barok008aangelsa

Temat: Barokowe inspiracje w literaturze późniejszych epok.

Siedemnastowieczne dzieje Polski i literatura tego okresu inspirowały Henryka
Sienkiewicza, autora "Trylogii" i miłośnika twórczości J. Ch. Paska. Z postawy
sarmackiej przejął Sienkiewicz wyłącznie pozytywne cechy polskiej szlachty, jej
waleczność, umiłowanie wolności, patriotyzm i fantazję. Pomimo dużego wpływu
Sienkiewicza na obraz XVII wieku u późniejszych pokoleń, pojęcie sarmatyzmu już
w czasach oświecenia nabrało negatywnego znaczenia. Do dziś jest utożsamiane z
zacofaniem, ciemnotą, pieniactwem i ksenofobią (niechęcią do obcych), a także z
płytką, fanatyczną i wystawianą na pokaz religijnością, nietolerancją i
nieuctwem.
Powieściopisarzy i autorów powieści popularno-naukowych fascynowała postać
królowej Marii Kazimiery, czyli popularnej Marysieńki, żony Jana III
Sobieskiego. Autorzy korzystali chętnie z listów Sobieskiego do żony, wydanych
po raz pierwszy w roku 1823, a w pełniejszym wyborze dopiero w 1962 roku. Listy
króla uznawane są za bardzo kunsztowne przykłady sztuki epistolarnej.
Najpopularniejsza biografia Marii Kazimiery to powieść Tadeusza Boya-Żeleńskiego
"Marysieńka Sobieska", a współcześnie - Michała Komaszyńskiego "Maria Kazimiera
D'Arquien- Sobieska, królowa Polski".
Do tradycji literatury barokowej, jej motywów, stylu i typu wyobraźni nawiązali
m.in.: Jerzy Harasymowicz (tomik poetycki "Barokowe czasy"), Jan Lechoń (wiersz
"Sejm" z tomu "Karmazynowy poemat"), Jarosław Marek Rymkiewicz ("Zbigniew
Morsztyn wraca z Warszawy do Królewca", "Na trupa"). Poeci czerpali inspiracje
także z barokowego malarstwa: Wisława Szymborska ("Kobiety Rubensa" z tomu
"Sól"), Mieczysław Jastrun ("Rembrandt"), Stanisław Grochowiak ("Lekcja
anatomii" - wiersz z tomu "Agresty", inspirowany znanym obrazem Rembrandta),
Tadeusz Różewicz ("Jatki" - również wiersz inspirowany malarstwem Rembrandta).
Wśród współczesnych prozaików XVII wiek fascynował Hannę Malewską, Teodora
Parnickiego, Witolda Gombrowicza ("Trans-Atlantyk" napisany jest przewrotną,
stylizowaną prozą barokową). Barok pobudzał także wyobraźnię romantyków
(fascynacja Calderonem de la Barca - "Książę niezłomny" Słowackiego).