Studia Psychologiczne, t. 50 (2012), z. 3, s. 5  12
PL ISSN 0081 685X
Natalia Lisińska Przemysław Bąbel DOI: 10.2478/v10167-010-0056-2
Institute of Psychology, Institute of Psychology,
Jagiellonian University Jagiellonian University
TEMPO DYSKONTOWANIA SPOA
ECZNEGO A DOCHÓD
I WYKONYWANY ZAWÓD
Dyskontowanie to spadek subiektywnej wartości nagród i kar. W dyskontowaniu społecznym subiek-
tywna wartość nagrody maleje wraz ze wzrostem liczby osób, z którymi należy się nią podzielić. Celem
badania było określenie, czy tempo dyskontowania społecznego różni się u osób o odmiennym poziomie
dochodu oraz u osób wykonujących zawody medyczne i niemedyczne. W przeprowadzonym badaniu
porównywano tempo dyskontowania społecznego w czterech grupach: lekarzy specjalistów i stażystów
oraz nauczycieli dyplomowanych i nauczycieli stażystów. Stwierdzono, że osoby o wyższych dochodach
(lekarze specjaliści i nauczyciele dyplomowani) charakteryzuje istotnie wolniejsze tempo dyskontowa-
nia społecznego niż badanych o niższych dochodach (lekarze i nauczyciele stażyści). Zaobserwowano
także trend, zgodnie z którym osoby wykonujące zawody medyczne (lekarze specjaliści i stażyści) dys-
kontują wolniej niż badani niebędący medykami (nauczyciele dyplomowani i stażyści).
Słowa kluczowe: dochód, dyskontowanie, dyskontowanie społeczne, zawód
kontowania społecznego (spadek wartości nagro-
WPROWADZENIE
dy), czyli mniejsza skłonność do dzielenia się.
Zdaniem Rachlina (1993) dyskontowanie
Dyskontowanie to obniżanie się subiektywnej
wartości nagród i kar. Do czynników wpływają- społeczne opiera się na analogicznym mecha-
nizmie, co dyskontowanie nagród odroczonych
cych na obniżenie wartości nagród i kar należą:
czas oczekiwania na nagrodÄ™/karÄ™, prawdopodo- i prawdopodobnych. Zgodnie z koncepcjÄ… Rach-
bieństwo jej uzyskania, a także wysiłek, jaki nale- lina (1993) każdy czynnik dyskontujący zmniej-
sza subiektywną wartość nagrody hiperbolicz-
ży włoży w jej uzyskanie (Ostaszewski, Białaszek
i Oniszk, 2008). Dyskontowanie społeczne to ter- nie. W zaproponowanym przez niego ogólnym
modelu dyskontowania subiektywna wartość
min wprowadzony przez Rachlina i Raineriego
nagrody zależy od interakcji trzech czynników:
(1992) w celu opisania procesu subiektywnego
spadku wartości nagrody, którą należy podzie- odroczenia, prawdopodobieństwa i liczby osób,
lić się z innymi osobami. Czynnikiem dyskon- między którymi zostanie ona podzielona. Choć
bowiem każdy z czynników odpowiada za od-
tującym (zmniejszającym wartość nagrody) jest
rębny rodzaj dyskontowania, to wszystkie one
w tym przypadku liczba osób, z którymi należy
wpływają na ostateczną subiektywną wartość na-
podzielić się nagrodą. Zasadniczo, im większa
liczba osób do podziału, tym większe tempo dys- grody. W przypadku dyskontowania społecznego
6 Natalia Lisińska, Przemysław Bąbel
hiperboliczna funkcja przyjmuje następującą po- nia (Rachlin, 1993) i fakt, że osoby o niższym
stać (Rachlini i Raineri, 1992): dochodzie charakteryzuje szybsze tempo dys-
V = A/(1 + sN), kontowania nagród odroczonych i niepewnych
gdzie V to subiektywna, zdyskontowana wartość (Green, Myerson, Lichtman, Rosen i Fry, 1996;
nagrody, A oznacza rzeczywistą wartość nagro- Ostaszewski, 1997), postawiliśmy hipotezę, że
dy, N to liczebność grupy, z którą nagroda zosta- także tempo dyskontowania społecznego jest
je podzielona, a s to parametr wyznaczający tem- szybsze u osób o niższym dochodzie (hipoteza
po dyskontowania społecznego, który Rachlin 1.). W tym celu porównaliśmy dwie grupy osób
określa mianem egoizmu, rozumianego w wąski o znacząco różnych dochodach. W skład grupy
sposób jako poziom utożsamienia własnych inte- o wyższych dochodach weszli lekarze specjaliści
resów i grupy. W nowszych pracach za czynnik i nauczyciele dyplomowani, a w grupie o niż-
dyskontujący uważa się dystans społeczny do szych dochodach znalez
li się lekarze stażyści
osoby, z którą należy podzielić się nagrodą  im i nauczyciele stażyści.
większy dystans, tym większe tempo dyskonto- Innym czynnikiem jakościowym, który może
wania (Jones i Rachlin, 2006, 2009; Rachlin i Jo- wpływać na tempo dyskontowania społecznego
nes, 2008a, 2008b). wydaje się być wykonywany zawód. W szcze-
Tym, co odróżnia dyskontowanie społeczne od gólności, osoby wykonujące zawody medyczne,
pozostałych form tego procesu, jest właśnie fakt, niosąc na co dzień pomoc innym ludziom w sy-
że na jego tempo, oprócz liczebności grupy, z któ- tuacjach zagrożenia zdrowia i życia, charaktery-
rą należy się podzielić nagrodą, wpływają także zować może mniejszy dystans społeczny do osób
czynniki jakościowe: stopień pokrewieństwa jed- niespokrewnionych, a  co za tym idzie  wolniej-
nostki oraz rodzaj relacji łączącej ją z osobami, sze tempo dyskontowania społecznego niż w przy-
z którymi ma się podzielić nagrodą. Tempo dys- padku osób wykonujących zawody niemedyczne
kontowania społecznego jest wolniejsze, czyli chęć (hipoteza 2.). Hipotezy tej nie potwierdziły jednak
dzielenia się jest większa, jeżeli nagroda dzielona badania Lisińskiej (2011), w których porówny-
jest z osobami spokrewnionymi niż niespokrew- wano tempo dyskontowania społecznego u osób
nionymi (Osiński, 2009; Ostaszewski i Englisz, pracujących w służbie zdrowia (pielęgniarek
2006; Ostaszewski i Osiński, 2011; Rachlin i Jo- i lekarzy stomatologów) oraz osób zatrudnionych
nes, 2008a). Subiektywna wartość nagrody spada poza służbą zdrowia (zajmujących kierownicze
także wraz ze wzrostem dystansu społecznego, stanowiska w jednej z firm oferujących obsługę
jaki dzieli osobę dokonującą wyboru z członkami ruchu telefonicznego i kasjerów zatrudnionych
grupy, z którą ma być ona dzielona (Jones i Rach- w sklepach spożywczych). Tempo dyskontowania
lin, 2006, 2009; Rachlin i Jones, 2008a, 2008b). społecznego w obu grupach nie różniło się istot-
Osiński (2010) dowiódł, że tempo dyskontowania nie. Mogło to być jednak wynikiem zbyt dużej he-
społecznego jest wolniejsze (skłonność do dziele- terogeniczności obu grup. Kierownicy i kasjerzy,
nia nagrody większa), jeśli osoba, z którą nagro- wchodzący w skład grupy osób wykonującej za-
da miała być dzielona, jest bliska emocjonalnie, wody niemedyczne, znacząco różnią się charakte-
wcześniej odwzajemniała pomoc, a o podziale na- rem pracy. Podobnie, lekarze stomatolodzy i pie-
grody badany decydować ma wspólnie z tą osobą. lęgniarki, wchodzący w skład grupy wykonującej
Reasumując, wartość czynnika s jest zależna od zawody medyczne, także różnią się charakterem
pokrewieństwa i relacji, łączącej jednostkę z oso- pracy, choć zapewne w mniejszym stopniu niż
bami, z którymi ma się dzielić nagrodą. grupa wykonująca zawody niemedyczne.
Biorąc pod uwagę tezę o jednakowym me- W niniejszym badaniu podjęliśmy ponowną
chanizmie różnych typów procesu dyskontowa- próbę weryfikacji hipotezy 2. W tym celu po-
Studia Psychologiczne, t. 50 (2012), z. 3, s. 5 12
Tempo dyskontowania społecznego a dochód i wykonywany zawód 7
równaliśmy tempo dyskontowania społecznego W skład grupy o wyższych dochodach weszli le-
w dwóch homogenicznych grupach zawodo- karze specjaliści i nauczyciele dyplomowani, a w
wych: lekarzy, reprezentujących zawody me- grupie o niższych dochodach znalez
li siÄ™ lekarze
dyczne, oraz nauczycieli jako reprezentantów stażyści i nauczyciele stażyści.
zawodów niemedycznych. Do pomiaru tempa dyskontowania społeczne-
go wykorzystano cztery kwestionariusze stwo-
METODA rzone przez Pawła Ostaszewskiego (Ostaszewski
i Englisz, 2006). Każdy z kwestionariuszy za-
Osoby badane wiera 23 propozycje podziału nagrody z okre-
śloną w kwestionariuszu liczbą nieznanych osób
W badaniu wzięły udział 92 osoby (43 na- (dwiema, jedenastoma, siedemnastoma, dwu-
uczycieli i 49 lekarzy), w tym 45 kobiet i 47 dziestoma trzema osobami) lub możliwość za-
mężczyzn, w wieku od 24 do 74 lat (M = 39,39 chowania jej tylko dla siebie. W każdym z kwe-
lat, SD = 14,92), których średni deklarowany stionariuszy osoba badana musi wybrać, którą
dochód wyniósł 2239,13 zł (SD = 927,24). Pięt- z pary kwot wolałaby otrzymać: tę dla siebie lub
naście osób (16,3%) spośród wszystkich bada- tę do podziału z daną liczbą osób (liczba ta za-
nych nie podało informacji dotyczącej dochodu. leżała od rodzaju kwestionariusza). Odpowiedzi
Wszystkie te osoby należały do grupy lekarzy udziela się poprzez dokonanie wyboru w każdym
specjalistów. z 23 przypadków, zaznaczając wybraną przez
Osoby badane zostały podzielone na grupy siebie jedną z dwóch opcji: A (kwota dla siebie,
zgodnie z zadeklarowanym zawodem oraz po- która malała od 900 zł do 0 zł) lub B (kwota 900
siadaniem specjalizacji w przypadku lekarzy zł, która pozostawała stała, do podziału z daną
i stopniem awansu zawodowego w przypadku liczbą osób, w zależności od kwestionariusza:
nauczycieli. W ten sposób wyodrębniono czte- dwiema, jedenastoma, siedemnastoma, dwudzie-
ry grupy: nauczyciele stażyści (21 osób; średnia stoma trzema osobami). Zastosowana procedura
wieku: 24,48 lat, SD = 1,17; średni deklarowany prowadzi do oszacowania dla każdej osoby i każ-
dochód: 1428,57 zł, SD = 396,41; 11 kobiet i 10 dego kwestionariusza punktu równowagi, czyli
mężczyzn), nauczyciele dyplomowani (22 oso- wartości nagrody dzielonej z daną liczbą osób,
by; średnia wieku: 44,68 lat, SD = 6,92; średni która odpowiada wartości nagrody niedzielonej
deklarowany dochód: 2840,90 zł, SD = 679,40; z nikim.
14 kobiet i 8 mężczyzn), lekarze stażyści (25
osób; średnia wieku: 27,32 lat, SD = 0,75; śred- Procedura
ni deklarowany dochód: 1480 zł, SD = 367,42;
10 kobiet i 15 mężczyzn), lekarze specjaliści Badanie miało charakter indywidualny i było
(24 osoby; średnia wieku: 59,29 lat, SD = 7,72; przeprowadzane na przestrzeni kilkunastu ty-
średni deklarowany dochód: 3187,50 zł, SD = godni w Krakowie i Tarnowie w miejscu pracy
437,69; 8 kobiet i 16 mężczyzn). osób badanych. Badaczka przedstawiała każ-
demu uczestnikowi cel badania (dokonywanie
Materiały wyborów w różnych grupach zawodowych),
następnie przekazywała cztery kwestionariusze
Zmienna dochód była operacjonalizowana i czekała aż badany je wypełni (czas był nieogra-
dwojako: poprzez deklarowany dochód oraz niczony). Po przeprowadzeniu badania ujawnia-
przynależność do określonego zawodu i posia- no jego prawdziwy cel oraz  w razie potrzeby
danie specjalizacji/stopnia awansu zawodowego.  udzielano wyjaśnień.
Studia Psychologiczne, t. 50 (2012), z. 3, s. 5 12
8 Natalia Lisińska, Przemysław Bąbel
WYNIKI gdzie x1 i x2 są wartościami osi x (kolejna licz-
ba osób do podziału nagrodą), a y1 i y2 są su-
Analizę statystyczną przeprowadzono biektywnymi ocenami wartości nagrody. Dla
przy użyciu pakietu statystycznego Statisti- pierwszego z trapezów wartość x1 jest równa 0,
ca 10.0.W analizie posłużono się wielkościami a y1 jest równe 1. Im pole pod krzywą jest mniej-
obszaru pod krzywÄ… dyskontowÄ… (ang. area un- sze, tym tempo dyskontowania jest szybsze.
der the curve, AUC). Aby wyznaczyć wielkość W związku z tym, że wyniki zostały znormalizo-
obszaru pod krzywÄ… dyskontowÄ… dokonuje siÄ™ wane, mieszczÄ… siÄ™ one w przedziale od 0 do 1,
normalizacji uzyskanych punktów równowagi gdzie 0 to najszybsze tempo dyskontowania, a 1
oraz liczby osób, z którymi nagroda była dzie- to sytuacja braku dyskontowania.
lona. Punktem równowagi nazywa się wartość, Analizę statystyczną wyników rozpoczęto od
przy której nagroda wybierana dla siebie i nagro- sprawdzenia, czy dwie wyodrębnione na pod-
da dzielona z daną liczbą osób są sobie równe. stawie zawodu i posiadania specjalizacji/stopnia
Inaczej mówiąc, jest to punkt, w którym docho- awansu zawodowego grupy o wyższym (lekarze
dzi do zmiany preferencji z nagrody wybieranej specjaliści i nauczyciele dyplomowani) i niższym
dla siebie na nagrodę, którą należy się podzielić. dochodzie (lekarze stażyści i nauczyciele staży-
Jako punkt równowagi traktowana jest średnia ści) istotnie różnią się w zakresie deklarowane-
z dwóch wartości: ostatniej wybieranej dla siebie go dochodu. W tym celu przeprowadzono test t
i pierwszej wybieranej do podziału. dla prób niezależnych, którego wynik okazał się
Normalizacji dokonuje siÄ™ po to, by uzy- istotny statystycznie (t(1, 90) = 15,22, p < 0,001,
skać liczbę osób wyrażoną w postaci proporcji d = 3,21, r = 0,84). Osoby przypisane do grupy
w stosunku do maksymalnej liczby osób oraz o niższym dochodzie deklarowały istotnie niższy
subiektywną wartość nagrody wyrażoną propor- dochód (M = 1456,52, SD = 377,51) niż badani
cją w stosunku do najwyższej wartości nagrody. przypisani do grupy o wyższym dochodzie (M =
Znormalizowane wyniki używane są do wyry- 3021,74, SD = 586,48).
sowania krzywych dyskontowych, na których oś W celu weryfikacji hipotez badawczych prze-
Y oznacza subiektywną wartość nagrody, a oś prowadzono dwuczynnikową analizę wariancji
X  znormalizowaną liczbę osób do podziału. (ANOVA) w układzie 2 (Zawód: nauczyciel, le-
Punkty na wykresie wyznaczają pionowe linie, karz) x 2 (Dochód: wyższy, niższy). Istotny oka-
które dzielą wykres na serię trapezów. Dla przy- zał się efekt główny czynnika Dochód (F(1, 88) =
kÅ‚adu, na rysunku 1. punkty te odzwierciedla- 4,44, p = 0,04, ·2 = 0,05), a w przypadku efektu
ją subiektywne wartości nagrody, postrzegane głównego czynnika Zawód stwierdzono nieistot-
przez osobÄ™ badanÄ… nr 55, w przypadku jej po- ny statystycznie trend (F(1, 88) = 3,49, p = 0,06,
dziaÅ‚u kolejno z zerem, dwiema, jedenastoma, ·2 = 0,04). NieistotnÄ… okazaÅ‚a siÄ™ interakcja miÄ™-
siedemnastoma i dwudziestoma trzema osoba- dzy czynnikami (F(1, 88) = 0,001, p = 0,99, ·2 =
mi. Dla podziału z zerem osób nie dokonywa- 0,001). Jak widać na rysunku 2. osoby o niższym
no pomiaru, bo arbitralnie zakłada się, że wów- dochodzie charakteryzowało szybsze tempo dys-
czas subiektywna wartość nagrody jest równa kontowania społecznego (średnia wartość AUC
jeden. = 0,61, SD = 0,09) niż osoby o wyższym statusie
Wielkość obszaru pod krzywą dyskontową (średnia wartość AUC = 0,66, SD = 0,13). Z ko-
jest sumą pól powstałych pod nią trapezów. Pole lei lekarzy charakteryzowało wolniejsze tempo
każdego z nich jest równe wynikowi następują- dyskontowania społecznego (średnia wartość
cego równania: AUC = 0,66, SD = 0,12) niż nauczycieli (średnia
(x2  x1) [(y1 + y2)/2], wartość AUC = 0,61, SD = 0,11).
Studia Psychologiczne, t. 50 (2012), z. 3, s. 5 12
Tempo dyskontowania społecznego a dochód i wykonywany zawód 9
Ryc. 1. Graficzne wyznaczenie AUC dla jednej osoby badanej.
1,0
0,9
0,8
0,7
0,6
0,5
0,4
0,3
0,2
0,1
0,0
niższy wy ższy
nauczy ciele
dochód
lekarze
Ryc. 2. Średnie wartości AUC w zależności od dochodu i zawodu. Pionowe słupki oznaczają 0,95 przedziały
ufności.
Studia Psychologiczne, t. 50 (2012), z. 3, s. 5 12
Åšrednia AUC
10 Natalia Lisińska, Przemysław Bąbel
Chcąc sprawdzić, czy dochód wyjaśnia część niż osoby niezwiązane z tą dziedziną. Różnica
wariancji tempa dyskontowania społecznego, okazała się nieistotna statystycznie (p = 0,06), ale
przeprowadzono analizę regresji. Stwierdzono, zaobserwowano trend zgodny z hipotezą. Należy
że dochód jest istotnym, pozytywnym predykto- jednak zwrócić uwagę na fakt, że grupą odniesie-
rem tempa dyskontowania spoÅ‚ecznego (² = 0,25, nia dla lekarzy byli nauczyciele, a zatem grupa
t(90) = 2,48, p < 0,01) i wyjaśnia 5% jego wa- zawodowa, która w pewnym sensie także zajmu-
riancji ("R2 = 0,05, F(1, 90) = 6,16, p < 0,01). je siÄ™ pomaganiem innym ludziom w ich rozwoju
osobistym. Choć jest to specyficzny i znacząco
DYSKUSJA odmienny rodzaj pomocy niż ratowanie zdrowia
i życia, to nie można wykluczyć, że dobranie
Rezultaty badania dają podstawę do po- innej grupy porównawczej spowodowałoby wy-
twierdzenia hipotezy 1., mówiącej, że osoby stąpienie istotnych statystycznie różnic, zwłasz-
o niższym dochodzie będą wykazywać szybsze cza, że obserwowalny jest trend w tym kierunku.
tempo dyskontowania społecznego niż jednostki W szczególności warto przeprowadzić badania
o wyższym dochodzie. Co więcej, stwierdzono, w grupie prawników, zwłaszcza adwokatów
że dochód jest istotnym predyktorem tempa dys- i radców prawnych. Prawnicy bowiem także zaj-
kontowania społecznego, choć wyjaśniającym mują się pomaganiem innym ludziom, ale w od-
jedynie 5% jego wariancji. Rezultaty te zgodne mienny sposób niż lekarze i nauczyciele.
są z wynikami badań Greena i współpracowni- W kolejnych badaniach warto kontrolować
ków (1996) oraz Ostaszewskiego (1997), w któ- dystans społeczny badanych wobec osób niespo-
rych osoby badane, deklarujące niższy dochód, krewnionych. Cho
dyskontowały szybciej nagrody odroczone i nie- bowiem hipotezę 2. wywiedliśmy z założe-
pewne. Zatem można pokusić się o stwierdzenie, nia, że osoby wykonujące zawody medyczne bę-
że niezależnie od rodzaju dyskontowania, osoby dzie charakteryzować mniejszy dystans społecz-
o niższym dochodzie dyskontują szybciej, co ny, to niemniej uprawnione byłoby założenie, że
potwierdzałoby hipotezę o jednorodnym mecha- lekarze, mający na co dzień do czynienia z ludz-
nizmie tych procesów (Rachlin, 1993). Należy kim cierpieniem i chorobami, mogą dystansować
jednak podkreślić, że 15 osób badanych (16,3%) się do ludzi bardziej niż nauczyciele. Chcąc zaś
odmówiło podania informacji dotyczącej docho- rozstrzygnąć, czy ewentualne różnice w tempie
du. Ze względu jednak na fakt, że wszystkie te dyskontowania społecznego w badanych gru-
osoby pochodziły z grupy lekarzy specjalistów, pach zawodowych wynikają z różnic dystansu
która należy do najlepiej zarabiających, a zmien- społecznego, w schemacie przyszłych badań
na dochód była operacjonalizowana także po- warto uwzględnić pomiar tempa dyskontowania
przez wykonywany zawód, zostali oni zaliczeni w poszczególnych grupach zawodowych w wa-
do grupy o wyższych dochodach. runkach podziału nagrody z osobami bliskimi
Uzyskane wyniki nie dają podstaw do jedno- i odległymi na wymiarze dystansu społecznego,
znacznego potwierdzenia hipotezy 2., dotyczÄ…- np. krewnymi i obcymi.
cej różnic w tempie dyskontowania społecznego Reasumując, wyniki przeprowadzonego ba-
między osobami wykonującymi zawody me- dania dowodzą, że, podobnie jak w przypadku
dyczne, ściśle rzecz biorąc  będącymi lekarza- innych rodzajów dyskontowania, dochód ma
mi oraz niemedyczne, w tym wypadku będącymi związek z tempem dyskontowania społecznego.
nauczycielami. Przewidywaliśmy, że osoby za- Ponadto, uzyskane dane sugerują, że wykonywa-
wodowo związane z medycyną będą przejawiać ny zawód może mieć wpływ na tempo dyskon-
wolniejsze tempo dyskontowania społecznego towania społecznego. Niejednoznaczność wyni-
Studia Psychologiczne, t. 50 (2012), z. 3, s. 5 12
Tempo dyskontowania społecznego a dochód i wykonywany zawód 11
ków dotyczących związku wykonywanego za- Osiński, J. (2010). Social discounting: The effect of
outcome uncertainty. Behavioural Processes, 85,
wodu z tempem dyskontowania oraz pionierski
24-27.
charakter badań nad związkiem dochodu z tem-
Ostaszewski, P. (1997). Zachowanie się organizmów
pem dyskontowania społecznego nie dają jednak
wobec odroczonych wzmocnień. Warszawa: Wy-
podstaw do przesądzania o kierunku zależności
dawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
między tymi czynnikami a tempem dyskontowa-
Ostaszewski, P., Białaszek, W. i Oniszk, A. (2008).
nia społecznego.
Wartość wzmocnień i jej zmiany: dyskontowanie
i jego praktyczne odniesienia, [w:] P. BÄ…bel i P.
LITERATURA CYTOWANA
Ostaszewski (red.), Współczesna psychologia be-
hawioralna (s. 109 140). Kraków: Wydawnictwo
Green, L., Myerson, J., Lichtman, D., Rosen, S. i Fry, Uniwersytetu Jagiellońskiego.
A. (1996). Temporal discounting in choice be- Ostaszewski, P. i Englisz, J. (2006). ZwiÄ…zek pokre-
tween delayed rewards: The role of age and inco- wieństwa, umiejscowienia kontroli i ugodowości
me. Psychology and Aging, 11,79-84. z tempem dyskontowania społecznego. Studia
Jones, B. A. i Rachlin, H. (2006). Social discounting. Psychologiczne,44, 41-50.
Psychological Science, 17, 283-286. Ostaszewski, P. i Osiński, J. T. (2011). Social discoun-
Jones, B. A. i Rachlin, H. (2009). Delay, probabili- ting of monetary rewards: The effects of amount
ty, and social discounting in a public goods game. and social relationship. European Psychologist,
Journal of the Experimental Analysis of Behavior, 16, 220-226.
91, 61-73. Rachlin, H. (1993). The context of pigeon and human
Lisińska, N. (2011). Czy lekarze i pielęgniarki są choice. Behaviour and Philosophy, 21,1-17.
bardziej skłonni do dzielenia sie z innymi? Za- Rachlin, H. i Jones, B. A. (2008a). Altruism among
wód a tempo dyskontowania społecznego, [w:] K. relatives and non-relatives. Behavioural Proces-
Szymona-Pałkowska, M. Gałkowska-Bachanek ses, 79, 120-123.
i S. Steuden (red.), O jakości życia z perspekty- Rachlin, H. i Jones, B. A. (2008b). Social discounting
wy człowieka zdrowego i chorego. Tom I (s. 279- and delay discounting. Journal of Behavioral De-
285). Lublin: CPPP Scientific Press. cision Making, 21, 29-43.
Osiński, J. (2009). Kin altruism, reciprocal altruism Rachlin, H. i Raineri, A. (1992). Irrationality, impul-
and social discounting. Personality and Individual siveness, and selfishness as discount reversal effe-
Differences, 47, 374-378. cts, [w:] G. Loewenstein i J. Elster (red.), Choice
over time (s. 93-118). New York: Russell Sage.
Studia Psychologiczne, t. 50 (2012), z. 3, s. 5 12
12 Natalia Lisińska, Przemysław Bąbel
Natalia Lisińska Przemysław Bąbel
Institute of Psychology, Institute of Psychology,
Jagiellonian University Jagiellonian University
RATE OF SOCIAL DISCOUNTING, INCOME AND PROFESSION
ABSTRACT
Discounting refers to diminishing of a subjective value of rewards or punishers. In social discounting the sub-
jective value of a reward decreases as a function of the number of people it has to be shared with. The aim of
the study was to find out whether the steepness of social discounting differs in people of different income and
in medical or non-medical professionals. The steepness of social discounting was measured in four groups of
participants: medical specialists, medical interns, certified teachers and trainee teachers. It was found that social
discounting was significantly steeper in subjects of lower income (medical interns and trainee teachers) then
in subjects of higher income (medical specialists and certified teachers). It was also observed that social disco-
unting was steeper in non-medical professionals (certified and trainee teachers) than in medical professionals
(medical specialists and interns), but this trend didn t reach statistical significance.
Key words: discounting, income, profession, social discounting
Studia Psychologiczne, t. 50 (2012), z. 3, s. 5 12