 minut, po czym
nie zlewając barwnika delikatnie podgrzać preparat palnikiem od spodu do momentu ukazania
się obłoczka pary. Podgrzewanie powtarzać 3-krotnie, nie dopuszczając jednocześnie do
odparowania barwnika ze szkiełka,
- po skończonym ogrzewaniu preparat ostudzić i spłukać delikatnym strumieniem wody
destylowanej w czasie 30 sekund,
- dobarwić preparat safraniną w czasie 30 sekund,
- preparat spłukać wodą, osuszyć i obserwować pod immersją.
Przetrwalniki barwią się na ZIELONO, a komórki wegetatywne na CZERWONO. Obraz
mikroskopowy zabarwionych komórek narysować i opisać.
5. Barwienie otoczek bakteryjnych  BARWIENIE NEGATYWNE METOD
BURRI 
GINSA.
- sporządzić kroplę zawiesiny bakteryjnej na szkiełku podstawowym, następnie wymieszać ją
z kroplą czarnego tuszu,
- uzyskaną zawiesinę cienko rozprowadzić po szkiełku podstawowym przy użyciu drugiego
szkiełka podstawowego,
- preparat wysuszyć, można go lekko utrwalić termicznie, poprzez jednokrotne przeciągnięcie
nad płomieniem palnika,
- preparat wystudzić, następnie pokryć roztworem safraniny lub fuksyny fenolowej, po 2
minutach spłukać barwnik wodą,
- preparat wysuszyć i oglądać pod immersją.
Wynik barwienia: Ciemne tło (tusz), bakterie zabarwione na RÓŻOWO (safranina lub
fuksyna), otoczki BEZBARWNE, widziane jako przez
roczysta warstwa pomiędzy bakterią a
tłem. Obraz mikroskopowy zabarwionych komórek narysować i opisać.
6. Obserwacja ruchu bakterii  PREPARAT PRZYŻYCIOWY W KROPLI
WISZ
CEJ
Do tego celu służy szkiełko przedmiotowe z wgłębieniem, zwane komorą Lindnera. Podczas
sporządzania takiego preparatu należy, kolejno, wykonywać następujące czynności:
- na środek szkiełka nakrywkowego nanieść ezą lub zakraplaczem kroplę zawiesiny
drobnoustrojów,
- w rogach szkiełka nakrywkowego nanieść niewielką ilość wazeliny w postaci słupków,
- przykryć szkiełko nakrywkowe komorą Lindnera, tak aby kropla zawiesiny znalazła się na
środku wgłębienia,
- lekko docisnąć szkiełko i odwrócić preparat, tak aby kropla zawiesiny swobodnie zwisała
wewnątrz wgłębienia.
Zaobserwować pod immersją poruszające się komórki bakteryjne.