Interpretacja punktów normy ISO 9001











Normalizacja Interpretacja normy ISO
9001:2000









TEMATY:ZARZĄDZANIE
PROJEKTAMIZARZĄDZANIE PRZEZ JAKOŚĆISO 9000,
ISO 14000, PN 18000






Zupełnie od nowa przygotowaliśmy dla Państwa interpretację
punktów normy. Poprzednia wersja jest dostępna pod linkiem stara
interpretacja.
Norma ISO 9001:2000 opisuje system
zarządzania jakością. Została zatwierdzona 15 grudnia 2000 roku. Składa
się ona z ośmiu rozdziałów. Poniżej prezentujemy strukturę
normy:
0
Wprowadzenie0.1 Postanowienia ogólne0.2 Podejście
procesowe0.3 Związek z ISO 90040.4 Zgodność z innymi systemami
zarządzania
1 Zakres
normy1.1 Postanowienia ogólne1.2 Stosowanie
2 Normy
powołane
3 Terminy i
definicje
4 System
zarządzania jakością4.1 Wymagania ogólne4.2 Wymagania w
zakresie dokumentacji
5
Odpowiedzialność kierownictwa5.1 Zaangażowanie
kierownictwa5.2 Orientacja na klienta5.3 Polityka jakości5.4
Planowanie5.5 Odpowiedzialność, uprawnienia i komunikacja5.6
Przegląd wykonywany przez kierownictwo
6 Zarządzanie
zasobami6.1 Zapewnienie zasobów6.2 Zasoby ludzkie6.3
Infrastruktura6.4 Środowisko pracy
7 Realizacja
wyrobu7.1 Planowanie realizacji wyrobu7.2 Procesy związane
z klientem7.3 Projektowanie i prace rozwojowe7.4 Zakupy7.5
Operacje produkcyjne i rozwojowe7.6 Nadzorowanie wyposażenia do
pomiarów i monitorowania
8 Pomiary,
analiza i doskonalenie8.1 Postanowienia ogólne8.2
Monitorowanie i pomiary8.3 Nadzorowanie wyrobu niezgodnego z
wymaganiami8.4 Analiza danych8.5 Doskonalenie
0. Wprowadzenie. Ta wersja normy ma
zupełnie inną strukturę w stosunku do poprzednich edycji. Wynika ona z
podejścia procesowego po raz pierwszy zastosowanego w tej normie.
Zmienia to diametralnie podejście do systemów jakości przenosząc punkt
ciężkości ze "starania się" na zarządzanie. Podejście procesowe opiera się
o Pętlę Deminga: Zaplanuj - Wykonaj - Sprawdź - Popraw (PDCA). Norma ISO
9001 została tak zaprojektowana, aby stanowiła spójną parę z normą ISO
9004, która uzupełnia system o elementy nie wymagane dla uzyskania
certyfikatu, jednakże niezbędne dla doskonalenia systemu. Norma jest także
zgodna w strukturze i wymaganiach z normą zarządzania środowiskowego - ISO
14001:1996. Poniższy rysunek przedstawia podejście procesowe stosowane w
normie ISO 9001:2000.

1. Zakres normy. Norma ma zastosowanie w
organizacjach, które chcą wykazać, że są zdolne w sposób ciągły dostarczać
wyroby spełniające wymagania klienta oraz przepisy prawne, a także chcą
zwiększyć zadowolenie klienta przez skuteczne wdrożenie systemu
zawierającego procesy stałego doskonalenia systemu. Jeżeli któryś z
elementów normy nie może zostać zastosowany ze względu na charakter
organizacji i dostarczanego przez nią produktu, to można go wyłączyć.
Wyłączenia są ograniczone wyłącznie do wymagań z rozdziału 7.
2. Normy powołane. Powołano normę ISO
9000:2000 Systemy zarządzania jakością - Podstawy i słownictwo
3. Terminy i definicje. W normie zastosowano
nowe słownictwo dotyczące łańcucha dostaw. Obecnie układ ten wygląda
następująco:
dostawca --> organizacja --> klient

Poprzednio układ ten był inny: poddostawca --> dostawca
--> klient.Dostawca - firma dostarczająca materiały i
surowceOrganizacja - firma, która wdraża system zarządzania
jakościąKlient - ten, któremu organizacja sprzedaje.
4. System zarządzania jakością. Norma
wymienia działania, jakie muszą zostać podjęte dla prawidłowego wdrożenia
systemu zarządzania jakością. W pierwszej kolejności należy zidentyfikować
procesy niezbędne dla systemu zarządzania jakością. Mogą to być procesy
produkcyjne, usługowe, logistyczne, sprzedaży, itp. Następnie powinna
zostać określona ich kolejność oraz wzajemne zależności. Wiadomo bowiem,
że poszczególne procesy się przenikają - jedne wynikają z drugich,
dostarczają sobie nawzajem informacji i produktów. Wyjścia z jednych
procesów są wejściami dla drugich. Dalszym krokiem jest określenie
kryteriów i metod oceny, które zapewnią skuteczne prowadzenie i
nadzorowanie procesów. W celu monitorowania procesów konieczne jest
również zapewnienie dostępności odpowiednich zasobów i informacji. Na
koniec powinien zostać uruchomiony proces ciągłego doskonalenia, aby
zapewnić stałe spełnianie wymagań klientów.Punkt ten zawiera także
wymagania dotyczące dokumentacji. Utrzymana została dotychczasowa
struktura dokumentów: polityka jakości wraz z celami jakości, księga
jakości, procedury i instrukcje oraz zapisy. Zakres dokumentacji systemu
zależy od wielu czynników, w tym wielkości i rodzaju organizacji, stopnia
złożoności procesów oraz powiązań między nimi, kompetencji personelu.
Dokumentacja może być sporządzona w dowolnej formie i na dowolnym
nośniku.Księga jakości powinna zawierać informacje o zakresie systemu
i ewentualnych wyłączeniach, odwołania do procedur, opis wzajemnych
zależności między procesami objętymi systemem.Dokumentacja powinna być
nadzorowana, a więc dokumenty powinny być zatwierdzane przed wydaniem lub
nowelizacją, zmiany i status winny być identyfikowane, a aktualna wersja
dokumentacji dostępna w miejscach stosowania. Dokumenty mają być czytelne,
łatwe do zidentyfikowania i odnalezienia. Zewnętrzne dokumenty mają być
odpowiednio oznaczane i nadzorowane. Nieaktualne dokumenty muszą być
wycofywane i zabezpieczane przed niezamierzonym wykorzystaniem.
5. Odpowiedzialność
kierownictwa. Nowa norma wymaga większego niż dotychczas
zaangażowania kierownictwa. Powinno ono dawać świadectwo swojego
zaangażowania we wdrożenie i ciągłe doskonalenie systemu. Sposobami
dawania tego świadectwa są: ustanowienie polityki i celów jakości,
przeprowadzanie przeglądów, zapewnienie dostępności niezbędnych zasobów i
uświadamianie pracownikom ważności spełnienia wymagań klienta oraz
przepisów prawnych. Nadrzędnym celem jest osiągnięcie zadowolenia klienta.
W tym celu powinny być określane i spełniane wymagania klienta.W
polityce jakości kierownictwo opisuje sposoby realizacji celów firmy pod
kątem jakości. Polityka powinna zawierać zobowiązanie do spełnienia
wymagań i ciągłego podwyższania skuteczności systemu. Powinna także
zapewnić ramy dla tworzenia i przeglądów celów jakości. Polityka musi być
rozpowszechniona i zrozumiana w całej organizacji. Oznacza to, że każdy
pracownik powinien znać politykę. Nie chodzi jednak o to, aby znał ją na
pamięć, ale wiedział jak realizuje ją na swoim stanowisku pracy. Polityka
musi być przeglądana dla zapewnienia, że jest aktualna i
właściwa.Zarząd firmy powinien spośród siebie wyznaczyć pełnomocnika
ds. jakości. Jest to przedstawiciel kierownictwa, który oprócz swoich
dotychczasowych obowiązków, otrzyma uprawnienia do ustanowienia, wdrożenia
i utrzymywania systemu zarządzania jakością. Jego rolą jest
upowszechnianie świadomości wymagań klienta w organizacji oraz
przedstawianie kierownictwu sprawozdań z działania i doskonalenia systemu
jakości.Jednym z dowodów zaanagażowania kierownictwa w system jakości
jest przeprowadzanie regularnych przeglądów systemu. W ich trakcie
dokonuje się oceny możliwości doskonalenia oraz potrzeb zmian w systemie
(łącznie z dokumentacją). Danymi wejściowymi do przeglądu są wyniki
auditów, informacje od klientów, analizy przebiegu procesów, stan działań
korygujących i zapobiegawczych oraz działań wynikłych z poprzednich
przeglądów, zalecenia dotyczące doskonalenia. Dane wyjściowe to decyzje i
działania dotyczące podwyższania skuteczności systemu, doskonalenia
produktów oraz przydziału niezbędnych zasobów.
6. Zarządzanie zasobami.
Organizacja powinna zapewnić niezbędne zasoby dla wdrożenia i utrzymania
systemu jakości oraz stałego jego doskonalenia, a także osiągania
zadowolenia klienta drogą spełnienia jego wymagań. Norma wyróżnia trzy
rodzaje zasobów: ludzi, infrastrukturę oraz środowisko
pracy.Pracownicy powinni posiadać odpowiednie kompetencje wynikające z
wykształcenia, wyszkolenia, umiejętności i doświadczeń. W odniesieniu do
stanowisk pracy mających wpływ na jakość (de facto każde stanowisko ma
wpływ na jakość) powinny zostać określone niezbędne kompetencje, które
posiadać muszą pracownicy na nich zatrudnieni. Aby to spełnić powinny być
prowadzone odpowiednie szkolenia. Skuteczność szkoleń powinna być
oceniana. Organizacja powinna zapewnić, że pracownicy są świadomi ich roli
w realizacji celów jakości.Infrastruktura to budynki, miejsca pracy,
urządzenia, wyposażenie do realizacji procesów (w tym niematerialne),
usługi wspomagające (np. transport). Organizacja powinna utrzymywać
infrastrukturę, która jest niezbędna do osiągnięcia zgodności z
wymaganiami dotyczącymi wyrobu.Środowisko pracy zostało potraktowane
bardzo ogólnie. Chodzi o to, aby określić jakie elementy tego środowiska
mają wpływ na zgodność wyrobu i zarządzać nimi w taki sposób, aby tą
zgodność otrzymać.
7. Realizacja
wyrobu. 



09
marca 2001
08:06