PROBLEMY METODYCZNE WYKORZYSTANIA ANALIZ 3
POJ
CIE I RODZAJE ANALIZ 3
y
RÓDA
A INFORMACJI DO ANALIZ 6
OBSZARY ANALITYCZNE  SCHEMAT ANALIZY 7
METODY BADAWCZE W ANALIZIE 8
Przekroje porównywania zjawisk ekonomiczno-finansowych 8
PORÓWNAWCZE BADANIA PRZEDSI
BIORSTWA 9
METODY BADANIA PRZYCZYNOWEGO 10
Praktyczne wykorzystanie rachunku korelacji i regresji 11
ANALIZA SPRAWOZDAC
FINANSOWYCH 12
BILANS FIRMY 12
WST
PNA ANALIZA BILANSU 13
RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT 14
WST
PNA ANALIZA RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT 15
ANALIZA PRZEPA
YWÓW ŚRODKÓW PIENI
ŻNYCH 15
ISTOTA I OBSZAR ANALIZY 15
ANALIZA rachunku przepływów środków pieniężnych polega na ustaleniu, jakie zdarzenia
gospodarcze, które zachodzą w przedsiębiorstwie mają najważniejszy wpływ na generowanie
jego zasobów gotówkowych. 16
Przepływy środków pieniężnych pozwalają dokonać wstępnej oceny sytuacji finansowej. Dają
także odpowiedz
na pytanie z jaką firmą mamy do czynienia, jakie mogą wystąpić zagrożenia
dla jej funkcjonowania, a jakie stojÄ… przed niÄ… szanse rozwojowe . 16
MIERNIKI OPARTE NA RACHUNKU PRZEPA
YWÓW ŚRODKÓW PIENI
ŻNYCH 16
WST
PNA I SZYBKA METODA OCENY FIRMY 17
Istota analizy wskaz
nikowej 17
Wskaz
niki aktywności gospodarczej 17
Wskaz
niki zadłużenia przedsiębiorstwa 18
Wskaz
niki płynności finansowej przedsiębiorstwa 18
Wskaz
nik rentowności przedsiębiorstwa 19
ANALIZA ZASOBÓW TRWAA
YCH W PRZEDSI
BIORSTWIE 20
Struktura rodzajowa majątku trwałego przedsiębiorstwa 20
Procesy odtworzeniowo -inwestycyjne- regulowanie zasobów środków trwałych 21
OCENA GOSPODAROWANIA MAJ
TKIEM TRWAA
YM 21
ANALIZA ZASOBÓW OBROTOWYCH FIRMY 22
PRZEDMIOT ANALIZY 22
STRATEGIE FINANSOWANIA MAJ
TKU FIRMY 23
ISTOTA KAPITAA
U PRACUJ
CEGO 24
OCENA KAPITAA
U PRACUJ
CEGO PRZEDSI
BIORSTWA 24
ANALIZA ZASOBÓW KAPITAA
OWYCH FIRMY 25
Główne z
ródła kapitałów tworzących zasoby firmy 25
Mechanizm działania dz
wigni finansowej jako kryterium wyboru kapitałów 26
Koszt kapitałów w wyborze z
ródeł finansowania firmy 28
Zasady finansowania w kształtowaniu zasobów kapitałowych 29
Punkt IX Analiza wybranych procesów gospodarki materiałowej 31
ANALIZA POZIOMU, STRUKTURY I ROTACJI ZAPASÓW 31
KSZTAA
TOWANIE PRZYSZA
YCH POZIOMÓW ZAPASÓW 33
OCENA PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH 33
Proste metody oceny projektów inwestycyjnych 33
Statyczna  są proste w obliczeniach, łatwe do zastosowania, mało pracochłonne. Nie
uwzględniają zmian wartości w czasie. Metody te wykorzystywane są do ocen projektów o
niewielkim znaczeniu, na etapie prac wstępnych, kiedy brak pełnego zestawu informacji. 34
Ocena efektywności projektów inwestycyjnych metodami dyskontowymi. 35
WYBÓR y
RÓDEA
FINANSOWANIA 36
Kredyt, leasing, środki własne jako z
ródła finansowania 36
Metody wyboru efektywnych z
ródeł finansowania  rachunek ekonomiczny 38
ANALIZA PRZYCHODÓW I KOSZTÓW FUNKCJONOWANIA FIRMY 39
POJ
CIE PRZYCHODÓW I ICH RODZAJE 39
Szczegółowa analiza przychodów. 40
Analiza ogólna kosztów działalności i ich zmian. 42
Szczegółowa analiza kosztów wg podstawowych przekrojów strukturalnych 43
Przekroje analizy wyniku finansowego 44
Analiza wyników finansowych w wielkościach bezwzględnych 45
ANALIZA WARTOÅšCI RYNKOWEJ FIRMY 46
Analiza ekonomiczno finansowa jako podstawa wyceny wartości firmy 46
Majątkowe metody wyceny wartości firmy 47
Metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych oraz metoda mnożnikowa 48
PROBLEMY METODYCZNE WYKORZYSTANIA ANALIZ
POJ
CIE I RODZAJE ANALIZ
Analiza - metoda postępowania naukowego polegająca na podziale badanego
zjawiska na części i rozpatrywaniu każdej z nich z osobna. Poznawana jest w
ten sposób struktura i zależności badanego zjawiska, szczególnie powiązania
przyczynowo-skutkowe oraz mechanizm jego funkcjonowania.
Celem analizy jest:
- sporządzanie charakterystyki liczbowej ilustrującej działalność
przedsiębiorstwa oraz pozwalającej na ocenę uzyskiwanych wyników
- wykrycie i ustalanie czynników mających wpływ na realizację podjętych
przedsięwzięć gospodarczych
- określenie przewidywanych wyników na podstawie informacji o stanie
czynników wytwórczych jakimi dysponuje przedsiębiorstwo oraz o zmianach w
jego otoczeniu
- podejmowanie decyzji zarządczych, służących podnoszeniu efektywności
działania przedsiębiorstwa i jego rozwoju.
Narzędzia analizy, jej metody pozwalają wyznaczyć kierunki przyszłych
działań firmy. A
ączy ona dzisiejszą działalność przedsiębiorstwa z jego
przyszłymi rezultatami. Jest mechanizmem integrującym proces formułowania
strategii oraz jej realizację. Analiza ekonomiczna może być rozumiana nie tylko
jako narzędzie zarządzania, ale także jako dokument, opracowanie, które
powstało w rezultacie zastosowania określonych metod badawczych.
Analiza e. z punktu widzenia klasycznego podziału:
- analiza techniczno-ekonomiczna (koncentruje siÄ™ na ocenie rzeczowych i
osobowych aspektów funkcjonowania przedsiębiorstwa. Analizie poddaje się
ilość, jakość i strukturę działalności wytwórczej, stopień nowoczesności
wytwarzania, wyposażenie i majątek trwały, procesy zaopatrzenia w surowce i
materiały, magazynowanie, gospodarowanie zatrudnieniem itp.)
- analiza finansowa (dotyczy ona całokształtu finansowych aspektów
funkcjonowania przedsiębiorstwa. Dlatego też trudne jest jednoznaczne
określenie obszarów tej analizy. Do podstawowych zagadnień należących do
analizy finansowej można zaliczyć: wstępną i rozwiniętą analizę sprawozdań
finansowych(bilansu, rachunku wyników, rachunku przepływów pieniężnych),
analizÄ™ wskaz
nikową, wynik finansowy i czynniki go kształtujące, koszty
działalności, dochody ze sprzedaży, rentowność, płynność, kapitał obrotowy,
ocenę procesów inwestycyjnych, z
ródeł finansowania.)
Ogólny cel analizy finansowej- syntetyczne określenie stanu finansowego,
weryfikowanie decyzji rozwojowych, poszukiwanie rezerw efektywnościowych.
Szczegółowy cel a. f.- oceny analityczne mogą odnosić się do każdego
przejawu finansowej działalności przedsiębiorstwa (np. wyjaśnienie przyczyn
pogorszenia płynności, spadku wyniku, wysokiej dynamiki kosztów).
Podstawowe rodzaje analiz ekonomiczno-finansowych:
- przedmiot analizy: analiza techniczno-ekonomiczna, analiza finansowa
- przeznaczenie analizy:
Analizy zewnętrzne opracowywane są dla osób i instytucji spoza
przedsiębiorstwa. Mogą być one przeznaczone dla banku w związku z
ubieganiem się o kredyt, dla udziałowców i akcjonariuszy (sprawozdanie
roczne). Są one na ogół kompleksowe, obejmujące całokształt działalności
firmy, bardziej ogólne zwykle sporządzane w układzie rocznym.
Analiza wewnętrzna jest przygotowywana na potrzeby własne
przedsiębiorstwa i służy do rozwiązywania pojawiających się problemów
decyzyjnych kierownictwa, oceny efektywności gospodarowania w różnych
przekrojach, jest punktem wyjścia procesów restrukturyzacyjnych. A. w.
najczęściej dotyczą wybranych obszarów działalności przedsiębiorstwa, są
szczegółowe, wykonywane w sposób systematyczny i ciągły.
- szczegółowość i zakres prowadzonych badań: analizy ogólno -całościowe,
analizy odcinkowo-szczegółowe. Im bardziej kompleksowa i obejmująca
całe przedsiębiorstwo analiza, w tym większym stopniu jest ona prowadzona za
pomocą syntetycznych, ogólnych wielkości i wskaz
ników. Analiza jest wtedy
szeroka, ale płytka.
- okres którego dotyczy analiza:
Analiza retrospektywna (ex post, celem badań jest ocena racjonalności
minionych działań gospodarczych, weryfikacja słuszności podjętych wcześniej
decyzji. Analiza przeszłości służy konstruowaniu lepszej przyszłości).
Analiza prospektywna podstawowym narzędziem tej analizy rachunek
ekonomiczny (skierowana jest do przeszłości, inaczej ex ante. Podstawowym
narzędziem jest tej analizy jest rachunek ekonomiczny, traktowany jako
sposób wyboru najlepszych rozwiązań ze zbioru możliwych działań w tym
zakresie. Dlatego często jest utożsamiana z rachunkiem ekonomicznym.)
Podstawowym składnikiem każdego rachunku są:
- wewnętrzne i zewnętrzne uwarunkowania problemu będącego przedmiotem
rachunku
- nakłady, jakie wiążą się z rozpatrywanym problemem, określane dla każdego
z możliwych wariantów działania
- efekty jakie można osiągnąć dla każdego z wariantów działania
- kryterium wyboru rozwiÄ…zania najlepszego
- metoda - algorytm wyboru rozwiÄ…zania najlepszego.
W klasycznym rachunku ekonomicznym (zwanym także kalkulacyjnym lub
analityczno-porównawczym)wyboru dokonuje się z ograniczonego zbioru
możliwych rozwiązań. Nie ma opracowanego algorytmu optymalizacyjnego,
brak jest możliwości lub nieopłacalne jest zbieranie informacji wejściowych dla
każdego z możliwych wariantów działania rozpatrywanego problemu.
W optymalizacyjnym rachunku ekonomicznym wyboru najlepszego
rozwiÄ…zania dokonuje siÄ™, przy wykorzystaniu znanych modeli
matematycznych, statystycznych i ekonometrycznych, z całego zbioru
wszystkich możliwych rozwiązań.
Do najważniejszych zastosowań optymalizacyjnego rachunku
ekonomicznego w praktyce przedsiębiorstw należą:
1. Zagadnienia transportowe.
2. Wielkość partii dostawy i optymalny poziom zapasu towarowego.
3. Problemy podziału.
4. Inne przykładowe zagadnienia rozwiązywane metodami
optymalizacyjnymi.
y
RÓDA
A INFORMACJI DO ANALIZ
Ze względu na z
ródło pozyskania:
- wewnętrzne, generowane w ramach własnej organizacji, określające
potencjał, warunki i reguły funkcjonowania przedsiębiorstwa;
- zewnętrzne, pochodzące z otoczenia przedsiębiorstwa, informujące o
środowiskowych warunkach działania przedsiębiorstw, stwarzające przesłanki
do podejmowania działań o strategicznym charakterze.
Ze względu na sposób uzyskania:
- pierwotne, uzyskiwane po raz pierwszy, gromadzone dla określonych
problemów decyzyjnych, nieprzetworzone,
- wtórne, wcześniej zgromadzone i przetworzone, opracowane przez innych.
Ze względu na charakter podejmowanych decyzji:
- operacyjne, na potrzeby bieżącego zarządzania, dla rutynowych i
powtarzających się problemów
- strategiczne, dla podejmowania decyzji o dłuższym niż operatywny
horyzoncie czasowym.
Z analitycznego punktu widzenia szczególną przydatność mają
następujące grupy informacji:
1. Podstawowa sprawozdawczość finansowa (bilans i rachunek strat i zysków,
rachunek przepływów pieniężnych, miesięczne sprawozdanie o przychodach,
kosztach i wyniku finansowym, informacja dodatkowa do sprawozdań).
2. Pozostała sprawozdawczość, sporządzana głównie na rzecz GUS.
3. Księgi rachunkowe przedsiębiorstwa, szczególnie zestawienia obrotów i sald
na kontach syntetycznych.
4. Dokumenty dotyczące różnych obszarów funkcjonowania przedsiębiorstwa
np. wykazy środków trwałych, tabele amortyzacyjne środków, zestawienia
zapasów.
5. Oświadczenia podatkowe, sprawozdania i wnioski pokontrolne, wyniki
inwentaryzacji.
Prace analityczne można podzielić na dwa etapy: 1 etap, po zebraniu
odpowiednich danych opracowywane są tabele, które w mniej lub bardziej
syntetycznym ujęciu, zależnie od potrzeb analitycznych, prezentują materiał
liczbowy w wyróżnionych obszarach analizy. 2 etap analiza zjawisk i
problemów ekonomicznych wynikających z tak skonstruowanych tabel oraz
formułowanie uwag wniosków.
OBSZARY ANALITYCZNE  SCHEMAT ANALIZY
Struktura analizy ekonomiczno-finansowej obejmuje:
1) charakterystyka przedsiębiorstwa- obejmuje informacje ogólne o
przedsiębiorstwie, takie jak np. adres, telefony, faksy itp.. Ta analiza jest
niezbędna gdy jest kierowana do odbiorców zewnętrznych.
2) czynniki wytwórcze- przedmiotem zainteresowania są podstawowe czynniki
wytwórcze: majątek trwały i zatrudnienie oraz potrzeby inwestycyjne. Czynniki
te określają potencjał przedsiębiorstwa, jakość jego działania, możliwość
przekształceń własnościowych.
3) sprzedaż produktów- podstawowe składniki tej części powinny dotyczyć:
wartości i struktury sprzedaży w ujęciu dynamicznym, wielkości i struktury
sprzedaży w ujęciu ilościowym, sprzedaży wg głównych grup odbiorców,
podstawowej działalności marketingowej, najważniejszych elementów
otoczenia rynkowego przedsiębiorstwa.
Trzy bloki analizy to: analiza wielkości liczbowych sprzedaży, wewnętrznej
działalności marketingowej, zewnętrznych warunków otoczenia rynkowego.
4) koszty działalności- rozpoznawane są główne z
ródła ponoszonych w
przedsiębiorstwie nakładów. Koszty w układzie rodzajowym pozwalają na ich
grupowanie wg rodzaju czynników produkcji zużytych w danym okresie. W
układzie kalkulacyjnym koszty w podziale na bezpośrednie i pośrednie
grupowane sÄ… wg jednostek organizacyjnych i w podziale na rodzaje
działalności.
5) wynik finansowy- jest równocześnie syntetycznym miernikiem oceny
przedsiębiorstwa, efektywności jego działania, odzwierciedla poziom realizacji
celów przedsiębiorstwa. Analiza na tym obszarze jest wielopłaszczyznowa i
dotyczy: wyniku finansowego netto, czynników kształtujących wynik
finansowy, płynność, analizy wskaz
nikowej.
6) prognoza wyniku- podstawÄ… jest analiza relacji miedzy podstawowymi
wielkościami ekonomicznymi, głównie sprzedażą a kosztami, tendencji jakie w
tym zakresie sÄ… obserwowane oraz przewidywane uwarunkowania
funkcjonowania przedsiębiorstwa. Praktyczne prognozy zdeterminowane są
przez cały szereg okoliczności związanych z rodzajem prowadzonej
działalności, skalą dokonywanych zmian, otoczeniem rynkowym, horyzontem
czasowym przewidywań, itp. czynnikami.
METODY BADAWCZE W ANALIZIE
Przekroje porównywania zjawisk ekonomiczno-finansowych
Analiza ekonomiczna wyróżnia dwa podejścia badawcze: indukcyjne,
dedukcyjne, zaliczane do metod ogólnych.
Podejście indukcyjne polega na tym, że w badaniach analitycznych
przechodzi się: od zjawisk szczegółowych do ogólnych, od czynników do
wyników, od przyczyn do skutków.
Podejście dedukcyjne przyjmuje odwrotny kierunek badań analitycznych, w
których przechodzi się: od zjawisk ogólnych do szczegółowych, od wyników do
czynników, od skutków do przyczyn.
Metody analityczne dzielimy na grupy: analizy porównawczej i badania
przyczynowego. Porównywana jest liczba wyrażająca stan faktyczny zjawiska
oraz wielkość stanowiąca bazę odniesienia, za którą najczęściej przyjmuje się:
1. Poziomy wielkości we wcześniejszych okresach.
2. Porównywanie do wielkości zaplanowanych.
3. Porównanie przestrzenne, czyli z innymi przedsiębiorstwami, określone
także jako porównania międzyzakładowe.
4. Porównywanie z zewnętrznie ustalonymi normatywami.
Porównywanie w czasie pozwala na ocenę kierunku i tempa zmiany badanej
wielkości w rozpatrywanym okresie:
1. Wskaz
ników dynamiki o stałej podstawie.
2. Wskaz
ników dynamiki łańcuchowej.
3. Tempa zmian.
PORÓWNAWCZE BADANIA PRZEDSI
BIORSTWA
Analiza międzyzakładowa polega na porównywaniu danej jednostki z
innymi, odpowiednio dobranymi jednostkami gospodarczymi. Jest to
porównywanie w przestrzeni. Dotyczy przedsiębiorstw wchodzących w skład
jednej branży. Porównywanymi jednostkami mogą być podmioty gospodarcze
(zakłady, przedsiębiorstwa), jak też jednostki w przekroju przestrzennym -
gminy, województwa, kraje. Przy charakterystyce jednostek wielkościami
absolutnymi musi być spełniona zasada podobieństwa badanych jednostek.
Najważniejsze problemy związane z analizą międzyzakładową to:
1. Sformułowanie listy cech opisujących jednostki.
2. Wybór cech istotnych, diagnostycznych, najlepiej charakteryzujących
jednostkÄ™ z punktu widzenia badanego problemu.
3. Skonstruowanie zmiennych agregatowych, syntetycznie opisujÄ…cych
jednostki.
4. podział badanych jednostek na jednorodne grupy.
Wyboru cech najważniejszych można dokonać w sposób:
- obiektywny, poprzez wykorzystanie sformalizowanych procedur
taksonomicznych
- subiektywny na podstawie znajomości badanego problemu i obiektu
- zestaw wskaz
ników (metoda quick testu) jest używany do szybkiej oceny
kondycji finansowej firmy.
Są to następujące wskaz
niki: zysk brutto plus amortyzacja przez ogół
zobowiązań, suma bilansowa przez ogół zobowiązań, wynik brutto przez sumę
bilansowÄ…, wynik brutto przez obroty, zapasy przez obroty, obroty przez sumÄ™
bilansowÄ….
Jeżeli wzrost wskaz
nika jest oceniany pozytywnie z punktu widzenia problemu
np. wzrost rentowności to wskaz
nik określamy jako stymulantę.
Wskaz
nik o odwrotnej interpretacji nazywany jest destymulantÄ….
Jeżeli nie wszystkie wskaz
niki majÄ… takie samo znaczenie rangÄ™ w
przeprowadzanej ocenie, można zastosować system ważenia wskaz
ników.
Takie wagi sÄ… stosowane w metodzie quick testu.
Prostym sposobem na sprawdzanie różnoimiennych wskaz
ników do
porównywalności jest przydzielanie punktów dla każdego wskaz
nika w układzie
ocenianych zakładów. Punkty są rozdzielane na jednostki zależnie od
rzeczywistego poziomu wskaz
nika. Dla każdej jednostki sumujemy
przydzielone punkty wg wszystkich wskaz
ników i uzyskujemy w ten sposób
zmiennÄ… syntetycznÄ… opisujÄ…cÄ… miejsce ocenianej jednostki z punktu widzenia
badanego problemu.
Efektem analizy międzyzakładowej jest:
- hierarchiczna lista badanych jednostek ustalana z punktu widzenia wybranych
cech je opisujÄ…cych,
- podział zbioru jednostek na jednorodne grupy.
METODY BADANIA PRZYCZYNOWEGO
Badanie przyczynowe jego celem jest rozliczenie bezwzględnych odchyleń
interesującego nas zjawiska (w czasie, w przestrzeni, od przyjętej normy, czy
też planu) poprzez czynniki, które je spowodowały.
Prostymi metodami badania przyczynowego sÄ… metody deterministyczne, w
których związek między badanymi zjawiskami a czynnikami go kształtującymi
można przedstawić w postaci związku funkcyjnego pozwalającego na ścisłe,
bez uwzględniania wpływu składnika losowego, określenie zakresu i kierunku
wpływu poszczególnych składników na zmiany zjawiska. W stochastycznych
metodach badania przyczynowego obok wpływu czynników głównych brany
jest także pod uwagę wpływ składnika losowego. Najbardziej znany w tym
zakresie jest rachunek korelacji i regresji.
Metoda podstawień łańcuchowych służy do liczbowego określania wpływu
poszczególnych czynników na wielkość badanego zjawiska. Jest to możliwe
tylko w tych przypadkach, gdy współzależności mają charakter związku
funkcyjnego wyrażonego w formie iloczynu, ilorazu, sumy, bądz
innego
wyrażenia algebraicznego. Istota tej metody wyraża się w kolejnym
podstawianiu poszczególnych czynników w wielkościach rzeczywistych, w
miejsce wielkości przyjętej za podstawę odniesienia (bazę).
Metoda logarytmiczna uzyskuje się w niej te same wielkości wpływu
czynników na zjawisko, niezależnie od kolejności podstawienia czynników.
Praktyczne wykorzystanie rachunku korelacji i regresji
W analizie korelacji najczęściej wykorzystywany jest współczynnik korelacji
liniowej mierzący stopień ścisłości związku między dwiema zmiennymi,
mówiącymi o kierunku korelacji i jej rozmiarze (natężeniu).
Wykorzystanie korelacji wiąże się z następującymi problemami:
- określenie celu i zakresu badań
- zebranie informacji liczbowych opisujÄ…cych badane zjawisko oraz potencjalne
czynniki je kształtujące.
- liczenie współczynników korelacyjnych
- interpretacja współczynników (współczynnik może przyjmować wartości z
przedziału (-1, +1)
Współczynniki korelacji jakościowej badają związki miedzy cechą ilościową
i jakościową. Współzależności można rozpatrywać w ramach cech, które
przyjmują tylko dwa stany- występują oznaczamy cyfrą 1, nie występują 0.
Analiza regresji- buduje się w niej równanie regresji, które jest ilościowym
wyrazem zależności między badanym zjawiskiem a czynnikami (zmiennymi)
określającymi to zjawisko.
Najważniejszymi miarami wpływu na analizowane zjawisko są współczynniki
regresji oraz współczynniki determinacji (WD).
Współczynniki regresji wyrażają, o ile przeciętnie zmieni się zmienna
badana y, jeżeli zmienna x wzrośnie o jednostkę, przy założeniu, że pozostałe
zmienne x sÄ… niezmienne.
WD służy jako miara dokładności dopasowania równania regresji do materiału
zebranego w trakcie obserwacji.
ANALIZA SPRAWOZDAC
FINANSOWYCH
BILANS FIRMY
Bilans przedsiębiorstwa stanowi zestawienie posiadanego przez
przedsiębiorstwo majątku oraz z
ródeł kapitału, które zostały wykorzystane dla
pozyskania tegoż majątku.
Występują dwa rodzaje majątku :
1. Majątek trwały  obejmuje te składniki, których okres użytkowania jest
dłuższy niż je den rok.
a) wartości niematerialne i prawne,
b) rzeczowe składniki majątku- obejmują wartości netto nabytych lub
wytworzonych we własnym zakresie środków trwałych,
c) finansowy majątek trwały  obejmuje : długoterminowe papiery o
charakterze dłużnym z terminem wykupu po 1 roku, udzielone pożyczki
długotermin., udziały i akcje innych podmiot.
d) należności długoterminowe  są to nieprzedawnione należności, których
termin płatności ostatniej raty jest dłuższy niż rok od dnia sporządzenia
bilansu.
2. MajÄ…tek obrotowy  aktywa zaliczane do majÄ…tku obrotowego
charakteryzują się okresem użycia do 1 roku, większą płynnością oraz szybszą
rotacją niż składniki majątku trwałego.
a) zapasy,
b) należności  wykazuje się kwoty należne danemu podmiotowi
gospodarczemu z różnych tytułów o terminie wymagalności krótszym niż 1
rok.
c) krótkoterminowe papiery wartościowe przeznaczone do obrotu,
d) środki pieniężne przedsiębiorstwa
Odrębną pozycją ujmowaną w bilansie przedsiębiorstwa są rozliczenia
międzyokresowe o charakterze czynnym.
Charakterystyka pasywów przedsiębiorstwa
Pasywa firmy odzwierciedlajÄ… z
ródła kapitału wykorzystane dla sfinansowania
posiadanego przez nią majątku. Podział kapitałów :
1. Kapitał własny  stanowią odzwierciedlenie zaangażowania właścicieli w
przedsiębiorstwo.
a) kapitał podstawowy  kapitał akcyjny, zakładowy, fundusz założycielski i
udziałowy,
b) kapitał zapasowy  nadwyżka ze sprzedaży akcji tzw. agio, dopłaty
wspólników,
c) kapitał rezerwowy  powstały z aktualizacji wyceny majątku trwałego firmy,
d) nie podzielony zysk z okresów poprzednich,
e) wynik finansowy netto z danego okresu,
f) rezerwy  są zaliczane do kapitałów własnych przedsiębiorstwa,
2. Kapitał obcy
a) zobowiązania długoterminowe  okres wymagalności powyżej 1 roku,
b) zobowiązania krótkoterminowe - okres wymagalności krótszy niż 1 rok.
Grupy bilansu przedsiębiorstwa :
AKTYWA PASYWA
A.  majątek trwały, A.  zysk lub strata z lat ubiegłych,
B.  majÄ…tek obrotowy, B.  rezerwy na podatek dochodowy,
C.  rozliczenia międzyokresowe czynne, C.  zobowiązania długoterminowe,
D.  zobowiązania bieżące i fundus
specjalne,
E.  rozliczenia międzyokresowe,
WST
PNA ANALIZA BILANSU
W ocenie rozwoju przedsiębiorstwa i jego zasobów istotną rolę odgrywa
analiza posiadanego majątku, zmian jego wielkości, struktury oraz
wykorzystania.
Największą wartością poznawczą w zakresie zmian wielkości majątku
przypisuje siÄ™ wskaz
nikowi dynamiki wzrostu.
- analiza zmian wielkości majątku przedsiębiorstwa,
- analiza struktury majątku przedsiębiorstwa.
Mc1 "Mc  dynamika zmian majątku całkowitego,
"Mc = x 100% Mc1  wartość majątku całkowitego w okresie
badanym,
Mc0 Mc0 - wartość majątku całkowitego w okresie
bazowym,
W ocenie rozwoju każdego przedsiębiorstwa istotną rolę odgrywa również
analiza kapitałów zaangażowanych w finansowaniu majątku.
Kc1 "Kc  dynamika zmian kapitału
całkowitego,
"Kc = x 100% Kc1  wartość kapitału całkowitego w okresie
badanym,
Kc0 Kc0 - wartość kapitału całkowitego w
okresie bazowym,
Dla wstępnej analizy bilansu każdego przedsiębiorstwa obszary
potrzebne do oceny to :
- analiza kapitałów przedsiębiorstwa,
- analiza struktury kapitałów przedsiębiorstwa.
RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT
Ustawa o rachunkowości dopuszcza sporządzanie rachunku wyników firmy w
układzie:
a) porównawczym  koszty ujmuje się według rodzaju zużytych czynników
produkcji,
b) kalkulacyjnym  wg sposobów ich odnoszenia na jednostkę wytworzonego
produktu.
W każdym z tych układów występują dwie wersje zapisu RZS : dwustronna lub
pionowa.
Wynik finansowy jest syntetyczną miarą efektów finansowych
osiągniętych przez przedsiębiorstwo w ramach prowadzonej przez niego
działalności gospodarczej. Poziomy :
1. Poziom operacyjny  pozwala ustalić wynik operacyjny i obejmuje
następujące elementy:
a) wynik na sprzedaży produktów minus koszty wytworzenia sprzedanych
produktów  koszty ogólne zarządu  koszty sprzedaży,
b) na sprzedaży towarów i materiałów minus koszty handlowe  wart.
towar. wg cen nabycia,
c) wynik na pozostałych przychodach operacyjnych minus pozostałe
koszty operacyjne.
2. Poziom finansowy  stanowi różnicę między należnymi przychodami z
operacji finansowych a kosztami tych operacji. Poziom dzielimy na :
a) przychody finansowe : dywidendy z tytułu udziału w innych podmiotach,
odsetki od lokat bankowych, odsetki od pożyczek bankowych, wpływy ze
sprzedaży papierów wartościowych,
b) koszty finansowe : odsetki i prowizje od zaciągniętych pożyczek i
kredytów, straty na sprzedaży papierów wartościowych, odpisy
aktualizujące wartość finansową majątku trwałego.
3. Poziom nadzwyczajny
4. Wynik finansowy netto  oblicza siÄ™ poprzez skorygowanie wyniku
finansowego brutto o obowiązkowe zmniejszenie zysku lub zwiększenie
straty. Obejmuje ono :
- podatek dochodowy i ewentualnie inne obciążenia obligatoryjne wyniku.
WST
PNA ANALIZA RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT
Dokonanie wstępnej analizy wymaga określenia dynamiki zmian jego
poszczególnych wielkości oraz oceny struktury procentowej.
Przychody całkowite ustala się w oparciu o sumę następujących pozycji :
przychody netto ze sprzedaży, PPO oraz przychody finansowe. Koszty
całkowite obejmują : koszty sprzedanych produktów, koszty ogólnego
zarzÄ…du PKO, i koszty finansowe.
ANALIZA PRZEPA
YWÓW ŚRODKÓW PIENI
ŻNYCH
ISTOTA I OBSZAR ANALIZY
Rachunek przepływów pieniężnych odzwierciedla przepływy gotówkowe w
3 obszarach:
1. Przepływy z działalności operacyjnej  związane z produkcją, handlem
oraz św. usług
a) wpływy gotówki, wypłaty gotówki,
b) saldo przepływów gotówki z działalności.
2. Przepływy z działalności inwestycyjnej  odzwierciedlają operacje
wynikające z gospodarowania przez przedsiębiorstwo majątkiem trwałym.
3. Przepływy z działalności gospodarczej  działania polegające na
pozyskiwaniu kapitału z otoczenia finansowego w postaci emisji akcji,
obligacji, zaciąganiu kredytów i pożyczek bank.
Suma sald przepływów gotówkowych z trzech obszarów działalności
wyznacza globalne saldo gotówkowe określane jako środki pieniężne netto,
przepływy pieniężne netto, dochód czysty.
ANALIZA rachunku przepływów środków pieniężnych polega na
ustaleniu, jakie zdarzenia gospodarcze, które zachodzą w przedsiębiorstwie
mają najważniejszy wpływ na generowanie jego zasobów gotówkowych.
Przepływy środków pieniężnych pozwalają dokonać wstępnej oceny
sytuacji finansowej. Dają także odpowiedz
na pytanie z jakÄ… firmÄ… mamy do
czynienia, jakie mogą wystąpić zagrożenia dla jej funkcjonowania, a jakie stoją
przed niÄ… szanse rozwojowe .
MIERNIKI OPARTE NA RACHUNKU PRZEPA
YWÓW ŚRODKÓW
PIENI
ŻNYCH
Do oceny pozycji finansowej wykorzystuje się mierniki uwzględniające
informacje pochodzące z rachunku przepływów pieniężnych. Należą do nich :
1. Wskaz
niki wydajności gotówkowej :
Gotówka netto z działalności operacyjnej x 100%
a) obrotu, będących relacją :
Przychody ze sprzedaży
Gotówka netto z działalności operacyjnej x 100%
b) zysku, będących relacją :
Zysk netto
Gotówka netto z działalności operacyjnej x 100%
Przeciętny poziom majątku ogółem
c) majątku, będących relacją :
Gotówka netto z działalności operacyjnej x 100%
Przeciętny poziom majątku obrotowego
d) majątku obrotowego, będących relacją :
2. Wskaz
niki wystarczalności gotówki :
Gotówka netto z działalności operacyjnej x 100%
Zobowiązania ogółem
a) operacyjnej na spłatę długów ogółem:
Gotówka netto z działalności operacyjnej x 100%
Zobowiązania długoterminowe
b) operacyjnej na spłatę długów długoterm.:
Gotówka netto z działalności operacyjnej x 100%
c) operacyjne ogólnej: Spłata zobowiązań +wypłata dywidend +zakupy majątku trwałego
Gotówka netto z działalności operacyjnej x 100%
Środki trwałe +inwestycje +pozostałe aktywa trwałe+ kapitał obrotowy
d) reinwestycji gotówki operacyjnej:
Gotówka netto z działalności operacyjnej x 100%
e) operacyjnej na zakupy majątku trwałego: Zakupy majątku trwałego
WST
PNA I SZYBKA METODA OCENY FIRMY
Istota analizy wskaz
nikowej
W praktyce gospodarczej analiza wskaz
nikowa jest częścią analizy finansowej,
która stanowi jej uogólnienie i spojrzenie na całościowe funkcjonowanie
przedsiębiorstwa przez pryzmat kształtowania się określonych relacji
finansowych.
Przedmiotem analizy finansowej przedsiębiorstwa są:
•ðsytuacja majÄ…tkowa,
•ðsytuacja kapitaÅ‚owa,
•ðpÅ‚ynność finansowa, obejmujÄ…ca ocenÄ™ zdolnoÅ›ci pÅ‚atniczych firmy, stopieÅ„
elastyczności majątku, politykę płatniczą wobec kontrahentów,
•ðrentowność, czyli ocena ksztaÅ‚towania siÄ™ kosztów i dochodów.
IstotnÄ… kwestiÄ… w analizie wskaz
nikowej przedsiębiorstwa jest problem wyboru
podstawy porównań osiąganych przez nie wyników. W Polsce najczęściej
stosowane są porównania oparte na konfrontacji wielkości zrealizowanych z
zaplanowanymi oraz porównania wielkości osiągniętych na przestrzeni kilku lat
funkcjonowania przedsiębiorstwa. Wykorzystanie bowiem, równocześnie kilku
baz odniesienia do działalności gospodarczej przedsiębiorstwa, daje dopiero
obraz sytuacji oraz tendencji rozwojowych tej firmy. Jak wcześniej
stwierdzono, analiza wskaz
nikowa koncentruje się na całościowym badaniu
funkcjonowania przedsiębiorstwa, ocenie jego efektywności i możliwości
rozwojowych.
Wskaz
niki aktywności gospodarczej
Wskaz
niki aktywności gospodarczej stanowią odzwierciedlenie relacji między
osiągniętymi przychodami a stanem posiadanego majątku zarówno
całkowitego, jak i trwałego. Służą one ocenie intensywności wykorzystania
majątku, pośrednio zaś ocenie tendencji rozwojowych przedsiębiorstwa.
Wskaz
nik szybkości obrotu, mówiący o tym ile razy w badanym okresie
nastąpił obrót danym składnikiem, czy też ile dni przeciętnie trwał jeden cykl
obrotu. Daje więc informacje o tym, po jakim czasie zainwestowane środki
wrócą do przedsiębiorstwa i będą ponownie wykorzystane.
Wskaz
nik rotacji zapasów, mierzony liczbą obrotów, informuje o poprawie
efektywności gospodarowania zapasami, szybszym odzyskiwaniem środków
pieniężnych zamrożonych w zapasach. Natomiast spadek wielkości tego
wskaz
nika, oznacza wydłużenie cyklu sprzedaży zapasów.
Wskaz
niki zadłużenia przedsiębiorstwa
Analiza zadłużenia przedsiębiorstwa wynika z oceny wielkości, dynamiki zmian
i struktury kapitałowej przedsiębiorstwa. Głównym problemem w tym zakresie
jest oszacowanie poziomu zainwestowanych w przedsiębiorstwo kapitałów
obcych. Wysoki udział kapitałów własnych w strukturze pasywów świadczy o
silnych podstawach finansowych przedsiębiorstwa, o niskim ryzyku finansowym
i jego stabilności gospodarczej. Nie jest to jednak jednoznaczne z wysokim
poziomem rentowności. Możliwość zadłużenia się przedsiębiorstwa nie zależy
tylko od poziomu i udziału kapitałów własnych w całości zaangażowanych
kapitałów. Równie istotna jest zdolność przedsiębiorstwa do zwrotu
zaciągniętych długów, w określonych terminach oraz dostępnych środków.
Szczególnie przydatne w ocenie tych możliwości są wskaz
niki: zdolności
kredytowej i wiarygodności kredytowej.
Zdolność kredytowa oznacza możliwość spłaty całkowitych, efektywnych
zobowiązań z wygospodarowanej w danym okresie nadwyżki finansowej.
Wskaz
niki wiarygodności kredytowej określają możliwości firmy w zakresie
spłaty bieżących kosztów finansowych związanych z zaangażowaniem
kapitałów obcych. Określają zatem, czy zysk operacyjny, albo nadwyżka
finansowa są wystarczające na pokrycie odsetek oraz rat kapitałowych w
wymaganych terminach.
Wskaz
niki płynności finansowej przedsiębiorstwa
Płynność finansowa przedsiębiorstwa oznacza zdolność firmy do regulowania
zobowiązań w wymaganych terminach. W praktyce najczęściej stosuje się
następujące wskaz
niki:
Wskaz
nik bieżącej płynności odzwierciedla podstawowe relacje, jakie
powinny zachodzić miedzy majątkiem obrotowym przedsiębiorstwa a
wielkością zobowiązań bieżących. Uznaje się iż bezpieczny poziom tego
wskaz
nika powinien oscylować wokół 1,5  2 razy. Oznacza to iż, majątek
obrotowy zaangażowany w przedsiębiorstwie powinien być dwukrotnie większy
niż suma zobowiązań bieżących.
Wskaz
nik podwyższonej płynności, wg fachowców, powinien oscylować w
granicy 1. Oznacza to w praktyce, iż najbardziej płynne elementy majątku
obrotowego  czyli suma należności i roszczeń, krótkoterminowych papierów
wartościowych oraz środków pieniężnych powinny być równe całości
zobowiązań bieżących.
Wskaz
nik gotówkowej płynności, powinien w zasadzie oscylować w
granicach 0,2. Zasoby gotówkowe firmy powinny być ograniczone do
minimalnych poziomów, bowiem jedynie kapitał zaangażowany w procesach
gospodarczych przedsiębiorstwa, czyli zapasach surowców, materiałów,
produktów, wyrobów gotowych oraz należnościach, generuje dochody i zyski.
Zbyt wysoki poziom środków pieniężnych utrzymywany w przedsiębiorstwie
może świadczyć o nieproduktywnym ich gromadzeniu lub o braku pomysłu na
ich wykorzystanie.
Wskaz
nik rentowności przedsiębiorstwa
Pojęcie rentowności oznacza osiąganie nadwyżki dochodów nad kosztami,
związanymi z podejmowaniem określonej działalności. Miarą osiąganej przez
firmę rentowności jest relacja osiąganych zysków do zaangażowanych
kapitałów lub do efektów zastosowanych czynników produkcji. Zatem
rentowność przedsiębiorstwa można ustalić w oparciu o dwie grupy
wskaz
ników. Pierwszą grupę wskaz
ników rentowności stanowią mierniki
rentowności obrotu. Powszechnie stosowane są następujące mierniki:
•ðmarża z zysku operacyjnego, marża z zysku brutto,
•ðmarża z zysku netto, rentowność brutto.
DrugÄ… grupÄ™ wskaz
ników, która umożliwia ocenę pozycji dochodowej
przedsiębiorstwa tworzą mierniki rentowności kapitału. Powszechnie
stosowane to:
•ðrentowność inwestycji  stopa zysku,
•ðrentowność aktywów  stopa zwrotu z aktywów,
•ðrentowność kapitałów wÅ‚asnych  stopa zwrotu kapitałów wÅ‚asnych.
Rentowność kapitału własnego wyraża efekty funkcjonowania
przedsiębiorstwa w stosunku do kapitałów zaangażowanych przez właścicieli.
RosnÄ…cy poziom tego wskaz
nika świadczy z reguły o podnoszeniu efektywności
zaangażowanego kapitału. Może to prowadzić do uzyskiwania większych
dywidend oraz rozszerzania możliwości rozwojowych przedsiębiorstwa.
Analizę rentowności spółek akcyjnych powinna jeszcze dodatkowo
uzupełniać ocena oparta na wskaz
nikach rynku kapitałowego. Najczęściej
zalicza się do tej grupy następujące wskaz
niki:
•ðzysk wygospodarowany w spółce przypadajÄ…cy na jednÄ… akcjÄ™,
•ðcena rynkowa jednej akcji do zysku netto przypadajÄ…cego na jednÄ… akcjÄ™,
•ðstopa dywidendy mierzona relacjÄ…
•ðwskaz
nik stopy wypłaty dywidendy mierzony relacją
•ðcena rynkowa jednej akcji do wartoÅ›ci ksiÄ™gowej (C/W).
Wskaz
niki rynku kapitałowego służą ocenie osiąganych korzyści przez
aktualnych posiadaczy akcji.
ANALIZA ZASOBÓW TRWAA
YCH W PRZEDSI
BIORSTWIE
Struktura rodzajowa majątku trwałego przedsiębiorstwa
Z bilansowego punktu widzenia wyróżnia się dwie podstawowe grupy
składników majątkowych: majątek trwały oraz obrotowy.
Majątek trwały jest zaangażowany w przedsiębiorstwie na okres dłuższy niż
jeden rok. M.T. jest mało elastyczny, nie można go na bieżąco dostosowywać
do poziomu wykorzystywanych mocy produkcyjnych. Jego rozwój dokonuje się
w długim czasie, na podstawie długofalowych, strategicznych decyzji. Jest on
obciążony dużym ryzykiem.
MT przedsiębiorstwa obejmuje trzy podstawowe grupy: rzeczowy majątek
trwały, wartości niematerialne i prawne, finansowy majątek trwały. Zalicza się
do niego również należności długoterminowe.
Z punktu widzenia zastosowania MT dzieli siÄ™ go na: produkcyjny i
finansowy.
Z punktu widzenia prawa własności: własny i obcy
Z punktu widzenia elastyczności: na mniej (budynki, budowle) lub bardziej
elastyczny (narzędzia, środki finansowe).
Do wartości niematerialnych i prawnych zalicza się nabyte przez
przedsiębiorstwo prawa majątkowe nadające się do gospodarczego
wykorzystania, których okres użytkowania przekracza rok.
Majątek rzeczowy w bilansie dzieli się na: (grunty własne, budynki i budowle,
urządzenia techniczne i maszyny, środki transportu, pozostałe środki trwałe)
inwestycje rozpoczęte oraz zaliczki na poczet inwestycji.
Klasyfikacja rodzajowa środków trwałych: budynki, budowle, maszyny
energetyczne, maszyny i urządzenia ogólnego zastosowania, maszyny i
urządzenia specjalistyczne, urządzenia techniczne, środki transportowe,
narzędzia i przyrządy.
Procesy odtworzeniowo -inwestycyjne- regulowanie zasobów środków trwałych
Zwiększenie stanu środków trwałych poprzez tworzenie lub nabywanie nowych
środków stanowi działalność inwestycyjną. Inwestycje dotyczą nowych
obiektów i urządzeń. Gdy nakłady dotyczą obiektów już istniejących mamy do
czynienia z rozbudowÄ… istniejÄ…cej bazy materialnej. Modernizacja obejmuje
wszystkie prace, których celem jest podwyższenie parametrów technicznych
istniejących obiektów i urządzeń.
Podstawowe wskaz
niki do badania tych procesów to:
1. Wskaz
nik zużycia majątku trwałego
2. Intensywność odpisów amortyzacyjnych
3. Stopa likwidacji środków trwałych
4. Stopa odnowy- inwestycji majątku trwałego
5. Wskaz
nik dekapitalizacji brutto
6. Wskaz
nik dekapitalizacji netto
OCENA GOSPODAROWANIA MAJ
TKIEM TRWAA
YM
Podstawowe znaczenie dla analizy majątku trwałego ma jego efektywność,
którą można ustalić na podstawie zestawu wskaz
ników określających relacje
między efektami osiąganymi w przedsiębiorstwie a posiadanymi zasobami
majÄ…tkowymi.
Wskaz
niki wykorzystywane w tym zakresie to:
1. Wskaz
nik produktywności majątku - PMT
PMT = S/MT gdzie S- wartość produkcji, lub przychodów ze sprzedaży
MT - przeciętna wartość majątku trwałego
Wskaz
nik ten informuje o kwocie przychodów generowanych przez jedną
złotówkę posiadanego majątku. W ocenie intensywności wykorzystania
majątku istotny jest zarówno poziom wskaz
nika, jak i tempo jego zmian.
Odwrotność tego wskaz
nika określana jest jako majątkochłonność produkcji,
sprzedaży, co oznacza wartość majątku zaangażowaną dla uzyskania jednostki
wartości produkcji, sprzedaży.
2. Wskaz
nik zyskowności majątku - ZMT
Z MT = Z/MT gdzie: Z- wielkość wyniku finansowego
Dodatni wynik finansowy- zysk, wzrost wskaz
nika oznacza, że każda złotówka
majątku trwałego przedsiębiorstwa oznacza coraz większą kwot zysku.
3. Wskaz
nik rotacji majątku trwałego - RMT
RMT = MT x 365/ S gdzie: S- przychody ze sprzedaży
Wskaz
nik określa jak przeciętnie długo trwa cykl obrotu majątkiem w okresie
rocznym. Jaka długość cyklu jest do osiągnięcia danego poziomu produkcji, czy
sprzedaży, Im krótszy cykl, tym wyższa produktywność majątku trwałego.
1. Wskaz
nik technicznego uzbrojenia pracy - Tup :
Tup= MT/L gdzie: L- poziom zatrudniania
Jest to wskaz
nik obrazujący substytucję pracy żywej pracą uprzedmiotowioną.
Mierzy nasycenie przedsiębiorstwa majątkiem trwałym.
Wpływ majątku trwałego na wyniki ekonomiczne przedsiębiorstwa można
badać w postaci układów zależności wyrażających wpływ różnych czynników,
ujętych w postaci wskaz
ników, na wskaz
nik zyskowności majątku.
ZMT = Zn/ MT= Zn/S x S/MT gdzie: Zn- zysk netto, S - przychody ze
sprzedaży
Zyskowność majątku jest tu iloczynem wskaz
nika rentowności sprzedaży i
wskaz
nika produktywności.
ZMT = Zn/L x L/S x S/MT
Zyskowność majątku jest tu iloczynem trzech wskaz
ników: rentowności
pracownika, odwrotności wydajności pracy, czyli pracochłonności (ilość pracy
potrzebnej do wytworzenia jednostki wartości produkcji lub uzyskania
jednostki przychodu) oraz produktywności majątku.
ANALIZA ZASOBÓW OBROTOWYCH FIRMY
PRZEDMIOT ANALIZY
Podstawowe cele zarzÄ…dzania majÄ…tkiem obrotowym :
a) zapewnienie stałej płynności finansowej, optymalizowanie wielkości i
struktury majÄ…tku obr,
b) kształtowanie z
ródeł finansowania majątku obrotowego opartych na
kryterium korzyści.
Wszystkie procesy krążenia składników tworzą cykl obrotowy. Stanowi on
odzwierciedlenie czasu, jaki upływa od wydatkowania środków pieniężnych na
zakup czynników produkcji do momentu uzyskania przychodów ze sprzedaży
towarów lub usług.
Cykl obrotowy brutto = rotacja zapasów mierzona liczbą dni + okres inkasa
należności
CB = RD + ON
Cykl obrotowy netto = cykl obrotowy brutto  okres spłaty zobowiązań
CN = CB + OZB
ZARZ
DZANIE ZAPASAMI W PRZEDSI
BIORSTWIE
Głównym celem jest kształtowanie takiego poziomu, który zapewni ciągłość
procesów produkcji i sprzedaży przy minimalnych kosztach ich utrzymywania.
ZARZ
DZANIE ÅšRODKAMI PIENI
ŻNYMI
Ma na celu:
- przyśpieszenie dyspozycyjności wpływów gotówkowych, poprzez skrócenie
czasu ich obiegu,
- lokowanie przejściowych nadwyżek środków pieniężnych w sposób
zapewniający odpowiednie korzyści,
- pozyskiwanie najtańszych z
ródeł finansowania niedoborów gotówki w
przedsiębiorstwie,
STRATEGIE FINANSOWANIA MAJ
TKU FIRMY
Na sfinansowanie majątku obrotowego uwzględnia się najczęściej następujące
aspekty:
a) związki zachodzące między stałymi i zmiennymi składnikami majątku,
b) stopień realności przychodów ze sprzedaży oraz ich regularność,
c) koszty wykorzystywania kapitałów.
Strategia agresywna polega na finansowaniu majątku obrotowego w całości
zobowiązaniami krótkoterminowymi i to jej zmienną częścią.
Strategia umiarkowana oparta jest na podziale majÄ…tku obrotowego na
część stałą i zmienną. Stała wielkość środków obrotowych jest w tej strategii
finansowana kapitałem stałym, czyli sumą kapitału własnego i zobowiązań
długoterminowych.
Strategia konserwatywna polega na finansowaniu majÄ…tku obrotowego,
praktycznie w całości kapitałem stałym. Przywiązuje szczególną wagę do
utrzymywania wysokiego poziomu płynności finansowej oraz minimalizowania
ryzyka niewypłacalności.
ISTOTA KAPITAA
U PRACUJ
CEGO
Wielkość kapitału pracującego może być ustalona w dwojaki sposób. Pierwszy
to spojrzenie kapitałowe a drugi to spojrzenie majątkowe
I. Kapitał pracujący = kapitał stały  majątek trwały KP = KS - MT
II. Kapitał pracujący = majątek obrotowy  krótkoterminowe z
ródła
kapitałów KP = MO  ZB
W praktyce mogą wystąpić trzy przypadki kształtowania się wielkości kapitału
pracujÄ…cego:
1. Kapitał stały  majątek trwały > 0
2. Kapitał stały  majątek trwały = 0  oznacza zrównanie wielkości KP z
MT
3. Kapitał stały  majątek trwały < 0 - KP jest w części finansowany o
z
ródła krótkoterminowe.
Kapitał pracujący ulega zwiększeniu, gdy:
- maleje wartość majątku trwałego,
- rośnie wartość kapitałów stałych,
Kapitał pracujący maleje, gdy:
- zwiększa się wartość posiadanego majątku poprzez dokonywanie zakupów
inwestycyjnych w sferze rzeczowej, finansowej, czy też wartości
niematerialnych i prawnych,
- ulega zmniejszeniu wartość kapitału stałego
OCENA KAPITAA
U PRACUJ
CEGO PRZEDSI
BIORSTWA
Do oceny wielkości KP można wykorzystać mechanizm szacowania
zapotrzebowania na kapitał pracujący. Wymaga on określenia długości
trwania cyklu obrotowego netto przedsiębiorstwa ora przeciętnych dziennych
obrotów uzyskiwanych przez firmę.
Inną metodą ustalania zapotrzebowania na kapitał pracujący jest analiza
stanu środków pieniężnych netto.
ANALIZA ZASOBÓW KAPITAA
OWYCH FIRMY
Główne z
ródła kapitałów tworzących zasoby firmy
Zasoby finansowe przedsiębiorstwa warunkują wielkość zaangażowanych
czynników wytwórczych, ich wykorzystanie oraz poziom osiągniętego obrotu. Z
kolei poziom przychodów warunkuje dopływ środków finansowych do
przedsiębiorstwa.
Finansowanie to wszystkie przedsięwzięcia w przedsiębiorstwie, które
zapewniają przedsiębiorstwu kapitał i które służą kształtowaniu optymalnej
struktury kapitałowej. To jednocześnie proces, w którym można wyróżnić
następujące funkcje: określenie potrzeb kapitałowych i finansowych
przedsiębiorstwa, kierowanie dopływem środków finansowych, kształtowanie
wyniku finansowego, kierowanie wykorzystaniem środków finansowych.
Ze względu na z
ródło pochodzenia: kapitał wewnętrzny i zewnętrzny.
Kapitał własny jest odzwierciedleniem sfinansowania podjęcia działalności
przez firmę (jej powstania) i podwyższenia związanego z rozwojem firmy. Jego
cechą jest długoterminowość i statystyczność.
Kapitały obce mają zawsze charakter zewnętrzny w stosunku do
przedsiębiorstwa. Ich cechą charakterystyczną jest czasowość wykorzystania
środków obcych, konieczność zwrotu w określonym terminie, jak i odpłatność
za możliwość wykorzystania tych kapitałów. W przypadku upadłości lub
likwidacji przedsiębiorstwa ich roszczenia są regulowane w pierwszej kolejności
przed roszczeniami właścicieli.
Cechy kapitału obcego:
1.Konieczność spłaty kapitału
2.Obligatoryjność spłaty odsetek
3.Odsetki stanowiÄ… koszty uzyskania przychodu- sÄ… odejmowane od podstawy
opodatkowania
4.Większy udział zwiększa ryzyko finansowe
5.Możliwość wprowadzenia ograniczeń (celowość przeznaczenia)
6.Brak wpływu dawcy na decyzje firmy
7.Gwarancja zwrotu
Cechy kapitału własnego:
8.Brak konieczności spłaty
9.Wypłata dywidend nieobowiązkowa
10.Dywidenda wypłacana jest z zysku
11.Większy udział świadczy o sile i niezależności finansowej
12.Swoboda wykorzystania
13.Wpływ na podejmowane decyzje
14.Brak gwarancji zwrotu
Mechanizm działania dz
wigni finansowej jako kryterium wyboru kapitałów
Główne kryteria wyboru z
ródeł kapitału to:
-mechanizm dz
wigni finansowej- efekty i skala jego oddziaływania jako z
ródło
korzyści właścicieli
-koszty zastosowanych kapitałów
-zasady finansowania określające długoterminową płynność
Mechanizm dz
wigni finansowej jest oparty na korzystaniu z kapitałów
obcych, pod warunkiem niższego ich kosztu (oprocentowania) od generowanej
stopy zysku ROI w danej firmie.
Dz
wignia operacyjna mierzy efekty wykorzystania i kształtowania struktury
majątkowej przedsiębiorstwa.
Dz
wignię połączoną tworzy suma efektów dz
wigni finansowej i operacyjnej.
Pozytywne rezultaty we wzroście rentowności firmy można osiągnąć,
kształtując umiejętnie zarówno strukturę majątkową, jak i finansową. Obie
dz
wignie nie majÄ… wobec siebie charakteru substytucyjnego, ale
komplementarny. Pozytywne lub negatywne efekty działania jednej z nich, są
wzmacniane przez drugÄ…- dz
wignia połączona wykorzystuje te tendencje.
Dynamiczny efekt działania dz
wigni operacyjnej można zapisać w postaci:
EDO= "Z0 /"P
gdzie: EDO - efekt wpływu dz
wigni operacyjnej; "Z0 - procentowa zmiana
zysku operacyjnego; "P - procentowa zmiana przychodów
Dz
wignia operacyjna wpływa na zmiany zysku operacyjnego wywołane
zmianami generowanych przychodów. Wpływ ten będzie pozytywny, jeśli
maleje względny udział kosztów stałych w przedsiębiorstwie, przy wzroście
osiąganych przychodów. Natomiast spadek przychodów powoduje względną
zwyżkę udziału kosztów stałych i to wpływa ujemnie na wielkość
wykazywanego zysku operacyjnego.
Dynamiczny efekt działania dz
wigni finansowej można ustalić w oparciu o
EDF = "ROE/"Z0
gdzie: EDF- efekt wpływu dz
wigni finansowej; "ROE- procentowa zmiana
rentowności kapitału własnego; "Z0- procentowa zmiana zysku operacyjnego.
Efekt działania dz
wigni finansowej odzwierciedla wpływ zamian zysku
operacyjnego na osiąganą stopę zwrotu kapitału własnego przy określonej
strukturze kapitałowej firmy i związanych z nią kosztach finansowych. jeśli
koszty zaangażowania kapitałów obcych są niższe niż osiągana stopa zysku w
firmie, to wpływ dz
wigni finansowej będzie pozytywny. Jeśli wystąpi odwrotna
relacja, to efekt wpływu dz
wigni będzie ujemny.
Sumę efektów dz
wigni finansowej i operacyjnej w ujęciu dynamicznym można
zapisać:
EDP= EDO x EDF
Efekt działania mechanizmu dz
wigni połączonej określa, jak zmieni się stopa
zwrotu kapitału własnego wywołana zmianą osiąganych przychodów przez
przedsiębiorstwo.
Wnioski wynikające z mechanizmu działania dz
wigni finansowej to:
- dz
wignia finansowa może oddziaływać na zyskowność kapitałów własnych
zarówno w sposób pozytywny jak i negatywny
- efektów pozytywnych można spodziewać się wtedy, gdy stopa zysku ROI
przewyższa stopę oprocentowania kapitałów obcych
- im bardziej stopa zysku jest wyższa od oprocentowania kapitału obcego, tym
efekty działania dz
wigni finansowej są wyższe
- jeśli stopa zysku jest mniejsza od oprocentowania kapitału obcego, to
mechanizm działania dz
wigni ma charakter negatywny tzw. maczuga
finansowa
- im stopa zysku jest niższa od kosztów zaangażowania kapitałów obcych, tym
każde zwiększenie zadłużenia pociąga za sobą coraz wyższy spadek stopy
zwrotu kapitałów własnych.
Syntetyczne miary oddziaływania dz
wigni finansowej- wykorzystuje siÄ™
je do oceny zasobów kapitałowych firmy, ich struktury należą do nich:
1. Iloraz rentowności kapitału własnego w stosunku do skorygowanej stopy
zwrotu kapitału całkowitego o odsetki należne dawcom kapitałów obcych.
EDF =ROE/SROA x 100%
gdzie: EDF- wpływ dz
wigni finansowej, ROE- stopa zwrotu kapitału własnego,
SROA- stopa zwrotu kapitału całkowitego mierzona relacją: zysk netto +
odsetki/ kapitał całkowity.
2. Różnica między stopą zwrotu kapitału własnego a skorygowaną stopą zwrotu
kapitału całkowitego:
EDF = ROE- SROA/SROA x 100%
3. Mnożnik dz
wigni finansowej liczony w oparciu o formułę:
zysk netto/ zysk netto+ odsetki x kapitał całkowity/ kapitał własny x 100%
Wykorzystanie obcych kapitałów wpływa na wzrost rentowności kapitału
własnego, rosną potencjalne korzyści właścicieli. Im wyższe wartości osiągają
dane wskaz
niki, tym większy jest dodatni wpływ zastosowania kapitałów
obcych w finansowaniu majątku przedsiębiorstwa.
Wskaz
niki mierzące efekt oddziaływania dz
wigni finansowej o wielkościach
ujemnych świadczą jednoznacznie o zbyt wysokim poziomie zadłużenia firmy
lub o zbyt wysokich kosztach jego obsługi.
Koszt kapitałów w wyborze z
ródeł finansowania firmy
Koszt kapitałów - każdy element struktury kapitałowej przedsiębiorstwa
charakteryzuje siÄ™ innym kosztem. Z jednej strony bowiem struktura
finansowa zależy od kosztu zapłaty za kapitał pochodzący z różnych z
ródeł, z
drugiej zaś sama go w pewien sposób określa i istotnie wpływa na zyskowność
firmy.
Koszt kapitału własnego w spółkach kapitałowych jest równy wymaganej stopie
zwrotu (stopa dyskontowa), stosowanej przez właścicieli przy szacowaniu
dywidend i ocenie bieżącej wartości przedsiębiorstwa. Można się tu posłużyć
tzw. modelem Gordona, w którym zakłada się stały wzrost wypłat dywidendy.
Koszt nowej emisji akcji, inną możliwością zwiększenia wielkości
zaangażowanych kapitałów własnych są dopłaty właścicieli np. w spółkach
akcyjnych, będą to kolejne emisje akcji. Koszt kapitału nowej emisji jest nieco
wyższy od kosztu poprzedniego kapitału, gdyż obejmuje również wydatki
zwiÄ…zane z rozprowadzeniem nowych akcji.
Inną możliwością wzrostu wielkości zaangażowania kapitału w
określonym przedsięwzięciu jest korzystanie z kapitałów obcych w postaci
różnego rodzaju kredytów, pożyczek. Koszt tego rodzaju kapitału wyznacza
stopa oprocentowania kredytów wraz z kosztami prowizji lub ryczałtu dla
kredytodawców. Oprocentowanie kredytów i pożyczek spłacane jest z
dochodów przed opodatkowaniem. Powstające korzyści podatkowe zmniejszają
ostateczny koszt pozyskania tego typu z
ródeł finansowania inwestycji i rozwoju
przedsiębiorstwa.
Zasady finansowania w kształtowaniu zasobów kapitałowych
Zasady finansowania na ich podstawie możliwe jest ustalenie optymalnej
struktury kapitałowej dla konkretnego przedsiębiorstwa w każdych warunkach
rynkowych. StanowiÄ… one ostatnie- obok mechanizmu dz
wigni finansowej i
kosztów zaangażowanych kapitałów- wyróżnione kryterium wyboru
odpowiedniej struktury kapitałowej. ocena relacji i powiązań między aktywami
a kapitałem jest możliwa w oparciu o analizę płynności krótkoterminowej i
długoterminowej.
Wskaz
niki płynności bieżącej (krótkoterminowej) służą ocenie sytuacji
finansowej przedsiębiorstwa w zakresie majątku obrotowego i zobowiązań
bieżących. Umożliwiają planowanie relacji zachodzących między tymi
kategoriami, stanowią podstawę zarządzania kapitałem pracującym
przedsiębiorstwa.
Natomiast zasady finansowania, ich ocena i analiza, opiera siÄ™ na
wskaz
nikach płynności długoterminowej.
Złota reguła finansowa mówi że nie należy zadłużać przedsiębiorstwa ponad
wartość kapitałów własnych. Znaczy to, że stopień zadłużenia firmy nie
powinien przekroczyć 50%. Stosunek kapitału własnego do obcego winien się
kształtować na poziomie wyższym od jedności. Oznacza to, iż udział kapitałów
obcych winien być niższy lub równy połowie kapitałów całkowitych:
Kw/Koe" 1
gdzie: Kw- kapitał włąsny, Ko- kapitał obcy
Taka struktura zapewnia utrzymanie długoterminowej płynności. Sprzyja jej
zarówno ograniczenie obciążenia firmy kosztami od zaangażowanych obcych
kapitałów, jak i osiąganie większej stabilności w zakresie rentowności.
Złota reguła bilansowa zakłada całkowite sfinansowanie majątku trwałego
kapitałem własnym. Gdy te dwie wielkości są sobie równe, a więc wskaz
nik
pokrycia majątku trwałego kapitałem własnym. oscyluje w granicach 1,
oznacza to utrzymanie stabilności finansowej przez przedsiębiorstwo:
Kw/ Mte" 1
gdzie: Kw- kapitał własny zaangażowany w firmie, Mt- majątek trwały.
lub Ko/Mod" 1
Wersja liberalna dopuszcza finansowanie majątku trwałego kapitałem stałym, a
więc oprócz kapitału własnego możliwe jest również zastosowanie
długoterminowych kapitałów obcych. Wskaz
nik pokrycia majątku trwałego
kapitałem stałym powinien być wyższy od 1.
Ks/Mte" 1
gdzie: Ks - kapitał stały, Mt- majątek obrotowy
Przy wskaz
niku mniejszym od 1 może wystąpić sytuacja zagrożenia płynności.
oznacza ona finansowanie majątku trwałego i potrzeb inwestycyjnych
przedsiębiorstwa krótkoterminowymi kapitałami obcymi. Ich wymagalność w
krótkim czasie może oznaczać brak środków pieniężnych i naruszenie
równowagi finansowej. Istnieje realne zagrożenie braku wypłacalności.
Dynamiczna reguła zadłużenia opiera się na wykorzystaniu pojęcia
nadwyżki finansowej CF, a więc sumy zysku netto i amortyzacji. Dynamiczną
regułę zadłużenia można zapisać:
Ko/ CF
gdzie: Ko- kapitał obcy, CF- nadwyżka finansowa netto
Wskaz
nik dynamicznego zadłużenia określa, przez ile lat nadwyżka finansowa
danego roku musi być dostępną, by firma spłaciła całkowite zadłużenie.
Przyjmuje się, iż bezpieczny poziom to okres trzech lat. Stosuje się zasadę
wedle której, im niższa jest wartość wskaz
nika tym niższe jest ryzyko
finansowe związane z określoną strukturą kapitałową przedsiębiorstwa.
PogarszajÄ…cy siÄ™ wskaz
nik oznacza utratę zdolności kredytowej, gdy zbliża się
do 7 oznacza bankructwo.
Kod/ Kpd"1
gdzie: Kod- kapitał obcy długoterminowy, Kp- kapitał pracujący
Punkt IX Analiza wybranych procesów gospodarki materiałowej
9.1 BADANIE PROCESÓW ZAOPARTRZENIA
Zaopatrzenie oznacza pozyskiwanie z zewnątrz czynników produkcji
niezbędnych do zapewnienia ciągłej i rytmicznej działalności przedsiębiorstwa
w określonym czasie. Przedmiotem zaopatrzenia mogą być surowce, materiały,
towary w przedsiębiorstwie handlowym. Na procesy zakupu można patrzeć w
ujęciu planistycznym, pozwalającym na rozwiązanie podstawowych problemów
zaopatrzeniowych dotyczących przyszłych okresów oraz w przekroju
analitycznym , umożliwiającym znalezienie racjonalne zaopatrzenie w okresach
minionych.
W przedsiębiorstwie handlowym składnikami rachunku , liczonymi dla każdego
z dostawców są :
- możliwe do uzyskania efekty ustalone w postaci marży brutto;
- koszty wiążące się z realizacją każdego wariantu dostaw .
- kryterium wyboru dostawcy , którym jest maksymalizacja kwoty zysku
kalkulacyjnego.
Podstawą do ustalenia wartości zapotrzebowania materiałowego w okresie
planistycznym jest równanie bilansowe.
Liczba dostaw i terminy i odstępy między kolejnymi dostawami powinny być
dostosowane do zaplanowanej produkcji.
Wskaz
nik rytmiczności dostaw równy jeden oznacza , że dostawy są rytmiczne
, realizowane zgodnie z planem.
Wskaz
nik kredytowania pozwala na zoriętowanie się jaki jest przeciętny okres
na jako firma otrzymuje kredyt od swoich dostawców. Im wyższa wartość
wskaz
nika , tym dłuższy okres kredytowania.
ANALIZA POZIOMU, STRUKTURY I ROTACJI ZAPASÓW
Zapasy zapewniają ciągłe działanie przedsiębiorstwa we wszystkich fazach
gospodarki.
Działanie i decyzje związane z pozyskaniem, utrzymaniem i wykorzystywaniem
w przedsiębiorstwie określa się mianem gospodarki zapasami.
Zapasy ocenia się w dwóch formach jako.
1. Bezwzględną wielkości zapasów wyrażoną wartościowo lub ilościowo,
2. Relatywny poziom zapasów, wyrażony w formie stosunku wielkości zapasów
do wielkości sprzedaży  rotacja.
Wielkość zapasów ustala się na początek i koniec każdego roku
obrachunkowego.
Jednym s przekrojów analizy zapasów jest badanie ich struktury. Strukturę
zapasów można badać w różnych przekrojach:
1) w przekroju ilościowym lub wartościowym (częściej)
2) w przekroju asortymentowym, branżowym, wg grup towarów, faz
działalności firmy,
3) w przekroju sieciowym, oddziałów, magazynów,
4) w przekroju czasowym.
Wskaz
nik rotacji  obrazuje stosunek pomiędzy wielkością zapasu i
wielkością sprzedaży towarów czy też kosztów działalności.
Do oceny relacji między zapasem a sprzedaż wykorzystywane są następujące
wskaz
niki:
Wskaz
nik rotacji w dniach  określa ile dni trwa sprzedaż zapasu
przeciętnego , co ile dni jest odnawiany zapas przeciętny , informuje o
szybkości obrotu.
Wskaz
nik rotacji w razach  informuje ile razy odnawia siÄ™ badany okresie
zapas przeciętny , ile występuje cykli rotacji.
Wskaz
nik związania zapasów  określa ile groszy zapasu przypada za zł.
Sprzedaży lub produkcji w badanym okresie. Ten wskaz
nik jest odwrotnością
rotacji w razach.
Gospodarka zapasami wiąże się z kosztami, z których najważniejsze to
:
1) koszty zakupu
2) koszty magazynowania
3) koszty funkcjonowania służb zaopatrzeniowych
4) koszty finansowe, kapitałowe
5) koszty zużycia i starzenia zapasów.
KSZTAA
TOWANIE PRZYSZA
YCH POZIOMÓW ZAPASÓW
Celem działań podejmowanym w ramach rachunku ekonomicznego jest
utrzymanie zapasu ekonomicznie uzasadnionego. Zmniejszenie zapasu
powoduje przyspieszenie cyrkulacji materiałów i towarów, obniżenie kosztów
działania zmniejszenie zapotrzebowania na kapitał obrotowy.
W zagadnieniu optymalizacji zapasów przedmiotem rachunku są nakłady
związane z pozyskiwaniem i utrzymaniem zapasów. Nakłady te w formie
wartościowej wyrażane są przez koszty:
- zakupu  dostaw
- magazynowaniem
Kryterium wyboru jest minimalizacja łącznych kosztów zakupu i
magazynowania. Koszty dostaw i składowania są konkurencyjne wobec
siebie. Dlatego obliczmy zapas optymalny.
Na zapas optymalny składa się:
1) rozkład popytu w okresie planowania powinien być w przybliżeniu zgodny z
dotychczasowym jego rozkładem.
2) firma musi mieć pewność co do terminowości dostaw i w żądanej wielkości ,
wynikającej z obliczeń.
3) mogą wystąpić pewne trudności przy liczeniu kosztów składowania i zakupu.
Niejednokrotnie muszą być one ustalone na podstawie danych w analitycznych
kont księgowych. Także szybkie zmiany składników tych kosztów w przyszłości
mogą podważyć ustalony wynik optymalny.
4) optymalne wielkości z punktu widzenia przedsiębiorstwa nie musza być
optymalne z punktu widzenia dostawcy.
OCENA PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH
Proste metody oceny projektów inwestycyjnych
Inwestycje to nakłady kapitałowe ponoszone na różnego rodzaju
przedsięwzięcia mające na celu przyniesienie określonych efektów. Efekt to
zarówno wzrost zysku, cash  flow, rozszerzenie produkcji, modernizacja
technologii, wzrost udziału na rynku, przyrost wartości firmy, poziomu
konkurencyjności, itp. Wyróżniamy 2 podstawowe rodzaje inwestowania:
a) rzeczowe  w materialne składniki majątku stałego,
b) finansowe.
Rozróżniamy trzy cykle inwestycyjne :
a) przedinwestycyjny
b) inwestycyjny
c) operacyjny.
Najważniejsza faza to przedinwestycyjna, która odpowiada za określenie
potrzeb, możliwości, zebranie wariantów, określenie warunków
ogólnoinwestycyjnych, określenie metod ocen projektów itp.
Narzędziem oceny i wyboru najlepszych rozwiązań jest rachunek
opłacalności inwestycyjnych. Jest to rodzaj rach. ekonomicznego jako
sposób wyboru rozwiązania najlepszego spośród wielu możliwości.
W rachunku ekonomicznym stosowanym do oceny opłacalności projektów
inwestycyjnych , zależnie od użytej metody, wyróżnić można następujące jego
elementy składowe:
1) efekty w postaci przewidywalnych przychodów , zysku, przepływów
pieniężnych, odpowiednio dla każdego z rozpatrywanych wariantów
inwestycyjnych.
2) nakłady w postaci kosztów , wydatków inwestycyjnych, czasu realizacji
inwestycji, związanych z funkcjonowaniem każdego z rozpatrywanych
wariantów inwestycyjnych, oraz inne wydatki finansowe.
3) kryterium wyboru w postaci miary , wskaz
nika, będącego relacją między
efektami i nakładami , wynikające z algorytmu obliczeniowego odpowiedniego
do danej metody. Kryteriami tymi mogą być: zaktualizowana wartość netto (
NPV ) , wewnętrzna stopa zwrotu ( IRR ) , okres zwrotu, stopa zwrotu
nakładów.
Wyróżniamy dwie metody rachunku opłacalności:
Statyczna  są proste w obliczeniach, łatwe do zastosowania, mało
pracochłonne. Nie uwzględniają zmian wartości w czasie. Metody te
wykorzystywane są do ocen projektów o niewielkim znaczeniu, na etapie
prac wstępnych, kiedy brak pełnego zestawu informacji.
Dynamiczna  należą do tej metody zaktualizowana wartość netto ( NPV ),
wewnętrzna stopa zwrotu ( IRR ), zdyskontowany okres zwrotu, metoda
równych rat. Metoda ta pozwala wyrażanie wszystkich przyszłych wpływów i
wydatków w dzisiejszej wartości nałogów. Metoda ta wykorzystywana jest w
projektach o dużym znaczeniu.
Okres zwrotu nakładów ( OZ )  jest to czas w jakim zwracają się nakłady
inwestycyjne z osiągniętych nadwyżek finansowych lub innych wielkości
określających przewidywane efekty. Zaletą tej metody jest prostota obliczeń, a
wadą pomijanie efektów jakie są osiągane po okresie zwrotu ,
nieuwzględnienie zmian wartości efektów w czasie ( brak dyskonta ).
Stopa zwrotu nakładów  jest to relacja efektu, jaki można uzyskać z
inwestycji do poniesionych nakładów inwestycyjnych. Jest odwrotnością okresu
zwrotów nakładów. Wady i zalety jak wyżej.
Ocena efektywności projektów inwestycyjnych metodami dyskontowymi.
Zaktualizowana wartość netto (NPV)  metoda ta pozwala na określenie
rzeczywistej (aktualnej) wartości nakładów i efektów związanych z danym
przedsięwzięciem. NPV jest wartością otrzymaną przez zdyskontowanie,
oddzielnie dla każdego roku, różnicy między wpływami i wydatkami w całym
okresie przy stałym poziomie stopy dyskontowej. Poziom NPV zależy od
wielkości i rodzaju w czasie przepływów pieniężnych netto, oraz od przeciętnej
stopy dyskontowej.
Poziom stopy dyskontowej  określa dwa zasadnicze czynniki: oczekiwaną
stopÄ™ zwrotu, ryzyko.
Oczekiwaną stopę zwrotu  wyraża minimalną rentowność, przy której
inwestor jest gotów zaangażować swój kapitał. Drugą część stopy dyskontowej
jest premia za ryzyko inwestowania. Wielkość tej premii jest uzależniona
od wielu czynników zarówno z samym przedsiębiorstwem jak i zewnętrznych.
Dlatego przypisujemy jej wartość liczbową. Trzecim składnikiem stopy
dyskontowej mogła być stopa inflacji przewidywana w okresie projektów
przepływów pieniężnych. Wymagało by to jednak prognozowania wpływów i
wydatków w cenach bieżących. Przewidywalny poziom inflacji jak i takie
prognozowanie obarczone jest znacznym marginesem błędu. Dlatego też w
praktyce pomija się stopę inflacji jako składnik stopy dyskontowe. , a
prognozowanie przepływów pieniężnych wyraża się w cenach stałych.
Wewnętrzna stopa zwrotu  IRR  jest metodą najczęściej wykorzystywaną
do oceny projektu inwestycyjnego metodÄ… dyskontowÄ… IRR jest to stopa
dyskontowa, przy której wartość zaktualizowana netto (NPV) równa się zero.
Oznacza to, że IRR wyraża wewnętrzną, rzeczywistą rentowność projektu
inwestycyjnego. W przypadku, gdy stopa ta jest wyższa lub równa od stopy
dyskontowej przyjętej do wyliczenia NPV, ocena projektu wypada korzystnie.
IRR można wyznaczyć metodą kolejnych przybliżeń, licząc NPV dla każdych
stóp dyskontowych tak, aby otrzymać NPV równa zeru. Taka stopa równa jest
wewnętrznej stopie zwrotu IRR.
WYBÓR y
RÓDEA
FINANSOWANIA
Kredyt, leasing, środki własne jako z
ródła finansowania
Środki służące do finansowania działalności bieżącej i rozwojowej
przedsiębiorstwa mogą pochodzić z różnych z
ródeł i dopływać w różnej formie.
Z punktu widzenia z
ródła pochodzenia kapitału wyróżnić można finansowanie
zewnętrzne i wewnętrzne.
Są dwa podstawowe kierunki finansowania w przedsiębiorstwie:
•ðfinansowanie bieżącej dziaÅ‚alnoÅ›ci, polegajÄ…ce na zapewnieniu ciÄ…gÅ‚oÅ›ci
podstawowych procesów gospodarczych przez dopływ środków uzyskiwanych
głównie z przychodów, tak aby zachowana była płynność finansowa firmy.
•ðFinansowanie dziaÅ‚alnoÅ›ci rozwojowej, polegajÄ…ce na gromadzeniu
środków własnych i obcych, wewnętrznych i zewnętrznych, mające na celu
umożliwienie podejmowania działalności inwestycyjnej.
Kredyt bankowy
Kredyt jest jednym z podstawowych z
ródeł finansowania przedsięwzięć
inwestycyjnych. Jest rodzajem pożyczki udzielonej przez bank osobie prawnej
lub fizycznej za oprocentowaniem, na określony cel, wg zasad i warunków
podanych w umowie kredytowej. Kredyty dzielą się na krótko, średnio i
długo terminowe.
Kredyty obrotowe mogą być udzielone na sfinansowanie zapasów, rozliczeń
między okresowych czynnych, należności z tytułu rozliczeń z kontrahentami
oraz płatności.
Kredyty inwestycyjne udzielane są na finansowanie przedsięwzięć
zmierzających do odtworzenia, modernizacji i zwiększenia majątku trwałego
kredytobiorcy. Przyznanie kredytu uzależnione jest od efektywności oraz
przewidywalnej opłacalności przedsięwzięcia, jak również stopnia ryzyka
wynikającego z oceny zdolności kredytowej kredytobiorcy. Kredytobiorca
występuje o kredyt z wnioskiem. Wniosek powinien określać w szczególności:
•ðkwotÄ™ i walutÄ™ kredytu, przeznaczenie kredytu,
•ðproponowany termin spÅ‚aty kredytu, uzasadnienie potrzeb kredytowych,
•ðokres wykorzystania kredytu, propozycje dotyczÄ…ce prawnego zabezpieczenia
kredytu.
Bank określa również dokumenty i informacje jakie powinny być dołączone do
wniosku. W szczególności są to:
•ðuprawnienia do prowadzenia dziaÅ‚alnoÅ›ci gospodarczej,
•ðinformacje dotyczÄ…ce dziaÅ‚alnoÅ›ci gospodarczej,
•ðroczny bilans oraz rachunek zysków i strat,
•ðdeklaracje podatkowe, zaÅ›wiadczenie o dochodach, zaÅ›wiadczenie o
niezaleganiu z podatkami,
•ðwykaz planowanych do zakupu dóbr lub usÅ‚ug inwestycyjnych,
•ðstudium opÅ‚acalnoÅ›ci realizowanego przedsiÄ™wziÄ™cia,
•ðw przypadku inwestycji budowlanych zaÅ‚ożenia techniczno-ekonomiczne
inwestycji.
Wysokość stopy oprocentowania kredytu uzależniona jest od
kształtowania się stóp procentowych na rynku międzybankowym, rozmiarów
ryzyka związanego z udzielonym kredytem, wysokości kredytu, oraz długości
okresu kredytowania, częstotliwości spłaty odsetek od kredytu.
Leasing
Jest nowoczesną formą finansowania inwestycji. Leasing określany jest
powszechnie jako specyficzna forma odpłatnego korzystania z rzeczowych
składników majątkowych na podstawie umowy zawartej na czas określony,
zgodnie z którą leasingodawca zobowiązuje się oddać określoną rzecz do
dyspozycji leasingobiorcy w zamian za płatności dokonywane w ratach. Na
gruncie polskiego prawa podatkowego wyróżnia się dwa podstawowe typy
transakcji leasingowych:
1.Leasing finansowy ma charakter długookresowy i polega na odpłatnym
korzystaniu z rzeczy w czasie zbliżonym do ekonomicznego okresu jej
użytkowania. W tym czasie właściciel rzeczy jest leasingodawcą.
Leasingobiorca może stać się właścicielem przedmiotu leasingu po zakończeniu
trwania umowy. Opłata za użytkowanie składa się z raty stanowiącej część
wartości rzeczy oraz odsetek. Dla leasingobiorcy część odsetkowa jest kosztem
uzyskania przychodu, ma także prawo dokonywania odpisów amortyzacyjnych.
Dla leasingodawcy całość opłat stanowi przychód.
2.Leasing operacyjny. Umowy są tu zawierane na okres krótszy niż
przewidywany okres ekonomicznego zużycia rzeczy, stąd rzecz może być
wypożyczana wielu kolejnym klientom. Całość opłaty za użytkowanie
leasingobiorca zalicza do kosztów uzyskania przychodów, nie nalicza też
amortyzacji. On również najczęściej przyjmuje na siebie obowiązek obsługi
przedmiotu leasingu. Dla leasingodawcy opłaty stanowią przychód podlegający
opodatkowaniu, dokonuje on również odpisów amortyzacyjnych. W tej formie
leasingobiorca nie ma gwarancji nabycia przedmiotu umowy po jej
wygaśnięciu.
Środki własne przedsiębiorstwa
Podstawowym z
ródłem wewnętrznego finansowania przedsięwzięć
inwestycyjnych w przedsiębiorstwie jest zysk netto pod warunkiem, że zostanie
on wypracowany. Drugim ważnym składnikiem wewnętrznego finansowania
przedsiębiorstwa jest amortyzacja. Amortyzacja jest odpisem części wartości
zużywających się środków trwałych, przeznaczonych na odtworzenie tego
zużycia. Poziom odpisu amortyzacyjnego uzależniony jest od okresu
eksploatacji oraz stawek odpisu. Typowe okresy eksploatacji poszczególnych
środków trwałych podawane są w wykazach stawek amortyzacyjnych, zgodnie
z odpowiednimi rozporządzeniami ministra finansów.
Metody wyboru efektywnych z
ródeł finansowania  rachunek ekonomiczny
Rachunek ekonomiczny jest metodą pozwalającą na wybór najlepszego
wariantu planowanego działania. Wykorzystywany jest w szerokim zakresie do
rozwiązywania różnych problemów decyzyjnych w procesie zarządzania
przedsiębiorstwem. Jednym z ważniejszych obszarów decyzji zarządczych jest
finansowanie zakupów inwestycyjnych.
SÄ… dwie metody pozwalajÄ…ce na dokonanie wyboru metody finansowania. W
pierwszej metodzie za kryterium wyboru przyjmuje siÄ™ maksymalizacjÄ™
zdyskontowanej wartości dochodu czystego, wyliczoną dla każdego z
rozpatrywanych wariantów działania. Kryterium wyboru w drugiej metodzie
jest minimalizacja wydatków efektywnych, rozumianych jako zdyskontowana
różnica między wydatkami nominalnymi a zmniejszeniem obciążeń podatkiem
dochodowym z tytułu zaliczenia w poczet kosztów takich wielkości jak:
amortyzacja, odsetki, czynsze.
ANALIZA PRZYCHODÓW I KOSZTÓW FUNKCJONOWANIA FIRMY
POJ
CIE PRZYCHODÓW I ICH RODZAJE
Przychody są pieniężnym wyrazem sprzedaży jego produktów i usług. Można
powiedzieć, że kształtują one stronę dochodową jego działalności. Przychody
powinny pokryć koszty działalności firmy oraz pozwolić na uzyskanie nadwyżki
finansowej, która jest m.in z
ródłem wynagrodzenia właścicieli i dawców
kapitału obcego finansującego jego majątek.
Zadaniem analizy przychodów jest ustalenie struktury z
ródeł tych przychodów,
dynamiki, która pozwoli wskazać na rozwój, stagnację czy też regres w
działalności przedsiębiorstwa.
Składniki przychodów to:
1. Przychody ze sprzedaży wyrobów i usług,
2. Przychody ze sprzedaży towarów i materiałów,
3. Pozostałe przychody operacyjne,
4. Przychody finansowe,
5. Przychody z operacji nadzwyczajnych- zyski nadzwyczajne.
Punkt 1 i 2 to przychody ze sprzedaży lub przychody operacyjne. Punkty 1-4 to
przychody z całokształtu działalności gospodarczej.
Analiza wstępna powinna umożliwiać poznanie ogólnej struktury przychodów,
podstawowych tendencji oraz ustalenie kierunków analizy szczegółowej.
Analiza szczegółowa przez zastosowanie metod analizy przyczynowo skutkowej
powinna umożliwić ustalenie z
ródeł i przyczyn wzrostu lub spadku przychodów,
wskazać na rezerwy wzrostu i możliwości ich wykorzystania.
Ogólna analiza przychodów powinna odpowiadać na pytania:
- jaka jest wielkość przychodów z podziałem na poszczególne składniki  z
ródła
- jakie sÄ… wiodÄ…ce z
ródła przychodów, czyli ich struktura
- jakie są podstawowe czynniki kształtowania się przychodów, czyli badanie
dynamiki
- jakie powinny być kierunki analizy szczegółowej ze względu na konkretną
sytuacjÄ™ badanej firmy.
Szczegółowa analiza przychodów.
Przychody ze sprzedaży ujmowane w rachunku zysków i strat są wyrażane w
cenach bieżących. We wstępnej ocenie należałoby skonfrontować je z realną
dynamikÄ… cen
a) Przychody ze sprzedaży produktów i towarów  jest to iloczyn ilości
sprzedanych produktów (q) i cen jednostkowych (p): P= Eq x p
Chcąc ustalić wpływ poszczególnych czynników na sumy wielkości przychodów
ze sprzedaży można zastosować jedną z metod analizy przyczynowo-
skutkowej, jaką jest metoda podstawień łańcuchowych. Pierwszy krok to
ustalenie odchylenia bezwzględnego między porównywalnymi wielkościami:
"P=P1-P0 lub "P=Eq1p1-Eq0p0 gdzie "P- zmiany wielkości przychodów,
P0,P1- wielkość przychodów odpowiednio w okresie bazowym i badanym. Na
zmiany wielkości przychodów ze sprzedaży działają dwa czynniki, ustalenie
wpływu których może być następujące:
1. wpływ ilości sprzedanych produktów "P=Eq1 x p0-Eq0 x
p0
2. wpływ ceny jednostkowej produktów
"Pp= Eq1p1-Eq1 x p0
Szczegółowa analiza przychodów ze sprzedaży może być rozwinięta przez
wyodrębnienie:
- kierunków sprzedaży: kraj, export
- szczebli sprzedaży: producent, hurtownik, detalista
- charakteru rynków: lokalny, regionalny, krajowy
Wyodrębnienie sprzedaży eksportowej w analizie przychodów ma swoje
uzasadnienie w tych przedsiębiorstwach, które mają znaczny udział eksportu w
przychodach. Analiza przychodów ze sprzedaży eksportowej Pe uwzględniać
powinna nast. czynniki: ilość sprzedanych produktów (q), ceny dewizowe w
jakiej były sprzedane produkty (pd), oraz kurs złotego do waluty zagranicznej
(w).
Pe= Eq x pd x w
Analiza przychodów z wydzieleniem podstawowych szczebli sprzedaży ma
swoje uzasadnienie w tym, że każdy z tych szczebli stosuje inne ceny zbytu,
hurtowe bÄ…dz
detaliczne.
Analiza struktury przychodów wg charakteru rynków może mieć większe
znaczenie dla oceny działalności marketingowej niż kształtowania strumieni
przychodów finansowych.
b) Pozostałe przychody operacyjne i finansowe.
Składnikami przychodów są także pozostałe przychody operacyjne, przychody
finansowe oraz zyski nadzwyczajne. Do typowych pozostałych przychodów
można zwłaszcza zaliczyć przychody z tytułu:
- sprzedaży składników rzeczowego majątku trwałego
- otrzymanych dotacji
- nadwyżek inwentaryzacyjnych składników majątku.
Do typowych przychodów finansowych można z kolei zaliczyć następujące
składniki:
- odsetki uzyskane od środków finansowych zdeponowanych w bankach
- otrzymane dywidendy z tytułu udziałów i akcji w innych podmiotach
- przychody ze sprzedaży udziałów, akcji i obligacji
- odsetki otrzymane od udzielonych pożyczek innym podmiotom
- dodatnie różnice kursowe uzyskane w wyniku operacji gospodarczych
realizowanych w obcych walutach
- przychody z dzierżawy majątku trwałego oraz raty leasingowe z tytułu
leasingu operacyjnego
- odsetki od nieterminowego regulowania wierzytelności przedsiębiorstwa przez
kontrahentów- odbiorców.
Zyski nadzwyczajne majÄ… zazwyczaj marginalne znaczenie w przychodach i
mogą dotyczyć np. odszkodowań od ubezpieczycieli z tytułu uszczerbku w
majątku na skutek pożaru, itp.
Analizie szczegółowej powinny być poddane zwłaszcza te pozycje
pozostałych przychodów, które mają znaczny udział w całkowitych
przychodach. Może to np. dotyczyć odsetek od udzielonych pożyczek, odsetek
od depozytów, itp. W odniesieniu do tych składników stosuje się nast. formułę:
Pf = F x s , gdzie Pf to przychody finansowe, F- kwota depozytów,
udzielonych pożyczek, itp., s- przeciętna stopa oprocentowania w skali rocznej.
Chcąc ustalić wielkość przychodów dla krótszego okresu trzeba uwzględnić
okres, na który zostały zdeponowane pieniądze, lub udzielona pożyczka,
zatem: Pf= Fxsxt/360, gdzie: t- okres na jaki udzielono pożyczki, złożono
depozyt itd. Jeśli w strukturze kosztów finansowych znaczący udział mają
dywidendy od udziałów i akcji w obcych podmiotach, celowe jest ustalenie
relacji dywidendy do zaangażowanego majątku finansowego:
Sd = D/Mf x 100, gdzie sd- przeciętna stopa dywidendy, D- uzyskane w skali
rocznej przychody z dywidendy, Mf- przeciętna wartość majątku finansowego
zaangażowanego w udziałach i akcjach w obcych podmiotach.
Analiza ogólna kosztów działalności i ich zmian.
Pojęcie i zadania analizy kosztów.
Analiza kosztów to istotny fragment analizy ekonomiczno- finansowej
przedsiębiorstwa. Analiza, wykorzystując właściwe sobie metody i techniki
badań analitycznych powinna odpowiedzieć na pytania:
- jakie są podstawowe tendencje kształtowania się kosztów działalności
przedsiębiorstwa?
- Czy wyznaczone zadania w zakresie kosztów zostały osiągnięte?
- Czy poziom kosztów i tendencje zmian tego poziomu stwarzają warunki
wzrostu konkurencyjności produktów przedsiębiorstwa?
- Czy przedsiębiorstwo w bliższej i dalszej perspektywie ma szanse dalszej
redukcji kosztów?
Odpowiedzi na te pytania stanowią cel, jaki ma do spełnienia analiza kosztów.
Ogólna analiza kosztów  polega przede wszystkim na analizie struktury i
dynamiki kosztów oraz ustaleniu odchyleń kosztów w stosunku do przyjętych
odniesień.
Analiza struktury kosztów umożliwia ocenę roli i znaczenia poszczególnych
składników kosztów w kształtowaniu kosztów całkowitych. Strukturę kosztów
analizuje się w następujących przekrojach:
- rodzajowym
- kosztów bezpośrednich i pośrednich
- kosztów zmiennych i stałych
- kosztów w podziale na miejsca powstawania
Analiza kosztów w przekroju rodzajowym pozwala ustalić i ocenić proporcje
poszczególnych czynników, zwłaszcza zaś nakładów pracy żywej i
uprzedmiotowionej.
Zmiany struktury kosztów zachodzą pod wpływem różnej dynamiki
poszczególnych składników kosztów. Dynamika kosztów może być oceniana na
tle wskaz
ników dynamiki kosztów całkowitych, a także poszczególnych ich
rodzajów i grup. Do oceny może służyć wskaz
nik dynamiki:
Wdk= K1/K0 x 100%, gdzie: Wdk- wskaz
nik dynamiki kosztów, K0- koszty
okresu bazowego, K1- koszty okresu badanego. Wskaz
niki dynamiki muszą być
rozpatrywane na tle zmian innych wskaz
ników, zwłaszcza wartości produkcji,
sprzedaży itp., które można obliczyć wg wzoru:
Wdp=P1/P0 x 100%, gdzie Wdp-wskaz
nik dynamiki przychodów, P0-
przychody okresu bazowego, P1- przychody okresu badanego.
Szczegółowa analiza kosztów wg podstawowych przekrojów strukturalnych
Przekroje analizy.
Szczegółową analizę kosztów, jej kierunki i zakres wyznaczają m.in.
następujące przesłanki:
1. przekroje ewidencji i rachunku kosztów stosowane w danym
przedsiębiorstwie
2. znaczenie danego składnika kosztów w kształtowaniu kosztów całkowitych
3. zakres stosowania limitowania kosztów
Najczęściej w przedsiębiorstwach stosowane są nast. przekroje
kosztów:
1. rodzajowy, który pozwala wyodrębnić podstawowe rodzaje kosztów
2. kalkulacyjny, który dzieli koszty na bezpośrednie związane z produktem i
pośrednie, które kształtowane są wielkością potencjału oraz ogólnymi
rozmiarami działalności
1. Podział na koszty zmienne i stałe z punktu widzenia reagowania na
zmiany rozmiarów produkcji
2. Wg miejsc powstawania kosztów
Analiza kosztów bezpośrednich- zmiennych.
Szczegółowa analiza kosztów bezpośrednich (zmiennych) dotyczy w
szczególności
- zużycia surowców i materiałów bezpośrednich
- zużycia energii technologicznej w procesie produkcji
- pracochłonności wytworzenia wyrobu
- innych kosztów, które można rozliczyć wprost proporcjonalnie do liczby
wyrobów, np. koszty uruchomienia produkcji nowych wyrobów rozliczone na
określoną wielkość produkcji, koszty sprzedaży powiązane bezpośrednio z
ilością sprzedanych produktów. Koszty bezpośrednie wyznacz iloczyn
następujących czynników:
Kb= Eq x u x p, gdzie Kb- koszty bezpośrednie, q- ilość wyrobów, u-
jednostkowe zużycie materiałów, p- jednostkowe ceny materiałów, energii,
wynagrodzeń.
Analiza kosztów pośrednich- stałych.
Koszty amortyzacji są składnikiem kosztów pośrednich, mają one charakter
względnie stały. Przy danym potencjale wytwórczym zmieniają się skokowo
przy oddaniu do eksploatacji nowych środków trwałych i pełnym umorzeniu
dotychczas używanych składników majątku. Koszty amortyzacji można zapisać
jako iloczyn:
Ka= Mt x sa, gdzie Ka- koszty amortyzacji w skali rocznej, Mt- przeciętny stan
majątku trwałego w skali rocznej, podlegającego amortyzacji, sa- przeciętna
stopa amortyzacji majątku trwałego w skali rocznej.
Koszty wynagrodzeń- wyznacza iloczyn przeciętnego zatrudnienia oraz
przeciętnych wynagrodzeń:
Kw= Lp x w, gdzie Kw- koszty wynagrodzeń wraz z narzutami w danym
okresie, Lp- przeciętna liczba pracowników, w- przeciętne wynagrodzenie w
danym okresie wraz z narzutami.
Koszty finansowe
Koszty z tytułu oprocentowania kredytów bankowych określa iloczyn kwoty
wykorzystanego kredytu oraz stopy oprocentowania, co możemy zapisać:
Kf = Kr x sk, gdzie: Kf  koszty finansowe, Kr  kwota wykorzystanego
kredytu, sk  stopa oprocentowania.
Przekroje analizy wyniku finansowego
Z = P  K , gdzie: Z  wynik finansowy, P  przychody z całokształtu
działalności, K  koszty działalności.
Wynik finansowy może być dodatni lub ujemny. Wynik dodatni to zysk,
występuje wówczas, gdy przychody są większe niż koszty. Sytuacja odwrotna
oznacza stratę. Dodatni wynik finansowy sprawia, że przedsiębiorstwo jest
rentowne, ujemny zaś, że jest deficytowe. Zysk w ekonomice przedsiębiorstwa
ma szczególne znaczenie, które wynika z następujących przesłanek:
1. Zysk jest podstawą tworzenia dochodów budżetowych, w postaci podatku
dochodowego
2. Zysk jest z
ródłem wynagrodzenia właścicieli
3. Zysk jest z
ródłem zwiększenia kapitałów własnych, które mogą być z
ródłem
finansowania przedsięwzięć rozwojowych; ta część zysku nosi nazwę zysku
zatrzymanego.
Celem analizy wyniku finansowego każdego przedsiębiorstwa powinna być:
- ocena wielkości wyniku finansowego i jego zmian
- ustalenie z
ródeł wzrostu lub spadku kwoty wyniku
- ocena możliwości poprawy wyniku finansowego w okresach przyszłych.
Analiza wyników finansowych w wielkościach bezwzględnych
Analiza porównawcza.
Wstępnym etapem analizy porównawczej wyniku finansowego jest ustalenie
układu nierówności dynamiki wybranych wskaz
ników charakteryzujących
ekonomikę przedsiębiorstwa oraz konfrontacja tego układu z układem
wzorcowym. Układ wzorcowy może być oparty na kilku wiodących
wskaz
nikach, a mianowicie
"L<"M<"K<"P<"Z , gdzie L  to zatrudnienie, M  majÄ…tek, K  koszty
działalności, P  przychody z całokształtu działalności, Z  wynik finansowy.
Analiza czynnikowa przyczynowo- skutkowa.
Dokonać jej można w odniesieniu do wyników na sprzedaży wyrobów. Na
zmiany wyniku finansowego na sprzedaży wyrobów mają 3 czynniki:
- ilość sprzedanych wyrobów
- cena jednostkowa
- jednostkowy koszt wytworzenia i sprzedaży wyrobu.
Odchylenie obliczyć można wg następującej formuły:
"Zs = Zs1  Zs0 tj. "Zs = (Eq1xp1  Eq1xk1)-(Eq0xp0  Eq0xk0) ,
gdzie: "Z  odchylenie bezwzględne wyniku finansowego na sprzedaży, Zs0
Zs1  wynik finansowy na sprzedaży odpowiednio w okresie bazowym i
badanym, q- ilość sprzedanych wyrobów odpowiednio w okresie bazowym i
badanym, p- cena jednostkowa sprzedanych wyrobów... , k- jednostkowy
koszt własnych wyrobów ... .
Analiza progu rentowności przedsiębiorstwa  obejmuje ona badanie tzw.
progu zrównania, w którym realizowane przychody ze sprzedaży dokładnie
pokrywają poniesione na ich uzyskanie koszty. Przedsiębiorstwo w tym punkcie
ani nie osiąga zysków, ani nie ponosi strat. Każda wielkość obrotów uzyskana
ponad wyznaczony próg rentowności gwarantuje firmie osiągnięcie zysków.
Ustalenie progu rentowności dla firmy produkującej 1 produkt wymaga zatem
oszacowania przewidywanej ceny sprzedaży, kosztów zmiennych
jednostkowych oraz kosztów stałych. Znając te wielkości można określić
wielkość zysku osiąganego w przedsiębiorstwie. Jest on równy:
P  Kc = ZB gdzie P = x*p
oraz KC = KS + KZC KZC = X x KZJ P  przychody ogółem ze
sprzedaży, KC  koszty całkowite, ZB  zysk brutto firmy, X  ilość
sprzedanych produktów, p  cena sprzedaży produktu,
KS  koszty stałe funkcjonowania firmy, KZC  koszty zmienne całkowite, KZJ
 koszt zmienny jednostkowy
ANALIZA WARTOÅšCI RYNKOWEJ FIRMY
Analiza ekonomiczno finansowa jako podstawa wyceny wartości firmy
Wycenę definiuje się najczęściej jako zespół procedur, analiz i ocen, które
prowadzą do ustalenia wartości przedsiębiorstwa wg stanu na określony
moment czasowy . Cele wyceny związane są z przenoszeniem praw własności
. Wycena powinna być dokonywana przez niezależnych ekspertów, co jest
podstawową przesłanką łagodzącą sprzeczność interesów między stronami
zainteresowanymi wycenÄ… .
Wycena wartości firmy jest końcowym etapem analizy ekonomiczno-finansowej
przedsiębiorstwa. Analiza powinna być wykonana w taki sposób, aby pozwoliła
na sporządzenie wieloletniej prognozy możliwego do osiągnięcia dochodu
przedsiębiorstwa w przypadku wyceny dochodowej. Przy stosowaniu innych
metod wyceny, głównie tzw., księgowych, podstawą analizy jest szczegółowe
badanie składników majątkowych przedsiębiorstwa oraz z
ródeł jego
finansowania. W procesie prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych należy
wycenić wartość przedsiębiorstwa . Podstawą do sporządzenia analizy i
wyceny jest Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie warunków analizy spółki
oraz przedsiębiorstwa.
Stan i perspektywy rozwoju przedsiębiorstwa należy dokonać po
przeprowadzeniu:
1 analizy ekonomiczno-finansowej obejmujÄ…cej:
•ðbadanie sprawozdaÅ„ finansowych, analizÄ™ wskaz
nikowÄ…,
•ðanalizÄ™ kosztów z wyznaczeniem progu rentownoÅ›ci, analizÄ™ majÄ…tku.
2 analizy marketingowej.
3 oceny wykorzystanych technologii w porównaniu z konkurentami w kraju i
zagranicÄ….
4 analizy systemu organizacji i zarzÄ…dzania.
14.2 Zarys metody wyceny wartości firmy.
Szczegółowa klasyfikacja metody wyceny jest następująca:
1 Metody oparte na wycenie aktywów -majątkowe:
a) metoda księgowa
b) metoda wartości odtworzonej
c) metoda wartości likwidacyjnej
2 Metody dochodowe;
a) metoda zdyskontowanych strumieni pieniężnych
b) metody oparte na zysku
3 Metody rynkowe-metoda mnożnika rynkowego
4 Metody mieszane;
a) oparte na wartości netto i goodwill-reputacji (np. Metoda niemiecka,
szwajcarska)
b) metoda oparta na aktywach i stopie pomnażania wartości.
Majątkowe metody wyceny wartości firmy
Za pomocą tych metod można dokonać zarówno wyceny poszczególnych
składników majątku, jak i wartości przedsiębiorstwa. Wycena majątku oraz
wartości przedsiębiorstwa może być dokonywana metodą księgową,
odtworzeniową, i likwidacyjną-upłynnienia. Wartość księgowa majątku
przedsiębiorstwa ustalana jest na podstawie danych jego bilansu, jako różnica
pomiędzy wartością aktywów a bieżącymi i długookresowymi zobowiązaniami
przedsiębiorstwa.
Bliższy rynkowej wartości obrazu majątku można uzyskać przez zastosowanie
metody wartości skorygowanej aktywów netto. Jej podstawą jest wartość
księgowa firmy , z tym że poszczególne składniki bilansu, tak aktywów, jak i
pasywów poddawane są weryfikacji, przeszacowaniu, w celu zbliżenia się do
rzeczywistej , rynkowej wartości majątku , a tym samym wartości
przedsiębiorstwa.
Metoda odtworzeniowa polega na wyznaczeniu wartości majątku przez
określenie aktualnych na dzień wycen nakładów inwestycyjnych i kosztów na
odtworzenie identycznego lub podobnego pod względem rzeczowym majątku.
Ustalenie wartości odtworzeniowej w ujęciu szczegółowym wymaga ustalenia
aktualnych cen poszczególnych składników majątku oraz rzeczywistego,
oszacowanego na podstawie oględzin i badań technicznych, stopnia ich
faktycznego zużycia na dzień wyceny.
Metoda upłynnienia (likwidacji) polegana obliczeniu wartości majątku, jaką
można by uzyskać w wyniku sprzedaży poszczególnych jego części na rynku,
pomniejszonej o koszt zwiÄ…zany z likwidacjÄ….
Korygowanie wartości rzeczowego majątku trwałego.
Procedura korygowania wartości majątku trwałego jest następująca :
1 Określenie dynamiki zmian cen nakładów inwestycyjnych za okres.
2 wyliczenie łącznego wskażnika tej dynamiki za okres .
3 Przemnożenie wartości majątku trwałego przez łączny wskaznik dynamiki.
Metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych oraz metoda mnożnikowa
Jedną z częściej wykorzystywanych metod wyceny jest metoda
zdyskontowanych przepływów pieniężnych. Istotą tej wyceny jest powiązanie
wartości przedsiębiorstwa z dochodami pieniężnymi netto  cash flow, jakie
będzie ono przynosić w przyszłości. Prognoza cash-flow jest wykonywana
najczęściej na 5 lat a jej wielkość z piątego roku staje się podstawą do
oszacowania wartości końcowej.
Metoda mnożnika .
Metoda mnożnika zysku zastosowana do wyceny wartości przedsiębiorstwa
polega na wykorzystaniu informacji udostępnianych przez przedsiębiorstwa,
których akcje są notowane na giełdzie. Poprzez wykorzystanie mnożnika
możliwa jest wycena przedsiębiorstwa nie notowanego na giełdzie. Wskaz
nik
ten wyraża relację, jaka zachodzi między ceną rynkową akcji a zyskiem
przypadajÄ…cym na jednÄ… akcjÄ™. Wskaz
nik ten należy interpretować jako cenę,
jaką inwestor jest gotów zapłacić za złotówkę zysku , możliwą do uzyskania z
przedsiębiorstwa , lub czas potrzebny do tego, aby zysk przedsiębiorstwa
zwrócił nakłady poniesione na zakup akcji.