MENOPAUZA
Przekwitanie + Klimakterium
- okres przejściowy miedzy okresem reprodukcyjnym
a starością
- utrata funkcji jajnika (niedobór estrogenów)
MENOPAUZA
ostatnie krwawienie miesiÄ…czkowe,
po którym przez rok
nie występuje miesiączka
 PREMENOPAUZA
okres kilku lat poprzedzajÄ…cy
menopauzÄ™
PERIMENOPAUZA
okres okołomenopauzalny,
czyli kilka lat przed menopauzÄ…
oraz rok po niej
POSTMENOPAUZA
jest to okres życia kobiety
następujący po menopauzie
 ÅšREDNI WIEK WYST
PIENIA
MENOPAUZY
Europa Zachodnia + 50 lat
Wielka Brytania + 50,8 lat
Stany Zjednoczone + 51,3 lat
POLSKA + 49 lat
CZYNNIKI WPA
YWAJ
CE NA WIEK
WYST
PIENIA MENOPAUZY
- dziedziczne,
- socjoekonomiczne,
- palenie papierosów,
- stosowanie tabletek antykoncepcyjnych,
- stosowanie używek (nikotyna, alkohol),
- zdrowotne (usunięcie jajnika, macicy
 ZMIANY W USTROJU KOBIETY
W OKRESIE PRZEKWITANIA
- hormonalne,
- psychiczne,
- w układzie krążenia,
- w układzie kostnym (osteoporoza),
- w obrębie skóry
ZMIANY HORMONALNE
W OKRESIE PRZEKWITANIA
PREMENOPAUZA
Üð stężenia estrogenów < 30 pg/ml
Üð progesteronu,
Üð androgenów jajnikowych i nadnerczowych
Üð hormon wzrostu,
Ûð stężenia gonadotropin!
 FSH Ûð poprzedza wystÄ…pienie menopauzy o 6 lat
LH Ûð poprzedza wystÄ…pienie menopauzy o 4 lata
POSTMENOPAUZA
Ûð FSH i LH 5-10 razy
niż w okresie reprodukcyjnym
Üð b. niskie stężenie estradiolu
(estron 20-60 pg/ml)
y
ródÅ‚o estronu Ä…ð konwersja obwodowa
z androstendionu w tkance:
tłuszczowej, mięśniach, mózgu, wątrobie
ZESPÓA
KLIMAKTERYCZNY
- objawy naczynioruchowe (uderzenia gorÄ…ca, poty),
- objawy somatyczne (bóle głowy, parestezja),
- psychiczne (obniżenie nastroju lub nadpobudliwość
DEPRESJA A KLIMAKTERIUM
- można ją rozpoznać u 50% kobiet w okresie przekwitania,
- objawy to: lęk,
niepokój,
urojenia depresyjne,
tendencje samobójcze.
- przyczyna główna to:
zmniejszenie stężenia aktywności neurotransmiterów
w obrazie oun odpowiadających za nastrój, którego
przyczyną jest spadek stężenia estrogenów.
WPA
YW NA CZ
STOŚĆ
WYST
POWANIA DEPRESJI
- trudności w pracy,
- trudności socjoekonomiczne,
- trudności w pożyciu małżeńskim
ZMIANY W UKA
ADZIE KR
ŻENIA
W OKRESIE PRZEKWITANIA
- niedobór estrogenów Ä…ð niekorzystne zmiany,
- w profilu lipidowym Ä…ð promocja agregacji pÅ‚ytek
i tworzenie się blaszek miażdżycowych
Ä…ð zwężenie naczyÅ„ - choroba niedokrwienna serca
 ZMIANY W UKA
ADZIE KOSTNYM
W OKRESIE PRZEKWITANIA
- niedobór estrogenów Ä…ð zwiÄ™ksza siÄ™ uwalnianie
z osteoblastów cytokin pobudzających dojrzewanie
osteoklastów Ä…ð równoczeÅ›nie zmniejsza siÄ™ lokalna
produkcja cytokin, pobudzających wzrost gęstości
koÅ›ci Ä…ð osteoporoza.
UTRATA G
STOÅšCI KOÅšCI
PO MENOPAUZIE
- kość korowa przedramienia 1-2% rocznie,
- kość beleczkowa przedramienia 2-3% rocznie,
- kręgi - 12% rocznie (kilka lat), potem - 3%
 ZMIANY W OBR
BIE SKÓRY
W OKRESIE PRZEKWITANIA
starzenie się skóry:
- niedobór estrogenów,
- czynniki dziedziczne,
- działanie promieni ultrafioletowych
 PRZYCZYNY STARZENIA SI
SKÓRY
Üð spadek zawartoÅ›ci kolagenu,
Üð spadek zawartoÅ›ci kwasu hialuronowego,
Üð liczby i aktywnoÅ›ci fibroblastów w tkance
podskórnej,
Üð Å›cieÅ„czenie naskórka.
ZMIANY
W UKA
ADZIE MOCZOWO-PA
CIOWYM
W OKRESIE PRZEKWITANIA
- niedobór estrogenów Ä…ð zmniejszenie napiÄ™cia
mięśni gładkich i poprzecznie prążkowanych
Ä…ð zmiany zanikowe w obrÄ™bie tkanki Å‚Ä…cznej
pęcherza i cewki moczowej.
ZMIANY TE WYST
PUJ

u 50% kobiet po 60 roku życia
W efekcie obniżenie narządu rodnego
i (lub) wysiłkowe nietrzymanie moczu.
ZMIANY
W OBR
BIE CEWKI MOCZOWEJ
Üð zmniejszenie gruboÅ›ci bÅ‚ony Å›luzowej,
Üð zmniejszenie ukrwienia i zawartoÅ›ci kolagenu,
zmiany w aparacie podtrzymujÄ…cym miejscowym
i Å‚Ä…cznotkankowym.
ZMIANY ZANIKOWE
W OBR
BIE BA
ON ÅšLUZOWYCH
Üð zmniejszenie iloÅ›ci glikogenu (zanik prawidÅ‚owej
flory bakteryjnej),
Ûð pH Å›rodowiska pochwy podatność na infekcje
i zakażenia).
HTZ
Hormonalna Terapia Zastępcza
Estrogeny naturalne:
17ß estradiol,
estriol,
estrogeny skonjugowane
(uzyskane z moczu z
rebnych klaczy),
Związki steroidowe o działaniu estrogennym (tibolon).
 WARUNEK BEZPIECZEC
STWA
STOSOWANIA HTZ
Stosowanie z estrogenami gestagenów
(z wyjÄ…tkiem pacjentek po operacjach
usunięcia macicy).
STOSOWANE GESTAGENY W HTZ
- progesteron,
- pochodne 17 hydroksyprogesteronu
i 19 kortysteronu,
stosowane są doustnie, przezskórnie, dopochwowo.
TERAPIA DOUSTNA
JEST NIEKORZYSTNA W PRZYPADKU:
- schorzeń wątroby (kamica pęcherzyka
żółciowego),
- w nadciśnieniu,
- zapaleniu żył.
TERAPIA PARENTERALNA
Ä…ð plastry,
Ä…ð implanty podskórne,
Ä…ð iniekcje domięśniowe,
Ä…ð żele i kremy,
Ä…ð krople donosowe,
Ä…ð globulki i tabletki dopochwowe.
 LECZENIE ESTROGENAMI
- cykliczne: przez 21 dni i 7 dni przerwy,
- ciągłe: stosowanie codzienne, bez przerwy.
LECZENIE
ESTROGENAMI I PROGESTAGENAMI
Sekwencyjne
- estrogenem przez 21 dni i gestagenem
ostatnie 10 dni dodatkowo,
Ciągłe
- estrogen i progestagen
codziennie bez przerwy.
PRZECIWWSKAZANIA DO HTZ
- ostra faza zakrzepicy,
- ostra niewydolność wątroby,
- krwawienia z narzÄ…du rodnego (niezdiagnozowane),
- nowotwór piersi,
- schorzenia mózgu.
 FITOESTROGENY ZAWIERAJ

LEKI ROÅšLINNE LUB HOMEOPATYCZNE
- dla kobiet, które mają przeciwwskazania do HTZ,
- lub nie chcą stosować HTZ,
- występują głównie w ziarnach soi i roślinach
strÄ…czkowych.
FITOESTROGENY
Üð wydzielanie LH
mają duże powinowactwo do receptora estrogenowego
działają też:
- antykarcynogennie,
- p-zapalnie,
- bakteriostatycznie,
- antywirusowo,
- przeciwgrzybiczo,
 BADANIE DENSYTOMETRYCZNE
DEXA - absorpcjowanie dwóch wiązek
promieniowania o różnych energiach,
- jest to jedyna wg WHO metoda
rozpoznania osteroporozy.
 KRYTERIA
DENSYTOMATYCZNE
- pomiar gęstości mineralnej szyjki kości
udowej,
- porównanie jej do masy kostnej
kobiet
w wieku 20-29 lat,
- wyniki  to odchylenie stand. T-score.
T score + 1 - norma,
T score 1 do 2,5 - niska masa kostna
(osteopenia),
T score poniżej 2,5 - osteoporoza
 LECZENIE OSTEOPOROZY
ma na celu zwiększenie masy kostnej
Ä…ð wczesna profilaktyka (dieta, aktywność fizyczna,
leczenie chorób współistniejących),
Ä…ð suplementacja wapnia 1000mg/d,
Ä…ð suplementacja vit. D3
 HTZ Ä…ð estrogeny w niej zawarte
hamujÄ… resorpcjÄ™ kostnÄ…
poprzez wpływ na osteoklasty
SERM - selektywny modulator
receptora estrogenowego
TAMOKSYFEN - leczenie raka sutka,
RALOKSYFEN - leczenie osteoporozy
BISFOSFONIANY
(analogi naturalnych pirofosforanów)
- hamują resorpcje kostną wpływając na osteoklasty,
- hamują mineralizację kości,
- p-wskazanie: wrzód żołądka i choroby przełyku,
- rano na czczo popijamy wodą (drażni przełyk)
KALCYTOMINA
wydzielana przez komórki C tarczycy
- reguluje poziom wapnia we krwi,
- ma silny wpływ supresyjny na osteoklasty,
- ma działanie analgetyczne,
- podawana donosowo 200 jm dziennie,
- działa słabiej na estrogeny i bisfofoniany.
WHI Women s Health Initiative
MWS Milion Women Study
Są to badania amerykańskie, które
wykazały zwiększone ryzyko
wystÄ…pienia raka piersi u kobiet
stosujÄ…cych HTZ