Ekologia
Wykład z dnia 09.01.2010
Ekosystemy łąk i torfowisk
A
ąki umiarkowanie i okresowo wilgotne (łąki trzęślicowe)
- powstały w efekcie wysychania torfowisk niskich (naturalnie lub spowodowane przez człowieka) lub
też na miejscu wyciętego przez człowieka lasu wilgotnego
- wyróżniamy łąki z wiązówką błotną (raczej nie koszone), z kaczeńcem (koszone) oraz z trzęślicą
A
ąki świeże (łąki rajgrasowe)
- zbiorowiska wtórne (seminaturalne/półnaturalne), powstały przy udziale człowieka ale zbudowane
są z gatunków rodzimych
- wyróżniamy łąki kośne i pastwiska
- nie nawożone a użytkowane jałowieją i przechodzą w psiary i wrzosowiska
A
ąki suche (murawy)
- naturalne murawy kserotermiczne na wschodzie
- suche słoneczne wzgórza i zbocza z wystawą południową, gleby zasobne w węglan wapnia
- murawy naskalne
- wtórne zbiorowiska na ubogich glebach
(ostnice  trawy rosnące na stepach  gatunek chroniony)
Torfowiskiem nazywamy obszar o stałym, bardzo silnym uwilgotnieniu, porośnięty przez zbiorowiska
roślinne, których obumarłe szczątki ulegają stopniowo przekształceniu w torf (osad organiczny o
wyraz
nie widocznej strukturze roślinnej)
Typy torfowisk:
Niskie  90%
Przejściowe  3,5%
Wysokie  6,5%
Torfowisko niskie  reofilne (lubią wody płynące)
- torfowiska rzeczno  jeziorne
- torfowiska darniowe
- torfowiska leśne
- zasilane wodami płynącymi
- eu- lub mezotroficzne
- odczyn zasadowy lub obojętny
- mogą przekształcić się w łąki wilgotne lub torfowiska wysokie (turzycowiska = torfowiska niskie, na
których rosną turzyce)
Torfowiska wysokie  ombrofilne
- na obszarach o opadach powyżej 600  700 mm/rok
- topogeniczne (uwarunkowane rzez
bą terenu)
- soligeniczne (np. Irlandia, góry)
-typ bałtycki, kontynentalny oraz atlantyckie torfowiska wrzoścowi
- kępy i dolinki z regeneracją soczewkową
- oligotroficzne
- brak azotu (owadożerność)
- odczyn kwaśny
Sukcesja ekologiczna
Sukcesja  proces kierunkowych zmian w ekosystemie polegający na przechodzeniu od ekosystemów
prostych do bardziej złożonych
Clements uważał, że sukcesja kończy się tzw. stadium klimaksu czyli ekosystemem najbardziej
dopasowanym do lokalnych warunków klimatycznych i glebowych (odpowiednik biomu). Obecnie
uważa się, że również klimaksy podlegają sukcesji i mówi się o tzw. mozaikowatości biocenoz
Wyróżniamy 4 fazy sukcesji:
- nudacja  odsłonięcie  pojawienie się wolnej, niezasiedlonej przestrzeni
- faza zespołu otwartego  każdy może zasiedlić ten teren. Diaspory roślin z sąsiednich ekosystemów
przybywają na miejsce nudacji. Faza ta trwa do momentu zajęcia wszystkich wolnych nisz.
- faza zespołu zamkniętego  pomiędzy przybyłymi gatunkami zaczynają się różne interakcje
(pozytywne i negatywne) W wyniku tych interakcji ustala się klimaks czyli nowe zbiorowisko
Rodzaje sukcesji:
- pierwotna i wtórna  kryterium stanowi przyczyna nudacji. Pierwotna sukcesja jest wtedy gdy na
danym obszarze nic wcześniej nie rosło (nudacja jest naturalna). Wtórna gdy nudację spowodował
człowiek
- autogeniczna i allogeniczna  autogeniczna zachodzi sama z siebie pod wpływem czynników
wewnętrznych (jest naturalna), allogeniczna powodowana jest czynnikami zewnętrznymi
- regeneracyjna i degeneracyjna  regeneracyjna, regenerowanie się poprzedniego zbiorowiska
(nigdy nie jest takie samo jak poprzednie, zawsze jest uboższe), degeneracyjna, przechodzenie od
zbiorowiska bogatego do uboższego, skomplikowanego do prostego, upraszczanie zbiorowisk
Klasyczny ciąg sukcesyjny
jezioro  torfowisko  łąka  zarośla krzewiaste  las
piętro subniwalne  alpejskie  subalpejskie  regiel górny  regiel dolny  piętro pogórza
kidzina  plaża  wydma biała  wydma szara  bór sosnowy
Sukcesje rozpoczynają środowiska roślinne, zwierzęta wkraczają póz
niej. Rośliny zależne są od typu
gleby, ale rosnąc na danej glebie zmieniają ją (najczęściej użyz
niają) co sprawia, że same już na niej
rosnąć nie mogą, muszą ustąpić miejsca innym bardziej wymagającym.
Zachodzi silny związek pomiędzy znajomością procesu sukcesji a ochroną przyrody ponieważ nie
możemy objąć ochroną ścisłą (absolutnym zakazem dostępu nawet dla prac pielęgnacyjnych)
ekosystemów będących na początku szeregu sukcesyjnego (głównie łąki i torfowiska)
(Obecnie nie tworzy się już form ochrony ścisłej)