Wykład 2 20.10.12
T : Ekonomika produkcji mleka.
Marketing produktów rolniczych.
W Polsce do niedawna podstawowym kryterium chowu bydła opłacalności (produkcji mleka i
żywca wołowego) był dochód bezpośredni, dochód rolniczy lub zysk osiągalny z 1 ha głównej
powierzchni pasz.
Efektywność produkcji bydlęcej określono jako nadwyżkę wartości podukcji nad całkowitymi
kosztami jej wytwarzania.
Do obliczania wyniku ekonomicznego chowu bydła niezbędne jest znajomość wartości uzyskanej
produkcji, całkowitych kosztów produkcji w złotych.
Całkowite koszty produkcji mleka można podzielić na :
- zależne (powstaje w gospodarstwie)
- niezależne
Głównym warunkiem obnizenia jednostkowych kosztów produkcji mleka jest powiększenie
gospodarstwa, zaplecza paszowego i skali produkcji oraz wprowadzenie nowych technologii.
Kontrola koszów i ich minimalizacja będzieskuteczna jeżeli uwzględnia się zasoby gospodarstwa,
politykę rolną (realia) oraz poniższą hierarię kosztów produkcji :
+ koszty paszy (56-74%)
+ amortyzacje kosztów wychowu krowy (dłuższe życie, mniejsza)
+ amortyzacja stanowiska dla kory (zastosowania technologia)
+ nośniki energii (z
ródła zewnętrzne lub wewnętrzne)
+ ubezpieczenie
+ naprawy i części zamienne
+ profilaktyka i leczenie
+ inseminacja
+ inne
Opłacalość produkcji mleka zależy od wielkości stada krów, czasu ich użytkowania, potencjału
genetycznego, wydajności i jakości mleka, jego oceny, zasobów i jakości pasz, kosztu stanowiska,
kosztów wychowu lub zakupu krowy.
W UE w klasyfikacji gospodarstw rolniczych stosuje się następujące parametry ekonomiczne :
* standardową nadwyżke bezpośrednia (SGM - Standard Gross Moring)
* europejską jednostkę wielkości (ESU - European Size Unit)
NADWYŻKA BEZPOŚREDNIA
stanowi roczną wartość produkcji z 1 ha uorawy lub od jednego zwierzęcia, pomniejszoną o koszty
bezpośrednie uzyskania tej produkcji.
STANDARDOWA NADWYŻKA BEZPOŚREDNIA
różnica miedzy średnią wartością produkcji działalności rolniczej z 3 lat, a średnimi kosztami
bezpośrednimi też z 3 lat, w przecietnych dla danego regionu warunkach produkcji. Aktualizowana
co 2 lata.
Europejska jednostka wielkości służy do określenia wielkości ekonomicznej gospodarstwa i
odpowieada określonej wartości standardowej nadwyżki bezpośredniej, wyrażonej w Euro.
Wielkość ekonomiczna gospodarki określa sie jako sumę standardowych nadwyżek bezpośrednich
wszystkich prowadzonych w nim działalności. na jej podstawie gospodarstwo moze być zaliczone
do jednej z 10 klas.
W produkcji mleka nadwyżka bezpośrednia to rożnica miedzy wartością przychodu od 1 krowy w
roku, a kosztami bezpośrednimi.
EKONOMIKA CHOWU BYDA
A MI
SNEGO :
Niekiedy ceny za żywiec wołowy przez wiele lat były przyczyną niewielkiej skali produkcji i braku
tradycji w opasaniu w Polsce. nie wypracowano w skutek tego polskiej technologii i produkcji
wołowiny.
O ekonomicznej efektywności opasania decydują :
* koszty produkcji
* produkcyjność zwierząt (przyrosty, wykorzystanie paszy)
* cena i popyt na żywiec
* jakość żywca
W produkcji bydła opasowego hierachia kosztów jest nastepująca :
- koszty paszy (52-68%)
- koszty cielęcia
- amortyzacja stanowiska
- nośniki energii
- ubezpieczenia
- opłaty i świadczenia
- opieka weterynaryjna
- remonty i naprawy
- eksploatacja i amortyzacja taboru transportowego
- inne.
MARKETING PRODUKTÓW ROLNICZYCH
Marketing to dzialania rynkowe podejmowane w celu jak najkorzystniejszego sprzedawania
wyrobów i usług. Podstawowymi oznakami marketingu są :
+ określenie potrzeb adbiorców
+ kształtowanie wyrobu zgodnie z nimi
+ utrzymanie popytu na towar
+ odpowiednia polityka cenowa
+ dystrybucja
+ promocja i reklama
Większość gospodarstw rolnych prezentuje na rynku orientację produkcyjną skupiajac sie na
zachowaniu wymaganych standartów jakościowych, przy możliwie niskich kosztach produkcji.
Określeniem norm i parametrów producentów oraz organizacją ich sprzedaży, zajmują się zakłady
przetwórcze i pośrednie w skupie płodów rolnych - prezentują na rynku orientację sprzedażową.
Rolnik ukierunkowany na produkcję nie przykłada większej wagi do tego czy swój produkt bedzie
mógł sprzedać. Decyzje produkcyjne oparte najczęściej na tradycji gospodarstwa, bieżących
sygnałach płynących z rynku lub powiela decyzje sąsiadów.
Orientację sprzedażową przyjmują wlaściciele gospodarstw mających problemy ze sprzedażą
swoich produktów czego przyczyną może być zła jakość produktów lub złe rozeznanie rynku
konsumentów.
Strategia marketingowa to oparty na zasadach sposób przygotowania i prowadzenia działań na
rynku zmierzajacych do realizacji ustalonego celu w danych warunkach to jest w danym czasie,
miejscu, segmencie rynku.
Punktem wyjścia marketingowego zachowana analiza przyszłych potrzeb rynku. Jeśli rolnik bedzie
znał potrzeby rynku, zwiększy prawdopodobieństwo zbytu swoich produktów. W jego działaniach
na rzecz produktów można wyroznić :
* korzystanie z umów z przemysłem przetwórczym
* umowy i kontrakty z posrednikami skupiającymi produkty
* bezpośrednia sprzedaż na drogach czy targowiskach (głównie blisko rynków zbytu) - wówczas
rolnik w zamian za większy zbyt wysokie częsci funkcji marketingowych, transport,
magazynowanie, parkowanie
Strategia marketingowa gospodarstwa powinna obejmować :
1) analizę rynku, aby określić jakie produkty i w jakiej ilości są na nim potrzebne
2) wybórrynku dla potrzeb ktore rolnik podejmuje określoną produkcję
3) przygotowanie produktów z oczekiwaniami rynku
4) decyzje o rozdysponowaniu produktów (na sprzedaż, do magazynu itd.), aby zapewnić
ekonomiczność działań marketingowych.
5) realizacja produkcji we właściwym czasie i najkorzystniejszym dla rolnika
6) zmniejszenie się liczby gospodarstw i zwiększenie przeciętnej powierzchni powstających
gospodarstw
7) zwiększenie sie liczby gospodarstw specjalistycznych w tendencję, prowadzące do
specjalizowania się całych regionów w danej dziedzinie produkcji rolnej
8) zmniejszenie zatrudnienia bezpośrednio w rolnictwie, czemu musi towarzyszyć wzrost
mechanizacji
9) zmiany w profilu produkcji gospodarstw na rzecz upraw nowocześniejszych, spowodowane
postępem w wiedzy rolniczej, technologii i genetyce
10) intensyfikacjia upraw towarowych
Produkty rolnicze posiadają również szereg specyficznych funkcji / cech modyfikujących zakres
instrumentów marketingowych. Do najważniejszych należą :
+ surowcowy charakter produktów rolniczych
+ produkty rolnicze są bardziej podatne na psucie od produktów przemysłowych i najczęściej mają
dużą ojętość, co ogranicza zdolność ich magazynowania i podnosi koszty jednostkowe transportu
+ sezonowość podaży i wynikające stąd nieciągłości dostaw
+ uwarunkowana biologicznie i naturalna zmienność
+ miejsce produkcji (gleba, klimat) ogranicza okres zbiorów produktów roślinnych, okresy
dostawy, asortyment produktów, wpływa na ich jakość.