STRATEGIE ROZWOJU I KONKURENCJI
PRZEDSI
BIORSTW
I. Ewolucja pojęcia strategii
Plan strategiczny ucieleśnia strategię danej organizacji i rozwija się wokół niej.
Planowanie strategiczne jest to proces opracowania tej strategii i w miarÄ™ potrzeby jej
aktualizowania.1
1. Strategia jako plan generalny
Koncepcja strategii wywodzi się ze starożytności. Wyraz ten pochodzi z greckiego
strategia, co oznacza sztukę dowodzenia. Skuteczni greccy dowódcy wojskowi musieli
dowodzić armią, zdobywać i utrzymywać terytorium, bronić miasta przed inwazją,
niszczyć nieprzyjaciół, itd. Każdy z tych celów wymagał innego wykorzystania zasobów.
Strategię wojenną można, więc zdefiniować jako układ konkretnych działań
podejmowanych wobec wroga.
Grecy wiedzieli, że strategia to coś więcej niż tylko prowadzenie bitew. Skuteczni
wodzowie musieli ustalać odpowiednie linie zaopatrzenia, decydować, kiedy walczyć, a
kiedy nie, kierować stosunkami występującymi między armią a obywatelami, politykami i
dyplomatami. Tak, więc skuteczni dowódcy musieli nie tylko planować, ale także działać.
Już zatem u starożytnych Greków koncepcja strategii obejmowała czynnik planowania i
czynnik podejmowania decyzji, czyli działania2. A
Ä…cznie te dwa czynniki stanowiÄ…
podstawÄ™  generalnego planu strategicznego.
W latach dwudziestych firma Sears, Roebuck & Co. była olbrzymim domem
sprzedaży wysyłkowej, której prezes, gen Robert E. Wood, rozumiał znaczenie strategii.
Wood zauważył, że rosnąca popularność samochodów umożliwi coraz większej liczbie ich
posiadaczy dojeżdżanie do miast. Rozumował, że ludność nie zmuszona do pozostawiana
na wsi zrezygnuje z katalogów sprzedaży wysyłkowej na rzecz zakupów w sklepach
detalicznych. Przytępiono, zatem do realizacji długookresowej strategii przekształcenia
firmy z domu sprzedaży wysyłkowej w sieć sklepów handlu detalicznego. Według Wooda
firma początkowo  popełniła wszystkie możliwe błędy , ale jej starannie opracowane
plany z czasem przyniosły ogromne sukcesy. Generał pisał:  Prowadzenie interesów pod
jednym względem przypomina prowadzenie wojny. Jeżeli ogólna strategia jest poprawna,
to można popełnić dowolnie wiele błędów taktycznych, a przedsięwzięcie i tak będzie
skuteczne .3
2. Proces zarzÄ…dzania strategicznego
1
James A.F. Stoner  Kierowanie , PWE, 1992
2
D.Gilbert, E.Hartman, J.Mauriel, E.Freeman  A logic for Strategy , Ballinger Press, Boston 1988
3
A.D. Chandler Jr.  Strategy and Structure: Chapters in the History of the American Industrial Enterprise , MIT
Press, Cambridge Mass., 1962, str.325
Zarządzanie strategiczne umożliwia menadżerom systematyczne podejmowanie
otoczenia, w którym ich organizacja funkcjonuje, a następnie podejmowanie działań. W
ogólnych kategoriach w grę wchodzą dwie fazy: planowania strategicznego i wdrażania
strategii.
1 Planowanie strategiczne jest terminem, którym zazwyczaj obejmujemy
działania poznawcze, a więc zarówno ustalanie celów, jak i formułowanie strategii,
http://notatek.pl/strategie-rozwoju-i-konkurencji-przedsiebiorstw?notatka
wyróżnione przez Hofera i Schendla.
2 Wdrażanie strategii jest terminem, którym zazwyczaj obejmujemy działania
wynikajÄ…ce z planowania strategicznego. Ta faza obejmuje wymienione przez Hofera i
Schendla etapy administrowania i kontroli strategicznej.1
II. Strategiczna konkurencja
Myślenie strategiczne uważane jest za niezbędny element skutecznego rozwoju
organizacji, gdyż wprowadza do niego planowość i racjonalność. Wzrost bez strategii
przypomina grę hazardową o wysokim stopniu ryzyka i niepewności. Należy jednak
pamiętać, że nie istnieje jedna, uniwersalna strategia, którą można zastosować w każdej
sytuacji.
W literaturze przedmiotu pojawiło się wiele różnych definicji strategii; M. Marchesnay w
książce  Zarządzanie strategiczne podał ponad trzydzieści. H. Mintzberg sformułował
definicję (tzw. 5P), według której o strategii można mówić, jeżeli organizacje:
żð zmierzajÄ… do okreÅ›lonych celów (Plan),
żð dziaÅ‚ajÄ… w wrogim, turbulentnym otoczeniu (Ploy),
żð dążą do utrwalenia odpowiednich wzorców i standardów (Pattern),
żð starajÄ… siÄ™ zająć okreÅ›lone miejsce w otoczeniu (Position),
żð próbujÄ… przewidzieć, co może siÄ™ zdarzyć w ich otoczeniu (Perspective).
W wielu publikacjach cytowana jest definicja Helmutha von Moltkego, który
strategią nazwał  pierwotne myśli przewodnie, kształtowane odpowiednio do stale
zmieniających się okoliczności . Mimo upływu lat interpretacja ta nie straciła na
aktualności. Jest on zgodna ze współczesnym podejściem do zarządzania, w którym
szczególną uwagę zwraca się na specyfikę i niepowtarzalność każdego przedsiębiorstwa.
 Myśli przewodnie to przecież nic innego, jak wizja biznesu, jaką ma każdy
przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą.
Strategie wiążą ze sobą trzy klasy zmiennych (E-V-R congruence). Klasy te są
następujące:
żð okazje, zagrożenia i ograniczenia nakÅ‚adane przez otoczenie (E  environment),
żð zasoby i umiejÄ™tnoÅ›ci (R  resource),
żð uznawane wartoÅ›ci i przekonania (V  values)4.
1
4
Józef Machaczka  Zarządzanie rozwojem organizacji , PWN, Warszawa-Kraków 1998