Etapy procesu badawczego (cz.2)
4. Zmienne
Wiek
Płeć
Kolor skóry
Stan cywilny
Wykształcenie
Zainteresowania
4. Zmienne rodzaje zmiennych
" Dychotomiczna (przyjmuje dwie
wartości): kobieta/mężczyzna
" Politomiczna (przyjmuje wiele wartości):
wykształcenie  podstawowe/średnie/
wyższe
4. Zmienne rodzaje zmiennych
" Ilościowe (możliwe do policzenia)
" Zmienność ciągła (nieskończona liczba
podzmiennych)  czas/wiek/wzrost
" Zmienna skokowa (liczba wariantów
jest ograniczona i może mieć tylko
wartość liczby całkowitej)  liczba dzieci
" Jakościowe (nie poddają się pomiarowi):
wykształcenie/płeć/pochodzenie
społeczne/wyznanie
4. Zmienne rodzaje zmiennych
" Niezależne (x) - wpływają na wartości
zmiennej zależnej, powodując w niej
określone zmiany
" Zależne (y) - jest przedmiotem badania,
badacz chce je w wyniku badań wyjaśnić
4. Zmienne rodzaje zmiennych
Związek pomiędzy zmiennymi
y y
x x
Kierunek dodatni
Kierunek ujemny
Wzrasta liczba opuszczonych godzin
Wzrasta liczba błędów w dyktandzie
Wzrasta liczb błędów w dyktandzie
Maleje ocena ze sprawdzianu
4. Zmienne rodzaje zmiennych
" pośredniczące  nie wpływają
bezpośrednio na relacje między
zmiennymi, jednak mogą zakłócać ich
wartość i kierunek
w badaniach może być przypuszczenie, że to nie tyle
czytanie dziecku na dobranoc opowiadań (zmienna
niezależna) wpływa na nie uspokajająco (zmienna
zależna), ile sama obecność przy łóżku dziecka osoby
czytajÄ…cej
4. Wskaz
niki
Operacjonalizacja nadaje znaczenie danej
zmiennej poprzez wyszczególnienie jednej
lub większej liczby empirycznych odniesień,
charakteryzujÄ…cych danÄ… zmiennÄ…
Zmienne Wskaz
niki
" Zadowolenie
" Atmosfera w klasie
" Inteligencja
?
" Zainteresowania
4. Wskaz
niki
Wskaz
nikiem jakiegoÅ› zjawiska Z«
bÄ™dzie takie zjawisko W«, którego
zaobserwowanie pozwoli w sposób
bezwyjątkowy lub z określonym
prawdopodobieństwem określić, że zaszło
zjawisko Z«
4. Pomiar i skale pomiarowe
Rodzaje pomiaru:
1. Bezpośredni
2. Pośredni
4. Pomiar i skale pomiarowe
1. Pomiar bezpośredni polega na mierzeniu
przedmiotów lub zjawisk za pomocą liczb
lub pewnych symboli.
a) Cechy ilościowe  ustalenie wartości
liczbowych tych zmiennych na skalach
cyfrowych (liczba uczniów w klasie, liczba sal lekcyjnych, wartość
pomocy dydaktycznych)
b) Cechy jakościowe  ustalenie wartości
zmiennych wyrażonych za pomocą
znaków, liter słów lub innych symboli (na
przykład  wysoki średni niski" lub  zawsze często przeciętnie rzadko
nigdy")
4. Pomiar i skale pomiarowe
2. Pomiar pośredni polega na mierzeniu
zjawisk nie wprost, lecz za pomocÄ…
wskaz
ników (na przykład stopień uspołecznienia ucznia czy poziom
zrozumienia przez niego lekcji)
4. Pomiar i skale pomiarowe
Skale pomiarowe - zbiór symboli lub znaków,
liter, słów czy kolorów, umożliwiających
dokonywanie pomiaru przedmiotu i jego
właściwości oraz porządkujących je według
określonego kontinuum.
Można wyróżnić 4 poziomy skal:
" Nominalny
" PorzÄ…dkowy
" Interwałowy
" Ilorazowy
4. Pomiar i skale pomiarowe
Skala nominalna
najprostsza ze wszystkich skal pomiarowych.
Polega na przyporzÄ…dkowaniu przedmiotom
i zjawiskom liczb lub symboli
Płeć: 1. Kobieta 2. Mężczyzna
Podział ten powinien być wyczerpujący
i rozłączny.
Działania arytmetyczne na skali nominalnej ograniczają się do
zliczania jednostek danej klasy i obliczania na tej podstawie
proporcji, struktury czy wartości modalnej
4. Pomiar i skale pomiarowe
Skala porzÄ…dkowa (rangowa)
Zmienne, można uporządkować ze względu
na określone kryterium. Te skale pozwalają
uporządkować przedmioty i zjawiska według
ich ważności, rangi czy miejsca w szeregu
Wzrost: wysoki/średni/niski
Na skali tej trudno jest zmierzyć dystans
pomiędzy badanymi zmiennymi
Na skalach porządkowych można przeprowadzić więcej operacji
statystycznych niż na skalach nominalnych. Pozwalają one na
obliczanie mediany, kwantyli i współczynnika korelacji rangowej
Spearmana
4. Pomiar i skale pomiarowe
Skala interwałowa
umożliwia nie tylko porządkowanie zbioru
w relacjach większy mniejszy, ale także
ustalenie, o ile jednostek jeden przedmiot
bÄ…dz
zjawisko jest większe bądz
mniejsze od
drugiego.
Liczba punktów z testu: 10& 20& 30& 40& 50
Skala interwałowa umożliwia obliczani średniej arytmetycznej,
odchylenia standardowego, współczynnika korelacji Pearsona testu
t Studenta oraz innych testów parametrycznych
4. Pomiar i skale pomiarowe
Skala ilorazowa
jest podobna do interwałowej. Podobne są
także zasady przyporządkowania liczb
badanym przedmiotom lub zjawiskom.
Wyjątkiem tej skali jest to, że opiera się na
naturalnym punkcie zerowym, na tak
zwanym zerze absolutnym.
Czas wykonania zadania w minutach:
0& 10& 20& 30& 40& 50
Skala ilorazowa umożliwia zastosowanie w obliczeniach wszystkich
potrzebnych operacji statystyczno-matematycznych
4. Pomiar i skale pomiarowe
Skala nominalna
Płeć: 1. Kobieta 2. Mężczyzna
Skala porzÄ…dkowa (rangowa)
Wzrost: wysoki/średni/niski
Skala interwałowa
Liczba punktów z testu: 10& 20& 30& 40& 50
Skala ilorazowa
Czas wykonania zadania w minutach:
0& 10& 20& 30& 40& 50
5. Próba badawcza
Populacja
Próba
badawcza
5. Próba badawcza
Populacja - Całkowity zbiór jednostek
objętych badaniem. Populacja jest
zbiorem wszystkich przypadków mających
pewne wspólne cechy.
Próba badawcza - Podzbiór danych
pochodzących z populacji całkowitej
i stanowiÄ…cy podstawÄ™ do dokonania
uogólnienia
5. Próba badawcza
Populacja Próba badawcza
wszyscy ludzie mieszkający część mieszkańców Polski
w Polsce
wszyscy licealiści w województwie grupa licealistów w województwie
opolskim
studenci WSZiA przedstawiciele studentów WSZiA
ogół instytucji w powiecie niektóre instytucje z powiatu
opolskim opolskiego
Estymator - wartość zmiennej,
Parametr - Wartość zmiennej,
która charakteryzuje próbę
która charakteryzuje
badawczÄ…
populację całkowitą
5. Próba badawcza
Badania pełne - przedmiotem badania są
wszystkie jednostki danej zbiorowości, na
przykład wszyscy uczniowie szkół
podstawowych w Polsce, wszyscy studenci
pewnej szkoły wyższej,
Badania częściowe - oparte są na części
zbiorowości całkowitej, czyli na próbie
badawczej
5. Próba badawcza  warunki reprezentatywności
Próba jest reprezentatywna gdy
1. Występują w niej wszystkie zmienne
będące przedmiotem badań, które
znajdujÄ… siÄ™ w populacji generalnej.
5. Próba badawcza  warunki reprezentatywności
Próba jest reprezentatywna gdy
2. Rozkład wartości zmiennych w próbie
jest taki sam, jak rozkład wartości
zmiennych w populacji, którą
reprezentuje, bÄ…dz
zbliżony do niego.
5. Próba badawcza  warunki reprezentatywności
Próba jest reprezentatywna gdy
3. Za w pełni reprezentatywną należałoby
uznać taką próbę, której wyniki uzyskane
na podstawie przeprowadzonych z jej
udziałem badań odpowiadałyby wynikom,
które otrzymałby badacz, gdyby przebadał
całą populację
5. Próba badawcza  dobór próby
Sposoby doboru próby
1. Dobór celowy
2. Dobór losowy
3. Na podstawie ochotniczych zgłoszeń
5. Próba badawcza  dobór próby
1. Dobór celowy
polega na zamierzonym doborze do
badań tych jednostek, które spełniają
określone kryteria oraz charakteryzują się
takimi, a nie innymi właściwościami,
a w przypadku których dobór losowy jest
niemożliwy.
Szczególnym przypadkiem doboru
celowego jest dobór kwotowy.
5. Próba badawcza  dobór próby
Dobór kwotowy
Populacja = 60% kobiet + 40% mężczyzn
Próba badawcza
Populacja =
100 osób =
60% kobiet
60 kobiet +
+ 40%
40 mężczyzn
mężczyzn
5. Próba badawcza  dobór próby
2. Dobór losowy
w przeciwieństwie do nielosowego,
pozwala na określenie
prawdopodobieństwa, z jakim każdy
element populacji ma szanse dostania siÄ™
do próby.
5. Próba badawcza  dobór próby
Techniki doboru losowego
W każdej z technik niezbędny jest operat
losowania - lista ponumerowanych od 1
do n elementów składających się na
populację, z której pobiera się próbę.
Możemy wyróżnić:
1. Dobór losowy prosty
2. Dobór systematyczny
3. Dobór warstwowy
4. Dobór grupowy
5. Próba badawcza  dobór próby
1. Dobór losowy prosty
http://arsdecoria.blogspot.com/2011_03_01_archive.html
5. Próba badawcza  dobór próby
2. Dobór systematyczny
Polega na ustaleniu wielkości przedziału k,
to jest interwału wskazującego, co który
element populacji będziemy uwzględniać
w badaniu
( ść )
=
( ść ó )

= = 15
1 < > 15

5. Próba badawcza  dobór próby
2. Dobór systematyczny

= = 15 1 < > 15

; + ; + 2 ; + 3 &
= 3
3; 18; 33; 48; 53; 68; 83; 98; 113; 133
5. Próba badawcza  dobór próby
3. Dobór warstwowy
IstotÄ… doboru warstwowego jest
podzielenie populacji całkowitej na
rozłączne grupy zwane warstwami w taki
sposób, aby elementy należące do każdej
z grup były do siebie jak najbardziej
podobne.
5. Próba badawcza  dobór próby
3. Dobór warstwowy
Ogółem Próba badawcza
Nauczyciele według typów szkól
500 000 osób n = 2000
N1 nauczyciele przedszkoli 40 000 osób 160
N2 nauczyciele szkól podstawowych 150 000 osób 600
N3 nauczyciele szkół gimnazjalnych 60 000 osób 240
N4 nauczyciele szkól
80 000 osób 320
ponadgimnazjalnych
N5 nauczyciele praktycznej nauki
50 000 osób 200
zawodu
N6 nauczycieli placówek oświatowo-
120 000 osób 480
wychowawczych
500000 1
=
2000 250
5. Próba badawcza  dobór próby
4. Dobór grupowy
polega na wcześniejszym sporządzeniu
listy jednostek podlegajÄ…cych losowaniu
(listy szkół klasy, organizacji
młodzieżowych, itp.), a następnie na
losowaniu indywidualnym szkół, placówek
czy organizacji młodzieżowych spośród
ogólnej ich liczby.
5. Próba badawcza  dobór próby
4. Dobór grupowy
Wylosowane grupy poddaje siÄ™ badaniu
z uwzględnieniem wszystkich jednostek
wchodzących w skład danej grupy
5. Próba badawcza  dobór próby
3. Dobór oparty na dobrowolnych
uczestnikach
Osoby dobrowolnie deklarujące swój
udział w badaniach.
Próba badawcza oparta na ochotnikach
nie jest reprezentatywna