Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]
Czwartek
UBEZPIECZENIA
31 lipca 2014
nr 147 (3788)
gazetaprawna.pl
gazetaprawna.pl
i ŚWIADCZENIA prenumerata
prenumerata
Stawka dzienna metodą na ZUS
Czy zleceniobiorca zarabiający nawet 20 tys. miesięcznie może płacić składki od wynagrodzenia minimalnego?
może płacić składki od wynagrodzenia minimalnego?
Choć wydaje się to nieprawdopodobne, to jest taka możliwość. Wystarczy, że będzie wynagradzany dniówką
Przychód podatkowy stanowi podstawę w handlu  np. strony postanawiają, że wy-
Paweł Ziółkowski PRZYKA
AD
PRZYKA
AD
wymiaru składek ZUS zleceniobiorców, jeżeli nagrodzenie zleceniobiorcy wynosić będzie
specjalista w zakresie podatków
w umowie agencyjnej lub umowie-zleceniu 2 proc. wartości sprzedaży dokonanej przez Od zadeklarowanej sumy
i prawa pracy
albo w innej umowie o świadczenie usług, do zleceniobiorcę.
Strony postanowiły, że zleceniobiorca świadczy
której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje Tu kończy się katalog ustawowy, ale nie
swoje usługi w dni robocze, za wynagrodze-
się przepisy dotyczące zlecenia, określono od- kończą się możliwości. Wynagrodzenie może
niem ustalonym w kwotowej stawce dziennej
płatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwo- być bowiem ustalone np. w kwotowej stawce
wynoszącej 1000 zł, co oznacza, że jego wyna-
Zleceniobiorcy mają najbardziej skomplikowa- towej stawce godzinowej lub akordowej albo dziennej.
grodzenie miesięczne wynosi średnio 21 000 zł.
ną regulację w zakresie składek ZUS. Możliwość prowizyjnie.
Nie jest to wynagrodzenie kwotowe, w kwoto-
Kwotowa stawka dzienna
wystąpienia zbiegów tytułów ubezpieczenio- Innymi słowy, ustawodawca wprowadził
wej stawce godzinowej lub akordowej albo
wych powoduje, że podlegają oni obowiązkom zasadę, że aby zleceniobiorcy mieli ustalaną Z oczywistych względów kwotowa stawka prowizyjnie. Konsekwencją przyjęcia takiego
ubezpieczeniowym na kilka różnych sposobów, podstawę wymiaru składek, tak jak pracow- dzienna nie będzie wynagrodzeniem akordo- poglądu jest uznanie, że podstawa wymiaru
składek liczona jest od zadeklarowanej kwoty,
a nawet mogą być całkowicie zwolnieni z tego nicy (czyli podstawą tą był przychód podatko- wym i prowizyjnym. Stawka dzienna nie jest
nie niższej jednak od 1680 zł.
obowiązku (co dotyczy uczniów i studentów wy), odpłatność za wykonanie umowy musi też stawką godzinową.
do lat 26). Kiedy już ustalimy, jakim składkom być określona we właściwy sposób, przy czym Zastanówmy się zatem, czy można uznać, że
będzie podlegał zleceniobiorca, należy jeszcze katalog możliwości w tym zakresie jest za- jest to stawka kwotowa. Mimo że budzi to wąt-
ustalić podstawę ich wymiaru, z czym, jak się mknięty i ściśle określony przez ustawodawcę. pliwości, uznać należy, że nie. Ustawodawca wolą płacić składki od kwoty przychodu, na-
okazuje, może być pewien problem. Jeżeli warunek ten nie będzie spełniony, pod- wymienił bowiem stawki kwotowe obok kwo- wet jeśli z ekonomicznego punktu widzenia
stawę wymiaru składek ZUS zleceniobiorców towych stawek godzinowych. Przy uwzględnie- byłoby to niekorzystne. Ryzyko podważenia
Przychód podatkowy jako podstawa
stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jed- niu, że stawki kwotowe obejmują także kwo- płacenia składek od minimalnej pensji jest
U pracowników sytuacja jest dość prosta, pod- nak niż kwota minimalnego wynagrodzenia, towo-czasowe (kwotowe stawki za jednostkę bowiem dosyć duże, jeżeli kwoty do wypłaty
stawę wymiaru składek stanowi przychód w ro- czyli w 2014 roku minimalna podstawa wy- czasu), przepis ustawy byłby pozbawiony ra- byłyby wyższe.
zumieniu podatkowym. Składki oblicza się za- miaru składek wynosi 1680 zł. cjonalności, gdyż kwotowe stawki godzinowe
Konsekwencje błędu w praktyce
tem od sumy: zawierałyby się w stawkach kwotowych. Tym-
Określanie zapłaty dla zleceniobiorców
1) otrzymanych lub postawionych do dyspo- czasem nie można opierać wykładni przepisu Można się oczywiście bronić, bo naliczanie
zycji podatnika w roku kalendarzowym: Obowiązująca w Polsce swoboda umów powo- na stwierdzeniu, że jakaś część przepisu jest składek od kwoty minimalnego wynagrodze-
a) pieniędzy, duje, że wynagrodzenie zleceniobiorcy może zbędna. Skoro więc racjonalny ustawodawca nia wynika z literalnego brzmienia przepisów,
b) wartości pieniężnych, być ustalone w sposób dowolny, a użyty przez rozróżnił te dwa rodzaje stawek, to znaczy, ale jest niemal pewne, że ZUS będzie dowo-
2) otrzymanych (w tym przypadku posta- ustawodawcę katalog wynagrodzeń nie wy- że nie są one tożsame. Innymi słowy, należy dził błędności takiej wykładni i domagał się
wienie do dyspozycji jest niewystarczające): czerpuje wszystkich możliwości. Zdefiniujmy przyjąć, że ze stawek kwotowych ustawodawca składek od kwoty przychodu. Najbardziej kon-
a) świadczeń w naturze, więc rodzaje wynagrodzeń wymienione przez wyodrębnił stawki kwotowo-czasowe. trowersyjna jest przy tym stawka miesięcz-
b) innych nieodpłatnych świadczeń. ustawodawcę: Różnica między stawką godzinową a dzien- na  minimalne wynagrodzenie miesięczne
Istotne jest przy tym, że przychodem są tak- 1) wynagrodzenie kwotowe  mamy z nim ną to tylko rząd wielkości jednostki czasu. również jest kwotą miesięczną, miesięcznie
że świadczenia wolne od podatku, wobec czego do czynienia, jeżeli wynagrodzenie za wykona- W obu przypadkach mamy bowiem do czy- rozlicza się też składki ubezpieczeniowe, więc
składki są należne także od świadczeń wolnych nie umowy określone zostało poprzez podanie nienia ze stawką kwotowo-czasową, a zmienia ZUS zapewne wykazywałby, że wynagrodzenie
od podatku, chyba że przepisy ubezpieczenio- danej kwoty  np. za wykonanie umowy zle- się okres, za który stawka jest naliczana. Tym miesięczne to wynagrodzenie kwotowe. Za-
we wyłączałyby takie świadczenie z podstawy ceniobiorca otrzyma wynagrodzenie w kwo- samym należałoby uznać, że stawka dzienna pewne podniesiony byłby także zarzut obejścia
wymiaru składek. cie 2000 zł, nie jest stawką kwotową. Rodzi to ciekawe prawa (takiego ukształtowania wynagrodze-
2) kwotowa stawka godzinowa  stosowa- skutki. [przykład] nia, żeby nie płacić składek ZUS).
[przykład]
WAŻNE Przychód podatkowy jest pod- na jest wtedy, gdy zleceniobiorca jest wyna- Stawka dzienna to niejedyna możliwość Wszystko sprowadza się w gruncie rzeczy do
Przychód podatkowy jest pod-
stawą składek ZUS zleceniobiorców, jeżeli
stawą składek ZUS zleceniobiorców, jeżeli gradzany za liczbę godzin poświęconych na w tym zakresie. Podobne skutki wywołuje staw- błędu ustawodawcy polegającego na tym, że
w umowie określono odpłatność za jej wy-
w umowie określono odpłatność za jej wy- świadczenie swoich usług  np. strony usta- ka tygodniowa lub bardzo popularna przy umo- obok stawek kwotowych wymienił kwotowe
konywanie kwotowo, w kwotowej stawce
konywanie kwotowo, w kwotowej stawce lają, iż wynagrodzenie zleceniobiorcy będzie wach-zleceniach stawka miesięczna. stawki godzinowe. Gdyby ustawodawca poprze-
godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie
godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie stanowiło iloczyn godzin pracy i stawki 50 zł Przyjęcie, że kwotowe stawki czasowe, inne stał na stawkach kwotowych, obejmowałyby one
za godzinę, niż godzinowe, nie są brane pod uwagę przy także stawki kwotowo-czasowe. Wyróżnienie
W przypadku pracowników zasada powyż- 3) kwotowa stawka akordowa  akord to ustalaniu podstawy wymiaru składek ZUS, stawek godzinowych spowodowało w gruncie
sza jest bezwzględnie obowiązująca  przy- system wynagradzania, w którym płaca zale- może się okazać korzystne lub niekorzystne rzeczy niepotrzebne zamieszanie.
chód jest ich podstawą wymiaru składek bez ży od ilości wykonanej produkcji lub stopnia  wszystko zależy od wysokości wynagrodze-
konieczności spełniania jakichkolwiek dodat- wykonania normy pracy i ustalonej stawki nia. W przypadku małych kwot oznaczałoby
Podstawa prawna
Podstawa prawna
kowych warunków. Wystarczy więc, że mamy za jego jednostkę  np. wynagrodzenie zle- to rażący wzrost składek  wartość składek
Art. 11 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym
od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).
do czynienia z przychodem i stwierdzimy brak ceniobiorcy stanowić będzie iloczyn wytwo- mogłaby być nawet większa niż kwota wy-
Art. 4 pkt 9, art. 18 ust. 1, 3 i 7 ustawy z 13 paz
dziernika 1998 r.
wyłączenia z tej podstawy. Przychód jest tak- rzonych produktów i stawki za produkt w wy- nagrodzenia. Opłacalność zaczyna się, gdy
o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r.
że podstawą wymiaru składek w przypadku sokości 200 zł, wynagrodzenie byłoby wyższe od kwoty wy- poz. 1442 ze zm.).
Par. 2 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej
zleceniobiorców. Ustawodawca wprowadził 4) wynagrodzenie prowizyjne  ustalane nagrodzenia minimalnego.
z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustala-
jednak w tym wypadku dodatkowy warunek, jest zazwyczaj jako procent od wielkości sprze- Większość zleceniodawców nie dostrzega
nia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne
który powoduje bardzo ciekawe konsekwencje. daży, przez co wykorzystywane jest głównie powyższego problemu, a ci, którzy go poznali, i rentowe (Dz.U. nr 161, poz. 1106 ze zm.).
Pracodawca też skontroluje sposób korzystania ze zwolnienia
Otrzymałem zwolnienie lekarskie od 1 lipca do cierzyństwa, a konkretnie jej art. 68 ust. 1 u innego pracodawcy albo prowadzi dzia- Jeżeli w wyniku kontroli zostanie ustalo-
4 sierpnia. Za ten okres przysługuje mi zasiłek pkt 1. Zgodnie z tym przepisem zarówno łalność gospodarczą), ne, że pracownik w czasie niezdolności do
chorobowy, który wypłaca pracodawca, ponie- ZUS, jak i płatnik składek (który zgłasza b) miejscu zamieszkania, pracy wykonuje pracę zarobkową lub wy-
waż zatrudnia powyżej 20 osób. Przeprowadził do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 c) miejscu czasowego pobytu, korzystuje zwolnienie lekarskie od pracy
on ostatnio kontrolę wykorzystywania mojego ubezpieczonych) są uprawnieni do kontro- d) innym miejscu, jeżeli z posiadanych niezgodnie z jego celem, traci prawo do wy-
zwolnienia i stwierdził, że 25 lipca, tj. w czasie lowania ubezpieczonych co do prawidło- informacji wynika, że jest to celowe. nagrodzenia za czas choroby, podobnie jak
zwolnienia, wykonywałem pracę zarobkową wości wykorzystywania zwolnień od pracy. Co więcej, takie same zasady obowiązują w przypadku zasiłku chorobowego, za cały
u innego płatnika, u którego jestem równo- Szczegółowy tryb i zasady przeprowa- w przypadku wynagrodzenia z tytułu nie- okres niezdolności do pracy objęty danym
cześnie zatrudniony na podstawie umowy-zle- dzania kontroli wykorzystywania zwol- zdolności do pracy z powodu choroby wypła- zwolnieniem lekarskim.
cenia. Wiem, że ZUS ma prawo kontrolować nień lekarskich od pracy określają przepi- canego na podstawie kodeksu pracy za okres
zwolnienie, ale czy takie prawo ma także pra- sy rozporządzenia ministra pracy i polityki 33 dni, a w przypadku pracowników, którzy Podstawa prawna
Podstawa prawna
Art. 68 ust. 1 pkt 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świad-
codawca? społecznej w sprawie szczegółowych zasad ukończyli 50. rok życia  za okres 14 dni
czeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie
i trybu kontroli prawidłowości wykorzysty- niezdolności do pracy w roku kalendarzo-
choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 159).
wania zwolnień lekarskich od pracy oraz wym. Pracodawca może więc przeprowadzić Rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej
Katarzyna Ukos
z 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu
formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich. kontrolę prawidłowości wykorzystywania
ekspert od ubezpieczeń społecznych
kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekar-
Kontrolę taką przeprowadza się w: zwolnienia lekarskiego od pracy także za
skich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń
lekarskich (Dz.U. nr 65, poz. 743).
Tak. Takie prawo daje pracodawcy ustawa a) miejscu pracy lub w miejscu prowa- okres, za który pracownikowi przysługuje
Art. 92 par. 3 ustawy z 26 czerwca 1974 r.  Kodeks pracy
o świadczeniach pieniężny