NEURO
2013
Są to opracowane wykłady Prof. Woz
niaka z Neuroanatomi. Dwa
z nich (oko i ucho) zostały zapożyczone z wykładów z roku 2008.
Powodzenia
Pracę wykonali :
:-)
- Remigiusz Domin (obecność na wykładach, notatki, szkic
dokumentu)
- Bartosz Gachewicz (formatowanie, stylistyka tekstu, poprawki)
Wykład I 08.03.13r
Kresomózgowie (Telencephalon) składa się z 2 półkul mózgu (Hemispheria cerebri)
oraz kresomózgowia nieparzystego (Telencephalon impar=medium). W obrębie
półkul mózgu wyróżniamy 3 bieguny (czołowy, potyliczny, skroniowy), 3
powierzchnie (górno-boczna lub wypukła, przyśrodkowa i dolna lub podstawna) oraz
3 brzegi (górny, boczny i dolny). Na zewnątrz półkul znajduje się istota szara  kora
mózgu/płaszcz o grubości przeciętnie 4mm i powierzchni ok. 2tys 200cm^2. Kora
mózgu jest silnie pofałdowaa i podzielona jest na płaty które z kolei dzielą się na
zakręty.
Wyróżniamy następujące płaty :
�� czołowy,
�� ciemieniowy,
�� potyliczny,
�� skroniowy,
�� wyspę znajdująca się w głębi bruzdy bocznej oraz
�� płat brzeżny/limbiczny znajdujący się na powierzchni przyśrodkowej.
Pod względem filogenetycznym korę mózgu dzielimy na korę starą (Archicortex)
która jest związana z węchomózgowiem (Rhinencephalon), następnie korę
dawną (Paleocortex) związaną z układem limbicznym oraz korę nową
(Neocortex) która u człowieka objemuje ok. 90% całej kory. Kora nowa
charakteryzuje się regularną budową 6-cio warstwową i określamy ją również jako
ISOCORTEX. Kora stara i dawna posiada budowę bezwarstwową lub nieregularną 3
warstwową i określamy ją jako ALLOCORTEX.
W obrębie kory nowej wyróżniamy
�� najbardziej zewnętrzną warstwę Molekularną (1),
�� ziarnistą zewnętrzną (2),
�� piramidowa zewnętrzną (3),
�� ziarnistą wewnętrzną (4),
�� piramidową wewnętrzną (5)
�� oraz warstwę komórek różnokształtnych (6).
Komórki ziarniste tworzące odpowiednie warstwy przeważają w ośrodkach
czuciowych kory, a piramidowe w ośrodkach ruchowych. Włókna (drogi nerwowe)
dzielimy na kojarzeniowe (Tractus associationes), spoidłowe (Tractus
commisurales) i rzutowe (tractus projectiones). Drogi kojarzeniowe łączą ośrodki w
obrębie jednej półkuli i mogę one być krótkie (łączą sąsiednie
zakręty) lub dlugie (przebiegające między płatami). Drogi spoidłowe
łączą jednoimienne ośrodki korowe obydwu półkul. Zaliczamy do nich
�� spoidło wielkie/ciało modzelowate (łączy ośrodki kory
nowej),
�� spoidło przednie (łączy ośrodki kory starej)
�� spoidło tylne
�� spoidło sklepienia (łączące korę dawną)
Drogi rzutowe łączą ośrodki wyższe z niższymi i odwrotnie. Należą do nich torebki :
węwnętrzna, zewnętrzna i końcowa. Najbardziej ogólnie w obrębie płata
czołowego znajdują się ośrodki ruchowe, w ciemieniowym czuciowe, w potylicznym
wzrokowe a w skroniowym słuchowe.
Ośrodki korowe dzielimy na I-rzędowe i II-rzędowe; jednomodalne-
kojarzeniowe i polimodalne-kojarzeniowe. I-rzędowe ośrodki korowe, czuciowe
i ruchowe posiadają ułożenie somatotropiczne, co oznacza że poszczególne części
ciała reprezentowane są przez określone obszary kory. Ośrodki te nie są różnej
wielkości i w obrębie kory czuciowej największy obszar zajmuje powierzchnia
dłoniowe ręki, palec wskazujący oraz twarz. W obrębie kory ruchowej największy
obszar zajmują części kory kontrolujące mięśnie ręki i twarz. W obrębie ośrodków
słuchowych mamy ułożenie tonotopiczne.
W ośrodku II-rzędowych mających również ułożenie somatotopiczne następuje
zapamiętanie otrzymanych informacji. Jednakże ośrodki kojarzeniowe integruja
informacje dotyczące jednej modalności np. ośrodek wzrokowy jednomodalny
integruje informacje dotyczące obserwowanego przedmiotu.
Polimodalny ośrodek kojarzeniowy czuciowy integruje wrażenia czuciowe wzrokowe i
słuchowe. I-rzędowe ośrodki ruchowe odpowiedzialne są za rozpoczęcie
czynności ruchowej. W II-rzędowych ośrodkach ruchowych do których należy
kora przedruchowa i dodatkowa ruchowa następuje opracowanie planu wykonania
czynności. W III-rzędowych ośrodkach ruchowych (kora przedczołowa)
dokonuje się motywacja wykonania czynności, oraz wybór najlepszego sposobu
wykonania. W procesie ewolucji następuje redukcja, zmniejszenie obszarów
ośrodków I-rzędowych i zwiększenie polimodalnych ośrodków czuciowych.
Wykład II 15.03.13r.
I-rzędowe ośrodki ruchowe  pole 4;
�� znajdują się w zakręcie przedśrodkowym,
�� posiadają ułożenie somatotopiczne
�� stanowią główny lub górny neuron ruchowy, który posiada bezpośrednie
połaczenia synaptyczne z motoneuronami rogów przednich rdzenia
kręgowego (droga korowo-rdzeniowa/corticospinalis) oraz z motoneuronami
jąder ruchowych nerwów czaszkowych Z WYJ
TKIEM nerwu III, IV
oraz VI (droga korowo-jądrowa/opuszkowa; tractus corticonuclearis).
Uszkodzenie tych I-rzędowych ośrodków ruchowych powoduje zespół
objawów które okreslamy jako niedowład lub porażenie spastyczne
(paralysis spastica) objawiający się brakiem ruchów dowolnych, wzrostem
napięcia mięśniowego wystepowaniem odruchów patologicznych (odruch
Babińskiego) oraz wygórowaniem odruchów fizjologicznych (np. rzepkowy).
II-rzędowe ośrodki ruchowe znajdują się do przodu od pola 4, tworzą one
wspólnie pole 6 i składają się z kory przedruchowej (PMA) znajdującej się w
dolnej części pola 6 oraz dodatkowej kory ruchowej (SMA) znajdującej się w
górnej części pola 6. Dodatkowa kora ruchowa kontroluje skomplikowane
czynności wykonywane oburącz; głównie poprzez mięśnie ręko porażenie jej
wywołuje zespół objawów APRAKSJI RUCHOWEJ. Kora przedruchowa wykonuje
czyności pod nadzorem narządu wzroku.
III-rzędowa kora ruchowa  przedczołowa, odpowiedzialna jest za motywację
wykonywania czynnośći ruchowej i wybór najlepszej drogi wykonania. Stanowi
polimodalną korę czołową połączoną z ośrodkami czuciowymi, ruchowymi i
wzrokowymi.
W części tylnej zakrętu czołowego dolnego znajduje się pole 44 (+ 45) stanowiące
ośrodek ruchowy mowy, albo ośrodek Brocka. Uszkodzenie tego ośrodka
uniemożliwia koordynację czynności mięśni biorących udział w procesie mowy czy
mówienia (krtań, język, m.tarczowy). Zaburznie to określamy jako afazja ruchowa
(ekspresyjna).
-------------------------------------------
I-rzędowe ośrodki czuciowe znajdują się w zakręcie zarodkowym i są to pola
korowe 1(w środku) 2(ku tyłowi) oraz 3A i 3B (ku przodowi). Ośrodki te
odpowiedzialne są za percepcję, a więc za rozpoznawanie otrzymanych informacji z
róznego typu receptorów. Uszkodzenie tych ośrodków objawia się zespołem zwanym
AGNOZJA CZUCIOWA (Astereognozja).
II-rzędowe ośrodki czuciowe znajdują się w dolnej części
zakrętu zarodkowego. W najbardziej dolnej części tego zakrętu
znajdują się ośrodki smakowe, w których uszkodzenie powoduje
brak odczuwania wrażeń smakowych (Ageusia) lub ich opaczne odczuwanie
(dysgeusia). Ku tyowi od zakrętu zarodkowego, w płaciku ciemieniowym
górnym zajdują się jednomodalne ośrodki kojarzeniowe (pole 5+7) które posiadają
połączenia z II-rzędową korą ruchową.
W tylnej części zakrętu czołowego środkowego znajduje się pole korowe 8+9 (9 ku
przodowi) stanowiące ośrodek skojarzonego spojrzenia w bok, który
koordynuje ruchy poziome gałek ocznych w stronę przeciwległą. Uszkodzenie tego
pola powoduje skierowanie gałek ocznych w strone uszkodzoną.
W tylnej części płata ciemieniowego i zakrętu skroniowego górnego znajdują się pola
korowe 39 i 40 stanowiące ośrodek czuciowy mowy odpowiedzialny za percepcję
mowy. Uszkodzenie tego ośrodka powoduje AFAZJ
CZUCIOW
/PERCEPCYJN

(Wernickego) zaburzającą zrozumienie mowy. Pacjęci z taką afazją cechują się
nadmierną gadatliwością. Osrodki czuciowe mowy połączone są z polem 22 w
zakręcie skroniowym górnych którego uszkodzenie powoduje niemożność pisania,
liczenia i czytania.
W zakręcie skroniowym górnym, na jego górnej powierzchni, znajdują się małe,
drone zakręty poprzeczne (Heschla) które stanowią I-rzędowe pole słuchowe
(41); uszkodzenie tego pola które posiada ułożenie tonotopiczne powoduje
zaburzenie słuchu typu percepcyjnego. Wokół pola 41, znajduje się II-rzędowe
pole słuchowe (42).
W płacie potylicznym, głównie na jego powierzchni przyśrodkowej ( w klinku)
znajduje się I-rzędowa kora wzrokowa (17). Uszkodzenie tego pola powoduje
zaburzenie percepcji widzianych przedmiotów  AGNOSIA OPTICA. II i III-rzędowe
ośrodki wzrokowe odpowiedzialne są za ruch obserwowanych przedmiotów (w górnej
części płata ciemieniowego, oraz za rozpoznawanie kolorów i szczegółów
obserwowanych przedmiotów, w dolnej części płata skroniowego (odpowiedzialny za
rozpoznanie twarzy). Jego uszkodzenie powoduje zaburzenie rozpoznawania kolorów
i twarzy (Prosopagnosia).
W głębi półkul mózgu znajdują się skupiska istoty szarej stanowiące jądra
kresomózgowia. Należą do nich
�� jądra ogoniaste (posiadające głowę, trzon i ogon),
�� jądro soczewkowate (nucleus lentiformis; składające się ze skorupy
PUTAMEN i gałki bladej GLOBUS PALIDUS),
�� jądra migdałowate (nuclei amygdaloideum)
�� przedmurze (claustrum).
Jądro ogoniaste wspólnie z soczewkowatym tworzą ciało prążkowane.
Natomiast jądro ogoniaste ze skorupą jądra soczewkowatego tworzą
PR
ŻKOWIE (Striatum). Jądra kresomózgowia należą do jąder (zwojów)
podstawnych, które są częścią układu ruchowego.
Wykład III 22.03.13r
Międzymózgowie (Diencephalon) znajduje się pomiędzy półkulami mózgu i pniem
mózgowia i składa się ono ze
�� wzgóra,
�� podwzgórza,
�� niskowzgórza
�� nadwzgórza
��
Wzgórze (Thalamus) utworzone jest przez dużą masę istoty szarej i jest
najwyższym ośrodkiem podkorowym dla dróg czuciowych (z wyjątkiem dużej części
drogi węchowej). Jego powierzchnie przyśrodkowe ograniczają komorę boczną.
W obrębie wzgórza znajdują się neurony projekcyjne (75-80%), w których
mediatorem jest glutaminian (pobudzający) i które związane są z przewodzeniem
informacji do kory mózgu, oraz neurony lokalne (2 25%) których mediatorem
jest GABA i które modulują neurony projekcyjne.
W obrębie wzgórza przebiega pasmo istoty białej  blaszka rdzenna wewnętrzna
(lamina medullaris interna), która rozdwaja się w części przedniej, dzieląc istotę szarą
na trzy duże grupy jąder : boczną, przyśrodkową i przednią. W obrębie blaszki
rdzennej wewnętrznej znajdują się jądra śródblaszkowe, natomiast na
powierzchni bocznej wzgórza są jądra siatkowate (Nuclei reticulares). W każdej
grupie jąder wzgórza znajdują się grupy komórkowe tworzące mniejsze jądra. Pod
względem czynnościowym jądra wzgórza możemy podzielić na : swoiste i
nieswoiste. Swoiste znajdują się w grupie bocznej jąder oraz w ciałach
kolankowatych (corpora geniculata) i odbieraja one bodz
ce o określonej
modalności (dotyk, ucisk, ból etc) i projektują do odpowiednich ośrodków korowych
(czuciowych, słuchowych etc). Jądra nieswoiste otrzymują
wrażenia o różnej modalności i projektują do rozległych obszarów
kory. Wzgórze oraz całe międzymózgowie unaczynione jest przez
odgałęzienia tętnic tworzących kołą tętnicze mózgu (Koło Willisa).
Podwzgórze jest najwyższym ośrodkiem podkorowym dla układu dokrewnego i
autonomicznego w którym odbywa się integracja bodz
ców nerwowych oraz
dokrewnych (odruch ssania i reakcje stresowe).
W podziale strzałkowym, podwzgórze dzielimy na część
�� boczną (utworzoną przez drogi do- i od-wzgórzowe),
�� przyśrodkową
�� przykomorową
Część przyśrodkowa i przykomorowa są bogato komórkowe, zawierają liczne jądra i
podzielona są poziomo na 3 części : przednią-nadwzrokową, środkowo-guzową
oraz tylną-suteczkową.
Do przodu od części nadwzrokowej znajduje się jądro przedwzrokowe które
determinuje płeć.
Niskowzgórze znajduje się bocznie i poniżej wzgórz i główną jego częścią jest
jądro niskowzgórzowe (Nucleus subthalamicus) które wchodzi w skład jąder
podstawnych. Uszkodzenie tego jadra wywołuje rozległe cepowate ruchy połowy
ciała (Hemibalismus) lub całego ciała (notka: chcielibyście widzieć jak Prof. Woz
niak
wywijał rękoma w trakcie wykładu hahah)
Nadwzgórze (epithalamus) ogranicza od tyłu komorę III i jego główną częścią jest
szyszynka (Corpus pineale) która produkuje melatoninę regulującą wiele
procesów życiowych.
Pień mózgowia składa się z:
�� śródmózgowia (mesencephalon)
�� mostu (pons)
�� rdzenia przedłużonego (medulla oblongata).
Śródmózgowie podzielone jest na częśc grzbietową-tylną, zwaną pokrywą (tectum)
oraz brzuszną-przednią, utworzoną przez KONARY MÓZGU.
Pokrywa składa się z blaszki pokrywy (lamina tecti) w której znajdują się 2 wzgórki
dolne i 2 górne oraz z ramion wzgórków (brachia collicum) łączącymi wzgórki górne z
ciałami kolankowatymi bocznymi i wzgórki dolne z ciałkami kolankowatymi
przyśrodkowymi.
Konary mózgu, most i rdzeń przedłużony podzielona są na częśc grzbietową-
nakrywkę (tegmentum) i część podstawną (pars basilaris).
W obrębie śródmózgowia znajduje się wodociąg mózgu, natomiast
powierzchnie grzbietowe mostu i rdzenia przedłużonego stanowią
dno komory IV które nazywamy dołem równoległobocznym (fossa
rhomboidea).
W nakrywce pnia mózgowia znajdują się jądra nerwów
czaszkowych, przebiegają drogi wstępujące oraz znajdują się
grupy komórkowe należące do tworu siatkowatego (formatio reticularis) w których
są jądra regulujące czynność narządów wewnętrznych (ośrodek oddechowy i
naczyniowo-sercowy).
W części podstawnej pnia mózgowia przebiegają drogi odśrodkowe oraz w obrębie
konarów mózgu znajduje się substancja czarna (Choroba Parkinsona), w obrębie
mostu znajdują się jądra pośredniczące pomiędzy korą mózgu i móżdżkiem.
Natomiast w obrębie rdzenia przedłużonego znajdują się jądra oliwkowe (układ
słuchowy).
Wykład IV 05.04.13r
OKO  zapożyczone z wykładów 2008 Tokoloshe Team
Zaburzenia dotyczące układu refrakcyjnego występują w postaci
krótkowzroczności (myopia), dalekowzroczności (hyperopia), astygmatyzmu
(nierówność krzywizny rogówki), zaćmy (katarakta)-tworzenie złogów w soczewce
oraz presbiopia (zwyrodnienie starcze związane z usztywnieniem soczewki).
W obrębie siatkówki występują trzy rodzaje komórek stanowiące neurony drogi
wzrokowej:
1. komórki pręcikowe i czopkowe
2. komórki dwubiegunowe
3. komórki zwojowe
I dwa rodzaje komórek pośredniczących:
1. komórki poziome
2. komórki amakrynowe
Komórki czopkowe i pręcikowe znajdują się w warstwie obwodowej siatkówki i są
zbudowane z segmentu zewnętrznego (pręciki i czopki) i członu komórki
obejmującego ciało komórki oraz stopę  odpowiednik aksonu innych komórek
nerwowych. W pręcikach i czopkach znajdują się krążki(do 700) zawierające
czerwień wzrokową  rodopsynę, która składa się z białka  opsyny i retinenu lub
retinalu ->pochodna witaminy A.
Pręciki w liczbie około 120 mln rozrzucone są w całej części wzrokowej siatkówki i
odpowiedzialne są za widzenie czarno-białe (skotopowe) w ciemności.
Czopki w liczbie 7 mln są trojakiego rodzaju ( odbierają różne długości fali świetlnej
niebieskie, czerwone i zielone) skupione głównie w miejscu ostrego widzenia
(plamka żółta  dołek środkowy).Odpowiadają za odbiór kolorów i szczegółów
przedmiotów (widzenie fotopowe).
W miejscu plamki żółtej jest jedna warstwa komórek, głównie czopkowych.
W ciałach komórek pręcikowych i czopkowych (warstwa jądrzasta zewnętrzna)
znajduje się pierwszy neuron drogi wzrokowej. Stopy komórek pręcikowych i
czopkowych tworzą synapsy z dendrytami komórek dwubiegunowych (warstwa
splotowata zewnętrzna). Ciała komórek dwubiegunowych
stanowią drugi neuron drogi wzrokowej ( warstwa jądrzasta
wewnętrzna). Aksony komórek dwubiegunowych tworzą synapsy z
dendrytami komórek zwojowych (warstwa splotowata wewnętrzna).
Ciała komórek zwojowych (warstwa zwojowa)  trzeci neuron drogi
wzrokowej, ich aksony tworzą nerw wzrokowy.
Wśród komórek zwojowych wyróżniamy komórki małe (komórki P) stanowiące
90% komórek zwojowych siatkówki, mają małe pole recepcyjne i reagują na
widzenie w świetle, kolorowe i szczegóły obserwowanych przedmiotów.
Drugi rodzaj  komórki M  5%, o dużym polu recepcyjnym, na obwodzie
siatkówki, odpowiadają za widzenie w ciemności i ruchów przedmiotów.
Trzeci rodzaj  komórki W  4%, związane z odruchami ze strony siatkówki.
Nerwy wzrokowe dochodzą do skrzyżowania wzrokowego, gdzie ulegają
skrzyżowaniu włókna donosowe odbierające wrażenia z części doskroniowych.
Włókna z części doskroniowych siatkówki, odbierające wrażenia z części odnosowych,
nie ulegają skrzyżowaniu wchodząc do pasm wzrokowych. Uszkodzenie
skrzyżowania w części środkowej (guz przysadki) powoduje niedowidzenie
połowicze dwuskroniowe (hemianopia bitemporalis).
Uszkodzenie pasm wzrokowych powoduje niemożność odbioru wrażeń z jednej
połowy pola widzenia (hemianopia homonyma).
90% włókien pasm wzrokowych dochodzi do ciał kolankowatych bocznych, gdzie
jest czwarty neuron drogi wzrokowej. Pozostałe włókna pasm wzrokowych
dochodzą do poduszki wzgórza i stąd do asocjacyjnej kory wzrokowej, do
wzgórków górnych blaszki czworaczej (gdzie są integrowane wrażenia wzrokowe,
słuchowe i czuciowe), do podwzgórza (rytmy dobowe) oraz pola przedczworaczego
(reakcje odruchowe). Aksony komórek ciał kolankowatych bocznych przebiegają
przez część za- i pod-soczewkową torebki wewnętrznej i dochodzą do pierwszo
rzędowych ośrodków korowych  pole 17 V1, gdzie odbywa się rozpoznanie wrażeń
wzrokowych. Uszkodzenie tych ośrodków powoduje niemożność rozpoznania wrażeń
wzrokowych (Agnosia apercepcyjna).
Z pierwszo rzędowych ośrodków wzrokowych droga wzrokowa rozdwaja się na
część grzbietowo-ciemieniową dochodzącą do płacika ciemieniowego górnego,
która odpowiedzialna jest za obserwacje ruchu przedmiotu oraz drogę brzuszno-
skroniową dochodzącą do części dolnej płata skroniowego odpowiedzialną za
rozpoznawanie kolorów i szczegółów obserwowanych przedmiotów. Uszkodzenie tej
drogi powoduje niemożność określenia nazw obserwowanych przedmiotów (Agnosia
asocjacyjna  kojarzeniowa), niemożność rozpoznania osób na podstawie twarzy
(prosopagnosia).
Odruch z
renicy na światło (reakcja konsensualna) polega na zwężeniu obydwu
z
renic po naświetleniu jednego oka. Ramie dośrodkowe tego odruchu stanowi droga
wzrokowa, której część z pasm wzrokowych dochodzi do pola
przedczworaczego i stąd do jąder przywspółczulnych obydwu nerwów
okoruchowych - n.III.
Z jąder tych nerwów włókna przedzwojowe poprzez nerw III dochodzą do zwoju
rzęskowego. Włókna pozazwojowe ze zwoju rzęskowego jako
nerwy rzęskowe krótkie dochodzą do mięśnia rzęskowego i mięśnia
zwieracza z
renicy.
Odruch reakcji rozszerzający z
renicę przebiega przez ramię
dośrodkowe do podwzgórza i stąd włókna zstępujące dochodzą
do rdzeniowego ośrodka z
renicznego ( centrum iliospinale), który jest w istocie
pośrednio - bocznej w neuromerach C8-Th2. Rozpoczyna się tu ramię
odśrodkowe poprzez gałęzie łączące białe, pień współczulny do zwoju szyjnego
górnego i stąd włókna pozazwojowe przez splot tętnicy szyjnej wewnętrznej
dochodzą do oczodołu i w składzie gałęzi nerwu ocznego  nerwy rzęskowe
długie dochodzą do mięśnia rozwieracza z
renicy.
Odruch rogówkowy polega na zamknięciu obydwu oczu w wyniku pobudzenia
rogówki. Ramię dośrodkowe  gałęzie nerwu ocznego przez zwój trójdzielny i
jądro rdzeniowe nerwu V. Ramię odśrodkowe  włókna ruchowe nerwu VII
unerwiający mięsień okrężny oka.
Ruchy pionowe i poziome gałki ocznej kontrolowane są przez ośrodek umieszczony w
moście ( kontrolujący ruchy poziome) i ośrodek w istocie szarej
okołowodociągowej śródmózgowia (kontrolujący ruchy pionowe). Z ośrodka
z mostu wychodzą do jąder nerwu VI i stąd włókna skrzyżowane dochodzą do
przeciwległych jąder nerwu III. Z ośrodka kontrolującego ruchy pionowe włókna
dochodzą do jądernerwu III i stąd do mięśni prostego górnego i dolnego. Oba
ośrodki są pod kontrolą wzgórków górnych blaszki czworaczej i korowego ośrodka
kontrolującego ruchy gałek ocznych w płacie czołowym (pole 8).
Wykład V 12.04.13r
Ucho  zapożyczone z wykładów 2008 Tokoloshe Team
Błędnik błoniasty stanowi układ przewodów połączonych ze sobą i wypełnionych
śródchłonką (endolimfa) która ma skład jonowy podobny do płynu
wewnątrzkomórkowego. Błędnik ten oddzielony jest od błędnika kostnego
znajdującego się w piramidzie kości skroniowej przestrzenią wypełnioną
przychłonką (perylimfa) która ma skład jonowy identyczny z płynem mózgowo-
rdzeniowym. W skład błędnika błoniastego wchodzą: przewód ślimakowy, który
znajduje się w obwodowej części kanału spiralnego ślimaka i oddzielony jest od
schodów przedsionka przez błoną przedsionkową a od schodów bębenka przez
błonę podstawną. Przewód ten łączy się przewodem łączącym (ductus reuniens) z
woreczkiem (sacculus) który wspólnie z łagiewką (utriculus) znajduje się w
obrębie części środkowej błędnika kostnego (przedsionek). Woreczek połączony
jest z łagiewką przewodem łagiewkowo-woreczkowym który przedłuża się w
przewód śródchłonkowy zakończony woreczkiem śródchłonkowym. A
agiewka
połączona jest z przewodami półkolistymi (ductus semicirculares), które znajdują
się w kanałach półkolistych należących do błędnika kostnego. Przewód ślimakowy
należy do błędnika słuchowego a woreczek, łagiewka i przewody półkoliste należą
do błędnika przedsionkowego. W przewodzie ślimakowym na błonie podstawnej
znajdują się komórki podporowe oraz komórki nerwowe stanowiące receptor
słuchu i zwane komórkami rzęsatymi. Należą one do
mechanoreceptorów. Komórki rzęsate ułożone są w 4 szeregi-> 1
szereg wewnętrzny (około 7 tys. komórek) i 3 szeregi zewnętrzne
(około 20 tys. komórek). Przykryte są one błoną pokrywającą
(membrana tectoria). Komórki szeregu wewnętrznego otrzymują
prawie 90% dendrytów komórek dwubiegunowych zwoju
spiralnego ślimaka który znajduje się w obrębie wrzecionka. Do
jednej komórki rzęsatej szeregu wewnętrznego dochodzi 10-20
dendrytów ze zwoju ślimaka. Komórki te są właściwymi receptorami
odbierającymi wrażenia słuchowe. Komórki 3 szeregów zewnętrznych
otrzymują 5-10% dendrytów ze zwoju ślimaka i uważane są za
komórki modulujące odbierane wrażenia. Do komórek szeregu zewnętrznego
dochodzą też aksony z jąder oliwkowych.
DROGA SA
UCHOWA
Pierwszy neuron drogi słuchowej znajduje się w zwoju ślimaka. Aksony komórek
w zwoju ślimaka tworzą nerw ślimakowy i dochodzą do jąder ślimakowych->
grzbietowego i brzusznego które znajdują się w najbardziej bocznej części dołu
równoległobocznego. Wypustki jąder ślimakowych w większości ulegają
skrzyżowaniu i tworzą w obrębie mostu ciało czworoboczne (corpus trapezoidem)
gdzie mogą się znajdować neurony drogi słuchowej. Część włókien z jąder
ślimakowych dochodzi do jąder oliwkowych w rdzeniu.
Z ciał czworobocznych wychodza wstęgi boczne (słuchowe) które dochodza do
wzgórków dolnych blaszki czworacznej. W obrębie tej wstęgi bocznej znajdują
się grupy komórek tworzące jądro wstęgi bocznej które jest również neuronem w
drodze słuchowej. Ze wzgórków dolnych blaszki czworacznej wychodza włókna do
ciał kolankowatych przyśrodkowych gdzie znajduje się ostatni neuron
podkorowy drogi słuchowej. Z ciał kolankowatych przyśrodkowych wychodza
włókna tworzące promienistość słuchową przebiegające przez część
podsoczewkową i zasoczewkową torebki wewnętrznej i dochodzą do I-
rzędowych ośrodków korowych (pole 41 lub A1) znajdujących się w zakręcie
skroniowym górnym (zakręty poprzeczne Heschla).
II-rzędowa kora słuchowa znajduje się wokół ośrodka I-rzędowego. W obrębie
układu słuchowego istnieje ułożenie tonotopiczne. Tony niskie odbierane są przez
części wierzchołkowe przewodu ślimakowego i części przednie korowych ośrodków.
Tony wysokie odbierane są przez części podstawne przewodu ślimakowego i części
tylne ośrodków korowych.
Zaburzenia słuchu mogą być typu przewodzącego i nerwowego:
" Typ przewodzący związany jest z usztywnieniem układu przewodzącego fale
głosowe do komórek narządu spiralnego (albo narządu Cortiego).
" Zaburzenia typu nerwowego związane są z uszkodzeniem neuronów drogi
słuchowej.
Oba typy manifestują się głównie w wieku podeszłym (presbyacusis).
Wykład VI 19.04.13r.
Układ czuciowy somatyczny odbiera wrażenia z powierzchni ciała i błon
śluzowych, które są w kontakcie ze środowiskiem zewnętrznym oraz z narządów
ruchu (czucie proprioceptywne). Układ ten różni się od układów prowadzących
wrażenia monomodalne (wzrok, słuch, smak) tym, że receptory tego układu
rozproszone są pocałym ciele i odbierają one wrażenia o różnej modalności (dotyk,
ból, temperatura, propriocepcja); z zakresu tułowia i kończyn  wrażenia dochodzą
do OUNu poprzez: układ przednio boczny oraz układ grzbietowo-wstęgowy.
Układ przednio-boczny odbiera wrażenia uczucia dotyku powierzchownego,
bólu, temperatury. Włókna przewodzące są typu A-delta i C
(wolnoprzewodzące). Komórki pierwszego neuronu są w zwojach rdzeniowych;
ich aksony biegną korzeniem tylnym (radix posterior) i wchodzą do rogów tylnych
rdzenia kręgowego, gdzie znajdują się ciała komórek 2-go neuronu; ich aksony
wstępują 1-3 segmentów do góry i ulegają skrzyżowaniu w spoidle białym
przednim i w przeciwległej połowie rdzenia kręgowego wstępują w sznurach
przednich i bocznych; oddają po drodze bocznice do tworu siatkowatego i
dochodzą do jądra VPL wzgórza (jądro brzuszno-tylno-boczne), gdzie znajduje się
ostatni neuron tej drogi; potem droga wzgórzowo-korowa (przez odnogę tylną
torebki wewnętrznej) biegnie w zakręcie zaśrodkowym (gyrus postcentralis);
część tej drogi (układu przednio-bocznego) od rogów tylnych do wzgórza określane
jest jako droga RDZENIOWO-WZGÓRZOWA; w obrębie sznurów przednich 
przewodzony jest głównie dotyk i czucie powierzchowne, natomiast w sznurach
bocznych ból i temperatura.
Układ grzbietowo-wstęgowy prowadzi wrażania czucia poznawczego
(STEREOGNOZJA  kształt+wielkość, czucie dyskryminacyjne-rozpoznawania
dwóch różnych przedmiotów), grafestezja (rozpoznawanie liter i cyfr pisanych na
powierzchni ciała) oraz czucie proprioceptywne z narządów ruchu (czucie
głębokie, włókna tego układu są grubomielinowe  A-alfa i A-beta).
1 neuron znajduje się w zwojach rdzeniowych skąd aksony do rdzenia
kręgowego oddają bocznicę do rogów tylnych (zabezpieczają odruchy rdzeniowe)
i wstępują po tej samej stronie w sznurach tylnych w P
CZKU smukłym (fasciculus
gracilis) prowadzącym wrażenia z dolnych części ciała i w pęczku klinowym
(fasciculus cuneatus) prowadzącym wrażenia z górnych części ciała. Włókna 1go
neuronu kończą się w rdzeniu przedłużonym w jądrze smukłym i klinowatym;
aksony komórek 2go neuronu ulegają skrzyżowaniu w rdzeniu przedłużonym w
SKRZYŻOWANIU WST
G (decussatio lemniscorum) i wstępują w przeciwległej
części pnia mózgowia jako wstęga przyśrodkowa do jądra VPL;
tu komórki 3 neuronu; ich aksony biegną przez część tylną odnogi tylnej
torebki wewnętrznej do kory mózgu.
W przebiegu w pniu mózgowia układ przednio-boczny tworzy tzw. wstęgę
rdzeniową (lemniscus spinosus) natomiast układ grzbietowo-wstęgowy wstęgę
przyśrodkową. Obie przebiegają przez część środkową (tegmentum) pnia
mózgowia.
W głębi pnia mózgowia znajdują się liczne komórki duże i małe posiadające między
soba liczne połączenia (tworzące TWÓR SIATKOWATY; posiada on połączania:
odśrodkowe, dośrodkowe, z różnymi częściami układu nerwowego i wspólnie NI
CHUJA NIE WIDZ
CO MI TU PISZE W ZESZYCIE, PÓy
NIEJ TO ROZSZYFRUJ
xD &
układ siatkowaty
Części :
a) Boczne(drobnokomórkowe) związane z drogami czuciowymi (tworzy układ
wstępujący-aktywizujący; przygotowuje on korę na rozpoznanie bodz
ców o
określonej modalności
b) Przyśrodkowe (wielkokomórkowe)  związana z drogami zstępującymi
c) Środkowe
UKA
AD TRÓJDZIELNY
Prowadzi wrażenia z zakresu unerwiania nerwu trójdzielnego; w układzie tym drogi :
- brzuszna (przednia); jest skrzyżowania i prowadzi wrażenia odpowiadające
układowi przednio-bocznemu, drugi neuron tej drogi znajduje się w jądrze
rdzeniowym n.V
- grzbietowa (tylna); przewodzi wrażenia odpowiadające układowi grzbietowo-
wstęgowemu i drugi neuron znajduje się w jądrze czuciowym głównym (most);
wrażania z proprioreceptorów dochodzą do jądra śródmózgowiowego n.V
Pierwsze neurony obu dróg znajdują się w zwoju trójdzielny.
Trzecie neurony znajdują się w jądrze brzuszno-tylno-bocznym
wzgórza (VPM)
ZA BOCHENKIEM
Drogi rdzeniowo-wzgórzowe : boczna(ból i temperatura),
przednia (dotyk i ucisk); obie tworzą układ przednio-boczny
Drogi rdzeniowo-opuszkowe (układ grzbietowo wstęgowy)
Drogi rdzeniowo-wzgórzowe przednie i boczne biegną w sznurach przednich i
bocznych rdzenia kręgowego.
KLINIKA
Jamistość rdzenia  uszkodzenie istoty szarej środkowej  obustronne zniesienie
czucia bólu, temperatury, na wysokości uszkodzenia lub nieco niżej
Uszkodzenie sznurów przednich nie powoduje (bez jednoczesnego uszkodzenia
sznurów tylnych) zaburzeń w czuciu dotyku i ucisku (tu i tu biegną drogi prowadzące
te czucie).
Dziękujemy Rafałowi Mazurkowi za udostępnienie wykładu VI.
Życzymy wszystkim powodzenia w na kole!