ÅšRODKI PIENI
ŻNE
RACHUNKOWOŚĆ
INWESTYCJE KRÓTKOTERMINOWE - BILANS
III. Inwestycje krótkoterminowe
1. Krótkoterminowe aktywa finansowe
a) W jednostkach powiÄ…zanych
- Udziały lub akcje
- Inne papiery wartościowe
- Udzielone pożyczki
- Inne krótkoterminowe aktywa finansowe
b) W pozostałych jednostkach (..)
c) Środki pieniężne i inne aktywa pieniężne
- Środki pieniężne w kasie i na rachunkach
bankowych
- Inne środki pieniężne
- Inne aktywa pieniężne
2. Inne inwestycje krótkoterminowe
ÅšRODKI PIENI
ŻNE
óð Åšrodki pieniężne obejmujÄ…ce krajowe i
zagraniczne środki płatnicze mogą być
przechowywane w kasie lub na rachunkach
bankowych. Za ich pomocÄ… regulowane sÄ…
różnego rodzaju należności i zobowiązania między
kontrahentami.
ÅšRODKI PIENI
ŻNE
Środki pieniężne krajowe i zagraniczne
obejmujÄ…:
óð Å›rodki pÅ‚atnicze przechowywane w kasach
jednostki (banknoty i monety) oraz bony
skarbowe;
óð pieniÄ…dze zgromadzone na rachunkach
bankowych lub w formie lokat pieniężnych;
óð czeki i weksle obce, pÅ‚atne w okresie nie
dłuższym niż 3 miesiące od daty ich
wystawienia;
óð metale szlachetne, jeÅ›li nie sÄ… zaliczane do
rzeczowych składników majątku obrotowego.
OBRÓT ŚRODKAMI PIENI
ŻNYMI
óð Rozliczenia Å›rodków pieniężnych mogÄ… być
dokonywane w formie gotówkowej lub
bezgotówkowej i dotyczyć transakcji wyrażonych w
walucie polskiej i obcej.
óð Obrót gotówkowy realizowany jest w każdej
jednostce gospodarczej za pośrednictwem kasy.
óð Obrót bezgotówkowy realizuje siÄ™ za
pośrednictwem banków, w których jednostka
gospodarcza posiada otwarte rachunki.
óð Forma rozliczeÅ„ zależy od zawartych umów z
innymi podmiotami, a także od ograniczeń
wynikajÄ…cych z obowiÄ…zkowych regulacji prawnych.
ÅšRODKI PIENI
ŻNE W KASIE
óð Za poÅ›rednictwem kasy jest dokonywany obrót
gotówkowy.
óð GotówkÄ™ w kasie stanowiÄ… Å›rodki pieniężne w
walucie polskiej lub obcej.
óð W kasie mogÄ… być również przechowywane
czeki obce i weksle obce, zaliczane księgowo
do innych środków pieniężnych.
ÅšRODKI PIENI
ŻNE W KASIE
óð WpÅ‚aty gotówki dokumentowane sÄ… wÅ‚asnymi
dowodami kasowymi   Dowód wpłaty  KP
wystawianym przez kasjera lub inne upoważnione
osoby.
óð WypÅ‚aty gotówki nastÄ™pujÄ… na postawie
rozchodowych dowodów kasowych, którymi są:
- y
ródłowe dowody wypłat z kasy, np. faktury
(rachunki), listy wypłat wynagrodzeń, dowody
wpłat na rachunki bankowe (potwierdzone
stemplem bankowym)
- Zastępcze własne dowody wypłat gotówki, jeżeli
wypłata nie może być udokumentowana z
ródłowym
dowodem kasowym.  Kasa wypłaci  KW
RAPORT KASOWY
óð Wszystkie wpÅ‚aty i wypÅ‚aty gotówki z kasy,
odpowiednio udokumentowane, są na bieżąco
wpisywane do raportu kasowego.
óð Raport kasowy obejmuje treść operacji
gospodarczych oraz dokonane na ich
podstawie wpłaty i wypłaty, łączne obroty
oraz saldo początkowe i końcowe gotówki.
óð Raport kasowy wraz z doÅ‚Ä…czonymi dowodami
kasowymi kasjer przekazuje księgowemu.
óð RK stanowi podstawÄ™ do zbiorczych
księgowań obrotów kasowych na koncie
 KASA , stanowiÄ…c zarazem analitykÄ™ do tego
konta.
WYCENA ŚRODKÓW PIENI
ŻNYCH
óð Åšrodki pieniężne wykazuje siÄ™ w ksiÄ™gach
rachunkowych w wartości nominalnej, z tym,
że środki pieniężne w walutach obcych
wykazuje się w księgach rachunkowych w
wartości nominalnej, przeliczone na złote
polskie według odpowiednich kursów
walut.
Schemat księgowań na koncie  KASA
Rozrachunki z pracownikami
Rachunek bankowy Kasa
1 3
2
Rozrachunki z odbiorcami Rozrachunki z dostawcami
5
4
Sprzedaż Koszty
6 7
Rozliczenie niedoborów,
szkód i nadwyżek
8
9
OBJAÅšNIENIA
1. Pobranie gotówki z banku do kasy
2. Przekazanie gotówki z kasy do banku
3. Wypłata gotówką wynagrodzeń pracownikom
4. Wpłata należności od odbiorców do kasy
5. Spłata zobowiązań wobec dostawców gotówką
6. Sprzedaż gotówkowa (wyrobów, towarów,
usług)
7. Koszty działalności opłacone gotówką
8. Stwierdzony niedobór gotówki w kasie
9. Stwierdzona nadwyżka gotówki w kasie
ROZLICZENIA BEZGOTÓWKOWE
Rozliczenia bezgotówkowe mogą być dokonywane w
następujących formach:
óð polecenie przelewu;
óð polecenie zapÅ‚aty;
óð czeki gotówkowe i rozrachunkowe;
óð weksle;
óð akredytywa;
óð Karty pÅ‚atnicze;
óð rozliczenia saldami;
óð rozliczenia planowe.
POLECENIE PRZELEWU
óð Polecenie przelewu jest zÅ‚ożonÄ… do banku przez
dłużnika dyspozycją przekazania środków
pieniężnych z jego rachunku bankowego na
rachunek wierzyciela. Bank wykonuje dyspozycjÄ™
dłużnika w trybie przewidzianym w umowie rachunku
bankowego.
13
POLECENIE ZAPA
ATY
óð Polecenie zapÅ‚aty stanowi udzielonÄ…
bankowi dyspozycję wierzyciela obciążenia
określoną kwotą rachunku bankowego
dłużnika i uznania tą kwotą rachunku
wierzyciela.
óð Jest to forma odwrotna niż polecenie
przelewu.
óð Dyspozycja wierzyciela stanowi równoczeÅ›nie
jego zgodę na cofnięcie przez bank dłużnika
obciążenia rachunku dłużnika i cofnięcie
uznania rachunku wierzyciela w przypadku
dokonanego przez dłużnika odwołania
polecenia zapłaty.
14
AKREDYTYWA
óð Akredytywa jest upoważnieniem wystawionym przez
odbiorcę towaru lub usługi do zablokowania
odpowiedniej kwoty środków pieniężnych na określony
czas na rzecz wskazanego dostawcy towaru.
óð Akredytywa jest tradycyjnÄ… metodÄ… rozliczeÅ„, która
zapewnia realizacjÄ™ interesu dostawcy i odbiorcy.
Dostawcy zapewnia natychmiastowe otrzymanie
należności, a odbiorcy pozwala w pełni uzależnić swą
zapłatę od spełnienia przez dostawcę ustalonych
warunków. Akredytywa nadaje się do rozliczeń z nieznanymi
kontrahentami mającymi siedzibę w innej miejscowości lub ze
słabo wypłacalnymi partnerami, gdy dostawca pragnie
dodatkowo zapewnić sobie należną zapłatę.
15
INNE FORMY ROZLICZEC

óð Rozliczenie za dostawy i usÅ‚ugi za pomocÄ… kart
płatniczych
óð Rozliczenie saldami polega na okresowym
rozliczeniu salda należności i zobowiązań z
danych kontrahentem
óð Rozliczenie planowe znajdujÄ… zastosowanie
przy rozliczeniu dostaw realizowanych
według harmonogramu dostaw i zapłaty za
nie. Na planowe dostawy odbiorca wpłaca
zaliczki.
óð Każda z form rozrachunku stanowi udzielonÄ…
bankowi dyspozycję przez dłużnika
przekazania z jego rachunku określonej
kwoty na rachunek wierzyciela.
RACHUNEK BANKOWY
óð Do ewidencji Å›rodków pieniężnych
ulokowanych w banku oraz rozliczeń
dokonywanych za pośrednictwem banku
służy konto  Rachunek bankowy
óð KsiÄ™gowania na koncie  Rachunek bankowy sÄ…
dokonywane na podstawie dokumentów
otrzymywanych z banku, czyli wyciągów
bankowych i dołączonych do nich
dokumentów z
ródłowych.
óð Umożliwia to zachowanie zgodnoÅ›ci
księgowań w jednostce gospodarczej i w
banku, w którym posiada ona rachunek.
RACHUNEK BANKOWY
Rozrachunki z
pracownikami
Kasa Rachunek bankowy
1
2
3
Rozrachunki z Rozrachunki z
odbiorcami dostawcami
4 5
Kredyty bankowe
6
7
Sprzedaż Koszty
8 9
OBJAÅšNIENIA
1. Wpłata gotówki z kasy do banku
2. Wypłata pracownikom wynagrodzeń przelewem
bankowym
3. Pobranie gotówki z banku do kasy
4. Uregulowanie należności przez odbiorcę
5. Spłata zobowiązania wobec dostawcy
6. Uzyskanie kredytu bankowego z przekazaniem
środków pieniężnych na rachunek bankowy
7. Spłata kredytu bankowego
8. Sprzedaż bezgotówkowa
9. Koszty działalności opłacone przelewem
CZEKI
óð należą do najstarszych metod rozliczeÅ„
pieniężnych. Czek jest pisemnym zleceniem
bezwzględnego wypłacenia określonej
kwoty, wydany bankowi przez posiadacza
rachunku bankowego.
W zależności od sposobu zapłaty rozróżnia się
czeki:
óð gotówkowe;
óð rozrachunkowe.
20
RODZAJE CZEKÓW
óð Czek gotówkowy stanowi dyspozycjÄ™
wystawcy czeku do wypłaty z jego
rachunku kwoty, na która opiewa czek, jego
okazicielowi;
óð Czek rozrachunkowy w odróżnieniu od czeku
gotówkowego jest złożoną przez dłużnika
dyspozycją przekazania środków
pieniężnych z jego rachunku w kwocie
ujętej w czeku na rachunek wierzyciela.
óð Czek rozrachunkowy wystawia dÅ‚użnik i
przekazuje go do realizacji wierzycielowi.
Na podstawie czeku następuje przelew kwoty z
rachunku dłużnika na rachunek
wierzyciela.
óð Zgodnie z polskim prawem czekowym czek musi
zawierać w treści słowo  czek , bezwarunkowe
polecenie zapłacenia określonej kwoty
pieniężnej, oznaczenie miejsca płatności i banku
czyli trasata, który ma zapłacić oraz datę
wystawienia i podpisy wystawcy czyli trasanta.
Trasatem czeku może być wyłącznie bank, a
trasantem każda osoba fizyczna i prawna mająca
zdolność do działań prawnych.
óð Trasat = bank
óð Trasant = wystawca czeku
22
Ewidencja czeków własnych u wystawcy
Rozrachunki z
dostawcami
Rachunek bankowy Kasa
Sp.
1
ZobowiÄ…zania czekowe
2
3
1. Realizacja czeku gotówkowego przez wystawcę
2. Wydanie czeku rozrachunkowego kontrahentowi
3. Realizacja czeku rozrachunkowego przez kontrahenta
Ewidencja czeków obcych rozrachunkowych u ich posiadacza
Rozrachunki z odbiorcami i
Kasa
dostawcami Inne środki pieniężne
1
2
Sp.
Rachunek bankowy
3
4
1. Otrzymano czek rozrachunkowy od kontrahenta tytułem spłaty
należności
2. Realizacja obcego czeku gotówkowego w banku.
3. Realizacja obcego czeku rozrachunkowego w banku.
4. Przekazanie obcego czeku kontrahentowi (w drodze indosu) jako
realizacja zobowiÄ…zania.
WEKSLE
óð Weksel jest to papier wartoÅ›ciowy, w którym
wystawca (bÄ…dz
wskazana przez niego osoba)
zobowiązuje się do bezwarunkowego zapłacenia
określonej sumy pieniężnej (sumy wekslowej) w
oznaczonym terminie na rzecz remitenta (osoby, na
rzecz lub zlecenie, której ma zostać zrealizowana
płatność)
25
óð Weksel może stanowić formÄ™
krótkoterminowego kredytu, może być
wykorzystywany jako forma zapłaty w
transakcjach kupna - sprzedaży, jako
zabezpieczenie kredytu. Poza tym, może być
używany także do regulowania należności w
wielu operacjach gospodarczych niezwiÄ…zanych ze
sobą, dzięki przenoszeniu praw z niego na inne
osoby.
26
W zależności od osoby dłużnika wyróżnia się:
óð weksel wÅ‚asny (sola) - wystawca weksla zobowiÄ…zuje
się w nim do zapłaty określonej kwoty. Jeżeli firma nie
posiada środków na zapłatę zobowiązań to ma
możliwość wystawić wierzycielowi weksel.
óð weksel trasowany (weksel ciÄ…gniony) - wystawca
zleca wskazanej w wekslu osobie (trasatowi)
zapłacenie określonej kwoty na rzecz osoby trzeciej
(remitenta).
27
DYSKONTOWANIE WEKSLA
óð Operacje dyskonta weksli polegajÄ… na
nabywaniu weksli przez banki. Bank
nabywajÄ…cy weksel staje siÄ™ jego kolejnym
indosariuszem i może go przedstawić do
redyskonta w innym banku. Bank
dyskontujący weksel nie płaci jego pełnej
kwoty, lecz potrąca z góry pewną kwotę zwaną
dyskontem. Wielkość potrąconego dyskonta
zależy od wysokości stopy dyskontowej i
okresu liczonego od daty operacji do dnia
płatności weksla.
28
EWIDENCJA WEKSLI
óð Do ewidencji weksli wÅ‚asnych wystawionych
dla innego podmiotu gospodarczego służy
konto  ZobowiÄ…zania wekslowe .
óð Dla weksli obcych otrzymanych od innych
jednostek służy konto  Inne środki pieniężne .
Ewidencja weksli własnych (u wystawcy)
Kasa
ZobowiÄ…zania Rozrachunki z
Rachunek
Koszty
wekslowe dostawcami
bankowy
finansowe
2a
1
Sp.
2b
3
Pozostałe
przychody
operacyjne
4
1.Koszty związane z emisją weksli (zakup blankietów, opłata skarbowa)
2. Wystawienie weksla kontrahentowi:
a) Kwota netto równa kwocie rozrachunku.
b) Naliczone z góry oprocentowanie weksla  dyskonto.
3. Wykup weksla przez wystawcÄ™.
4. Przedawnienie weksla własnego.
Ewidencja weksli obcych u posiadacza
Rozrachunki z odbiorcami i Koszty i przychody
dostawcami Inne środki pieniężne finansowe
1a
Sp.
1b
3b
Rachunek bankowy
2
3a
Pozostałe koszty
4
operacyjne
Weksle obce indosowane
5
lub dyskontowane
3c
4a
OBJAÅšNIENIA
1. Otrzymanie weksla od kontrahenta:
a) Kwota należności (netto).
b) Oprocentowanie weksla (poz 1a+poz 1b = pełna suma wekslowa)
2. Wykupienie weksla przez dłużnika.
3. Odsprzedaż weksla bankowi:
a) Zdyskontowanie weksla obcego w banku w kwocie nominalnej
pomniejszonej o dyskonto (kwota netto).
b) Dyskonto weksla (pobrane oprocentowanie)
c) Równolegle księgowanie w ewidencji pozabilansowej.
4. Przekazanie weksla obcego w drodze indosu innemu
kontrahentowi.
a) Równolegle księgowanie w ewidencji pozabilansowej.
5. Odpisanie weksli przedawnionych (nieściągalnych).
ÅšRODKI PIENI
ŻNE W DRODZE
Fakt przekazywania gotówki do banku powoduje
powstanie kategorii środki pieniężne w drodze, rzez
którą należy rozumieć:
óð Å›rodki pieniężne znajdujÄ…ce siÄ™ w danym momencie
między kasą jednostki gospodarczej a jej rachunkiem
lub rachunkami bankowymi
óð Å›rodki pieniężne znajdujÄ…ce siÄ™ miÄ™dzy rachunkami
jednostki gospodarczej , gdy te sÄ… prowadzone przez
różne banki lub różne oddziały banku, np. przelewy z
rachunku oddziału na rachunek centrali.
33
ÅšRODKI PIENI
ŻNE W DRODZE
óð Konto "Åšrodki pieniężne w drodze" może
służyć do bieżących ewidencji albo tylko do
ujęcia operacji na przełomie okresów
sprawozdawczych.
óð Wszelkie wpÅ‚aty na rachunek bankowy
niepotwierdzone przez bank wyciÄ…giem
bankowym
óð Ewidencja prowadzona do tego konta powinna
być na tyle szczegółowa, aby umożliwiała
ustalenie poszczególnych kwot
znajdujących się w drodze pomiędzy różnymi
kontami bankowymi oraz pomiędzy kasą a
34
bankiem i bankiem a kasÄ….
 EWIDENCJA ŚRODKÓW PIENI
ŻNYCH NA KONCIE
ÅšRODKI PIENI
ŻNE W DRODZE
Środki pieniężne w
Kasa Rachunek bankowy
drodze
1 3
Inne środki pieniężne
2
Objaśnienia:
1. ujęcie przekazania gotówki z kasy na rachunek bankowy
2. ujecie oddania czeków i weksli obcych do dyskonta
35