10 RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO
www.gazetapodatkowa.pl
Księgi rachunkowe w spółce komandytowej
Spółka komandytowa jest osobową spółką prawa handlowego i powstaje z chwilą jej udziału w spółce komandytowej, stosownie do posiadanych udziałów. Dlatego też spółka
wpisu do rejestru sądowego. Zasady jej tworzenia i funkcjonowania określają art. 102-124 komandytowa powinna okresowo (np. co miesiąc) przekazywać wspólnikom pisemną in-
Kodeksu spółek handlowych, zwanego dalej K.s.h. formację o uzyskanych przez siebie przychodach podlegających opodatkowaniu i kosztach
Za zobowiązania spółki komandytowej odpowiada bez ograniczenia co najmniej jeden uzyskania tych przychodów.
wspólnik (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (ko- Trzeba też dodać, że jeśli wspólnicy prowadzą księgi rachunkowe, to nie ewiden-
mandytariusza) jest ograniczona do wysokości sumy komandytowej. cjonują w nich przychodów ani kosztów z tytułu posiadanych udziałów w spółce
Firma spółki komandytowej (jej nazwa) powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku komandytowej. Są one natomiast doliczane  statystycznie do przychodów i kosztów
komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie  spółka komandytowa . Dopuszczalne każdego ze wspólników.
jest używanie skrótu  sp.k. . Nazwisko komandytariusza nie może być zamieszczane
w firmie spółki. W przypadku zamieszczenia nazwiska lub firmy (nazwy) komandytariu- Przykład
sza w firmie spółki, odpowiada on wobec osób trzecich tak jak komplementariusz, tj. bez Założenia
ograniczenia. 1. Spółka z o.o. jest komandytariuszem w spółce komandytowej i posiada w niej 60%
Umowę spółki komandytowej należy zawrzeć w formie aktu notarialnego. Powinna ona udziałów.
zawierać dane określone w art. 105 K.s.h., tj.: 2. Z informacji otrzymanej od spółki komandytowej wynika, że za okres od stycznia
 firmę i siedzibę spółki, do sierpnia 2010 r. przychody podlegające opodatkowaniu oraz koszty uzyskania przy-
 przedmiot działalności spółki, chodów wynoszą ogółem:
 czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony, a) przychody 300.000 zł,
 oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość, b) koszty 250.000 zł,
 oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec c) dochód (a  b) 50.000 zł.
wierzycieli (sumę komandytową). 3. Z ksiąg rachunkowych spółki z o.o. wynika, że za okres od stycznia do sierpnia
Przepisy prawa handlowego nie określają minimalnej wysokości kapitału zakłado- 2010 r. przychody podlegające opodatkowaniu oraz koszty uzyskania przychodów wyniosły
wego spółki komandytowej. Wkłady wnoszone przez wspólników mogą być pieniężne ogółem:
lub niepieniężne (aport). Z przepisów prawa handlowego wynika, że gdy wkładem ko- a) przychody 980.000 zł,
mandytariusza do spółki jest w całości lub w części świadczenie niepieniężne (aport), to b) koszty 800.000 zł,
w takim przypadku umowa spółki określać musi przedmiot tego świadczenia, jego wartość, c) dochód (a  b) 180.000 zł.
jak również osobę wspólnika wnoszącego ten aport. Zobowiązanie do wykonania pracy 4. Zaliczka na podatek dochodowy zapłacona przez spółkę z o.o. za okres od stycznia
lub świadczenia usług na rzecz spółki oraz wynagrodzenie za usługi świadczone przy do lipca 2010 r. stanowi kwotę 30.000 zł.
powstaniu spółki nie mogą stanowić wkładu komandytariusza do spółki, chyba że wartość 5. Spółka z o.o. obliczyła należną zaliczkę na podatek dochodowy od osób prawnych za
innych jego wkładów do spółki nie jest niższa od wysokości sumy komandytowej. Wynika 8 miesięcy 2010 r. uwzględniając przychody i koszty z tytułu posiadanych udziałów w spółce
to z art. 107 ż 1 i 2 K.s.h. komandytowej w następujący sposób:
a) przychody podlegające opodatkowaniu ogółem
ObowiÄ…zek prowadzenia ksiÄ…g rachunkowych
[980.000 zÅ‚ + (300.000 zÅ‚ × 60%)] = 1.160.000 zÅ‚,
Spółka komandytowa z chwilą powstania obowiązana jest prowadzić księgi rachunkowe b) koszty uzyskania przychodów ogółem
zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowoÅ›ci. ObowiÄ…zek ten wynika z art. 2 ust. 1 pkt 1 [800.000 zÅ‚ + (250.000 zÅ‚ × 60%)] = 950.000 zÅ‚,
ustawy o rachunkowości. Nie mają do niej zastosowania uregulowania określone w art. 2 c) podstawa opodatkowania (a  b) = 210.000 zł,
ust. 1 pkt 2 wymienionej ustawy. W ich myśl osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, d) należna zaliczka na pdop za 8 miesięcy 2010 r.
spółki jawne osób fizycznych, spółki partnerskie i spółdzielnie socjalne sÄ… zobowiÄ…zane do (210.000 zÅ‚ × 19%) = 39.900 zÅ‚,
prowadzenia ksiąg rachunkowych, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, pro- e) kwota do zapłaty
duktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej w walucie (39.900 zł  30.000 zł) = 9.900 zł.
polskiej 1.200.000 euro. W tym przepisie nie została wymieniona spółka komandytowa.
Oznacza to, że bez względu na wielkość uzyskiwanych przychodów netto ze sprzedaży Dekretacja
towarów, produktów i operacji finansowych obowiązana jest ona do prowadzenia ksiąg
Konto
rachunkowych i to nawet w przypadku, gdy wspólnikami spółki komandytowej są wyłącznie
Opis operacji Kwota
osoby fizyczne. Wn Ma
1. PK  zobowiązanie z tytułu zaliczki na pdop za sierpień 2010 r.: 9.900 zł 87 22
Otwarcie ksiÄ…g rachunkowych
Otwarcie ksiąg w nowo powstałej spółce komandytowej powinno nastąpić na dzień
2. WB  przelew zaliczki na pdop na rachunek bankowy właści-
9.900 zł 22 13-0
rozpoczęcia działalności, którym jest dzień pierwszego zdarzenia wywołującego skutki
wego urzędu skarbowego
o charakterze majątkowym lub finansowym  nie póz
niej niż w ciągu 15 dni od zaistnienia
tych zdarzeń (art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o rachunkowości).
Jednymi z pierwszych zapisów dokonywanych w księgach rachunkowych nowo Księgowania
powstałej spółki komandytowej jest ewidencja wkładów należnych i wniesionych przez
Konto 22  Rozrachunki Konto 87  Podatek dochodowy
wspólników. Należy zaznaczyć, że w księgach nie ujmuje się sumy komandytowej. Podlega
Konto 13-0 publicznoprawne (w anali- i inne obowiązkowe obciążenia
ona wpisaniu do KRS i określa granice odpowiedzialności poszczególnych komandytariuszy
 Rachunek bieżący tyce: Urząd skarbowy  pdop) wyniku finansowego
wobec wierzycieli za zobowiązania spółki.
Ewidencja w księgach rachunkowych wkładów należnych i wniesionych przez wspólni- S.p.) X 9.900 (2 S.p.) 30.000 30.000 (S.p. S.p.) 30.000
ków (komplementariuszy i komandytariuszy) może przebiegać zapisami:
2) 9.900 9.900 (1 1) 9.900
1. Należne wkłady na poczet kapitału zakładowego (w wartości określonej w umowie
spółki)  zapis pod datą wpisu spółki do rejestru:
39.900 39.900 S.k.) 39.900
 Wn konto 24  Pozostałe rozrachunki (w analityce: Konta poszczególnych wspól-
ników  rozrachunki z tytułu wkładów),
 Ma konto 80  Kapitał zakładowy . W rocznym sprawozdaniu finansowym spółka komandytowa wykazuje zysk (stratę)
2. Wniesienie wkładów: brutto, gdyż, jak wskazano wcześniej, podatnikami podatku dochodowego są jej wspólnicy.
a) środki pieniężne Zysk brutto wynikający z jej rocznego sprawozdania finansowego może być przeznaczony
 Wn konto 10  Kasa lub konto 13-0  Rachunek bieżący ,  po jego zatwierdzeniu  na cele określone w uchwale wspólników, w tym m.in. na wypłatę
 Ma konto 24  Pozostałe rozrachunki (w analityce: Konta poszczególnych wspól- dla wspólników. W tym przypadku zapis w księgach rachunkowych spółki komandytowej
ników  rozrachunki z tytułu wkładów), będzie wyglądał następująco:
b) papiery wartościowe 1. Przeznaczenie zysku brutto na wypłatę dla wspólników:
 Wn konto 03  Długoterminowe aktywa finansowe lub konto 14  Krótkoterminowe  Wn konto 82  Rozliczenie wyniku finansowego ,
aktywa finansowe ,  Ma konto 24  Pozostałe rozrachunki (w analityce: Konta poszczególnych wspól-
 Ma konto 24  Pozostałe rozrachunki (w analityce: Konta poszczególnych wspól- ników  rozrachunki z tytułu udziału w zysku).
ników  rozrachunki z tytułu wkładów), 2. Przelew dywidendy na rachunek bankowy wspólników:
c) niefinansowe składniki majątku trwałego i obrotowego  Wn konto 24  Pozostałe rozrachunki (w analityce: Konta poszczególnych wspól-
 Wn konto 01  Środki trwałe , konto 02  Wartości niematerialne i prawne , konto ników  rozrachunki z tytułu udziału w zysku),
08  Środki trwałe w budowie , konto 31  Materiały , konto 33  Towary , konto  Ma konto 13-0  Rachunek bieżący .
60  Produkty gotowe , Wspólnicy spółki komandytowej, którzy prowadzą księgi rachunkowe, otrzymaną
 Ma konto 24  Pozostałe rozrachunki (w analityce: Konta poszczególnych wspól- kwotę przychodu z tytułu udziału w zysku spółki komandytowej zaliczają do przychodów
ników  rozrachunki z tytułu wkładów). finansowych. Przychodu tego nie uwzględnia się w podstawie opodatkowania podatkiem
dochodowym. Wskazane jest ująć go na koncie przeznaczonym do ewidencji przychodów
Dochód z tytułu udziału w zysku spółki komandytowej
niepodlegających podatkowi (PNP). Wartość brutto dywidendy, wpływającą na rachunek
Spółka komandytowa jest spółką osobową. Oznacza to, że nie ona jest podatnikiem bankowy, wspólnik spółki komandytowej ujmie zapisem:
podatku dochodowego, lecz poszczególni jej wspólnicy będący osobami prawnymi i fi-  Wn konto 13-0  Rachunek bieżący ,
zycznymi. Z ustawy o pdop wynika, że przychody z udziału w spółce niebędącej osobą  Ma konto 75-0  Przychody finansowe (w analityce: Udział w zysku spółki ko-
prawną łączy się z przychodami każdego wspólnika proporcjonalnie do posiadanego mandytowej  PNP).
udziału. W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że udziały wspólników
Podstawa prawna:
w przychodach są równe. Te same zasady stosuje się również do rozliczania kosztów uzy-  ustawa z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223 ze zm.),
 ustawa z dnia 15.09.2000 r.  Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2000 r. nr 94, poz. 1037 ze zm.),
skania przychodów, wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, zwolnień
 ustawa z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2010 r. nr 51, poz. 307
i ulg podatkowych oraz obniżenia dochodu, podstawy opodatkowania lub podatku. Wynika
ze zm.),
to z art. 5 ust. 1 i 2 ustawy o pdop. Analogiczne rozwiÄ…zania zawarte sÄ… w art. 8 ust. 1
 ustawa z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. nr 54, poz. 654
ze zm.).
i 2 ustawy o pdof. Oznacza to, że każdy wspólnik spółki komandytowej obowiązany jest
przy obliczaniu zaliczki na podatek dochodowy uwzględniać przychody i koszty z tytułu
Ewa Kowalska
Gazeta Podatkowa nr 70 " 2.09.2010 r.