Bakterie (łac. Bacteriae, od gr. bakterion  "pałeczka")  grupa
mikroorganizmów, stanowiących osobne królestwo. Są to
jednokomórkowce lub zespoły komórek o budowie prokariotycznej.
Badaniem bakterii zajmuje się bakteriologia, gałąz
mikrobiologii.
Cechą charakterystyczną budowy komórek bakteryjnych jest brak
otoczonych błoną organelli, takich jak jądro komórkowe czy
mitochondrium, które występują u wszystkich innych organizmów żywych
 grzybów, roślin, protistów i zwierząt. Wielkość bakterii wynosi od 0,2 do
kilkudziesięciu mikrometrów (źm). Mogą mieć różne kształty, np. kulisty,
pałeczkowaty lub spiralny. Niektóre bakterie potrafią łączyć się ze sobą,
tworzÄ…c luz
ne, charakterystyczne układy przestrzenne (np. pakietowce,
paciorkowce, trychomy).
Bakterie występują we wszystkich biotopach. Można je spotkać w glebie,
w innych organizmach i w wodzie, na lodowcach Antarktydy i wokół
oceanicznych kominów hydrotermalnych. Występują także na terenach
radioaktywnych, co udowodnił eksperyment, w czasie którego bakterie
poddawano działaniu promieniowania jonizującego[1]. W jednym gramie
gleby można znalez
ć nawet 40 milionów komórek tych organizmów, a
około milion w mililitrze wody słodkiej. Na Ziemi jest w przybliżeniu pięć
kwintylionów (5x1030) bakterii, które stanowią znaczną część biomasy
planety[2].

Bakterie zostały po raz
pierwszy zauważone w 1686
roku przez przyrodnika i
przedsiębiorcę Antoniego van
Leeuwenhoeka, który
obserwował je używając
własnoręcznie wykonanego,
jednoobiektywowego
mikroskopu[4].

Nazwa "bakterie" została
wprowadzona znacznie póz
niej,
bo w 1838 r., od greckiego
słowa bakt
rion (²Ä…ºÄ·ÁÄ…ż½ 
"pałeczka") przez Christiana
Gottfrieda Ehrenberga[6]

.
Nazwa "bakterie" została wprowadzona z
Ludwik Pasteur w 1859 wykazał, że proces fermentacji
jest spowodowany przez wzrost mikroorganizmów,
między innymi bakterii (oprócz nich za proces są
odpowiedzialne drożdże i pleśń, które nie są bakteriami,
a grzybami). Wraz z Robertem Kochem Pasteur od
samego początku był zwolennikiem teorii wywoływania
chorób przez bakterie[7]. Robert Koch był pionierem w
zakresie mikrobiologii medycznej. Pracował nad cholerą,
gruz
licÄ… i wÄ…glikiem. W badaniach nad prÄ…tkami gruz
licy,
Koch ostatecznie potwierdził swoją teorię dotyczącą
rozwoju chorób bakteryjnych, za które przyznano mu
Nagrodę Nobla w 1905[8]. Stworzył też szereg zasad
zwanych Postulatami Kocha, za pomocą których można
stwierdzić, czy dana bakteria jest patogenem[9].

Chociaż istnienie bakterii
chorobotwórczych było już
pewne w XIX wieku, nie
było skutecznych lekarstw
do walki z nimi[10]. Paul
Ehrlich opracował pierwszy
lek, który nadawał się do
zwalczania krętków
bladych (Treponema
pallidum) wywołujących
kiłę, wprowadzony do
Salmonella typhimurium -preparat barwiony
obrotu w roku 1910 jako
MetodÄ… Gramma
salwarsan[11][12].

Bakterie charakteryzuje duża
różnorodność kształtów i
wielkości. Komórki
bakteryjne są średnio ok. 10
razy mniejsze od komórek
organizmów
eukariotycznych. OsiÄ…gajÄ… od
0,5 do 5 mikrometrów
wielkości. Kilka gatunków, na
przykład Thiomargarita
namibiensis i Epulopiscium
fishelsoni mogą dorastać
nawet do połowy milimetra i
są widoczne gołym
okiem[16]. Do najmniejszych
bakterii należą wszystkie z
rodzaju Mycoplasma.

* ziarniaki, Coccus

* dwoinki, Diplococcus

* paciorkowce,
Streptococcus

* gronkowce,
Staphylococcus

* pakietowce, Sarcina

* pałeczki, Bacterium

* laseczki, Bacillus

* maczugowce,
Corynebacterium

* przecinkowce, Vibrio

* śrubowce, Spirillum

* krętki, Spirochaeta

* promieniowce,
Actinomyces

* prÄ…tki, Mycobacterium
Wszystkie bakterie majÄ… stosunkowo prostÄ…
budowę komórkową. Nie mają jądra komórkowego,
chloroplastów, mitochondriów, aparatu
Golgiego[25], które są charakterystyczne dla
komórek eukariotycznych. Zamiast jądra
komórkowego mają jedną dużą, kolistą i
nieupakowanÄ… czÄ…steczkÄ™ DNA, czyli genofor, oraz
niewielkie koliste czÄ…steczki DNA  plazmidy.
Budowa bakterii  1. Pile, 2. Plazmid, 3. Rybosomy,
4. Cytoplazma, 5. Błona zewnętrzna, 6. Ściana
komórkowa , 7. Otoczka, 8. Nukleoid, 9. Wić
Głównymi składnikami komórek bakteryjnych są:
* cytoplazma  substancja koloidalna,
wypełniająca wnętrze komórki;
* nukleoid  obszar cytoplazmy, w którym
znajduje się nić DNA;
* otoczka  ściana o funkcji szkieletowej, na niej
są zawieszone rzęski;
1.Pile, 2.Plazmidy, 3.Rybosomy,
* ściana komórkowa, która pełni funkcję
ochronną, w jej skład wchodzi mureina.
4. Cytoplazma, 5. BÅ‚ona zew.
* błona komórkowa  struktura oddzielająca
6.Sciana komórkowa, 7.Otoczka
wnętrze komórki od świata zewnętrznego;
8. Nukleoid, 9.Wić
* rybosomy  organelle służące do produkcji
białek;
* rzęski i wici, które są wypustkami pełniącymi
funkcjÄ™ ruchowÄ…, nie we wszystkich typach bakterii
sÄ… obecne;
Wzrost bakterii na pożywce
Wzrastajaca kolonia Escherichia coli
Podkolorowany obraz bakterii
Salmonella Typhimurium
Zdjęcie człowieka w wieku 24 lat
Chorego na trÄ…d
Zakażenie i chorobotwórczość
Przez zakażenie bakteriami (podobnie jak
wirusami i grzybami) rozumie siÄ™ ich
wniknięcie do organizmu i rozmnażanie się
w nim. Nie jest to równoznaczne z chorobą
zakaz
nÄ…, nawet w przypadku zjadliwych
bakterii chorobotwórczych. Dopiero
naruszenie równowagi biologicznej
wyrażające się przewagą zarazka i
uszkodzeniem organizmu gospodarza
prowadzi do rozwoju choroby zakaz
nej
Mechanizmy chorobotwórczości
Bakteria może wywierać działanie
chorobotwórcze dzięki zdolności
rozprzestrzeniania siÄ™ w organizmie
gospodarza. Tę zdolność określa się
mianem inwazyjności. Innym
sposobem chorobotwórczego
działania jest toksyczność, czyli
zdolność wytwarzania jadów przez
bakterie, zlokalizowane często nawet
tylko w miejscu wniknięcia zarazków.
Egzotoksyny
Egzotoksyny wytwarzane są przez niektóre
bakterie gram-dodatnie: beztlenowce
przetrwalnikujÄ…ce (Clostridia), gronkowca
złocistego (Staphylococcus aureus),
maczugowca błonicy (Corynebacterium
diphteriae) i paciorkowca ropotwórczego
(Streptococcus pyogenes).
Endotoksyny
Endotoksyny stwierdza siÄ™ u
bakterii gram-ujemnych,
należących do rodziny
Enteiobacteiiaceae. W
przeciwieństwie do większości
egzotoksyn działają mniej
gwałtownie i są mniej toksyczne.
Bakterie chorobotwórcze
Bakterie bezwzględnie
chorobotwórcze to takie, które z
reguły wywołują proces chorobowy
po wniknięciu do organizmu
gospodarza. Bakterie warunkowo
chorobotwórcze to takie, które
wywołują proces chorobowy pod
warunkiem zadziałania czynników
sprzyjających. Do tej grupy należy
większość bakterii...