Jakie czynniki zwiększają ryzyko samobójstwa?
Wyodrębniono osiem czynników, których występowanie zwiększa prawdopodobieństwo próby
samobójczej. Ryzyko jest tym większe, im więcej z nich występuje jednocześnie. Są to:
- cechy osobowości
- obcią\
enia rodzinne
- wcześniejsze zachowania samobójcze
- stresujące wydarzenia
- czynniki społeczne i kulturowe
- zaburzenia psychiczne
- zachowanie
- kontakt z zamachem samobójczym innej osoby
1. Cechy osobowości
Niektóre cechy charakteru mogą, w połączeniu np. z depresją, znacznie zwiększać ryzyko popełnienia
samobójstwa, chocia\
jako takie nie są zagra\
ające. Są to: wycofanie, perfekcjonizm, słaba kontrola
emocji, agresja, brak zaufania, bezwzględność i poczucie beznadziejności.
2. Obcią\
enia rodzinne
Wszelkie istotne problemy z dzieciństwa znacznie zwiększają zagro\
enie samobójstwem. Ryzyko
zwiększają zarówno wydarzenia prowadzące do rozpadu rodziny poprzez śmierć rodzica, rozwód, czy
związanie się z nowym partnerem, jak i te związane z jej wadliwym funkcjonowaniem (brak
zainteresowania dziećmi, przemoc i napastowanie seksualne). Nie bez znaczenia są tak\
e
występowanie w rodzinie chorób psychicznych, czy te\
samobójstwa wśród bliskich.
3. Wcześniejsze zachowania samobójcze
Jakkolwiek nie mo\
na stwierdzić, aby ka\
da osoba, która prze\
yła zamach samobójczy próbowała
tego z powtórnie, jednak ryzyko jest powa\
ne.
4. Stresujące wydarzenia
Wydarzenia budzące negatywne emocje, takie jak poczucie odrzucenia, odrzucenia, złość, wstyd, chęć
zemsty i odegrania się (nawet poprzez przemoc) mogą zwiększać ryzyko samobójstwa.
5. Czynniki społeczne i kulturowe
Co prawda nie wyjaśniają one wprost okoliczności samobójstwa, jednak stwierdzono znaczący
związek między ich występowaniem, a liczbą zamachów samobójczych. Są to:
- wzrost przemocy przy jednoczesnym spadku zainteresowania ludz
mi
- rozpad mał\
eństw, powtórne mał\
eństwa i zmiany w strukturze rodziny
- niepewność, poprzez zmiany w zatrudnieniu i dostępie do edukacji
- zmiana ról społecznych mę\
czyzn i kobiet
- powstawanie coraz większych społeczności przy jednoczesnym osłabianiu więzi między ludz
mi.
6. Zaburzenia psychiczne
Wiele zaburzeń psychicznych mo\
e zwiększyć ryzyko samobójstwa. Są to m.in. depresja, stan
maniakalno-depresyjny, zaburzenia zachowania i schizofrenia. Osoby planujące samobójstwo
zazwyczaj nie rozpoznają swojego stanu emocjonalnego.
7. Zachowanie
Następujące elementy zachowania mogą świadczyć o zwiększonym ryzyku zamachem samobójczym:
- stosowanie alkoholu, narkotyków i innych środków chemicznych
- pisanie listów samobójczych, wybieranie dla siebie sposobu śmierci
- zmiany w codziennym zachowaniu
- zachowanie wskazujące na odczuwanie odrzucenia, upokorzenia, beznadziejności i izolacji
- zachowanie impulsywne i inne zaburzenia zachowania włączając w to agresywność, złość i wrogość.
8. Kontakt z zamachem samobójczym innej osoby
Kategoria ta jest dość obszerna. Uwzględnia zarówno osoby, które znalazły ofiarę samobójstwa i
zostały włączone w sprawę przez policję, jak i te, które miały styczność z samobójcą w obrębie
własnej rodziny, grupy przyjaciół, uczniów lub znajomych. Ryzyko obejmuje tak\
e sympatyków
gwiazd show-businessu, które popełniły samobójstwo, czy wręcz wszystkich, którzy dowiedzieli się o
czyjejś śmierci samobójczej z mediów.
Maciej Tryburcy (psycholog)
y
ródło: http://samobojcy.com/ (5 listopada 2008)