KAZUISTYKA WETERYNARIA W PRAKTYCE
lek. wet. Izabela Janus, dr hab. n. wet. Maciej Janeczek, prof. dr hab. Witold Janeczek
Przychodnia Weterynaryjna Witold Janeczek we Wrocławiu
Terapia miejscowa
zapalenia ścięgna mięśnia dwugłowego
ramienia psa  opis przypadku
Local therapy of canine bicipital tendinitis  a case study
Chorobami mogącymi powodować go ramienia. W tym czasie stosowa-
Streszczenie kulawiznę w obrębie stawu ramien- no naświetlania, iniekcje dostawowe
nego są zarówno zmiany tkanek środkami znieczulającymi i steroida-
Przewlekłe zapalenie ścięgna mięśnia
dwugłowego ramienia jest schorzeniem twardych (np. OCD głowy kości ra- mi (Bupivacaina�, Depo-Medrol�)
często niepoddającym się terapii ogól-
miennej, złamania, nadwichnięcia, oraz unieruchomienie kończyny,
nej. Przed przeprowadzeniem zabiegu
zwichnięcia, zapalenie kości, nowo- co nie przynosiło jednak zadowalają-
chirurgicznego warto rozważyć farma-
twory), jak i zmiany dotyczące tka- cego długotrwałego efektu kliniczne-
kologiczne metody terapii miejscowej.
nek miękkich (zapalenie ścięgien go. Przeprowadzone badanie klinicz-
Iniekcje przeprowadzane pod kontrolą
mięśni, w tym ścięgna mięśnia dwu- ne wykazało odwodzenie i kulawiznę
USG cechują się większą dokładnością
głowego ramienia, mięśnia nadgrze- prawej kończyny piersiowej, palpa-
i skutecznością niż iniekcje  na ślepo .
Artykuł opisuje przypadek przewlekłe- bieniowego i mięśnia podgrzebie- cyjnie lekką bolesność okolicy pra-
go zapalenia ścięgna mięśnia dwugło-
niowego) (4, 8). Do zróżnicowania wego stawu ramiennego oraz zaniki
wego ramienia u psa rasy beagle, leczo-
przyczyny kulawizny wykorzysty- mięśniowe prawej kończyny piersio-
nego przy wykorzystaniu wkłuć dopo-
wane są różne techniki obrazowe, wej. Poza opisanymi zmianami stan
chewkowych przeprowadzanych pod
w tym badania RTG i USG (4-6, 10). kliniczny psa był dobry i nie stwier-
kontrolą USG.
W zależności od przyczyny kulawi- dzono innych objawów chorobo-
Słowa kluczowe
zny stosuje się różne metody lecze- wych. Wykonano badania RTG koń-
zapalenie ścięgna, ścięgno mięśnia dwu- nia, zarówno farmakologiczne (4), czyny piersiowej (Proscan� system
głowego, USG, terapia miejscowa
jak i chirurgiczne (6, 8), wspomagane CR-35 z oprogramowaniem Promis�)
coraz częściej fizjoterapią (19). Arty- oraz USG okolicy stawu ramiennego
Abstract
kuł przedstawia opis przypadku za- (aparat SIUI CTS 7700V�, wyposażo-
Animals with chronic bicipital tendini-
palenia ścięgna mięśnia dwugłowe- ny w głowicę liniową o częstotliwości
tis frequently fail to respond positively
go ramienia, poddanego miejscowej 5-10 MHz). Badanie radiograficzne
to a general therapy. Before a surgical in-
terapii kortykosteroidami, przepro- nie wykazało zmian w obrębie tkanki
tervention local pharmacological therapy
should be considered. Ultrasound-guided wadzanej pod kontrolą USG. kostnej. Widoczne było zwiększone
injections have a precision and effecti-
cieniowanie w obrębie tkanek mięk-
veness higher than blind injections. The
Opis przypadku kich okolicy ścięgna mięśnia dwu-
article describes a case of a beagle with
Czteroletni samiec rasy beagle zo- głowego. W badaniu sonograficznym
chronic bicipital tendinitis treated with
stał przyjęty do przychodni z obja- stwierdzono zwiększony hipoechoge-
ultrasound-guided injections of drugs
wami kulawizny prawej kończyny niczny obszar w okolicy przyczepu
into the tendon sheath.
piersiowej. W wywiadzie ustalono, bliższego ścięgna mięśnia dwugłowe-
Key words
że kulawizna pojawiała się okresowo go ramienia (w porównaniu z drugą
tendinitis, biceps brachii tendon, ultra-
od roku. W tym czasie pies był leczo- kończyną) (ryc. 1, s. 80), pozostałe
sound, local therapy
ny w innych ZLZ, gdzie na podstawie tkanki badanej okolicy nie wykazy-
badań RTG i USG stwierdzono za- wały zmian. Na podstawie zaobser-
palenie ścięgna mięśnia dwugłowe- wowanych zmian potwierdzono po-
WRZESIEC
" 9/2013
78
www.weterynaria.elamed.pl
WETERYNARIA W PRAKTYCE
dejrzenie zapalenia ścięgna mięśnia nie wykazało istotnych różnic mię-
dwugłowego. Początkowo zastosowa- dzy okolicą prawego i lewego stawu
no ogólną terapię sterydowym lekiem ramiennego (ryc. 3, s. 80).
przeciwzapalnym (Encorton� w daw-
ce 2 mg/kg m.c. przez 7 dni, następ- Omówienie
nie 1 mg/kg m.c. przez kolejne 7 dni), Uwarunkowania anatomiczne
która spowodowała remisję objawów Mięsień dwugłowy ramienia (m. bi-
klinicznych. Po około miesiącu zaob- ceps brachii) psa znajduje się po stro-
serwowano nawrót objawów chorobo- nie przednio-przyśrodkowej kości ra-
wych. Wobec niesatysfakcjonującego miennej. Jego ścięgno początkowe
efektu terapii ogólnej zdecydowano przyczepia się na guzku nadpanew-
się na zastosowanie terapii miejsco- kowym łopatki (tuberculum supra-
wej przeprowadzanej pod kontro- glenoidale scapulae). Na wysokości
lą USG. Psa poddano premedyka- stawu ramiennego przebiega w bruz
-
cji (Cepetor� w dawce odpowiedniej dzie międzyguzkowej kości ramien-
do masy ciała), a następnie pod kon- nej i jest objęte pochewką maziową
trolą USG wykonano wkłucie do po- międzyguzkową, utworzoną przez
chewki ścięgna mięśnia dwugłowego uwypuklenia torebki stawowej (1, 2).
ramienia oraz zdeponowano miej- Pochewka maziowa kontaktuje się
scowo 1 ml preparatu Diprophos� z jamą stawu ramiennego i wypeł-
(betametazon 7 mg/ml). Wkłucie niona jest mazią stawową. Ograni-
przeprowadzono przy doogonowym czona jest przez więzadło ramienne
odwiedzeniu kończyny i ustawie- poprzeczne (lig. transversum hume-
niu głowicy po stronie przednio- ri), rozciągające się między guzkiem
przyśrodkowej stawu ramiennego większym i guzkiem mniejszym ko-
w płaszczyz
nie poprzecznej ścięgna ści ramiennej (2, 3).
(ryc. 2, s. 80).
Zalecono unieruchomienie koń- Badanie kliniczne
czyny, jednak właściciel nie wyraził Przewlekłe zapalenie ścięgna mięśnia
zgody na takie postępowanie z uwa- dwugłowego ramienia charakteryzu-
gi na wcześniej występujące zaniki je się kulawizną, najczęściej  na go-
mięśniowe. W związku z tym zaleco- rąco , nawracającą okresowo, mimo
no ograniczenie ruchu na czas trwa- poprawy po stosowanym leczeniu.
nia terapii. Procedurę wkłucia do po- W przednio-przyśrodkowej okolicy
chewki ścięgnowej pod kontrolą USG stawu ramiennego mogą występo-
powtarzano trzykrotnie w odstępach wać opuchlizna, zwiększona ciepło-
siedmiodniowych. Po trzeciej iniekcji ta skóry i bolesność przy palpacji lub
zalecono utrzymanie ograniczenia ruchach kończyny. Pies najczęściej
ruchu przez kolejne dwa tygodnie odwodzi chorą kończynę, unika ob-
oraz kontrolę po 14 dniach. Stan kli- ciążenia, czasem wykazuje niechęć
niczny pacjenta poprawił się wyraz
- do ruchu i apatię (4-7).
nie już po pierwszym podaniu Dipro-
phosu� i utrzymywał się na dobrym Diagnostyka obrazowa
poziomie przez cały okres trwania Badanie radiologiczne chorej kończy-
terapii. USG wykonywane w trakcie ny nie wykazuje najczęściej zmian
wkłuć dopochewkowych wykazywało w strukturach kostnych. Widoczne
stopniowe zmniejszanie się ilości pły- może być zwiększenie objętości tka-
nu w pochewce ścięgnowej. Kontro- nek miękkich sąsiadujących ze sta-
la po 14 dniach od trzeciego wkłucia wem ramiennym oraz  przy długo
dopochewkowego wykazała brak ku- trwających procesach zapalnych 
lawizny. Również w wywiadzie właści- mineralizacja w obrębie przyczepu
ciel informował, że pies jest aktywny ścięgna mięśnia dwugłowego, w jego
i nie wykazuje oznak bólowych. Kon- przebiegu lub  w zaawansowanych
trola po 6 miesiącach potwierdziła przypadkach  mineralizacja całej
skuteczność terapii  nie stwierdzo- pochewki ścięgnowej (5-8).
no w tym czasie epizodów kulawizny Badanie ultrasonograficzne jest do-
mimo powrotu psa do normalnej ak- skonałym uzupełnieniem badania ra-
tywności. Kontrolne badanie sono- diologicznego (9). Z uwagi na wła-
graficzne okolicy stawu ramiennego ściwości badanych tkanek badanie
KAZUISTYKA WETERYNARIA W PRAKTYCE
1a 1b
1c 2a
2b 3a
3b
Ryc. 1. USG ścięgna mięśnia dwugłowego ramienia: a) schemat obrazowanych struktur;
b) USG ścięgna wykazującego cechy zapalenia (kończyna prawa); c) USG ścięgna niewy-
kazującego cech zapalenia (kończyna lewa)
Ryc. 2. Wkłucie dopochewkowe przeprowadzane pod kontrolą USG: a) schemat obrazo-
wanych struktur; b) konus igły widoczny w obrazie USG podczas wkłucia
Ryc. 3. USG ścięgna dwugłowego ramienia po przeprowadzonym leczeniu: a) kończyna
prawa; b) kończyna lewa
WRZESIEC
" 9/2013
80
www.weterynaria.elamed.pl
ryc. archiwum autorów
WETERYNARIA W PRAKTYCE KAZUISTYKA
sonograficzne wydaje się, jak dotych- Leczenie kologicznego (4, 6-8). Wykorzystanie
czas, najlepszą i przy tym ogólnie do- Najczęściej stosowaną metodą w te- tych metod nie było konieczne w opi-
stępną metodą diagnostyczną. W ba- rapii zapalenia ścięgna mięśnia dwu- sywanym przez nas przypadku. Jak
daniu ultrasonograficznym widoczny głowego ramienia jest podawanie wykazują badania innych autorów,
jest najczęściej zwiększony, w porów- ogólne steroidowych bądz
niestero- z reguły terapia farmakologiczna
naniu z drugą kończyną, hipoechoge- idowych leków przeciwzapalnych (4). przynosi lepsze efekty niż terapia
niczny obszar wokół ścięgna mięśnia Ta metoda terapii nie przyniosła za- chirurgiczna, choć czasem lecze-
dwugłowego, odpowiadający wypeł- dowalającego efektu w opisywanym nie chirurgiczne jest niezbędne wo-
nionej płynem pochewce ścięgno- przez nas przypadku. Leki przeciw- bec braku efektów leczenia farma-
wej. Mogą być także widoczne zmiany zapalne można podawać także miej- kologicznego (7). Pomocne w terapii
w obrębie samego ścięgna w postaci scowo do pochewki ścięgnowej  za- są również metody fizjoterapeutycz-
przerwania włókien lub mineraliza- równo wyczuwając ją palpacyjnie, ne: długotrwałe ograniczenie ruchu,
cji. Jeśli choroba ma charakter prze- jak i pod kontrolą USG (7). Iniek- chłodzenie, terapia ultradz
więkowa
wlekły, to w obrębie hioechogenicz- cje dopochewkowe, okołościęgno- i masaże. Najczęściej nie jest to me-
nego obszaru pochewki ścięgnowej we i dostawowe są często wykorzy- toda wystarczająca na powrót do peł-
widoczne są obszary o zwiększonej stywane w medycynie człowieka nej sprawności, ale w wyraz
ny sposób
echogeniczności, sugerujące odkłada- (11, 15) i medycynie weterynaryjnej wspomaga proces leczenia innymi
jące się złogi włóknika lub mineraliza- (7). Literatura wskazuje na większą metodami (19).
cję (5-8, 10). W opisanym przypadku dokładność, skuteczność, mniejszą
badanie kliniczne oraz techniki obra- bolesność i większe bezpieczeństwo Podsumowanie
zowe w pełni odpowiadały obrazowi iniekcji przeprowadzanych pod kon- W opisanym przez nas przypadku
przewlekłego zapalenia ścięgna mię- trolą USG w porównaniu z iniekcją miejscowa terapia farmakologiczna
śnia dwugłowego ramienia. Ultrasono- przeprowadzaną  na ślepo (15-18). pozwoliła na pełen powrót do zdro-
grafia pozwala na dokładne zobrazo- W obliczu coraz wyższej jakości ul- wia. Wykorzystanie ultrasonografi i
wanie tkanek miękkich otaczających trasonografów dostępnych w gabi- pozwoliło na postawienie dokładnej
staw, co uzupełnia badanie radiolo- netach weterynaryjnych wydaje się diagnozy, zwiększenie dokładności
giczne. Jest to technika bardzo często oczywiste podejmowanie prób zwięk- przeprowadzanych wkłuć dopochew-
wykorzystywana w medycynie czło- szania skuteczności i bezpieczeń- kowych oraz na kontrolę okolicy sta-
wieka (11-13) i coraz częściej wyko- stwa przeprowadzanych zabiegów wu ramiennego na poszczególnych
rzystywana w weterynarii (5, 10, 14). przez wykorzystanie kontroli ultraso- etapach leczenia. Wykorzystanie ul-
Wykorzystanie badania ultrasonogra- nograficznej. W leczeniu schorzenia trasonografii do przeprowadzania
ficznego w opisanym przypadku po- możliwe jest także wykorzystanie me- punkcji diagnostycznych i leczni-
zwoliło na potwierdzenie obecności tod chirurgicznych, w tym tenotomii czych wymaga oczywiście pewnego
stanu zapalnego oraz ocenę budowy lub tenodezy ścięgna mięśnia dwu- stopnia doświadczenia, jednak po-
ścięgna mięśnia dwugłowego i otacza- głowego, choć są to metody bardziej zwala na ścisłą kontrolę przeprowa-
jących go tkanek. Umożliwiło to po- inwazyjne. Ich wykorzystanie powin- dzanych zabiegów. W dobie coraz lep-
stawienie diagnozy i w następstwie no być rozważane dopiero po wyko- szej jakości sprzętu weterynaryjnego
podjęcie terapii miejscowej. rzystaniu możliwości leczenia farma- oraz mnogości kursów z zakresu
WRZESIEC
" 9/2013
81
www.weterynaria.elamed.pl
KAZUISTYKA WETERYNARIA W PRAKTYCE
procedures: A practical overview of current
29 cases (1985-1992).  J Am Vet Med
ultrasonografi i wydaje się metodą,
literature.  World J Orthop , 2011, 2 (7),
Assoc. , 1995, 207 (2): 201-207.
która będzie mogła być wykorzysty-
s. 57-66.
8. Scheibitz H., Brass W.: Kończyna pier-
wana w coraz szerszym zakresie.
16. Naredo E., Cabero F., Beneyto P.:
siowa. [W:] Techniki operacyjne u psów
A randomized comparative study of short
i kotów. Galaktyka, A
ódz
2004.
term response to blind injection versus
9. Kramer M., Gerwing M.: The importance
Piśmiennictwo
sonographic guided injection of local
of sonography in orthopedics for dogs.
1. Krysiak K., Kobryń H., Kobryńczuk
corticosteroids in patients with painful
 Berl Munch Tierarztl Wochenschr ,
F.: Mięśnie kończyn. [W:] Anatomia
shoulder.  J Rheumatol. , 2004, 31 (2),
1996, 109 (4), s. 130-135.
zwierząt. Tom 1. Aparat ruchowy. PWN,
s. 308-314.
10.King A.: Układ mięśniowo-szkieletowy.
Warszawa 2001.
17.Zhang J., Ebraheim N. Lause G.E.: Ul-
[W:] Mannion P.: Diagnostyka ultrasono-
2. Dyce K.M., Sack W.O., Wensing C.J.G.:
trasound  guided injection for the biceps
graficzna małych zwierząt. Triangulum
The Forelimb of the Carnivores. [W:]
brachii tendinitis: results and experience.
M.B.P., Wrocław 2008.
Textbook of veterinary anatomy. Elsevier,
 Ultrasound Med Biol , 2011, 37 (5),
11.Peng P.W., Cheng P.: Ultrasound-gu-
Philadelphia 2002.
s. 729-733.
ided interventional procedures in pain
3. Liebiech H.G., K�nig H.E., Maierl J.:
18.Hashiuchi T., Sakurai G., Morimoto M.:
Kończyna piersiowa (membrum thoraci- medicine: a review of anatomy, sonoana-
Accuracy of the biceps tendon sheath in-
tomy, and procedures. Part III: Shoulder.
cum). [W:] Anatomia zwierząt domowych.
jection: ultrasound guided or unguided
 Reg Anesth Pain Med. , 2011, 36 (6),
Kolorowy atlas i podręcznik. Galaktyka,
injection? A randomized controlled trial.
s. 592-605.
A
ódz
2008.
 J Shoulder Elbow Surg , 2011, 20:1069-
4. K�sae F., K�sae G., K�sae A. Aparat ru- 12. Farin P.U.: Sonography of the biceps
1073.
chu: Choroby ścięgien, pochewek ścięgno- tendon of the shoulder: normal and pa-
19.Marcellin-Little D.J., Levine D., Canapp
thologic findings.  J Clin Ultrasound. ,
wych i kaletek maziowych. [W:] Niemand
S.O.: The Canine Shoulder: Selected
1996, 24 (6), s. 309-316.
H.G., Suter P.F.: Praktyka kliniczna: Psy.
Disorders and Their Management with
13.Petranova T., Vlad V., Porta F.: Ultra-
Galaktyka, A
ódz
2003.
Physical Therapy.  Clin Tech Small Anim
sound of the shoulder.  Med Ultrason. ,
5. Kealy J.K., McAllister H.: Kości i stawy.
Pract. , 2007, 22 (4), s. 171-18.
[W:] Diagnostyka radiologiczna i ultraso- 2012, 14 (2), s. 133-140.
14.Kramer M., Gerwing M., Sheppard C.:
nograficzna psów i kotów. Elsevier Urban
& Partner, Wrocław 2007. Ultrasonography for the diagnosis of di-
lek. wet. Izabela Janus
6. Schultz K.: Diseases of the joints. [W:] seases of the tendon and tendon sheath
Przychodnia Weterynaryjna
Small Animal Surgery. Mosby, St Luis of the biceps brachii muscle.  Vet Surg ,
Witold Janeczek we Wrocławiu
2007. 2001, 30 (1), s. 64-71.
51-515 Wrocław
7. Stobie D., Wallace L.J., Lipowitz A.J.: 15. Royall N.A., Farrin E., Bahner D.P.:
Chronic bicipital tenosynovitis in dogs: Ultrasound  assisted muscoloskeletal ul. Osadnicza 12
WRZESIEC
" 9/2013
82
www.weterynaria.elamed.pl