2007-10-26
PODSTAWY ZARZ
DZANIA
WYKA
AD 2
Współczesne rozumienie zarządzania,
kierowania i organizacji
dr Przemysław Wołczek
WSB Wrocław 1
wykład: Podstawy zarządzania
ZARZ
DZANIE
 Przez ZARZ
DZANIE będziemy rozumieć zbiór
działań prowadzących do osiągania
zamierzonych celów przez wykorzystanie
posiadanych zasobów.
J. Koziński, T. Listwan
 Podstawy zarządzania organizacją
Według tej definicji zarządzanie postrzegane jest jako
pewien proces  zjawisko trwające w czasie,
charakteryzujące się specyficznymi czynnościami,
zapoczątkowanymi sformułowaniem celów działania.
dr Przemysław Wołczek
WSB Wrocław 2
wykład: Podstawy zarządzania
1
2007-10-26
 Zarządzanie zasobami - oddziaływanie na
szeroko rozumiane zasoby instytucji w taki
sposób, by osiągać zamierzone cele.
W. Wudarzewski (red)
 Materiały pomocnicze do przedmiotu  Podstawy zarządzania .
dr Przemysław Wołczek
WSB Wrocław 3
wykład: Podstawy zarządzania
ZARZ
DZANIE
" zasoby instytucji mogą mieć charakter materialny (np. pracownicy,
budynki i budowle, maszyny i urządzenia, sprzęt biurowy) bądz

niematerialny (np. myśl naukowa - patenty i licencje, zasoby
informacyjne, kwalifikacje pracowników, kultura organizacyjna,
marka firmy),
" podstawowym wyróżnikiem kategorii zarządzania jest własność
zasobów, jako dominujące z
ródło władzy, a więc dające możliwość
wywierania wpływu na wykorzystanie zasobów.,
" wśród podmiotów powiązanych z zarządzaną instytucją występują:
 właściciele zasobów, reprezentanci właścicieli (np. członkowie
rady nadzorczej w firmach posiadających formę spółki akcyjnej)
 zarządzający  menedżerowie (w przypadku firmy członkowie
zarządu i kierownicy różnych szczebli) oraz  wykonawcy . W małych
firmach wszystkie te podmioty często łączą się w jedno, natomiast
w większych firmach następuje ich rozdzielenie,
dr Przemysław Wołczek
WSB Wrocław 4
wykład: Podstawy zarządzania
2
2007-10-26
ZARZ
DZANIE
" do podstawowych funkcji zarządzania zalicza się: planowanie,
organizowanie, motywowanie i kontrolowanie. Motywowanie jest
specyficzną funkcją zarządzania powiązaną tylko z czynnikiem
ludzkim,
" funkcje zarządzania przenikają wszystkie tzw. funkcje organiczne
instytucji (tj. występujące w instytucji obszary przedmiotowe, np. w
przypadku przedsiębiorstwa przykładami funkcji organicznych są np.
marketing i sprzedaż, finanse, badanie i rozwój, kadry, produkcja),
dr Przemysław Wołczek
WSB Wrocław 5
wykład: Podstawy zarządzania
ZARZ
DZANIE
" ze względu na odniesienie zarządzania do różnych możliwych zasobów
bądz
różnych możliwych funkcji organicznych używa się takich określeń,
jak np. zarządzanie personelem (tożsame w zasadzie z kierowaniem
ludz
mi), zarządzanie informacjami, zarządzanie nieruchomościami,
zarządzanie zapasami, zarządzanie finansami, zarządzanie marketingiem,
zarządzanie produkcją czy zarządzanie zaopatrzeniem. Niezależnie od tego
zarządzanie można odnosić do innych, specyficznych elementów i używać
określeń: zarządzanie ryzykiem czy zarządzanie jakością, a także do
specyfiki instytucji (zarządzanie małą firmą, zarządzanie biznesem,
zarządzanie przedsiębiorstwem, zarządzanie szkołą, zarządzanie szpitalem
itp.). Zarządzać można również określonymi przedsięwzięciami
(zarządzanie projektem, zarządzanie konferencją, zarządzanie inauguracją
roku). Można wreszcie zarządzanie rozpatrywać w węższych bądz

szerszych przedziałach czasu (zarządzanie strategiczne, zarządzanie
operacyjne). Wynika z tego, że zarządzanie jest kategorią wieloznaczną i
wieloaspektową.
dr Przemysław Wołczek
WSB Wrocław 6
wykład: Podstawy zarządzania
3
2007-10-26
ZARZ
DZANIE A KIEROWANIE
Jak wynika to z przytoczonych definicji zarządzanie jest
celowym oddziaływaniem na wszystkie zasoby
organizacji, a więc na ludzi, zasoby rzeczowe
(materialne), finansowe i informacyjne.
Termin kierowanie odnosi się zaś do oddziaływania na
ludzi.
W świetle powyższych rozważań możemy stwierdzić, że
pojęcie zarządzania jest pojęciem szerszym od
kierowania, ponieważ to ostatnie jest traktowane jako
składowa procesu zarządzania.
dr Przemysław Wołczek
WSB Wrocław 7
wykład: Podstawy zarządzania
KIEROWANIE
Kierowanie ludz
mi - Oddziaływanie na innych ludzi
w celu spowodowania ich działania zgodnego
z zamierzeniami osoby oddziałującej. W procesach
kierowania występują  kierownicy (osoby oddziałujące)
i  podwładni (osoby, na które się oddziałuje), między
którymi zachodzą bardzo zróżnicowane procesy
wzajemnego oddziaływania.
W. Wudarzewski (red)
 Materiały pomocnicze do przedmiotu  Podstawy zarządzania .
dr Przemysław Wołczek
WSB Wrocław 8
wykład: Podstawy zarządzania
4
2007-10-26
KIEROWANIE
" aby skutecznie kierować ludz
mi trzeba mieć nad nimi władzę, czyli
posiadać możliwość wywierania wpływu na ludzi. Władza może mieć
różne z
ródła (status formalny kierownika, obowiązujące przepisy
prawne, własność zasobów, autorytet rzeczywisty, wymuszenie  siła
fizyczna). Władzę można wywierać w sposób bezpośredni bądz

pośredni,
" ważnym warunkiem skuteczności kierowania jest również
przyzwolenie podwładnych (akceptowanie władzy i poleceń
kierownika),
" kierowanie ludz
mi to proces oddziaływania na ludzi. Podstawowe
składniki bezpośredniego oddziaływania na ludzi to (1) zlecenia-
zadania, (2) bodz
ce i (3) argumenty racjonalne oraz emocjonalne,
" procesy kierowania ludz
mi mają dwie strony  formalną i nieformalną,
które wcale nie muszą się pokrywać i zwykle się nie pokrywają,
dr Przemysław Wołczek
WSB Wrocław 9
wykład: Podstawy zarządzania
KIEROWANIE
" rzeczywiste zamierzenia (cele) kierownika wcale nie muszą być
oczywiste dla podwładnych, rzeczywiste intencje kierownika mogą być
ukryte pod powierzchnią przekazywanych zleceń bądz
w zabiegach
związanych z kształtowaniem otoczenia podwładnych,
" formalne struktury kierowania odwzorowują powszechnie znany
dokument: schemat organizacyjny. W wieloszczeblowych strukturach
organizacyjnych instytucji formalne struktury kierowania zakładają w
niektórych przypadkach jednoczesne pełnienie przez pracowników
dwóch ról: kierownika i podwładnego. Dotyczy to np. kierowników
szczebli pośrednich,
" przy ocenie skuteczności i sprawności kierowania uwzględnia się
często nie tylko zamierzone skutki końcowe, ale także sposób ich
osiągnięcia.
dr Przemysław Wołczek
WSB Wrocław 10
wykład: Podstawy zarządzania
5
2007-10-26
ORGANIZACJA
Terminu organizacja używamy bardzo często, nadając mu różnorodne
znaczenie:
" Organizacja jako wyodrębniona z otoczenia całość ludzkiego działania,
mającą określoną strukturę skierowaną na osiąganie jakiegoś celu lub
celów.
" Organizacja to grupa ludzi, którzy współpracują ze sobą w sposób
uporządkowany i skoordynowany, aby osiągnąć pewien zestaw celów.
" Organizacja to pewna całość podzielona na części, które harmonijnie
składają się na tę całość.
Możemy wyróżnić trzy podstawowe znaczenia pojęcia organizacja:
" znaczenie atrybutowe,
" znaczenie rzeczowe,
" znaczenie czynnościowe.
dr Przemysław Wołczek
WSB Wrocław 11
wykład: Podstawy zarządzania
ORGANIZACJA
" Organizacja w znaczeniu atrybutowym to pewien szczególny rodzaj
relacji części do siebie i złożonych z nich całości. Mówiąc:  tam to
jest organizacja , mamy na myśli to, że wszystkie części danej całości
przyczyniają się do osiągnięcia jej celu,
" Organizacja rozumiana rzeczowo odnosi się do określonego,
zorganizowanego obiektu. W sensie rzeczowym mówimy, że  firma
X jest organizacją lub  WSB jest organizacją , charakteryzując w ten
sposób pewną wyodrębnioną całość mającą określone cele,
" Organizacja w znaczeniu czynnościowym, jest rozumiana jako
procesy organizowania. Mówiąc np.:  trzeba zapewnić organizację
konferencji , rozumiemy, że trzeba ustalić, co będzie jej tematem,
kto wez
mie w niej udział, gdzie i kiedy się odbędzie itd.. Patrząc na
organizację z punktu widzenia czynnościowego, akcentuje się
przede wszystkim samo działanie.
dr Przemysław Wołczek
WSB Wrocław 12
wykład: Podstawy zarządzania
6
2007-10-26
ORGANIZACJA
DEFINICJE ORGANIZACJI
Według R. W. Griffina  organizacja to grupa ludzi, którzy
współpracują ze sobą w sposób uporządkowany i
skoordynowany, aby osiągnąć pewien zestaw celów .
Według T. Kotarbińskiego  organizacja jest pewnym rodzajem
całości ze względu na stosunek do niej jej własnych
elementów, a mianowicie taką całością, której wszystkie
składniki współprzyczyniają się do powodzenia całości .
dr Przemysław Wołczek
WSB Wrocław 13
wykład: Podstawy zarządzania
14 ZASAD SPRAWNEGO ZARZ
DZANIA WG H. FAYOLA
" Podział pracy - im bardziej ludzie specjalizują się w tym, co robią, tym
sprawniej mogą wykonywać pracę,
" Autorytet  jest niezbędny do wykonywania obowiązków kierowniczych.
Autorytet formalny daje kierownikowi prawo wydawania poleceń. Ważny jest
również autorytet osobisty wynikający z wiedzy i doświadczenia.
" Dyscyplina - członkowie organizacji muszą przestrzegać przepisów i
uzgodnień.
" Jedność rozkazodawstwa - każdy pracownik powinien otrzymywać polecenia
dotyczące danej operacji tylko od jednego przełożonego
" Jedność kierownictwa  podobne operacje i czynności w organizacji powinny
być zgrupowane i podległe tylko jednemu kierownikowi
" Podporządkowanie interesu osobistego interesowi ogółu - w żadnym
przedsięwzięciu interesy pracowników nie powinny przeważać nad interesami
organizacji jako całości
" Wynagrodzenie - powinno być sprawiedliwe zarówno dla pracowników jak i
dla organizacji
dr Przemysław Wołczek
WSB Wrocław 14
wykład: Podstawy zarządzania
7
2007-10-26
14 ZASAD SPRAWNEGO ZARZ
DZANIA WG H. FAYOLA
" Centralizacja  władza i autorytet powinny być możliwie silnie
skoncentrowane na wyższych szczeblach organizacji
" Hierarchia  linia władzy powinna przebiegać z góry na dół firmy i należy jej
przestrzegać
" A
ad  zasoby ludzkie i rzeczowe powinny być tak koordynowane, aby znalazły
się na właściwym miejscu we właściwym czasie
" Odpowiednie traktowanie personelu  menedżerowie powinni sprawiedliwie
traktować pracowników i zachowywać się uprzejmie w stosunkach z nimi
" Stabilność personelu  należy unikać dużej fluktuacji pracowników
" Inicjatywa - podwładni powinni mieć swobodę inicjatywy
" Esprit de corps (jedność ducha, harmonia)- praca zespołowa, duch zespołu,
poczucie jedności i przynależności do jednej grupy powinny być popierane i
podtrzymywane.
dr Przemysław Wołczek
WSB Wrocław 15
wykład: Podstawy zarządzania
LITERATURA
1. J. Koziński, T. Listwan, Podstawy zarządzania organizacją, Wyższa Szkoła
Zarządzania i Bankowości w Poznaniu, Wrocław-Poznań 2005.
2. M. Przybyła (red.), Organizacja i zarządzanie, Wyd. AE Wrocław 2003.
3. W. Wudarzewski (red.), Materiały pomocnicze do przedmiotu  Podstawy
zarządzania , WSB we Wrocławiu, Wrocław 2006.
4. R. W. Griffin, Podstawy zarządzania organizacjami (wyd. 2 zmien.), Wyd.
Naukowe PWN Warszawa 2005.
5. T. Kotarbiński, Traktat o dobrej robocie, Ossolineum, Wrocław 1965.
6. M. Śmietana, Podstawy i metody zarządzania, Wyd. Pracowni
Komputerowej Jacka Skalmierskiego, 2000.
dr Przemysław Wołczek
WSB Wrocław 16
wykład: Podstawy zarządzania
8