10 RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO
www.gazetapodatkowa.pl
Porównawczy rachunek zysków i strat 
koszty działalności operacyjnej
Porównawczy rachunek zysków i strat obowiązkowo sporządzają jednostki, które ewi-  Wn konto 86  Wynik finansowy ,
dencjonują koszty działalności operacyjnej wyłącznie w układzie rodzajowym (na kontach  Ma konto 40  Koszty według rodzajów (w analityce: Podatki i opłaty).
zespołu 4). Jednostki, które prowadzą ewidencję kosztów na kontach zespołu 4 i równo-
Wynagrodzenia
cześnie w układzie funkcjonalnym (tj. na kontach zespołu 5), mogą sporządzać rachunek
zysków i strat według wariantu porównawczego lub według wariantu kalkulacyjnego. W wierszu B.V  Wynagrodzenia wykazuje się koszty wynagrodzeń w kwocie brutto,
W tym przypadku wyboru dokonuje kierownik jednostki i stosowny zapis w tej sprawie tj. bez uwzględniania potrąceń z różnych tytułów, czyli:
zamieszcza w dokumentacji opisującej przyjęte zasady (politykę) rachunkowości, o której  wynagrodzenia pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę (w pie-
mowa w art. 10 ust. 1 ustawy o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.). niądzu i w naturze),
W rachunku zysków i strat sporządzanym według wariantu porównawczego wynik na  wynagrodzenia pracowników i innych osób zatrudnionych na podstawie umów zle-
sprzedaży (wiersz C) ustala się przeciwstawiając przychodom netto ze sprzedaży i zrów- cenia, o dzieło oraz innych umów.
nanym z nimi (wiersz A) koszty działalności operacyjnej (wiersz B). Nie zalicza się do kosztów wynagrodzeń i nie ujmuje na kontach zespołu 4 m.in. zasił-
Na koszty działalności operacyjnej wykazywane w porównawczym rachunku zysków ków wypłaconych ze środków Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Zasiłki te w momencie
i strat składają się wszystkie koszty proste ujęte na kontach zespołu 4 (koszty według ro- naliczenia ujmuje się zapisem:
dzajów) oraz wartość sprzedanych towarów i materiałów w wielkości wynikającej z kont:  Wn konto 22  Rozrachunki publicznoprawne (w analityce: Rozrachunki z ZUS),
73-1  Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia) oraz 74-1  Wartość  Ma konto 23  Rozrachunki z pracownikami .
sprzedanych materiałów . Koszty wynagrodzeń przeksięgowuje się na dzień bilansowy na wynik finansowy, zapisem:
Koszty rodzajowe należy wykazać w porównawczym rachunku zysków i strat w kolej-  Wn konto 86  Wynik finansowy ,
ności wskazanej we wzorze określonym w załączniku nr 1 do ustawy o rachunkowości,  Ma konto 40  Koszty według rodzajów (w analityce: Wynagrodzenia).
wyszczególniając: Należy pamiętać iż należne wynagrodzenia za grudzień 2007 r., które zostały wypłacone
 amortyzację (w wierszu B.I), pracownikom (postawione do ich dyspozycji) w styczniu 2008 r. należy zgodnie z zasadą
 zużycie materiałów i energii (w wierszu B.II), memoriału ująć w księgach 2007 r., mimo że dla celów podatku dochodowego nie będą
 usługi obce (w wierszu B.III), one stanowiły kosztów uzyskania przychodów. Wskazane jest ująć te koszty w ewidencji
 podatki i opłaty, w tym podatek akcyzowy (w wierszu B.IV), analitycznej na odrębnym koncie (z zaznaczeniem, że są to koszty  NKUP ).
 wynagrodzenia (w wierszu B.V),
Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia
 ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia (w wierszu B.VI),
 pozostałe koszty rodzajowe (w wierszu B.VII). W wierszu B.VI  Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia wykazuje się w szcze-
Jednostki obowiązane są zarachować do każdego roku obrotowego wszystkie koszty gólności:
zgodnie z zasadą memoriału określoną w art. 6 ust. 1 ustawy o rachunkowości. Zgodnie  składki na ubezpieczenia społeczne w części obciążającej pracodawcę,
z tym przepisem należy w księgach rachunkowych ujmować wszystkie osiągnięte, przypa-  składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
dające na rzecz jednostki przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami  odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych,
dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu zapłaty.  posiłki profilaktyczne i regeneracyjno-wzmacniające wydawane pracownikom za-
Podstawą sporządzenia rachunku zysków i strat jest m.in. zestawienie obrotów i sald trudnionym w warunkach uciążliwych,
księgi głównej za rok obrotowy, które należy sporządzić nie póz
niej niż do 85. dnia po  wydatki związane z bhp i ochroną zdrowia pracowników (np. odzież robocza
dniu bilansowym. i ochronna, obuwie robocze),
 bony towarowe sfinansowane ze środków obrotowych zakładu pracy.
Amortyzacja
Koszty te przeksięgowuje się na dzień bilansowy na wynik finansowy, zapisem:
W wierszu B.I  Amortyzacja należy wykazać kwotę odpisów amortyzacyjnych za dany  Wn konto 86  Wynik finansowy ,
roku obrotowy od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzysty-  Ma konto 40  Koszty według rodzajów (w analityce: Ubezpieczenia społeczne
wanych w działalności operacyjnej. Koszty amortyzacji wykazywane w rachunku zysków i inne świadczenia na rzecz pracowników).
i strat powinny wynikać z zapisów na koncie 40  Koszty według rodzajów (w analityce: Zarachowane do kosztów 2007 r. składki na ubezpieczenia społeczne, Fundusz Pracy
Amortyzacja). Na dzień bilansowy koszty te przenosi się na wynik finansowy, zapisem: oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych obciążające pracodawcę, które
 Wn konto 86  Wynik finansowy , nie zostały przekazane na rachunek bankowy ZUS nie będą stanowiły kosztów uzyskania
 Ma konto 40  Koszty według rodzajów (w analityce: Amortyzacja). przychodów. Dla celów podatku dochodowego należy więc je wyłączyć z kosztów.
Zużycie materiałów i energii Pozostałe koszty rodzajowe
W wierszu B.II  Zużycie materiałów i energii , wykazuje się w szczególności: W wierszu B.VII wykazuje się inne koszty proste dotyczące działalności operacyjnej
 wartość materiałów i surowców zużytych do wytwarzanych przez jednostkę produk- niekwalifikujące się do kosztów podlegających wykazaniu w poprzednich wierszach,
tów (wyrobów, robót i usług), tj. w szczególności:
 wartość materiałów zużytych na potrzeby administracyjne,  koszty reprezentacji i reklamy,
 niskocenne składniki majątku niezaliczone do środków trwałych,  koszty podróży służbowych,
 niedobory materiałów mieszczące się w granicach dopuszczalnych ubytków natural-  koszty ubezpieczeń majątkowych,
nych zatwierdzonych przez kierownika jednostki,  ekwiwalenty za używanie przez pracowników własnej odzieży roboczej i narzędzi,
 zużycie energii elektrycznej, cieplnej, gazu, wody.  odprawy z tytułu wypadków przy pracy.
Jednostki, które w ramach przyjętych uproszczeń nie prowadzą ewidencji materiałów Koszty te przeksięgowuje się na dzień bilansowy na wynik finansowy, zapisem:
i wartość zakupionych materiałów odnoszą bezpośrednio w koszty działalności operacyj-  Wn konto 86  Wynik finansowy ,
nej, obowiązane są na koniec każdego okresu sprawozdawczego (w tym także na dzień  Ma konto 40  Koszty według rodzajów (w analityce: Pozostałe koszty rodzajowe).
bilansowy) dokonać korekty kosztów o wartość niezużytych materiałów. Wartość zapasu
Wartość sprzedanych towarów i materiałów
materiałów, ustalonego na podstawie inwentaryzacji przeprowadzonej w drodze spisu
z natury, ujmuje się w księgach rachunkowych zapisem: W rachunku zysków i strat w wierszu B.VIII  Wartość sprzedanych towarów i materia-
 Wn konto 31  Materiały , łów wykazuje się:
 Ma konto 40  Koszty według rodzajów (w analityce: Zużycie materiałów i energii).  wartość towarów sprzedanych w hurtowniach, placówkach handlu detalicznego, za-
Koszty zużytych materiałów i energii na dzień bilansowy przenosi się na wynik finan- kładach gastronomicznych (w wielkości ujętej na koncie 73-1  Wartość sprzedanych
sowy zapisem: towarów w cenach zakupu (nabycia) ),
 Wn konto 86  Wynik finansowy ,  wartość sprzedanych materiałów i opakowań w wielkości ujętej na koncie 74-1
 Ma konto 40  Koszty według rodzajów (w analityce: Zużycie materiałów i energii).  Wartość sprzedanych materiałów .
Jednostki, które w ramach przyjętych uproszczeń nie prowadzą ewidencji magazynowej
Usługi obce
towarów i w momencie zakupu towarów odpisują ich wartość bezpośrednio w koszty, obo-
W wierszu B.III  Usługi obce  wykazuje się koszty usług wykonanych w trakcie roku wiązane są na koniec każdego okresu sprawozdawczego (w tym także na dzień bilansowy)
obrotowego na rzecz jednostki. Są to w szczególności: dokonać korekty kosztów o wartość niesprzedanych towarów. Wartość zapasu towarów,
 koszty usług telekomunikacyjnych, pocztowych, bankowych i ochrony mienia, ustaloną na dzień bilansowy na podstawie spisu z natury przeprowadzonego na ten dzień,
 koszty najmu i dzierżawy (w tym leasingu operacyjnego), ujmuje się w księgach zapisem:
 koszty badania bilansu, usług doradczych.  Wn konto 33  Towary ,
Przeksięgowanie kosztów usług obcych na dzień bilansowy na wynik finansowy może  Ma konto 73-1  Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia) .
przebiegać zapisem: Na dzień bilansowy saldo konta 73-1 i 74-1 przenosi się na wynik finansowy zapisem:
 Wn konto 86  Wynik finansowy ,  Wn konto 86  Wynik finansowy ,
 Ma konto 40  Koszty według rodzajów (w analityce: Usługi obce).  Ma konto 73-1  Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia) , konto
74-1  Wartość sprzedanych materiałów .
Podatki i opłaty
Ewa Gruchot
REKLAMA .......................................................................................................................................................
W wierszu B.IV  Podatki i opłaty wykazuje się podatki obciążające koszty działalności
operacyjnej, w tym w szczególności:
 podatek od nieruchomości, podatek od środków transportowych,
 wpłaty na rzecz PFRON,
 niesankcyjne opłaty z tytułu ochrony środowiska,
 opłaty roczne za wieczyste użytkowanie gruntów,
 opłaty notarialne i skarbowe.
Należy pamiętać, że opłaty notarialne i skarbowe związane z nabyciem aktywów
trwałych zwiększają cenę ich nabycia i w związku z tym nie ujmuje się ich na kontach
zespołu 4.
Również koszów postępowania spornego (sądowego) nie ujmuje się na kontach zespołu 4,
lecz zalicza do pozostałych kosztów operacyjnych (ujmuje się je na koncie 76-1).
Koszty dotyczące podatków i opłat przenosi się na dzień bilansowy na wynik finan-
sowy zapisem:
Gazeta Podatkowa nr 6 " 21.01.2008 r.