Sciaga.pl - SZTUKA SPOŁECZNEJ ORGANIZACJI








function saveas()
{
document.execCommand('SaveAs');
}
function setPage (newAddress) {
if (newAddress != "") { window.location.href = newAddress; }
}

function repsimplenavig(who) {

if (who=='galeria') {
ff = new String(document.prep.filmy.options[document.prep.filmy.selectedIndex].value);
if(ff > 0)
window.location="http://prace.sciaga.pl/spis/"+ff+"/t20_1.html";
}
}











sciaga / prace /
przedmiot: WOS
reklama | kontakt
| info








ord=Math.random()*10000000000000000;
document.write('');







SZTUKA SPOŁECZNEJ ORGANIZACJI
W
ostatnich stuleciach formułowano różne koncepcje społeczeństwa
obywatelskiego. Według Locke\'a powstawało ono w wyniku umowy społecznej;
dla Hegla stanowiło odmienną od wspólnot narodowej i państwowej sieć
współzależności opartych na rynku. Gramsci widział w społeczeństwie
obywatelskim oddzieloną od gospodarki i państwa rzeczywistość społeczną,
polityczną i kulturalną.Wspólną cechą różnych koncepcji
społeczeństwa obywatelskiego, określanego też czasem mianem społeczeństwa
cywilnego, jest jego autonomia wobec państwa. Główną siłę tak rozumianego
społeczeństwa upatrywano w znaczących grupach społecznych, które jednakże
nie sprawowały bezpośrednio władzy państwowej. W czasach Locke\'a, Hume\'a
i Hegla taką autonomiczną siłą była burżuazja. A kiedy w XIX wieku ta
grupa społeczna podporządkowała sobie aparat państwowy, najpierw Karol
Marks potępił społeczeństwo obywatelskie, a później Antonio Gramsci
dostrzegł w nim potencjalną kolebkę innych niż burżuazja sił, które mogą
przeciwstawić się jej władzy. A zatem społeczeństwo obywatelskie jest
autonomicznym bytem, który ma równoważyć władzę państwową, pozwalając
jednocześnie obywatelom wyrażać swoje interesy i potrzeby, jednocząc ich
wokół spraw wspólnej troski, oraz wpływać na decyzje publiczne. Po to, by
społeczeństwo obywatelskie mogło wypełniać tę rolę, musi posiadać żywotne
siły wewnętrzne, własną strukturę utkaną z sieci wzajemnych - nie
kontrolowanych przez państwo i jego aparat - powiązań między ludźmi i
grupami społecznymi.Proces powstawania społeczeństwa
obywatelskiego był długi. Rozpoczął się w zachodniej Europie w okresie
późnego średniowiecza, gdy powstały pierwsze instytucje niezależne od
państwa. Najważniejsze z nich to wolne miasta, uniwersytety, banki,
korporacje handlowe i wytwórcze oraz cechy rzemieślnicze. Ważnym elementem
tego społeczeństwa były ograniczające władzę króla przywileje i
immunitety, nadające uprawnienia stanom lub jednostkom. Instytucjami
społeczeństwa obywatelskiego były również Kościoły, o ile tylko nie były
one - jak Kościół prawosławny - bezpośrednio podporządkowane państwu lub
nie chciały same sprawować władzy państwowej. Wzbogacaniu tkanki
społeczeństwa obywatelskiego na pewno sprzyjały liczne Kościoły
protestanckie. Z czasem motorem jego rozwoju stały się \"warstwy
pośrednie\" społeczeństwa stanowego, czyli mieszczaństwo, a następnie
burżuazja. To właśnie instytucje społeczeństwa obywatelskiego umożliwiały
tym warstwom wyrażanie własnych interesów, wartości i
preferencji.Tymczasem instytucjom tym zagroził absolutyzm, kiedy
utożsamiający się z państwem monarchowie zaczęli podporządkowywać sobie
coraz to nowe dziedziny życia społecznego oraz rościć prawo do
wszechogarniającej władzy. Wtedy to w obronie przed roszczeniami
absolutyzmu powstały dwie koncepcje, które później odegrały ogromną rolę w
historii. Były to: prawa człowieka oraz właśnie społeczeństwo
obywatelskie. Według Johna Locke\'a powstało ono w wyniku umowy społecznej
na fundamencie społeczeństwa naturalnego. Ludzie najpierw konstytuowali
społeczeństwo obywatelskie, a dopiero po nim powoływali społeczeństwo
polityczne i władzę. U Locke\'a poprzedza więc ono władzę i zachowuje nad
nią kontrolę, społeczeństwo zatem może rozwiązać umowę, gdy władza złamie
jej warunki.Inną wizję społeczeństwa cywilnego sformułował
Monteskiusz. Nie był on tak nieprzejednanym wrogiem absolutyzmu jak Locke.
Przeciwnie, zakładał istnienie silnej, nieusuwalnej monarchii. Uważał
jednak, że władza królewska nie może być absolutna, bo wówczas
przekształci się w despotyzm. Musi więc być ograniczona przez prawo.
Jednakże wszelkie prawne ograniczenia władzy pozostaną na papierze, jeżeli
nie będą istnieć niezależne instytucje zdolne do obrony tych praw. Ideałem
społeczeństwa i państwa była dla Monteskiusza równowaga między władzą
centralną a całą siecią stowarzyszeń, instytucji i tradycyjnych praw,
ograniczających władzę i skłaniających ją do poszukiwania porozumienia ze
społeczeństwem.Również dla Alexisa de Tocqueville\'a,
dziewiętnastowiecznego autora fundamentalnego dzieła o demokracji w
Ameryce, stowarzyszenia stanowiły główną zaporę przed despotyzmem. Mawiał
on zresztą, że w demokracjach nauka o stowarzyszeniach jest matką
nauk.Osiemnastowieczne konstytucje i karty praw miały na celu
między innymi takie właśnie zakorzenienie społeczeństwa obywatelskiego w
systemie politycznym. Karty te nie tyle potwierdzały dawne przywileje
szlacheckie, ile rozszerzały je na wszystkich obywateli. Gwarantowały
wolności osobiste, w tym prawo do własności i jej nienaruszalności oraz
wolność słowa, a także prawa polityczne, w tym prawo stowarzyszania się i
zgromadzeń. Karty te chroniły obywateli - członków społeczeństwa - przed
władzą państwową i nadmierną ingerencją w życie społeczne. Nie zawierały
one natomiast pozytywnych praw, na mocy których obywatele mogliby wysuwać
wobec państwa żądania opieki i pomocy. Przeciwnie, to właśnie królowie
absolutni obiecywali ludowi taką opiekę, uzasadniając tym swoje aspiracje
do nieograniczonej władzy. To przesądziło o ograniczonym charakterze
osiemnastowiecznej koncepcji praw człowieka.Prawa człowieka były
bliskie ideałom społeczeństwa obywatelskiego także dlatego, że
odzwierciedlały jego złożoną strukturę. Społeczeństwo to przecież składało
się z wielu stosunkowo nielicznych grup, z których żadna nie miała szans,
by samodzielnie przejąć władzę polityczną. Stąd, naturalnym sposobem
myślenia takiej zbiorowości była obrona praw jednostki i mniejszości przed
państwem.Odtąd społeczeństwo obywatelskie działa w dwóch
wymiarach. Pierwszy z nich ma charakter obronny: instytucje społeczeństwa
obywatelskiego służą hamowaniu i równoważeniu władzy państwowej. Drugi ma
charakter czynny: dzięki społeczeństwu obywatelskiemu realizowane są
interesy i cele składających się na nie grup oraz jednostek. Obydwa te
aspekty przeplatają się ze sobą. Nigdy bowiem ludzie nie występują równie
stanowczo i odważnie przeciw nadużyciom władzy niż wówczas, gdy władza
narusza lub utrudnia realizację ich interesów.Społeczeństwo
obywatelskie realizowało się głównie w dwóch dziedzinach. Jedną była
gospodarka rynkowa, która uniezależniła się od państwa, gdy burżuazja
pokonała królewski absolutyzm i związany z nim merkantylizm. Drugą była
opinia publiczna. Składał się na nią cały zestaw istniejących poza
państwem instytucji służących informowaniu o sprawach kraju, wymianie
poglądów, a także debatom publicznym. Wolna prasa, wydawnictwa, broszury,
ulotki, odezwy, wiece, demonstracje - były to główne kanały komunikacyjne
społeczeństwa obywatelskiego. Nic tak bardzo nie wpłynęło na wzrost
nastrojów rewolucyjnych w Ameryce przed 1776 rokiem, jak broszura Thomasa
Paine\'a Zdrowy rozsądek, czytana i dyskutowana w setkach powstałych
wówczas klubów obywatelskich. W pierwszej fazie Rewolucji Francuskiej
wojna toczyła się również na odezwy i pamflety; podobnie w Polsce opinia
publiczna wymuszała reformy w czasie Sejmu Czteroletniego.Ważnym
elementem opinii publicznej było to, że prowadzony w jej ramach dyskurs
odbywał się w kategoriach wspólnego dobra, w którego szaty często strojono
także konkretne interesy gospodarcze lub polityczne poszczególnych grup.
To stałe niebezpieczeństwo dla społeczeństwa obywatelskiego i dla samej
demokracji. Otóż, pod pozorem istnienia takiego społeczeństwa, a także w
ramach pluralizmu społecznego i politycznego może działać wiele grup
nastawionych wyłącznie na realizację swych egoistycznych interesów -
kosztem innych, a także kosztem wspólnego dobra. Próbują one wykorzystywać
instytucje demokratyczne do podporządkowania państwa swej kontroli w celu
powiększania własnych korzyści. W szczególności dotyczy to gospodarczej
płaszczyzny społeczeństwa obywatelskiego; wszak celem działalności
ekonomicznej jest maksymalizacja zysków, zawsze atrakcyjna, ale
szczególnie ważna w pierwszym okresie gospodarki kapitalistycznej, kiedy
gra idzie o samo przetrwanie nowych przedsiębiorstw. Toteż w
społeczeństwie przechodzącym do kapitalizmu istnieje niebezpieczeństwo, że
społeczeństwo cywilne stanie się obszarem walki o łupy między wieloma -
skądinąd niezależnymi od państwa, ale bardzo egoistycznymi - grupami
interesów.Dlatego tak istotne jest, by w samej kategorii
społeczeństwa obywatelskiego nie zagubić pojęcia wspólnego dobra. W XIX
stuleciu stanowiło ono jedną z najważniejszych wartości tego
społeczeństwa. Wiązało się z nim pojęcie cnót obywatelskich, których
kształtowanie było głównym celem ówczesnego szkolnictwa wyższego. Kolegia
i uniwersytety wpajały swym adeptom nie tylko wiedzę, ale także cnoty
moralne, odnoszące się do ich uczynków wobec innych ludzi, oraz cnoty
obywatelskie, dotyczące ich postępowania w życiu publicznym. Poczucie
odpowiedzialności za sprawy publiczne było jednym z głównych celów
kształcenia przyszłych elit społecznych. Wychowankowie szkół mieli później
realizować cnoty obywatelskie i służyć wspólnemu dobru - działając w
instytucjach społeczeństwa obywatelskiego albo w organach władzy
publicznej. Instytucje zaś zabudowywały przestrzeń rozciągającą się między
rodziną a państwem. Kształcenie w duchu cnót obywatelskich i dobra
wspólnego wypełniało natomiast tę przestrzeń kategoriami
moralnymi.Łącząc rozum i interesy, dążenie do własnych celów i
poczucie odpowiedzialności społecznej, wolność z moralnością, a
sprawiedliwość z ograniczoną władzą, społeczeństwo obywatelskie
urzeczywistniało ideały otwartości. Nie zawsze i nie wszędzie zresztą je
realizowało. Było częściej wizją pewnego idealnego ładu aniżeli
rzeczywistością społeczną. Na pewno społeczeństwo cywilne powstało w
Anglii. Tam burżuazja pogodziła się po rewolucji ze starym porządkiem,
którego przedstawiciele wnieśli w życie publiczne zasadę noblesse oblige
oraz cnoty dworskie. W swej mieszczańskiej odmianie pojawiło się w
Niderlandach, istniało też w Ameryce Północnej, pielęgnowane przez elitę
społeczeństwa kolonialnego, a potem przez pierwsze pokolenia twórców
niepodległego państwa.Dla George\'a Washingtona, Thomasa
Jeffersona i Abrahama Lincolna cnoty obywatelskie były busolą
postępowania. Niedługo jednak po wojnie domowej, w okresie powstawania
wielkich fortun i uprzemysłowienia, zaczynały osłabiać je z jednej strony
chciwość nowobogackich, z drugiej zaś presja nowo powstającego
społeczeństwa masowego z jego własną, jakże odmienną wizją demokracji.
Przetrwanie społeczeństwa obywatelskiego, a może nawet całej demokracji
amerykańskiej, w obliczu tych zagrożeń było możliwe właśnie dzięki
pluralizmowi społecznemu, zdecentralizowanej strukturze władzy oraz
wielości stowarzyszeń.Społeczeństwo cywilne walczyło o swe
istnienie we Francji, gdzie jakobińska faza rewolucji zadała mu pierwszy
cios, a militarna biurokracja epoki napoleońskiej drugi. Musiało upłynąć
wiele dziesięcioleci (w tym także epoka restauracji, rewolucji 1830,
Wiosny Ludów i Komuny Paryskiej), by społeczeństwo obywatelskie choć
trochę się wzmocniło. Słabiutkie było ono natomiast w
dziewiętnastowiecznych Niemczech, gdzie modernizacji dokonywało państwo i
jego aparat, wchłaniając dzięki korporacjonizmowi związki, cechy i
stowarzyszenia zawodowe oraz inne instytucje społeczeństwa
cywilnego.Słabe społeczeństwo cywilne nie wytrzymało naporu
emancypujących i dążących do demokracji mas. Było ono bowiem - jak pisał
współczesny historyk niemiecki Reinhart Koselleck - \"społeczeństwem
przejściowym\" między porządkiem stanowym a nowoczesną masową demokracją.
Robotnicy, chłopi, miejski plebs nigdy nie weszli do społeczeństwa
obywatelskiego. Locke, Monteskiusz i inni twórcy tego ideału ograniczyli
je tylko do ludzi posiadających majątek, przeznaczając innym w najlepszym
wypadku los ich podopiecznych. A kiedy lud w końcu uzyskał dostęp do urn
wyborczych, pojęcie dobra wspólnego zostało sprowadzone do dobra
powszechnego, rozumianego jako prawo każdego do nieograniczonego
szczęścia.Warto zatem zwrócić uwagę na pewną cechę dobra
wspólnego, ujawnianą w społeczeństwie obywatelskim za pośrednictwem opinii
publicznej. Miało ono mianowicie ograniczony charakter. Dotyczyło zasad
uznawanych przez wszystkich uczestników życia publicznego oraz takich
interesów całości - państwa, narodu, społeczeństwa - dla których każda
grupa była gotowa poświęcić pewną część swoich partykularnych korzyści.
Dobro wspólne nie polegało na maksymalizacji szczęścia każdego członka
zbiorowości, nie było też równoznaczne z dobrem powszechnym ani z dobrem
ogółu. Środkiem dochodzenia do tego, co jest - a co nie - dobrem wspólnym,
była swobodna dyskusja, wymiana opinii, ale nie doszukiwanie się nakazów
woli powszechnej.Słowem, społeczeństwo obywatelskie wzięło wiele z
Locke\'a i Monteskiusza, nie miała mu zaś nic do zaoferowania filozofia
Jana Jakuba Rousseau. Ale właśnie ona - pomimo klęski, jaką poniosła w
Rewolucji Francuskiej - zatriumfowała w masowym społeczeństwie XX
wieku.O podobnych zagadnieniach przeczytasz w artykułach:...by nie
zagubić wspólnego dobraO idei społeczeństwa obywatelskiegoLudzie i
termitySpołeczeństwo otwarte według Karla PopperaSpołeczeństwo masowe
Wzlot i upadek społeczeństwa obywatelskiego w PolscePaństwo złem
koniecznymByć
obywatelemWygenerowano: 30-09-2004
15:12:29






Maturzysto !!!Z nami zdasz maturę bez
przeszkód!dowiedz się
więcej!




szukaj
prac


katalog
prac
:: wybierz kategorię :: :: Język
polskiAntyk i BibliaŚredniowieczeRenesansBarokOświecenieRomantyzmPozytywizmMłoda
PolskaXX lecieWspółczesnośćPrace przekrojoweInneRecenzjeListyPrasówkiWierszeMateriały do maturyCharakterystykiBiografieStreszczeniaKonspektyRozprawki::
Przedmioty ścisłeMatematykaChemiaFizykaGeografiaBiologiaInformatyka::
JęzykiAngielskiNiemieckiFrancuskiHiszpańskiŁacinaRosyjskiWłoski::
InneHistoriaMuzykaPlastykaInneWOSPOReligiaEkologiaPrzedsiębiorczośćSport::
EkonomiczneEkonomiaStatystykaMarketingRachunkowośćZarządzanieReklamaBadania operacyjneEkonometria::
HumanistycznePrawoPsychologiaFilozofiaSocjologiaPolitologiaDziennikarstwoEtykaPedagogikaPolitykaFinanse BankowośćDydaktykaAdministracjaTeologiaHistoria::
TechniczneMateriałoznawstwoBudownictwoMaszynoznawstwo::
InformatyczneBazy danychProgramowanieAlgorytmySystemy i sieci::
JęzykiRosyjskiAngielskiNiemieckiFrancuskiHiszpańskiŁacina::
InneEdukacja europejskaGeologiaArchitekturaBudownictwoMedycynaTurystykaRehabilitacjaWeterynaria





dodano: 2003-11-30 zakres:
Inne
przedmiot: WOS autor:
fazior


średnia ocena: 0.0 oceń
prace   1
2
3
4
5
6

skomentuj
prace dodaj nową
prace






wersja
tekstowa


drukuj
pracę


zapisz
pracę


dodaj
do ulubionych


wersja
ściąga pracy








blink('Dodaj swoją pracę');
Budujemy bazę prac dla studentów. Jeżeli
posiadasz Ciekawe materiały ... ... dodaj
je!

Załączniki do pracy:



Wasze komentarze Skomentuj
tę pracę
Zobacz więcej
komentarzy
Brak
komentarzy.

Autorzy serwisu nie odpowiadają za treść
umieszczanych prac. Wszystkie uwagi prosimy kierować bezpośrednio do
autorów prac. Wszystkie teksty zamieszczone na stronie podlegają
ochronie. Zabrania się ich kopiowania, przetwarzania lub
rozpowszechniania.



Sciaga.pl - prace | sciaga.pro | student | lekcje
angielskiego | klasa | matura | forum | czat | galeria | sms | spis prac | wyższe szkoły



Komunikaty techniczne |
Audyt statystyk: Gemius Audience
copyright © 1998-2004 Sciaga.pl