10 RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO
www.gazetapodatkowa.pl
Przychody ze sprzedaży  w porównawczym
rachunku zysków i strat
Jednostki sporządzające porównawczy rachunek zysków i strat wykazują w wier- Zamknięty krąg kosztów tworzą następujące konta:
szu A przychody ze sprzedaży i zrównane z nimi wyszczególniając:  49  Rozliczenie kosztów ,
 przychody netto ze sprzedaży produktów (wiersz A.I),  zespołu 5 i 6 oraz
 zmianę stanu produktów (wiersz A.II),  70-1  Koszt wytworzenia sprzedanych wyrobów .
 koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby (wiersz A.III), Jak funkcjonuje zamknięty krąg kosztów? Otóż w jednostkach prowadzących pełny
 przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów (wiersz A.IV). rachunek kosztów (na kontach zespołu 4 i 5) i sporządzających porównawczy rachunek
zysków i strat ujmuje się koszty proste najpierw na kontach zespołu 4. Koszty te rozlicza się
Przychody netto ze sprzedaży produktów
za pomocą konta 49 na miejsce powstania kosztów, tj. na konta zespołu 5. Koszty zgroma-
Generalnie przychody ze sprzedaży należy ujmować w księgach rachunkowych i pre- dzone na kontach zespołu 5 przenoszone są następnie na koszt wytworzenia sprzedanych
zentować w rachunku zysków i strat zgodnie z zasadą memoriału określoną w art. 6 ust. 1 produktów (np. na konto 70-1). Na dzień bilansowy koszt wytworzenia sprzedanych pro-
ustawy o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.). W księgach rachunkowych duktów przenosi się na konto 49  Rozliczenie kosztów i w taki sposób wszystkie koszty
należy więc ująć wszystkie przypadające na rzecz jednostki przychody dotyczące danego wracają na konto 49 zamykając je.
roku obrotowego, niezależnie od terminu zapłaty. Jednak nie zawsze konto 49  Rozliczenie kosztów zamyka się. Dzieje się tak dlatego,
W wierszu A.I jednostki wykazują więc należne od kontrahentów przychody ze sprze- że:
daży produktów dotyczące podstawowej (statutowej) działalności operacyjnej. Ujmuje się 1) koszty mogą pozostać jako zapas na kontach zespołu 5 i 6 (w postaci produkcji w
je w księgach rachunkowych na koncie 70-0  Sprzedaż produktów . toku, wyrobów gotowych, rozliczeń międzyokresowych)  ustala się wówczas zmianę
Będą to przede wszystkim: stanu produktów,
 przychody ze sprzedaży wyrobów i usług (w tym z tytułu realizowania długoter- 2) koszty wyjdą poza krąg kosztów lub wejdą do niego.
minowych robót budowlanych) w kwocie netto, a więc bez należnego podatku VAT, Koszty wychodzą poza krąg kosztów, jeżeli nie służą osiągnięciu przychodów i zostały
pomniejszone o dokonane zwroty, przyznane rabaty, opusty i skonta, zaksięgowane na inne konta niż konto 70-1  Koszt wytworzenia sprzedanych wyrobów .
 dotacje, dopłaty i subwencje do cen sprzedaży produktów. Dlatego też w każdym przypadku wyjścia kosztów z kręgu wskazane jest stosować konta
Wszystkie faktury korygujące wystawione do dnia zamknięcia ksiąg rachunkowych 79-0 i 79-1, których zadaniem jest uszczelnienie zamkniętego kręgu kosztów.
(tj. do 25 marca 2008 r.), a dotyczące transakcji sprzedaży, które miały miejsce w 2007 r., Na kontach 79-0 i 79-1 ujmuje się w szczególności:
powinny być uwzględnione w księgach rachunkowych tego właśnie roku. Korekty przy- 1. Rozliczenie kosztów usług wykonanych przez jednostkę we własnym zakresie na rzecz
chodów ze sprzedaży wyrobów i usług za rok 2007, które wystąpiły już po zamknięciu budowy środków trwałych:
ksiąg rachunkowych za 2007 r., lecz przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego za a) koszty wytworzenia świadczeń na własne potrzeby
ten rok, również powinny być uwzględnione w księgach rachunkowych i w sprawozdaniu  Wn konto 79-1  Koszty obrotów wewnętrznych ,
finansowym, jeżeli są istotne. Wynika to z art. 54 ust. 1 ustawy o rachunkowości.  Ma konto 50  Koszty działalności podstawowej  produkcyjnej lub konto 53
Do przychodów ze sprzedaży produktów, wykazywanych w wierszu A.I, nie zalicza  Koszty działalności pomocniczej ,
się m.in.: b) obciążenie kosztami świadczeń na rzecz budowy środków trwałych
 przychodów ze sprzedaży środków trwałych  zalicza się je do pozostałych przycho-  Wn konto 08  Środki trwałe w budowie ,
dów operacyjnych (art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy o rachunkowości),  Ma konto 79-0  Obroty wewnętrzne .
 składników majątku przekazanych nieodpłatnie innym jednostkom w formie daro- 2. Operacje związane z rozliczeniem kosztów utrzymania zakładowych obiektów socjal-
wizny, nych:
 świadczeń wykonanych na potrzeby osobiste jednostki, a) koszty utrzymania obiektów działalności socjalnej
 wartości świadczeń, które zostaną wykonane w następnym roku obrotowym lub latach  Wn konto 79-1  Koszty obrotów wewnętrznych ,
następnych (dotyczy to np. zaliczek i przedpłat na poczet dostaw i usług ujętych na  Ma konto 53  Koszty działalności pomocniczej ,
koncie 84  Rozliczenia międzyokresowe przychodów ), b) zarachowanie do pozostałych kosztów operacyjnych
Na dzień bilansowy przychody ze sprzedaży produktów przenosi się na wynik finan-  Wn konto 76-1  Pozostałe koszty operacyjne ,
sowy zapisem:  Ma konto 79-0  Obroty wewnętrzne .
 Wn konto 70-0  Sprzedaż produktów , 3. Darowizna wyrobów gotowych:
 Ma konto 86  Wynik finansowy . a) koszty wytworzenia wyrobów
 Wn konto 79-1  Koszty obrotów wewnętrznych ,
Zmiana stanu produktów
 Ma konto 50  Koszty działalności podstawowej  produkcyjnej lub konto 60
Zmianę stanu produktów obowiązkowo ustalają jednostki, które sporządzają porów-  Produkty gotowe i półprodukty ,
nawczy rachunek zysków i strat. b) wartość netto według kosztu wytworzenia
Zmiana stanu produktów powstanie, jeżeli:  Wn konto 76-1  Pozostałe koszty operacyjne ,
 nie wszystkie wyroby wyprodukowane w danym okresie zostały sprzedane  po-  Ma konto 79-0  Obroty wewnętrzne ,
zostanie wówczas saldo na kontach: 60  Produkty gotowe i 62  Odchylenia od cen c) podatek należny VAT
ewidencyjnych produktów ,  Wn konto 76-1  Pozostałe koszty operacyjne ,
 wystąpi produkcja w toku jako saldo Wn konta 63  Produkcja w toku lub konta 50  Ma konto 22  Rozrachunki z tytułu VAT należnego .
 Koszty działalności produkcyjnej , jeżeli produkcja niezakończona nie jest przeno- W jednostkach sporządzających rachunek zysków i strat w postaci porównawczej na
szona z konta 50 na konto 63, dzień bilansowy saldo kredytowe konta 79-0 przenoszone jest na wynik finansowy zapi-
 część kosztów ujętych uprzednio na kontach zespołu 4 jest aktywowana na koncie 64 sem:
 Rozliczenia międzyokresowe kosztów (jako saldo Wn tego konta) i zostanie odnie-  Wn konto 79-0  Obroty wewnętrzne ,
siona w koszty działalności operacyjnej w następnych okresach sprawozdawczych  Ma konto 86  Wynik finansowy .
(np. koszty prenumeraty czasopism na 2008 r. opłacone w 2007 r.). Natomiast saldo Wn konta 79-1 (równe saldu Ma konta 79-0) przeksięgowuje się na
We wszystkich wskazanych wyżej przypadkach koszty działalności operacyjnej ponie- konto 49 zapisem:
sione w danym roku obrotowym (wykazane w wierszu od B.I do B.VII porównawczego  Wn konto 49  Rozliczenie kosztów ,
rachunku zysków i strat) nie będą porównywalne z przychodami ze sprzedaży produktów  Ma konto 79-1  Koszty obrotów wewnętrznych .
osiągniętymi w tym samym okresie, wykazanymi w wierszu A.I. Zapis ten umożliwia poprawne zamknięcie konta 49 na dzień bilansowy.
W celu doprowadzenia do porównywalności kosztów działalności operacyjnej z przycho- Dodać należy, że w sytuacji gdy ewidencję kosztów prowadzi się wyłącznie na kontach
dami ze sprzedaży produktów uzyskanymi w tym samym okresie sprawozdawczym ustala zespołu 4, stosuje się tylko konto 79-0  Obroty wewnętrzne .
się zmianę stanu produktów, którą wyraża saldo konta 49  Rozliczenie kosztów .
Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów
W celu sprawdzenia poprawności salda konta 49 należy zestawić salda wymienionych
wcześniej kont według ich stanów na początek i koniec roku obrotowego i po ich zsumowaniu W wierszu A.IV porównawczego rachunku zysków i strat wykazuje się przychody ze
dokonać porównania stanu na początek okresu ze stanem na koniec okresu. sprzedaży towarów i materiałów na takich samych zasadach jak omówione wcześniej przy-
Zwiększenie stanu produktów występuje wtedy, gdy na koniec okresu suma sald kont chody ze sprzedaży wyrobów i usług, a więc w cenach sprzedaży netto. Warto dodać, że
zespołu 5 i 6 będzie większa od sumy sald tych kont na początek okresu. Potwierdzeniem przedsiębiorstwa energetyczne do przychodów ze sprzedaży towarów zaliczają przychody ze
zwiększenia stanu produktów jest saldo Ma konta 49. W porównawczym rachunku zysków sprzedaży praw ze świadczeń pochodzenia energii ze z
ródeł odnawialnych (np. wiatru).
i strat wykazuje się je w wierszu A.II jako wartość dodatnią. Na dzień bilansowy zwięk- Na dzień bilansowy przychody ze sprzedaży towarów i materiałów ujęte na kontach 73-0
szenie stanu produktów przenosi się na wynik finansowy zapisem:  Sprzedaż towarów oraz 74-0  Sprzedaż materiałów przenosi się na wynik finansowy,
 Wn konto 49  Rozliczenie kosztów , zapisem:
 Ma konto 86  Wynik finansowy .  Wn konto 73-0  Sprzedaż towarów , konto 74-0  Sprzedaż materiałów ,
Jeżeli na koniec okresu suma sald kont zespołu 5 i 6 będzie mniejsza od sumy sald  Ma konto 86  Wynik finansowy .
tych kont na początek roku, wystąpi zmniejszenie stanu produktów (wyraża je saldo
Ewa Gruchot
Wn konta 49).
REKLAMA .......................................................................................................................................................
Na dzień bilansowy saldo Wn konta 49 przenosi się na wynik finansowy zapisem:
 Wn konto 86  Wynik finansowy ,
 Ma konto 49  Rozliczenie kosztów .
W porównawczym rachunku zysków i strat zmniejszenie stanu produktów wykazuje się
w wierszu A.II jako wielkość ujemną.
Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki
W celu ustalenia prawidłowego wyniku finansowego na sprzedaży, jednostki sporządza-
jące porównawczy rachunek zysków i strat obowiązane są w wierszu A.III wykazać koszt
wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki.
Ewidencję świadczeń wykonanych na własne potrzeby jednostki wskazane jest w trakcie roku
prowadzić na kontach 79-0  Obroty wewnętrzne i 79-1  Koszty obrotów wewnętrznych .
Na kontach 79-0 i 79-1 ewidencjonuje się te koszty, które ujęte w zespole 4 zostały na-
stępnie przeniesione na konta nieobjęte tzw. zamkniętym kręgiem kosztów.
Gazeta Podatkowa nr 7 " 24.01.2008 r.