FARMAKOLOGIA: WYKA
AD 1, DZIAA
3, 30.09.2013
RODZAJE BÓLU:
1. Nocyceptorowy fizjologiczny
2. Patologiczny nocyceptorowy
3. Neuropatologiczny
BÓL OSTRY -> GLU, NMDA, AMPA, nocyceptory
BÓL PRZEWLEKA
Y -> substancja P, histamina, kininy itd...
Ł� >3 miesiące albo trwający wciąż po wygojeniu się uszkodzonych tkanek:
Ł� Najczęstsze przyczyny:
a. Ch. Zwyrodnieniowa stawów
b. Zz. Bólowe kręgosłupa
c. Bóle głowy
d. Neuropatia cukrzycowa
e. Osteoporoza
f. Nowotwory
receptorowy
Ból neuropatyczny
niereceptorowy
psychogenny
Histamina-> substancja P -> NGF
Bradykinina
5-HT receptory -> OUN
PGI2
ATP
H+
�� Leki działające na receptory -> to leki znieczulające a nie p/bólowe!!! -> p/bólowe działają ośrodkowo albo
na drodze przewodzenia
LEKI P/BÓLOWE
OPIOIDOWE NIEOPIOIDOWE
1. AGONIŚCI RECEPTORÓW 1. NLPZ -> hamują cyklooksygenazę
OPIOIDOWYCH
Kwas acetylosalicylowy,
Morfina, petydyna, mtadon,
ibuprofen, ketoprofen,
fentanyl
diklofenak, piroksykamy,
2. CZ
ŚCIOWI AGONIŚCKI:
indometacyna, nabumeton,
Bupremorfina, pentozacyna
celekoksyb
3. TRAMADOL
2. METAMIZOL (Pyralgina -> dodatkowe
!!!! dużo interakcji z innymi lekami!!!
działanie spazmolityczne) +
PARACETAMOL
3. FLUPIRTYNA ( K+opener, obniża napięcie
mm., głównie przykręgosłupowych),
4. NEFOPAM  NA, 5-HT
5. INNE: p/depresyjne, p/padaczkowe,
neuroleptyki, p/lękowe, agoniści alfa-2-
ADR, inhibitorzy rec. NMDA, GKS
NLPZ  DZIAA
ANIE:
A. p/bólowe
B. p/zapalne
C. p/gorączkowe
D. antyagregacyjne
NLPZ  PODZIAA
:
1. WZGL
DNIE SELEKTYWNE INHIBITORY COX-1:
ASA, indometacyna, ibuprofen, naproksem, piroksikam
2. NIESELEKTYWNE (COX-1=COX-2)
Diklofenak
3. WZGL
DNIE SELEKTYWNE INHIBITORY COX-2:
Etodolak, meloksikam
4. SELEKTYWNE INHIBITORY COX-2 = KOKSYBY
Celekoksyb, rafekoksyb
KLONIDYNA -> AGONIŚCI RECEPOTRÓW ALFA-2-ADR
�� Nasila działanie opioidowych leków p/bólowych
�� Bóle przewlekłe i pooperacyjne
INHIBITORY RECEPTORÓW NMDA -> KETAMINA, DEKSTROMETORFAN (ten dodatkowe działanie
przeciwkaszlowe!!!);
�� Skuteczne w przewlekłych zespołach bólu neuropatycznego
�� Stosowanie w bólu przewlekłym i pooperacyjnym
LEKI P/DEPRESYJNE -> AMITRYPTYLINA, IMIPRAMINA => 3 pierścieniowe leki p/depresyjne
�� Nasilają działanie opioidowych leków p/bólowych
�� Obniżają napięcie mm.
�� Działanie p/lękowe
�� Zastosowanie: bóle nowotworowe i neuropatyczne
Ł� EFEKT DZIAA
ANIA -> PO 1-2 TYG;
Ł� SZCZYT DZIAA
ANIA -> PO 4-6 TYG!
LEKI P/PADACZKOWE => KLONAZEPAM, KWAS WALPROINOWY, KARBAMZEPINA
�� Bóle neuropatyczne:
a. Neuralgia n. trójdzielnego
b. Neuralgia półpaścowa
c. Neuralgia cukrzycowa
d. Uszkodzenie OUN
LAMOTRYGINA
�� Blokuje kanały Na_ oraz hamuje uwalnianie NMDA
GABAPENTYNA, PREGABALINA:
�� Hamuje kanały Ca++ oraz zwiększa uwalnianie GABA (prawdopodobnie)
LEKI ANTYARYTMICZNE -> LIDOKAINA, MEKSYLETYNA
TRAMADOL
�� 60% siły działania -> pobudzenie układu NA i 5-HT (zahamowanie wychwytu zwrotnego)
�� 40% siły działania -> pobudzenie receptorów  mi
�� Brak depresji ośrodka oddechowego ( wprzeciwieństwie do opioidów)
�� Mniejszy potencjał wywoływania uzależnienia niż opioidy
DZIAA
ANIE N/POŻ
DANE:
�� Euforia, zmęczenie
�� Zaburzenia nastroju, zmiana aktywności
�� Drgawki
�� Ograniczenie sprawności psycho-fizycznej
�� Nadmierne pocenie, zaparcia
�� Zahamowanie rytmu oddechowego
�� Wzrost ciśnienia
�� Spadek HR
�� Tolerancja i uzależnienie -> po nagłym odstawieniu  objawy abstynecji
NEFOPAM
�� Pobudza receptory  mi
�� Hamuje zwrotny wychwyt NA i 5-HT
�� Działanie cholinolityczne, p/histaminowe i miejscowo znieczulające
DZIAA
ANIA N/POŻ
DANE:
�� Nudności, suchość w ustach
�� Zaburzenia widzenia
�� Trudności w oddawaniu moczu
�� Lęki
�� ...?
KANABINOIDY => DRONABINOL
�� AKTYWNE METABOLITY
�� Tachykardia, objawy cholinolityczne
�� Zastosowanie : skurcze spastyczne (np. w stardnieniu rozsianym), ból neuropatyczny, bóle kostno stawowe,
urazy mózgowo-czaszkowe
MIEJSCA DZIAA
ANIA LEKÓW:
A. Ośrodkowe  opioidy, alfa-agoniści..
B. Modulacja drogi przewodzenia bólu
INDYWIDUALNY WYBÓR OPCJI TERAPEUTYCZNEJ:
Ł� Rodzaj bólu
Ł� Przyczyna
Ł� Natężenie
Ł� Czynniki osobnicze
Ł� Obecność p/wskazań
Ł� Schorzenia współistniejące
I dopiero WYBÓR ODPOWIEDNIEGO SPOSOBU LECZENIA!
EFEKTYWNA TERAPIA W BÓLU PRZEWLEKA
YM:
a. Zestawienie lekóa. o różnych mechanizmach działania
b. Kojarzenie leków działająych na różnych poziomach
c. Leczenie adjuwantowe -> wspomagające -> łagodzenie działań niepożądanych i podnoszenie skuteczności
działania leków podstawowych
�� ADJUWANTY:
�� p/padaczkowe
�� p/depresyjne
�� miejscowo znieczulające
�� GKS
�� Miorelaksanty
�� Antyarytmiczne
�� Antagoniści rec. NMDA
�� Leki wspomagające na bóle kostne
!!! NIE MOŻNA KOJARZYĆ ZE SOB
NLPZ!!!!
DRABINA ANALGETYCZNA:
I STOPIEC
: NLPZ + adjuwanty
II STOPIEC
: NLPZ + adjuwanty + słaby opioid: tramadol, kodeina, oksykodon, hydromorfon, nepofam,
flupirtyna
III STOPIEC
: NLPZ+ adjuwanty+ mocny opioid: morfina + ewentualnie PCA (dokanałowo)