Archiwum Gazety Wyborczej; Dlaczego nikt ich nie ściga?












WYSZUKIWANIE:
PROSTE
ZŁOŻONE
ZSZYWKA
?







informacja o czasie
dostępu


Gazeta Wyborcza
nr 122, wydanie waw (Warszawa) z
dnia 2000/05/26, dział
ŚWIAT, str. 13
WOJCIECH JAGIELSKI, URUS-MARTAN
Jak Rosjanie walczą w Czeczenii z
terrorystami
Dlaczego nikt ich nie ściga?
Najwięksi na Kaukazie handlarze niewolników i wielu przywódców
fanatyków religijnych (bo nierzadko łączyli oba zajęcia) pogolili brody,
zamienili mundury na swetry i spokojnie żyją pod okiem rosyjskich żołnierzy w
kontrolowanej przez Kreml części Czeczenii
Bracia Achmadowowie, którzy przez siedem miesięcy przetrzymywali dwie Polki
porwane w sierpniu 1999 r. w Dagestanie, wrócili do domu. Co najmniej tuzin
mieszkańców Urus-Martanu zapewnił mnie, że widział gładko ogolonych Achmadowów
rozjeżdżających się samochodami po rodzinnym miasteczku.
Ludzie związani z czeczeńskimi służbami specjalnymi twierdzą, że wolność dla
Achmadowów była ceną za uwolnienie Polek. - Achmadowowie otrzymali od nas
propozycję nie do odrzucenia - opowiada Czeczen
uczestniczący w operacji uwalniania Polek. - Daliśmy im do wyboru: albo uwolnią
zakładniczki za tymczasową przynajmniej bezkarność, albo zostaną wystrzelani
przez naszych ludzi. Czeczen mówi, że dla jego
przełożonych kwestia uwolnienia Polek była priorytetowa: - Za wszelką cenę
chcieliśmy uwolnić obywatelki kraju, który, jak nam się wydaje, jak żaden inny
rozumie i współczuje naszemu losowi. Uwolnione przez Czeczenów Polki zostały przekazane Rosjanom.
Po uwolnieniu Polek Achmadowowie rozpuścili bandę, a pozostałych niewolników
albo przekazali Rosjanom, albo oddali w dzierżawę innym handlarzom żywym
towarem. W ten sposób w ręce Baudiego Bakujewa trafił m.in. porwany w
październiku francuski fotoreporter Brice Latieaux. Bakujew wciąż więzi też
ponoć uprowadzonego ponad rok temu rosyjskiego generała Giennadija Szpiguna.
Przedstawiciele czeczeńskich służb bezpieczeństwa są przekonani, że Szpigun
żyje. Bakujew jest ostatnim z wielkich handlarzy niewolników na Kaukazie, który
wciąż przetrzymuje jeńców. - W pierwszej wojnie Baudin walczył dzielnie z
Rosjanami. Po wojnie jak wielu innych komendantów zszedł na złą drogę i zajął
się handlem żywym towarem - opowiada Mohhamed Mohhamadow, zastępca prokuratora
generalnego Czeczenii, który między wojnami
walczył z bandami porywaczy ludzi. - Czas pokoju dla wielu partyzantów okazał
się trudniejszy od wojny. Dziś Bakujew trzyma niewolników jako gwarancję
bezpieczeństwa i swobody dla siebie.
Według Mohhamadowa i innych członków czeczeńskich władz Rosjanie, wycofując
się z Czeczenii w 1996r., specjalnie stworzyli
warunki do rozkwitu handlu żywym towarem, by skompromitować czeczeński ruch
niepodległościowy.
- Uczyli nas tego, płacąc okup za jeńców, a nawet ciała - mówi Mohhamadow,
przyznając, że wielu komendantom nie starczyło godności, by odeprzeć pokusę
łatwego zarobku. - Próbowaliśmy walczyć z tą plagą, ale ze strony Kremla nie
mogliśmy doprosić się pomocy. Moskiewscy oligarchowie, płacąc miliony dolarów
okupu, nakręcali koniunkturę, a Rosja nie pozwalała nam nawet przesłuchiwać
uwalnianych zakładników. Nie odpowiedziała na naszą prośbę o materiały Interpolu
dotyczące Chattaba.
Chattab, najsłynniejszy z arabskich ochotników walczących po stronie Czeczenów, stał się uosobieniem fanatyzmu religijnego na
Kaukazie. W Czeczenii bastionem muzułmańskiego
fanatyzmu i głównym rynkiem niewolników było rodzinne miasteczko Achmadowów
Urus-Martan, zarazem twierdza opozycji politycznej przeciwko kolejnym władzom w
Groznym. Kiedy w czeczeńskiej stolicy zapanował generał Dżochar Dudajew, leżący
na równinie Urus-Martan wystąpił przeciwko niemu i wspierającym go góralom,
którzy, prąc do władzy, zakłócili dotychczasowy porządek rzeczy i zagrozili
gospodarczym interesom elity Urus-Martanu. Na czele rebeliantów stanął wtedy b.
burmistrz Groznego Besłan Gantamirow, który już latem 1993 wydał wojnę
Dudajewowi, a jesienią ł94 nieudanie szturmował Grozny. Po klęsce przyłączył się
do nacierających na Czeczenię rosyjskich pułków i
wszedł w skład rządu kolaboracyjnego. Po wojnie, gdy prezydentem został Asłan
Maschadow, Urus-Martan stał się twierdzą wrogich mu fundamentalistów. Mieszkańcy
miasteczka twierdzą zresztą, że wielu mudżahedinów w przeszłości należało do
milicji Gantamirowa. A gdy Rosja znów najechała Czeczenię, wypuszczony przez Kreml z więzienia
Gantamirow (trafił tam za złodziejstwo) znów stanął na czele prorosyjskich
milicji. Najpewniej właśnie dzięki niemu i niechęci wobec grozneńskich władz,
Urus-Martan nie ucierpiał w czasie wojny. Miejscowi mudżahedini, w czasie pokoju
wyróżniający się doskonałym uzbrojeniem i wojowniczą retoryką, nie stawili
Rosjanom oporu. Poddali miasto po krótkiej bitwie i pierzchli w góry. Dziś wielu
wraca cichcem do domu, a po wizytach u miejscowych golibrodów zapisują się do
milicji Gantamirowa. Rosjanie ich - tak jak braci Achmadowów - tolerują.
- Mamy wiele dowodów obciążających komendantów polowych, którzy parali się
handlem żywym towarem i terroryzmem. Nie twierdzimy, że wszyscy byliśmy bez
skazy. Chcemy ukarać winnych i oczyścić nasze imię w oczach świata - mówi
czeczeński prokurator. - Chcemy przy współpracy z Rosjanami ujawnić zbrodnie,
ukarać prawdziwych przestępców i ich sponsorów. Kreml twierdzi, że walczy na
Kaukazie z terroryzmem. Gdyby tak było, z radością byśmy pomogli. Ale czy kto
słyszał, by przeciwko terrorystom posyłać samoloty i ciężką artylerię? Przecież
Sankt Petersburg nazywają rosyjską stolicą zbrodni. Czy komukolwiek przyszło do
głowy, by zrównać to miasto z ziemią?
WOJCIECH JAGIELSKI, URUS-MARTAN






(szukano: Czeczenia)
© Archiwum GW, wersja 1998 (1) Uwagi
dotyczące Archiwum GW: [e-mail]