Zaburzenie osobowości
Trwały wzorzec doświadczeń
wewnętrznych i towarzyszących
im zachowań jednostki,
niezmienny w czasie.

Zaburzenia osobowości
Nieprawidłowe, nawykowe wzorce
zachowań adaptacyjnych

Kryteria zaburzeń osobowości
� Wzorzec ten ujawnia się w co najmniej
dwóch dziedzinach : poznanie, relacje,
emocjonalność, kontrola odruchów
� Wzorzec jest niezmienny i obejmuje
szeroki zakres sytuacji osobistych i
społecznych
� Wzorzec ten jest stabilny i długotrwały
� Wzorca nie można wyjaśnić objawami
innego zaburzenia

Kategorie zaburzeń osobowości
� Osobowość paranoiczna
� Schizoidalne zaburzenie osobowości
� Schizotypowe zaburzenie osobowości

Kategorie zaburzeń osobowości
� Histroniczne zaburzenia osobowości
� Osobowość narcystyczna
� Antyspołeczne zaburzenie osobowości
� Osobowość z pogranicza

Kategorie zaburzeń osobowości
� Osobowość unikająca
� Osobowość zależna
� Obsesyjno - kompulsywne zaburzenia
osobowości

Osobowość paranoiczna
� Perwersyjna podejrzliwość, nieufność,
ciągłe obawy przed byciem oszukanym,
obwinianie innych za własne
niepowodzenia, przewrażliwienie,
wybuchowość, mogą wystąpić czasowe
objawy psychotyczne

Zaburzenia schizotypowe
� Zamknięcie, izolacja, unikanie kontaktów ale
również zaburzenia poznawcze, percepcyjne,
mowy, ekscentryczność w zakresie komunikacji i
zachowań, czasami przejściowe objawy
psychotyczne, skłonność do rytualizmów,
myślenie magiczne, wiara w telepatię, przesądy,
przekonanie że mowa, gesty innych mają
specjalne znaczenie.

Schizoidalne zaburzenie
osobowości
� Niezdolność do nawiązywania kontaktów
społecznych
� Chłód i rezerwa w zachowaniu
� Obojętność na pochwały i krytykę
� Rzadko odczuwają silne pozytywne lub
negatywne emocje

Schizoidalne zaburzenie
osobowości
� Jałowość doświadczeń w kontaktach
międzyludzkich
� Deficyty w zakresie potrzeb miłości,
przynależności, akceptacji

Osobowość histrioniczna
� Nadmierna potrzeba zwracania na siebie
uwagi, dramatyczny i nadmiernie
ekstrawertywny styl bycia, ciągła próba
oczarowywania innych, obecność
zachowań prowokacyjnych, zachowania
uwodzicielskie, manipulacja emocjonalna,
potrzeba zależności, częściej u kobiet

Osobowość narcystyczna
� Przesadne poczucie własnej wartości,
brak zrozumienia dla uczuć innych osób,
poczucie wielkości i wyjątkowości,
przecenianie własnych zdolności i
niedocenianie zdolności innych,
niemożność przyjęcia innego punktu
widzenia, brak empatii, makiawelizm
� ale

Narcyzm
� Zachwiane poczucie własnej wartości
� Nadmierne poświęcanie uwagi temu, co
inni myślą
� Wysoka potrzeba aprobaty społecznej
� Częściej u mężczyzn niż u kobiet
� 1% populacji

Narcyz/Histrionik
� Zachowanie mniej
emocjonalne
� Cechy
ekshibicjonistyczne
� Poszukiwanie
podziwu
� Zachowanie bardziej
emocjonalne
� Cechy
ekshibicjonistyczne
� Poszukiwanie
zainteresowania

Antyspołeczne zaburzenia
osobowości
� Brak wyrzutów sumienia, poczucia
lojalności, niski poziom lęku
� Stabilne wzorce agresji do ludzi i zwierząt
� Lekceważenie praw innych
� Dążenie do osiągnięcia korzyści
� Impulsywność, brak kontroli zachowania

Ścieżka rozwoju psychopatii
� Wczesne czynniki ryzyka
1. Zaburzenia biologiczne
2. Niski status społecznoekonomiczny
3. Zaburzone zachowania w
przeszłości rodziny
4. Psychopatia w rodzinie

Czynniki ryzyka wieku
szkolnego
� Brak reakcji emocjonalnych i odrzucenie
przez rodziców
� Niekonsekwentne metody wychowawcze
� Agresja w wychowaniu
� Przywiązanie oparte na braku
bezpieczeństwa

Czynniki ryzyka wieku
szkolnego
� Niski próg reaktywności pnia mózgu, co
powoduje niedostateczne kontrolowanie
zachowań oraz poszukiwanie doznań

Osobowość z pogranicza
� Silne, ale nietrwałe i biegunowo przeciwstawne
związki z innymi ludźmi
� Zaburzenia tożsamości
� Impulsywne zachowania autodestrukcyjne
(trwonienie pieniędzy, wyczerpujące życie
seksualne, drobne kradzieże, nieostrożna jazda
samochodem, nadużywanie substancji
odurzających, obżarstwo

Osobowość z pogranicza
� Powtarzające się samouszkodzenia lub
groźby samobójcze
� Niezrównoważenie emocjonalne
� Stałe poczucie pustki wewnętrznej
� Nieadekwatne niekontrolowane wybuchy
gniewu
� Przejściowe związane ze stresem objawy
dysocjacyjne

Osobowość unikająca
� Niechęć do kontaktów społecznych
� Introwersja i zahamowanie
� Nadwrażliwość na krytykę i odrzucenie
� Niskie poczucie własnej wartości
� Główny motyw działania to uniknięcie
odrzucenia i upokorzenia
� Wysoki poziom stresu negatywnego

Osobowość zależna
� Silna potrzeba związku z inną osobą
� Deficyty w zakresie samooceny
� Silna potrzeba aprobaty społecznej
� Bierność, skłonność do
podporządkowywania się
� Nadwrażliwość i poczucie
nieprzystosowania

Obsesyjno-kompulsyjne
� Dążenie do doskonałości, perfekcjonizm
� Silna potrzeba kontroli innych osób
� Przykładanie wagi do błahych drobiazgów
� Przesadna sumienność, brak
elastyczności, konserwatyzm

Osobowość bierno-agresywna
� Bierny opór wobec wymagań społecznych i
zawodowych
� Niewykonywanie codziennych obowiązków
� Kłótliwość,
� Demonstrowanie złego humoru
� Naprzemienny bunt i podporządkowanie
� Krytycyzm, wrogość

Osobowość bierno-agresywna
� Nie ma objawów bezpośredniego
sprzeciwu, ale ociąganie się, zapominanie,
� Manifestowane zachowanie jest
sposobem radzenia sobie z problemami