PSYCHOLOGIA EMOCJI I MOTYWACJI
III. Rozumienie terminu  motywacja
Dr hab. Aleksandra Tokarz, prof. UJ
Instytut Psychologii UJ
rok akad. 2013/2014
PLAN WST
PU DO PROBLEMATYKI
MOTYWACJI
I. Analiza szerokiej definicji motywacji wg Zimbardo
II. Motywacja a terminy pokrewne: emocje i potrzeby
III. Szczegółowe definicje motywacji eksponujące jej funkcje
IV. Modele motywacji w ujęciu K.B. Madsena
V.  Podmiot i  sprawca jako podstawowe odniesienie procesu
motywacyjnego
VI. Zamiast historii: Metafora  człowiek maszyna   człowiek Bóg
jako uporządkowanie historii problematyki motywacji wg
Bernarda Weinera
VII. Kryteria dobrej teorii motywacji wg Weinera (1992) i Tokarz
(1995)
Rozumienie terminu  motywacja
ANALIZA SZEROKIEJ DEFINICJI
MOTYWACJI
SZEROKA DEFINICJA MOTYWACJI
" Energia wzbudzenia:
aktywacja
" Ukierunkowanie
wysiłków ku
wybranemu celowi:
nastawienie na cel
" Selektywna uwaga
skierowana na
odpowiednie bodz
ce:
selektywna uwaga
SZEROKA DEFINICJA MOTYWACJI WG
PH. ZIMBARDO,1980 I JEJ KONKRETYZACJA
" AKTYWACJA/ POBUDZENIE
" Energia wzbudzenia
" NASTAWIENIE NA CEL
" Ukierunkowanie wysiłków ku
wybranemu celowi
" MODYFIKACJA PROCESÓW
POZNAWCZYCH
" Selektywna uwaga skierowana na
uwagi,
odpowiednie bodz
ce:
spostrzegania, kategoryzacji
percepcyjnej, pamięci,
" Zmniejszona wrażliwość na bodz
ce
przetwarzania
nieodpowiednie
informacji, rozwiązywania
problemów,
" Organizacja reakcji w zintegrowany
wyobrażeń i fantazji]
wzorzec lub sekwencję
" ZACHOWANIE ZORGANIZOWANE Z
UWAGI NA CEL/STANDARD/STAN
" Wytrwała aktywność dopóki
warunki wstępne nie ulegną
" ZACHOWANIE REGULOWANE PRZEZ CEL
zmianie
LUB STAN
INNE DEFINICJE ORAZ DALSZE
KONKRETYZACJE
Radykalna MODYFIKACJA
PROCESÓW POZNAWCZYCH,
emocjonalnych, fizjologicznych
"  Procesy motywacyjne to procesy
ORGANIZUJ
CE,
UKIERUNKOWUJ
CE I
Uruchomienie procesów EMISJI
POBUDZAJ
CE czynności systemu
nerwowego tak, aby sterowana
zachowania/działania
przez te czynności aktywność
(człowieka) osiągała CELE
OKREŚLONE TREŚCI
MOTYWÓW
AKTYWACJA/ POBUDZENIE
NASTAWIENIE NA CEL
Kocowski, 1987
Cele ZALEŻNE OD MOTYWÓW i
WARTOŚCI
Ważna TREŚĆ MOTYWU
PODSTAWOWE MECHANIZMY MOTYWACYJNE,
(Lewicka, 1993)
MOTYWACJE
MOTYWACJE
HOMEOSTATYCZNE
HETEROSTATYCZNE
Mechanizmy KONTROLI
Mechanizmy ZAANGAŻOWANIA
Przykłady:
Przykłady:
" Motywacja zadaniowa
" Potrzeby wzrostu
" Motywacja instrumentalna
" Motywacja autonomiczna,
" TOTE
samoistna, (intrinsic)
" Motywacja celowa
" Przepływ
" Motywacja teliczna
" Motywacja parateliczna
" Motywacja zewnętrzna (extrinsic)
" Uzależnienie niesubstancjalne
" Potrzeby deficytu
PODSTAWOWE MECHANIZMY MOTYWACYJNE,
ZA: Lewicka, 1993
MECHANIZMY ZAANGAŻOWANIA MECHANIZMY KONTROLI
"  Czynności, które posiadają swój kierunek, nie " Czynności ukierunkowane na cel
posiadają jednak celu (1993,s.17)
" WYTWARZANIE NOWYCH STANÓW
" UTRZYMANIE STANU RZECZY
RZECZYWISTOŚCI
" Mogą się wiązać się z bardzo silnymi emocjami
" Struktura działania wyznaczona przez cel
" Mogą się rozwinąć wokół każdego celu
" Przebiegają wg schematu, n.p. TOTE
" Mają skutki pożądane (hobby) i niepożądane
T(ARGET)O(PERATION)T(EST)E(XIT)
(narkomania, hazard)
" Przeważają czynności racjonalne, świadome
" Mają cechy psychologicznej pułapki
" Kończy się z chwilą osiągnięcia celu
"  Zaangażowanie jest ślepe
" Zachowanie wyznaczone jest motywem,
" Trwa dopóki istnieją wzmocnienia dodatnie
" Działaniom towarzyszy poczucie kontroli
" Działaniom z zaangażowania może towarzyszyć
 bycie na fali [flow]
" Zapewniają równowagę w systemie mot.
" Brak równowagi w systemie
" Zachowaniem regulują procesy
homeostatyczne
" Zachowaniem regulują procesy transgresyjne
"  samoorganizujący się multistat
" Selekcja informacji wg reguły FALSYFIKACJI
" Selekcja informacji wg reguły KONFIRMACJI
przykład: KONCEPCJE MOTYWACJI CELOWEJ
" Wg Zaleskiego cel to  kognitywnie reprezentowany, możliwy do osiągnięcia,
mający wartość i siłę regulacyjną przyszły stan rzeczy, do którego człowiek
dąży poprzez działania (Zaleski, 1991, s. 60).
" Cel odnosi się do przyszłości, a w teraz
niejszości jest stanem
antycypowanym.
" Pojęcie antycypacji oznacza, że jest to stan rzeczy przewidywany.
" Cel powinien być możliwy do osiągnięcia, czyli realny taki, który poprzez
działania można osiągnąć, że nie jest on konstruktem tylko i wyłącznie
wyimaginowanym przez jednostkę, ale jest przewidywany w realnym
świecie i oparty o procesy myślowe.
"  Dzięki myśleniu hipotetyczno  dedukcyjnemu człowiek może tworzyć
modele nieistniejących jeszcze stanów oraz oceniać szanse ich realizacji i
ustalać, jakie działania muszą być podjęte, aby to, co możliwe stało się
rzeczywistym (Mądrzycki, 2002, s.65).
RÓŻNE DEFINICJE CELU
" Tomaszewski podaje cel jako antycypowaną sytuacje końcową
(Tomaszewski, 1978),
" Kozielecki definiuje cel jako projektowany stan rzeczy, który jednostka
zamierza osiągnąć po podjęciu działania (Kozielecki, 1987),
" Pervin uważa że:  cel, to poznawczy obraz lub inna reprezentacja punktu
końcowego, do którego mogą być skierowane działania (Pervin, 1989)
"  Lock i Latham definiują cel, jako zadanie do wykonania (Kuk, 1998, s.207),
" Mądrzycki uważa, że
cel jest jednym z czynników działania, że jest to umysłowe
przedstawienie stanu pożądanego z indywidualnego lub społecznego
punktu widzenia, do którego podmiot zmierza. Jest to wartość
realizowana (Mądrzycki, 2002).
SCHEMAT DZIAA
ANIA CELOWEGO WG
RYCHTY
Sytuacja wyjściowa: potrzeba, motyw, postanowienie
Cel Program
Zadanie
Działanie
Sytuacja końcowa: osiągnięcie celu lub stanu
FUNKCJE CELU
" regulują ludzkie zachowanie,
" nadają porządek i sens życiu,
" pomagają w odkrywaniu ludzkich możliwości,
" tworzą i urealniają przyszłość,
" są motywem pobudzającym do globalnych i długotrwałych działań
(Zaleski, 1991).
Locke i inni (1981; za: Rychta 1998a) przyjmują, że cele:
" kierują uwagę i działanie podmiotu na istotne elementy zadania,
" mobilizują do podjęcia wysiłku,
" zwiększają wytrwałość,
" są pomocne w opracowaniu strategii i osiągania celu,
FAZY DZIAA
ANIA
" planowanie działania (faza przygotowawcza),
" realizacja (faza wykonawcza),
" ocena działania (faza końcowa),
"
" Planowanie, to ustalenie sekwencji czynności prowadzących do celu,
określenie środków, sposobów, warunków działania.
" Człowiek odpowiada sobie na pytania: co zamierzam zrobić?, kiedy?,
jak? i gdzie? (Mądrzycki, 2002).
NAJPROSTSZE I NAJBARDZIEJ SKUTECZNE PROCEDURY
MOTYWOWANIA W SPORCIE MAJ
TE WA
AŚCIWOŚCI WPUNKCIE
WYJŚCIA
META-ANALIZA BADAC
, BUTLER I MCMANUS
(1999)
" Samodzielne ustalenie celu wpłynęło na poprawę
wykonania zadania w 90% istotnych badań.
Prawdopodobieństwo takiej sytuacji wzrasta gdy:
" ludzie akceptują stawiane im cele,
" są informowani o postępach swojej pracy,
" są nagradzani za osiągnięcie celów, które znajdują się w
zasięgu ich możliwości,
" są wspierani przez przełożonych,
ZNACZENIE TRUDNOŚCI CELU
" Locke w swoich badaniach potwierdził, że
trudne cele prowadzą do lepszego wykonania
zadań niż łatwe oraz,
" że bardziej konkretne cele, czyli
sprecyzowane, również podwyższają
wykonanie w stosunku do celów ogólnych typu
 będę starał się jak najlepiej, aby (za: Zaleski,
1986).
" Stąd w psych, organizacji procedura
 motywowania przez cele (trudne)
TRENER STAWIAJ
CY CELE SWOIM
ZAWODNIKOM
powinien pamiętać na podstawie badań przedstawionych powyżej, że:
" Muszą one być trudne, ale zarazem jasno określone,
" Muszą zawierać informacje zwrotną o poziomie wykonania
" Muszą być akceptowane przez zawodnika, czy też drużynę,
Gasiul wyróżnił cztery czynniki akceptacji zewnętrznie narzuconego
celu:
" spostrzegana trudność narzuconych celów,
" uczestnictwo w procesie ustalania celów,
" wiarygodność osoby określającej cel,
" zewnętrzne podniety,
DOBRZE SFORMUA
OWANY CEL POWINIEN BYĆ SMART
" Specyficzny - wg Locke a że cel musi być sprecyzowany a nie ogólny, poprawi to
motywację do jego osiągnięcia, jak i samą realizację, czyli działania
" Mierzalny - pozwalający na mierzenie postępów, czyli czas, monitoring, wielkość,
porównanie z punktem odniesienia. Trener wyznacza takie cele dla zawodników,
dzięki którym jest wstanie udzielić
" informacji zwrotnej o ocenie poziomu wykonania i aktualnej formie sportowej
(Morris i Summers, 1998)
" Akceptowany - uznanie przez zawodnika celu jako swój własny, a nie narzucony.
Trener musi w taki sposób zaaplikować cel zawodnikowi czy drużynie, aby nie został
odrzucony.
" Realistyczny - Należy pamiętać tutaj o zasadzie, że najlepsze osiągnięcia uzyskuje
zawodnik, gdy postawi się przed nim cel trudny, który stanowi wyzwanie dla
zawodnika.  Oznacza to, że możliwe jest jego osiągnięcie, ale by to uczynić należy
podjąć wytężone działanie (wspólnie przez zawodnika i trenera), gdyż poziom celu
winien przekraczać w niewielkim stopniu aktualne możliwości zawodnika (Nowicki,
2004)
" Terminowy - Zawodnik w dążeniu do celu musi być ciągle świadomy tego, ile
pozostało mu czasu do realizacji. Dzięki temu możliwe jest rozplanowanie działań
celowych na konkretny okres. Cel długoterminowy np. zdobycie mistrzostwa Polski
w piłce nożnej w tym sezonie, jest głównym wyznaczonym na dłuższy okres czasu.
Następnie należy wyznaczyć sportowcom podcele, które będą spełniały rolę szczebli
drabiny po, której należy się wspiąć, aby osiągnąć cel główny. Podcele to: elementy
techniczne, taktyczne, fizyczno-fizjologiczne, psychologiczne oraz przygotowanie do
zawodów (Morris i Summers, 1998).
(za: Blecharz, 2010)
przykład: MOTYWACJA TRANSGRESYJNA
" Transgresja wg Kozieleckiego:
"  transgresją będę nazywał działania i akty myślenia  z
reguły intencjonalne i świadome,  które przekraczają
granice dotychczasowych doświadczeń osiągnięć
materialnych, symbolicznych oraz społecznych człowieka,
które stają się z
ródłem nowych i ważnych wartości
pozytywnych oraz negatywnych (Kozielecki, 2007, s. 20).
TRANSGRESJONIZM
1.  to psychologia skoncentrowana na rozwoju (Kozielecki,
2007, s.12)
2.  na zmianie i rozwoju (op. cit., s.20).
ZAA
OŻENIA TRANSGRESYJNEJ KONCEPCJI
CZA
OWIEKA
" Człowiek ma wolność wyboru (intencji, celów, operacji myślowych,
działań). Jest sprawcą.
" Człowiek - sprawca stanowi układ wewnątrzsterowny, z
ródło
działania tkwi w podmiocie, którym kierują ekstensywna motywacja
i nowe idee.
" Główną siłą napędową jest meta - potrzeba potwierdzania własnej
wartości, czyli potrzeba hubrystyczna.
" Człowiek jest sprawcą nastawionym na rozwój wewnętrzny.
" Człowiek  sprawca ma ograniczoną świadomość i samoświadomość.
" Działania i czyny, szczególnie transgresyjne, ustalają relacje danego
człowieka do wartości.
RODZAJE TRANSGRESJI
" Kozielecki (2007) wyróżnia rozmaite rodzaje transgresji; osobiste  historyczne,
ekspansywne  twórcze, konstruktywne i destruktywne, zewnętrze i wewnętrzne,
wreszcie emergencję jako transgresję osobliwą.
" Podbudowę transgresjonizmu stanowi Sieciowa Teoria osobowości  STO.
" Procesy rozwojowe, do których odnosi się cytowana definicja transgresjonizmu
podzielić można na
1. spontaniczne, stanowiące istotę wzrostu i rozwoju , n. p. eksploracja (por. otwartość
poznawcza)
2.kierowane przez podmiot, n. p. samorealizacja, praca nad sobą, dążenie do doskonałości,
aktywność twórcza, - to transgresje osobiste i konstruktywne. (por. Tokarz 1985, 1992))
" Transgresyjny charakter eksploracji jako spontanicznego mechanizmu
związanego ze wzrostem i rozwojem uwidacznia się najbardziej jeżeli rozważymy
jej funkcje w rozwoju poznawczym prowadzącym ku kształtowaniu się dyspozycji i
motywacji twórczych (por. Tokarz, op. cit., Tokarz 1993).
MOTYWACJA MOCY U MENEDŻERÓW
(Trzebińska, 2008)
Czynnik, %wyj. wariancji Przykładowe itemy o najwyższych ładunkach A
ad.
ą Cronbacha czynnikowych Czyn.
Wpływ, 25,02%, 20. Posiadanie wpływu na jakość życia innych ludzi byłoby 0,77
ą =0.79 dla mnie bardzo satysfakcjonujące. 0,72
11. Mam nadzieję, że pewnego dnia będę mieć wpływ na 0,66
ludzi lub na świat. 0,62
7. Czerpię satysfakcję z wpływania na innych.
12. Myślę, że podobałoby mi się posiadanie władzy nad
innymi.
Podziw, 9,75% 16. Lubię być podziwiany za moje osiągnięcia. 0,84
ą =0,72 14. Chciałbym być wybitną osobą w swoim środowisku. 0,63
4. Chciałbym robić coś ważnego, aby być za to 0,60
podziwianym.
Przywództwo,7,5% 2.Planowanie i organizowanie tego, co powinni robić inni 0,82
ą=0,67 ludzie sprawia mi przyjemność. 0,72
1. Gdybym miał okazję, byłbym dobrym liderem.
Pomoc, 6,78% 18. Dobro innych leży mi na sercu. 0,89
ą=0,58 10. Chciałbym, żeby moje pomysły były ludziom pomocne. 0,68
PODSTAWOWE MECHANIZMY
MOTYWACYJNE W UJ
CIU ROZWOJOWYM,
ZA: KOCOWSKI, 1989
ZAKRES CZASOWY MECHANIZM SYGNAA
Y MOTYWACYJNE
ORGANIZACJI CZYNNOŚCI
Krótki Instynkt Deprywacja
Mechanizmy konsumacyjne Zagrożenie
Działania Homeostaza Okazja
Reaktywne Doznania świadome i
Nieświadome
Krótki Mechanizmy popędowe i Spostrzeżenie
emocjonalne
Działania reaktywne Mechanizmy apetencyjne
Średni Mechanizmy dążeniowe Wyobrażenie
(antycypacja)
Działania aktywne
Długi Mechanizmy racjonalno  Pojęcia
wolicjonalne Postanowienia
Działania Wartości
Planowe
EWOLUCJA PODSTAWOWYCH MECHANIZMÓW,
ZA: KOCOWSKI, 1992
RODZAJ SYGNAA
U NAZWA MOTYWU RODZAJ PROCESÓW
MOTYWACYJNYCH
Deprywacja Popęd Proces popędowy
Szkoda
Spełnienie
Okazja Podnieta Emocja
Zagrożenie
Antycypacja: Pragnienie Proces dążeniowy
Deprywacji
Szkody
Spełnienia
Okazji
Zagrożenia
Sformułowanie Postanowienie Proces wolicjonalny
Pojęciowe
Celu
MOTYW, RODZAJE MOTYWÓW
" Wrodzone  nabyte
" Jawne-ukryte
" Racjonalne-emocjonalne [=emotywy]
" Zewnętrzne  instrumentalne, wewnętrzne- autonomiczne
" Zorientowane na  ja  zorientowane na zadanie
" Określone treścią celów [m. osiągnięć, m. mocy]
POLIMOTYWACYJNOŚĆ DZIAA
ANIA
JAWNE-UKRYTE , ZA: RHEINBERG, 2005
Jawne  przypisywane sobie [self-
Ukryte [implicit]
atrributed]
" Podstawa neurohormonalno-
" Podstawa poznawcza
afektywna
" Póz
niejsze
" Wczesne, przed przyswojeniem mowy
" Przejawiane świadomie i werbalnie
" Nie przejawiane świadomie
" Nieograniczone, swoiste
" Ograniczona liczba potrzeb z genezą
samookreślenia
ewolucyjną, [sukces, władz,
" Różnice indywidualne zależne od
przynależność, zażyłość]
uczenia się
" Różnice indywidualne uwarunkowane
" (Uspołecznienia)
genetycznie lub/i przez wczesne
doświadczenia
" Pobudzenie przez procesy poznawcze
związane z samym sobą [ego-
" Pobudzenie przez naturalne podniety
involvement]
[incentives]
" Krótkotrwałe skutki zachowania,
" Długotrwałe skutki zachowania,
szczególnie w syt. Silnie
szczególnie w sytuacjach otwartych
ustrukturowanych społecznie
" Pomiar przez losowe próbki wyobrażeń
" Pomiar przy pomocy samoopisu
(TAT) lub zachowania
(kwestionariusze)
ZORIENTOWANE NA  JA  ZORIENTOWANE NA
ZADANIE (TOKARZ, KALEC
SKA, 2011
Orientacja na zadanie Orientacja a na  JA /EGO
" podmiot czynności ma uwagę skupioną " Podmiot skupia na tym, by uzyskać ocenę
raczej na zadaniu niż na nagrodzie  zdolny
zewnętrznej.
" Wykonywanie zadań ma na celu
" Uczenie się, rozwiązywanie problemów i udowodnienie, że robi się coś lepiej niż inni.
nabywanie nowych umiejętności związane
" Osoba wybiera różne zadania i różne cele.
jest z zadaniem.
" Potwierdzenie zdolności zależne jest od
" Uczenie się jest samo w sobie wartościowe,
normatywnej grupy odniesienia.
znaczące, satysfakcjonujące.
" Wybór zadań ma na celu potwierdzenie
" Większa ilość wysiłku traktowana jest jako
własnych zdolności.
środek prowadzący do większego
mistrzostwa.
" Wybierane są zadania powyżej średniego
poziomu zdolności osoby, co jest jednak
" Zadania wymagające większego wysiłku
zapośredniczone przez samoocenę.
dają większą szansę wykazania zdolności.
" Osoby są zorientowane na określony
" Wybierane są zadania związane z własnymi
poziom wykonania.
kompetencjami.
" Przekonanie, że większy wysiłek
" Osoby są zorientowane na cele.
odzwierciedla brak zdolności.
" spostrzegają porażkę w kategoriach
"  Kompetentny oznacza  zdolny , nie
doskonalenia się, a nie zagrożenia.
 staranny .
OKREŚLONE TREŚCI
CELÓW (n.p.
Mcclelland)
" McClelland (1967, 1986, Foster, 2003)), zakłada, że istnieją trzy grupy potrzeb, które w sposób
potrzeba osiągnięć, potrzeba afiliacji i potrzeba mocy. Ludzie różnią się pod względem
natężenia tych podstawowych konstruktów, choć każdy człowiek może odczuwać wszystkie
trzy potrzeby równocześnie.
" Motyw osiągnięć, to stawianie sobie ambitnych i realistycznych celów, przyjmowanie
odpowiedzialności, gotowość do poznawania wyników własnych działań,  tendencja do
osiągania i przekraczania standardów doskonałości, związana z odczuwaniem pozytywnych
emocji w sytuacjach zadaniowych, spostrzeganych jako wyzwanie (A
ukaszewski i Doliński,
2004, s. 461).
" Motyw afiliacji to dążenie do utrzymywania wartościowych relacji z innymi i dbanie o te
relacje, a także dążenie do pozyskania aprobaty i zainteresowanie uczuciami innych osób.
" Motyw mocy to dążenie do wywierania wpływu na innych, posiadania władzy oraz
uzyskiwania poczucia własnej wartości i ważności (McClelland, 1967).
" Motywacja mocy, t o relatywnie stałe dążenie do konkretnej klasy celów, wyznaczonych
charakterystyką motywu. Należy do kategorii motywacji wzrostu, czyli charakteryzuje się
ciągłym dążeniem do zyskiwania i pomnażania wartości dla niej właściwych.
" Motyw mocy kształtuje się już w dzieciństwie i podlega silnym wpływom czynników
środowiskowych, w tym przede wszystkim sytuacji rodzinnej.
Rozumienie terminu  motywacja
MOTYWACJA A TERMINY POKREWNE
 MOTYWACJA A  EMOCJE
 Proces emocjonalny jest jednym z podstawowych
zasobów motywacji u zwierząt wyższych, jest
rodzajem motywacji, która powstaje na podstawie
złożonej aktywności neuronalnej raczej niż na
podstawie pierwotnie określonego stanu chemicznego
lub określonego stanu receptorów, jak to jest w
przypadku popędów cielesnych i fizjologicznych takich
jak głód, pragnienie, ból czy potrzeba soli
(Leeper, 1948)
 MOTYWACJA A  EMOCJE
" Wzbudzane są sytuacyjnie
" Istnieje dla nich określona kategoria stymulatorów
" Określić dla nich można zbiór reakcji lub tendencji do
działania
" Mają aspekt energetyczny, towarzyszy im silny przypływ
energii
" Reakcja emocjonalna zależna jest od stanu organizmu czy
jednostki, jego dyspozycji emocjonalnych i motywacyjnych
" Istnieją pożytki z łącznego analizowania procesu
motywacyjnego i emocjonalnego [Lazarus]
" Emocje, motywacja i potrzeby są niezbędne w analizie
mechanizmów dynamiki zachowania
 MOTYWACJA A  POTRZEBA
POTRZEBA JAKO STAN NIEDOBORU
"  Potrzeba (organiczna) jest stanem niedostatku
lub nadmiaru w organizmie (Woodworth, 1963)
" Jest to przykład rozumienia typowy dla zwolenników
teorii redukcji popędu: potrzeba  popęd 
reprezentacja psychologiczna  pobudzenia
aktywacyjne  osiągnięcie celu  redukcja potrzeby
" Takie rozumienie potrzeby wprowadza semantyczną
sprzeczność
 MOTYWACJA A  POTRZEBA
POTRZEBA JAKO PROCES MOTYWACYJNY
"  Potrzeba jest to napięcie wewnątrz organizmu, które
prowadzi do zorganizowania pola działania
odpowiednio do pewnych podniet lub celów: pobudza
aktywność skierowaną na ich osiągnięcie (McKinnon)
" W tej definicji jest analogia do wektorowych definicji
motywacji, podkreślających jej aspekt kierunkowy
i funkcjonalny
 MOTYWACJA A  POTRZEBA
POTRZEBA W ZNACZENIU OBIEKTYWNYM
" Jest rozpatrywana z uwagi na obiektywne warunki
przetrwania, rozwoju lub dobrostanu.
Np.: definicja Tomaszewskiego:
 Zależność człowieka od otoczenia pod
jakimkolwiek względem określa się jako
potrzebę
 MOTYWACJA A  POTRZEBA
" Potrzeba jest pojęciem relacyjnym, opisującym układ
człowiek  przedmiot  warunki
" Jej wyjaśnienie odwołuje się do teleonomii
"  Potrzebą człowieka realizującego dowolny cel jest
każdy warunek tego celu dający się określić
obiektywnie. (Kocowski, 1982, s.9)