1
Poruszam si´ samodzielnie
i bezpiecznie
Cel zaj´ç
Rozwijanie poczucia odpowiedzialnoĘci
wiedzieç powinno
i samodzielnoĘci dzieci.
Co dziecko wiedzieç powinno
Przygotowanie dzieci do samodzielnego
SamodzielnoĘç na ulicy oznacza, Å»e dziecko,
i bezpiecznego poruszania si´.
poruszajÄ…c si´ samo lub w grupie, nie naraÅ»a si´ na Kszta"towanie umiej´tnoĘci
orientowania si´ w terenie.
niebezpieczeł
stwo.
Nauka nie powinna przebiegaç ruszaç si´ samodzielnie, orientowaç
Nauka
wy"Ä…cznie w formie zabawy, by si´ w terenie i w pe"ni bezpiecznie
dziecko nie uzna"o, Å»e zasady moÅ»- przechodziç przez jezdni´.
samodzielnoĘci
na dowolnie zmieniaç.
NaleÅ»y zaznaczyç, Å»e dziecko,
SamodzielnoĘci naleÅ»y si´ uczyç
które porusza si´ w towarzystwie
powoli.
doros"ych, ma fa"szywe poczucie
Jak naleÅ»y si´
Przed ukoł
czeniem 7 roku Życia
bezpieczeł
stwa, co moÅ»e sprawiç,
dziecko nie moÅ»e samo poruszaç
Å»e b´dzie ono mniej uwaÅ»ne. We- zachowaç?
si´ po ulicy, gdyÅ» nie jest jeszcze
d"ug badania INRETS z 1997 roku,
wystarczajÄ…co dojrza"e, by zrozu-
27% wypadków, których ofiarami
Poznaç Ęwiat ulicy zaczynajÄ…c od
mieç groŻące mu niebezpieczeÅ‚
-
pad"y dzieci poruszajÄ…ce si´ pieszo,
tras krótkich i nie przedstawiają-
stwa.
mia"o miejsce w obecnoĘci osoby
cych Żadnych zagroŻeł
.
W wieku 8  10 lat dziecko moŻe
doros"ej.
Poznaç kaÅ»dÄ… nowÄ… tras´ i jej po-
zaczÄ…ç domagaç si´ pewnej samo-
Bycie samodzielnym oznacza
tencjalne zagroŻenia w towarzy-
dzielnoĘci poruszania si´, szczegól-
takÅ»e nauczenie si´ orientacji. Nie-
stwie osoby doros"ej.
nie pieszo. MoÅ»na si´ na to zgodziç
którzy uczniowie szko"y podstawo-
pod warunkiem, Że dziecko zosta"o
OkreĘliç zagroÅ»enia zwiÄ…zane
wej nie rozróŻniają swojej prawej
do tego wczeĘniej przygotowane.
z danÄ… trasÄ… i nauczyç si´, jak ich
strony od lewej, a co za tym idzie
unikaç.
WaÅ»ne jest, by wyjĘç naprzeciw
prawej i lewej strony innej osoby.
tej inicjatywie dziecka i ciÄ…gle
Niektóre z trudem okreĘlajÄ… swoje Zapoznaç si´ z planem dzielni-
uczyç je zachowania na ulicy.
po"oŻenie. cy/otoczenia szko"y z pomocą osoby
doros"ej i nauczyç si´ okreĘlania
Dziecko uczy si´ g"ównie przez
Poj´cia te majÄ… podstawowe zna-
swego po"oŻenia.
naĘladownictwo. Jest wi´c kwestiÄ…
czenie przy obmyĘlaniu trasy i jej
podstawowÄ…, by rodzice lub inni
konkretnym rozplanowaniu. Na- Nauczyç si´ rozróŻniania swojej
doroĘli, którzy przebywajÄ… z dziec- uczenie si´ rozróŻniania prawej prawej i lewej strony oraz prawej
kiem, przestrzegali zasad bezpie- i lewej strony jest konieczne, by po- i lewej strony innych osób.
czeł
stwa, dawali przyk"ad i mogli
wyjaĘniç i uzasadniç swoje zacho-
Emocje sÄ… czynnikiem powodujÄ…cym brak uwagi.
wanie. Jest bardzo prawdopodobne,
JeŻeli rodzice odprowadzają dziecko do szko"y, powinni wysy-
Że dziecko, które od najm"odszych
lat nabiera dobrych nawyków zwią-
"aç je na tyle wczeĘnie, by nie musia"o si´ spieszyç. NaleÅ»y tak-
zanych z bezpieczeł
stwem, zacho-
Å»e zadbaç o spokojnÄ… atmosfer´ przed wyjĘciem.
wa je przez ca"e Życie.
KaŻda rada teoretyczna, podana
Droga najkrótsza nie zawsze jest najbardziej bezpieczna.
przez osob´ doros"Ä…, powinna byç
NajwaÅ»niejsze, by dziecko porusza"o si´ po drodze, na której
wyjaĘniona i zastosowana w prak-
jest jak najmniej zagroŻeł
, nawet jeŻeli jest ona d"uŻsza.
tyce. Nie wystarczÄ… zakazy. Lepiej
jest wyjaĘniaç zagroÅ»enia i zasady,
Dziecko zm´czone, niespokojne i spóęnione jest naraÅ»one
by sk"oniç dziecko do ich przestrze-
gania.
na wiele niebezpieczeł
stw. Po lekcjach dziecko jest zm´czone.
W drodze powrotnej jego myĘli zajmują: podwieczorek, praca
domowa, plany z kolegami, co sprawia, Że jest ono mniej
uwaŻne.
7
ZACHOWANIE, CIA¸O
?
Czy wiesz, Że
1
åwiczenie 1 åwiczenie 3
Zapytaç dzieci, w jakich sytuacjach sÄ… samodzielne (ich zdaniem). Co potrafiÄ… Pos"uÅ»yç si´ kompasem i poprosiç
zrobiç same, bez proszenia o pomoc? (praca domowa, nakrycie sto"u etc.) dzieci o przejĘcie od sali lekcyjnej do
wyjĘcia ze szko"y, notując kierunki,
Oceniç stopieÅ‚
samodzielnoĘci kaÅ»dego dziecka, róŻnice mi´dzy uczniami i za-
w których si´ poruszajÄ… (P"n., P"d.,
poczÄ…tkowaç dialog mi´dzy nimi.
Wsch., Zach. etc.).
Zapytaç dzieci, jakie trasy pokonujÄ… same? W jakim wieku zacz´"y poruszaç si´
samodzielnie? Jak? Czy by"a to inicjatywa ich, czy rodziców?
åwiczenie 2
åwiczenie 4
Praktyka w Ęrodowisku
Nauczyciel prosi uczniów o narysowanie na kartce w kratk´ kwadratu o boku
10 cm x 10 cm, a nast´pnie o wzi´cie o"ówka i ustawienie go w dolnym prawym
rzeczywistym
rogu kwadratu (jak na schemacie).
W czasie wyjĘcia z klasą na ze-
Nauczyciel podaje uczniom wskazówki w rodzaju: posuł
si´ o 1 kwadrat do
wnÄ…trz szko"y poprosiç o notowanie
góry, nast´pnie o 2 w prawo etc. åwiczenie to powinno byç bardzo krótkie, ponie-
nazw ulic, którymi porusza si´ gru-
waŻ wymaga duŻej koncentracji uwagi. Nauczyciel zbiera kartki z wytyczonymi
pa. Po powrocie do szko"y naleŻy
trasami i poprawia je.
wspólnie sporzÄ…dziç na tablicy plan
przebytej drogi lub nanieĘç go na
plan dzielnicy/najbliŻszego otocze-
nia szko"y.
W przypadku m"odszych dzieci
naleÅ»y wybraç tras´ prostÄ… (2  3
ulice).
W przypadku starszych  wybraç
bardziej skomplikowanÄ… tras´ i po-
prosiç o narysowanie jej na kartce.
LUB
KorzystajÄ…c z planu, opracowaç
tras´ wycieczki, przewidzieç skrzy-
Żowania, niebezpieczeł
stwa, moŻli-
we zagroŻenia.
Sprawdziç w terenie, czy wcze-
Ęniej przygotowany plan jest zgodny
z rzeczywistoĘcią.
KOMENTARZ DO çƒiczeÅ‚

znajdujÄ…cych si w zeszycie ucznia
åwiczenie 1
Cel: rozróŻnianie prawej i lewej strony (na
trasie) oraz czterech g"ównych stron Ęwiata. åwicze-
nie dzieci w okreĘlaniu swego po"oŻenia i w rozumie-
åwiczenie 3
Cel: sprawdzenie, czy dziecko zro-
niu wskazówek dotyczÄ…cych poruszania si´ i u"atwia-
zumia"o, Że niektóre z dzia"ał
opisanych
jących zdobycie samodzielnoĘci.
w zadaniach mogÄ… naraziç je na niebezpie-
czeł
stwo.
åwiczenie 2
Cel: çwiczenie rozróŻniania prawej i lewej
strony poprzez opracowanie trasy.
ZACHOWANIE, CIA¸O