FPwTiH  wykład 6  zewnętrzne
środki finansowania
y
ródła: Anna Skowronek  Mielczarek: y
ródła zewnętrznego finansowania małych i średnich przedsiębiorstw,
Jerzy Krajewski: Tani kapitał, Tomasz Nędzi, Bartłomiej Cegłowski: Pozyskiwanie kapitału, Lucyna
Lewandowska: Niekonwencjonalne formy finansowania przedsiębiorczości.
Opracowanie: Bartłomiej Bugiel
1
Kapitały obce
" Kapitał obcy cechuje się tym, \
e jest oddany do
dyspozycji przedsiębiorstwa na czas określony, po
terminie umowy musi być zwrócony. Korzystanie z
niego związane jest z określonym kosztem - w postaci
odsetek.
" Dawcy kapitału obcego z reguły mają wpływ na jego
wykorzystanie, natomiast nie mają prawa
podejmowania decyzji dotyczących całokształtu
funkcjonowania przedsiębiorstwa. Do czasu zwrotu
stanowią zobowiązania.
2
y
ródła kapitałów obcych
KAPITAA
Y OBCE
Kapitały długoterminowe Kapitały krótkoterminowe
Bankowe kredyty długoterminowe Bankowe kredyty krótkoterminowe
Poręczenia kredytowe Zobowiązania odnawialne
Leasing Kredyty od dostawców
Franchising Kredyty od odbiorców
Obligacje Faktoring
Dotacje i subwencje Po\
yczki z sektora pozabankowego
Środki z funduszy pomocowych Krótkoterminowe papiery dłu\
ne
3
Kredyty i po\
yczki
Ró\
nice pomiędzy kredytem i po\
yczką:
" Umowa kredytu jest regulowana prawem bankowym, a umowa po\
yczki
w kodeksie cywilnym
" Po\
yczkobiorca staje się właścicielem po\
yczonych środków,
kredytobiorca otrzymuje środki do czasowej dyspozycji
" Po\
yczkobiorca jako właściciel mo\
e wykorzystać środki na dowolny
cel, kredyt udzielany jest na ściśle określony cel, którego realizacja jest
monitorowana
" Przedmiotem kredytu mogą być tylko pieniądze, przedmiotem po\
yczki
równie\
przedmioty materialne
" Po\
yczka mo\
e być nieodpłatna, od kredytu naliczane są odsetki i
prowizja
4
Kredyt - definicja
" Zgodnie z prawem bankowym:  przez umowę
kredytu bank zobowiązuje się oddać do
dyspozycji kredytobiorcy na czas określony w
umowie kwotę środków pienię\
nych z
przeznaczeniem na określony cel, a
kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania
z niej na warunkach określonych w umowie i
zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z
odsetkami w oznaczonych terminach spłaty
oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu
5
Rodzaje kredytu
" Ze względu na czas: (krótkoterminowe  do
roku, średnioterminowe od 1 do 3 lat,
długoterminowe pow. 3 lat)
" Ze względu na przeznaczenie (obrotowe,
inwestycyjne)
" Ze względu na walutę (złotowe, w walutach
obcych)
" Ze względu na oprocentowanie (stałe,
zmienne)
6
Rodzaje kredytu - cd
" Kredyt akceptacyjny (bank na mocy umowy
zobowiązuje się do akceptowania ciągnionych na
niego weksli przez osoby do tego upowa\
nione -
bank staje się głównym dłu\
nikiem wekslowym co
zwiększa wiarygodność weksla)
" Kredyty dyskontowy  przyjęcie przez bank weksli do
dyskonta
" Kredyt hipoteczny  pozyskanie środków od banku
przy wykorzystaniu zabezpieczenia w formie hipoteki
ustanowionej na nieruchomości
7
Etapy realizacji umowy kredytu
bankowego
1. Wnioskowanie
2. Analiza sytuacji finansowej wnioskodawcy
3. Podjęcie decyzji kredytowej przez bank
4. Podpisanie umowy
5. Realizacja kredytu w formie określonej umową
8
Elementy umowy kredytowej
" strony umowy
" kwotę i walutę kredytu
" cel kredytu
" zasady i termin spłaty kredytu
" wysokość oprocentowania
" sposób zabezpieczenia kredytu
" zakres uprawnień banku
" termin i sposób postawienia do dyspozycji kwoty
kredytowej
" wysokość prowizji
" warunki zmiany i rozwiązania umowy
9
Spłata kredytu
Stałe raty Stałe raty
łączne kapitałowe
Część Malejąca Malejąca
odsetkowa
Część Rosnąca Stała
kapitałowa
10
Harmonogramy spłat kredytu
" Stała rata kapitałowa, kredyt dzielony przez
liczbę lat i z ka\
dego roku jest liczone
oprocentowanie od salda początkowego w
danym roku
" Stała rata łączna
a-wysokość raty (stałej płatności)
Kn  kwota zaciągniętego kredytu
i  oprocentowanie kredytu (zale\
ne od częstotliwości spłat)
n  liczba lat (lub rat, jeśli kredyt jest spłacany częściej ni\
raz na rok)
" Przykład - xls
11
Leasing
" Leasing - pochodzi od angielskiego słowa to lease,
co oznacza wynająć, wydzier\
awić. Jest to rodzaj
umowy cywilnoprawnej, na podstawie której jedna
strona (finansujący, leasingodawca) przekazuje
drugiej stronie (korzystającemu, leasingobiorcy)
prawo do korzystania lub korzystania i pobierania
po\
ytków z określonego dobra materialnego na
pewien uzgodniony w umowie leasingu okres, w
zamian za ustalone ratalne opłaty (raty leasingowe).
W polskim systemie prawa umowa leasingu jest
regulowana przez Kodeks cywilny.
12
Rodzaje leasingu  cz. 1
" * leasing bezpośredni (gdy producent zawiera umowę bezpośrednio z
u\
ytkownikiem)
" * leasing pośredni (w transakcji uczestniczą więcej ni\
dwie strony,
tzn. między producentem a u\
ytkownikiem występuje wyspecjalizowane
przedsiębiorstwo leasingowe).
" * Za u\
ytkowanie obiektu leasingobiorca płaci w określonych
terminach raty leasingowe składające sie z dwóch części: składnika
kapitałowego odzwierciedlającego wartość u\
ytkowanego obiektu
przypadającego na okres leasingu i składnika odsetkowego
stanowiącego wynagrodzenie dla leasingodawcy.
13
Rodzaje leasingu  cz. 2
" Leasing operacyjny, który polega na czasowym przekazaniu w u\
ytkowanie dobra inwestycyjnego.
Czas ten jest z reguły krótszy ni\
okres normatywnego zu\
ycia leasingowanej rzeczy. W praktyce,
umowy leasingu operacyjnego zawierają zapis o wykupie przez Korzystającego po jej zakończeniu,
za określoną z góry wartość końcową powiększoną o podatek VAT. Korzystający mo\
e mieć
zagwarantowane w Umowie Leasingu prawo sprzeda\
y na jego rzecz przedmiotu leasingu po
zakończeniu Umowy. Efektywny koszt finansowania poprzez ten rodzaj leasingu jest ni\
szy ni\

finansowanie ze środków własnych czy kredytu bankowego, między innymi ze względu na korzyści
podatkowe. W odró\
nieniu od kredytu bankowego, przy uwzględnieniu korzyści podatkowych, koszt
pozyskania kapitału przy leasingu jest ni\
szy, płatności leasingowe dopasowywane są do zało\
eń
bud\
etowych Korzystającego. W obecnym kształcie prawnym leasing operacyjny jest równie\

szczególnie atrakcyjny ze względu na preferencje podatkowe, które pozwalają korzystającemu
zaliczyć raty leasingowe w poczet kosztów uzyskania przychodu.
" Leasing finansowy (kapitałowy) polega na oddaniu rzeczy w u\
ytkowanie, w zamian za raty
leasingowe. Przedmiot leasingu jest własnością Finansującego, amortyzuje go Korzystający,
natomiast przeniesienie tytułu własności mo\
e być zagwarantowane w umowie. Firma zwiększa
więc wartość swojego majątku nie ponosząc dodatkowych kosztów po zakończeniu umowy, a
zwiększona forma amortyzacji pozwala regulować jej koszty i dochody.
" Leasing finansowy, podobnie jak operacyjny, charakteryzuje się tym, i\
zawiera klauzulę opcji na
sprzeda\
przedmiotu leasingu po zakończeniu okresu umowy. Oznacza to i\
Korzystający ma
prawo wykupu (przeniesienia własności) rzeczy oddanej mu w leasing. Leasing finansowy jest więc
14
zbli\
ony do kredytu lub po\
yczki. Przedmiotem "po\
yczki" jest tu środek trwały a nie gotówka.
Podmioty leasingu
" Leasingodawca (finansujący), to właściciel przedmiotu, który daje ten przedmiot
w odpłatne u\
ytkowanie drugiej osobie na okreslony czas i na określonych
warunkach. Najczęściej jest to wyspecjalizowana firma zajmująca się
świadczeniem usług leasingu.
" Leasingobiorca (korzystający), to osoba korzystająca z przedmiotu leasingu na
warunkach określonych w umowie. Najczęściej jest to przedsiębiorca, rzadziej ze
względu na niekorzystne przepisy podatkowe, osoba fizyczna. Wśród
przedsiębiorców przewa\
ają ci, którzy nie rozliczają się z fiskusem w formie
ryczałtu i karty podatkowej równie\
ze względu na niekorzystne przepisy
podatkowe.
" Poręczyciel, to podmiot występujący tylko czasami w transakcji leasingu. Jeśli
kondycja finansowa lub wiarygodność leasingobiorcy budzi zastrze\
enie
leasingodawcy, to do zawarcia umowy dochodzi wówczas, gdy leasingobiorca
przedstawi dodatkowe zabezpieczenie transakcji. Mo\
e to być poręczenie osoby
trzeciej lub zastaw na rzeczy, nale\
ącej do osoby trzeciej lub te\
hipoteka
ustanowiona na nieruchomości, której właścicielem jest osoba trzecia.
15
Franchising
" Franczyza (ang. franchising) to system sprzeda\
y towarów, usług lub
technologii, który jest oparty na ścisłej i ciągłej współpracy pomiędzy
prawnie i finansowo odrębnymi i niezale\
nymi przedsiębiorstwami -
franczyzodawcą (FD) i jego indywidualnymi franczyzobiorcami (FB).
" Istota systemu polega na tym, \
e FD nadaje swoim poszczególnym FB
prawo oraz nakłada na nich obowiązek prowadzenia działalności
zgodnie z jego koncepcją. W ramach umowy sporządzonej na piśmie
oraz w zamian za bezpośrednie lub pośrednie świadczenia finansowe
uprawnienie to upowa\
nia indywidualnego FB do korzystania z nazwy
handlowej FD, jego znaku towarowego lub usługowego, metod
prowadzenia działalności gospodarczej, wiedzy technicznej, systemów
postępowania i innych praw własności intelektualnej lub przemysłowej, a
tak\
e do korzystania ze stałej pomocy handlowej i technicznej FD.
" Przykładami firm działających w Polsce na zasadzie franczyzy są sieci
fast food takie jak McDonald's czy KFC, sieć cukierni Bliklego, sieć16
restauracji "Prohibicja".
Venture Capital
" Venture Capital - jest to średnio i długeterminowy kapitał inwestycyjny charakteryzujący
się du\
ym stopniem ryzyka ale mogący w przyszłości przynieść wysokie zyski. Jest to
forma finansowania innowacyjnych( a przez to obarczonych ryzykiem) projektów
inwestycyjnych
" W gospodarce powstaje wiele projektów, które mogą być zamienione w bardzo
opłacalne przedsięwzięcia, ale do ich realizacji potrzebne są środki finansowe.
Poniewa\
ludzie tworzący te projekty nie posiadają wystarczającej ilości kapitału muszą
sięgnąc po kapitał zewnętrzny. Banki nie są skore do po\
yczania w takich sytuacjach
pieniędzy, gdy\
realizacja projektów obarczona jest wysokim ryzykiem. Rozwiązaniem
stają się specjalne instytucje, które finansują projekty, a w zamian za to w razie du\
ego
sukcesu partycypują w du\
ej części w zyskach z tego przedsięwzięcia, bądz
np. stają
się współwłaścicielami firmy (mają 40% bądz
więcej kapitału własnego, lub posiadają
akcje uprzywilejowane firmy). Fundusze VC otrzymują wiele propozycji współpracy, ale
większość z nich jest zazwyczaj odrzucana. Wybierane są pomysły najlepsze. Du\
ą rolę
w dostępie do rynku VC odgrywają tak\
e wcześniej utrzymywane kontakty.
17
Granty
" Grant - to dotacja na określony cel (zwykle artystyczny lub
naukowy), którą przyznają twórcom rozmaite instytucje, firmy i
czasami osoby prywatne.
" Wiele instytucji, takich jak, np. Ministerstwo Nauki i
Informatyzacji, Komisja Europejska czy Fundacja Batorego
posiadają całe zło\
one systemy konkursowe przyznawania
grantów. Aby otrzymać grant trzeba zazwyczaj zło\
yć obszerny
projekt badań lub działalności artystycznej oraz wypełnić
dziesiątki rozmaitych druków. Projekty te są oceniane przez
grupy ekspertów, które (przynajmniej teoretycznie) wybierają
najciekawsze z nich do realizacji proponując określony sposób
ich finansowania. Sposób ten jest zwykle opisany w
szczegółowej umowie.
18
Sponsoring
" Sponsoring jest jedną z najszybciej rozwijających się form promocji. Jego istotą są skojarzenia,
dzięki którym pozytywny obraz sponsorowanego przenosi się na sponsora. Znak sponsora
towarzyszy imprezom lub działaniu sponsorowanych instytucji. W przypadku produktów, których
reklama jest ograniczona przepisami prawnymi (np. wyroby tytoniowe, alkoholowe), sponsoring jest
często jedyną mo\
liwością promocji masowej. Wa\
nym argumentem przemawiającym za
stosowaniem sponsoringu jest równie\
zwiększające się zainteresowanie masową rozrywką oraz
wzrost świadomości społecznej.
" W sponsoringu występują zawsze dwie strony:
" * sponsor  jest nim najczęściej firma lub osoba prywatna zainteresowana promowaniem siebie
lub swoich produktów i ponosząca z tego tytułu określone koszty;
" * sponsorowany  jest nim osoba lub instytucja, która korzysta ze świadczenia.
" Z punktu widzenia przedmiotu najczęściej wyró\
nia się następujące obszary sponsoringu:
" * sport - imprezy, dru\
yny lub indywidualni sportowcy;
" * kultura i sztuka  instytucje kulturalne: teatry, muzea, imprezy, wystawy, festiwale, twórcy i
artyści;
" * ekologia  ochrona przyrody i środowiska naturalnego, utrzymanie ginących gatunków zwierząt
w ZOO;
" * sfera społeczna  wspieranie placówek, np. domy dziecka, domy opieki społecznej, akcje
charytatywne np. do\
ywianie dzieci;
" * ochrona zdrowia  szpitale, przychodnie, akcje związane z badaniami profilaktycznymi, 19
Fundusze hedgingowe
" Są to fundusze inwestujące praktycznie we wszystkie mo\
liwe aktywa, co odró\
nia je od
klasycznych funduszy inwestycyjnych. Nazwa fundusze hedgingowe wią\
e się z pierwszymi
tego typu instytucjami, gdy w celu poprawy wyników zarządzający dokonywali tzw. transakcji
zabezpieczających (ang. hedging). W tej chwili zabezpieczanie portfela stanowi tylko jedną z
technik, sama zaś nazwa ma wyłącznie historyczne korzenie.
" Fundusze hedgingowe, dzięki specyfice procesu inwestycyjnego mogą osiągać zyski
niezale\
nie od sytuacji na rynkach kapitałowych. Mogą one zajmować zarówno pozycje
długie i czerpać zyski ze wzrostu rynków, jak i pozycje krótkie, przynoszące zyski wtedy, gdy
rynki spadają. Znakomita większość funduszy hedgingowych, nawet tych, które de facto są
funduszami niemieckimi, brytyjskimi czy amerykańskimi, jest rejestrowana w jurysdykcjach o
sprzyjających uregulowaniach prawnych, które stały się centrami dla tego sektora.
" Strategie funduszy hedgingowych opierają się na:
" * transakcjach arbitra\
owych,
" * transakcjach na rynkach terminowych,
" * fuzjach i przejęciach,
" * inwestycjach w trudne długi,
" * inwestycjach na podstawie globalnych tendencji makroekonomicznych,
20
" * inwestycjach w wyrafinowane instrumenty pochodne,
" * inwestycjach na rynkach surowców.
Dotacja na rozpoczęcie działalności
" Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy przewiduje mo\
liwość udzielenia dotacji
osobom bezrobotnym, które chcą rozpocząć działalność gospodarczą. Za osobę bezrobotną
uznaje się osobę, która między innymi:
" nie jest zatrudniona, tzn. nie wykonuje pracy na podstawie stosunku pracy, stosunku słu\
bowego
oraz umowy o pracę nakładczą,
" nie wykonuje innej pracy zarobkowej, tzn. nie wykonuje pracy na podstawie umowy agencyjnej,
umowy zlecenia, umowy o dzieło albo w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej
lub spółdzielni kółek rolniczych,
" jest zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy lub w połowie
wymiaru czasu pracy w przypadku osoby niepełnosprawnej, której stan zdrowia pozwala na
podjęcie zatrudnienia,
" nie uczy się w szkole w systemie stacjonarnym (dzienne),
" ukończyła 18 lat,
" nie ukończyła 60 lat - kobieta, a mę\
czyzna 65 lat,
" nie nabyła prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty
socjalnej,
" Wysokość dotacji nie mo\
e przekroczyć 500 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Jego wysokość
jest przyjmowana na dzień zawarcia umowy przyznania dotacji przez urząd pracy. Aby otrzymać
tego rodzaju pomoc trzeba przedstawić biznes plan i udowodnić, \
e planowane przedsięwzięcie ma
szansę powodzenia. Pieniądze na ten cel pochodzą ze środków Funduszu Pracy i są przyznawane
21
przez starostę.
Anioły biznesu
" Anioły biznesu (business angels) to prywatni inwestorzy, którzy dysponując odpowiednim
doświadczeniem oraz kapitałem, wspierają wybrane małe i średnie przedsiębiorstwa, głównie w
początkowej fazie ich działalności. Przekazują im zarówno swoją wiedzę, doświadczenie i
technologie, jak i środki finansowe. Mają oni skłonność do inwestowania w tych obszarach, w które
inni obawiają się wkraczać, a oczekują w zamian za swoją pomoc udziałów w przedsięwzięciu, oraz
mo\
liwości wpływania na strategiczne decyzje firmy, w którą inwestują. Niektórzy z nich działają
jednak na zasadach non-profit.
" Europejska Sieć Aniołów Biznesu (EBAN) pośredniczy w nawiązywaniu kontaktów pomiędzy MSP
oraz inwestorami. Szacuje się, \
e obecnie w sieci Business Angels działa ok. 125 tys. aktywnych
inwestorów. Krajowe i regionalne sieci Business Angels, działające w partnerstwie z bankami i
innymi instytucjami, są zazwyczaj współfinansowane przez rząd.
" Z usług aniołów biznesu skorzystać mo\
e ka\
dy, kto ma jakiś pomysł na biznes i potrafi przekonać
do niego inwestora. Musi on bowiem w krótkim czasie udowodnić, \
e projekt ma szansę rozwoju i
przyniesie satysfakcjonujące zyski.
" Inwestorzy zainteresowani są zwykle przedsięwzięciami wymagającymi kapitału w wysokości od 50
000 do 500 000 zł. Inwestycje poni\
ej 50 000 zł nie byłyby racjonalne ekonomicznie. W
uzasadnionych i incydentalnych przypadkach "anioły" skłonni są wydać więcej ni\
500 000 zł, ale na
pewno nie więcej ni\
1 000 000 zł. To byłoby za du\
e ryzyko. Ze statystyk wynika bowiem, \
e 40%
22
tego typu przedsięwzięć upada w pierwszym etapie jego rozwoju.
Informacje w Internecie
y
ródło
finansowania Informacje
Kredyt http://www.kredytland.pl/index.php?op=2&go=5
Leasing http://www.leasing.pl/
Franchising http://www.franchising.info.pl/
http://www.nvca.org/
Venture capital www.parp.gov.pl/publikacja05.php
Sponsoring http://www.sponsoring.pl/
Obligacje http://www.obligacjeskarbowe.pl/
Fundusz mikro www.inicjatywamikro.pl
Anioły biznesu http://www.polban.pl/
Granty http://www.granty.pl/
23
Razem damy rade!
24