Etos rycerza na podstawie przykładów z literatury polskiej i obcej.




















 
 

Matura 2007
 

Motywy
literackie
 

Matura
ustna
 

Matura
pisemna
 

Powtórka z epok
 

Matura CD
 

Linki
 





WYPRACOWANIA

TEMATY MATURALNE


Antyk
Średniowiecze
Renesans
Barok
Oświecenie
Romantyzm
Pozytywizm
Młoda
Polska
Dwudziestolecie
Współczesność
Biologia
Geografia
Historia
Fizyka
Informatyka


język polski
Matura
pisemna
Matura
ustna
Motywy
literackie
Powtórka z epok
inne przedmioty
Matura z
fizyki
Matura z
matematyki
Matura z
geografii
Matura z
historii







Etos rycerza na podstawie przykładów z literatury polskiej
i obcej.
Etos - z greckiego ethos czyli zwyczaj. W znaczeniu
filozoficznym i socjologicznym etos oznacza całokształt
społecznie uznawanych i przyswojonych danej zbiorowości norm
regulujących zachowanie jej członków. Etos rycerski
średniowieczny ukształtował się w kręgu rycerstwa
europejskiego i utrwalił się w opowieściach o sławnych bojach
stoczonych przez rycerzy Karola Wielkiego. Te opowieści
nazywały się Chanons de geotes oraz tzw. francuskie opowieści
dworne, powstające we wczesnym średniowieczu. Wtedy to zaczęła
rozwijać się kultura dworska. Jej odbiciem była miłość dworska
odzwierciedlona w liryce trubadurów. Eleonora, żona Ludwika
VII stworzyła na dworze nowy wzór życia towarzyskiego, na tle
którego od XII w. rozwinęła się nowa poezja i epika dworska.
Kultura dworska z Francji rozszerzyła się na całą Europę. Tak
wytworzył się w średniowieczu system etyki nawiązujący do
zasad starożytnych. Podstawą jej był honor, umiar, dzielność,
miłość - kult kobiety. Rycerstwo obok duchowieństwa w
średniowieczu stanowiło elitę społeczeństwa klasowego. Od XIII
w. rycerstwo nabrało charakteru dziedzicznego - klasa
zamknięta. Do najstarszych i najsłynniejszych etosów należą:
- Pieśń o Rolandzie - Pieśń o Tristanie i Izoldzie
- O królu Arturze i rycerzach okrągłego stołu - Cyd
- O księciu Igorze Rycerze średniowieczni walczyli
w obronie wiary, pokoju i sprawiedliwości. Szukali sławy,
bronili honoru własnego i swojej damy. Wierność honorowi -
najważniejsza wartość obok wiary. Roland ginie broniąc wiary i
honoru - postać historyczna, rycerz Karola Wielkiego. Zginął w
778 r. podczas powrotu z wyprawy do Hiszpanii zajętej przez
Saracenów. Dowodził tylną strażą wojsk francuskich. W czasie
przeprawy przez Pireneje uzbrojeni ludzie napadli na tylną
straż i zabili wraanda fraz z jego towarzyszami. Z biegiem
czasu postać obrosła legendą. W okresie wypraw krzyżowych -
ideał rycerza chrześcijańskiego "Pieśń o Rolandzie" (datowana
na XIII w.). Cechy rycerza u Rolanda: odwaga, honor, miłość
Boga, wierność królowi i ojczyźnie nie. Napadnięty przez
Saracenów (z eposu) nie dmie w róg by wezwać posiłki, mówi
przyjacielowi " trzeba nam tu wytrwać dla naszego króla. Dla
swego pana trzeba ścierpieć wielką niedolę i znosić wszelkie
gorąco i wielkie zimno i oddać skórę i nałożyć głowę. Nie daj
Bóg aby przeze mnie hańbiono mój ród i aby słodka Francja
miała iść w pogardę." W etosie rycerskim hańba rycerza
spadała na cały jego ród - odpowiedzialność rodowa. W etosie
śmierć w walce nie hańbiła rycerza. O chwale rycerza
decydowało nie tyle zwycięstwo lecz jak walczył. Walka bez
uszczerbku dla jego honoru mogła zakończyć się śmiercią.
Śmierć na polu walki - klasyczne zakończenie biografii
rycerza. Nie przystawało dożyć sędziwego wieku i umrzeć w
łóżku, Ważnym elementem walki rycerskiej była odwaga
aż do śmierci - lekceważenie śmierci. Niejednokrotnie
zachowanie dla nas samobójcze, lekkomyślne np. Roland
lekceważy śmierć, nie wzywa pomocy mimo, iż nie ma szans na
zwycięstwo wobec przewagi wroga. Nie chce okazywać strachu
przed śmiercią. Poświęca życie swoich towarzyszy dla
zachowania honoru. Rycerz musiał promieniować urodą,
siłą. Siła była niezbędna ponieważ rycerze posiadali ciężkie
zbroje np. osiłkiem był Zbyszko z Bogdańca ("Krzyżacy") -
ściskał gałęzie - sok puszczały, wypuszczał się z widłami na
niedźwiedzie. Rycerz zabiegał o poddawanie swej sławy
licznym próbom. Nie wypadało mu siedzieć w zamku. Szukał
okazji do wsławienia się (błędni rycerze np. Don Kichot).
Błędnych rycerzy sparodiował Cerwantes w powieści renesansowej
"Don Kichot" - parodia eposu rycerskiego. Autor najpierw sam
rozczytywał się w powieściach rycerskich. Celem jego było
zohydzenie zmyślonej fantastyki ksiąg rycerskich. Ośmiesza
przygody rycerskie Don Kichota - nie jest bogaty - ubogi,
szalony szlachcic uwierzył, że jest rycerzem. Przygody jego
ukazane są dwustronnie tzn. w rzeczywistości i takimi, jakimi
wydają się w szalonym umyśle bohatera. Zgodnie a tradycją
Cerwantes wyposaża Don Kichota w wiernego giermka. Jest to z
pochodzenia chłop, widzi rzeczy w rzeczywistości, ale jest
przywiązany do swojego pana i wyspy, którą mu obiecał. Rycerz
chcąc się wsławić walczył w turniejach - popisy odwagi, siły,
umiejętności. Z ideą walki w etosie rycerskim wiąże się
szacunek rycerza dla przeciwnika. Wiąże się z pojęciem
solidarności rycerskiej - obejmowała także wrogów należących
do rycerstwa. W jednej z legend francuskich gdy pospolity
żołnierz zabił rycerza z wrogiego obozu, jego pan - rycerz
kazał go powiesić. W opowieści o Rolandzie jeden z rycerzy
Karola Wielkiego został schwytany podstępem przez Saracenów, w
czasie pojedynku. Jego przeciwnik oddaje się w ręce Karola
Wielkiego nie aprobując tego - chce go uwolnić na drodze
wymiany. Walka podlegała także zasadom etyki
rycerskiej, rycerz nie mógł zabić drugiego gdy ten spadł z
konia. Lancelot przez całe życie wyrzucał sobie, że w walce
zabił dwóch nie uzbrojonych choć uczynił to nieświadomie.
Uważał, że to go zhańbiło. Dla pokuty zapowiada pielgrzymkę w
zgrzebnej koszuli. Etos nie dopuszczał ataku w plecy.
Nakazywał też by zwycięzca pojedynku spędził na polu walki
cały dzień do północy by okazać gotowość do podjęcia wyzwania.
Obok rycerza walczył jego giermek. Bardzo ważny był koń
rycerza, sławny jak rycerz, posiadał imię. W dawnych
opowieściach konie mówiły ludzkim głosem. Także miecze rycerzy
miały swoje własne imiona. Hasłem rycerzy: bić się i kochać.
Obowiązkiem rycerza było być zakochanym. Wbrew opiniom miłość
na odległość nie, ale miłość zmysłowa, nawet grzeszna. Mimo,
że jest to miłość występna sympatie są po stronie
kochanków.Ideał świętego-rycerza święty Jerzy
zabijający smoka. Uznany za patrona rycerzy w czasie wypraw.
Ideał rycerza-władcy - w kronice Gala Anonima - Bolesław
Krzywousty. Obok ideału rycerza istnieli w rzeczywistości
rycerze rabusie. Zmierzch średniowiecza nie oznacza kresu
tematyki rycerskiej. Późniejsze utwory także sięgają do tego
tematu np. w romantyzmie Kordian odnajduje w sobie
podobieństwo do Winkelryda oraz "Konrad Wallenrod", "Grażyna",
"Krzyżacy" (Ślub Zbyszka - czuby Krzyżaków dla Danusi, śpiew
Bogurodzicy). W "Weselu" pojawia się Zawisza Czarny.Średniowiecze
- wypracowania

zobacz także
Matura
CD
Spis
uczelni
Pojęcia
Pisarze
Cytaty







Programy -
Giełda samochodowa
- Program Au Pair - Felgi Noclegi | Teksty | Bilety Autokarowe