MINISTERSTWO EDUKACJI
i NAUKI
Stanisław Popis
Analizowanie działania układów hydraulicznych
311[50].O1.08
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2005
 Projekt wspÌÅ‚finansowany ze Å›rodkÌw Europejskiego Funduszu SpoÅ‚ecznego
0
Recenzenci:
mgr inż. Henryk Krystkowiak
dr inż. Jerzy Gustowski
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Katarzyna Maćkowska
Konsultacja:
dr inż. Janusz Figurski
Korekta:
mgr Joanna Iwanowska
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 311[50].O1.08.
Analizowanie działania układów hydraulicznych zawartego w programie nauczania dla zawodu
technik mechatronik.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2005
 Projekt wspÌÅ‚finansowany ze Å›rodkÌw Europejskiego Funduszu SpoÅ‚ecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 4
3. Cele kształcenia 5
4. Przykładowe scenariusze zajęć 6
5. Ćwiczenia 15
5.1. Podstawy dziaÅ‚ania ukÅ‚adÌw hydraulicznych 15
5.1.1. Ćwiczenia 15
5.1.2. Sprawdzian postępów 17
5.2. Budowa elementÌw i ukÅ‚adÌw hydraulicznych 18
5.2.1.Ćwiczenia 18
5.2.2. Sprawdzian postępów 20
5.3. Zasady projektowania, montażu i eksploatacji ukÅ‚adÌw hydraulicznych 20
5.3.1. Ćwiczenia 20
5.3.2. Sprawdzian postÄ™pÌw 23
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 24
7. Literatura 30
 Projekt wspÌÅ‚finansowany ze Å›rodkÌw Europejskiego Funduszu SpoÅ‚ecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela  Analizowanie działania układów
hydraulicznych , który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole
kształcącej w zawodzie technik mechatronik.
W poradniku zamieszczono:
- wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane, aby
bez problemów mógł korzystać z poradnika,
- cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas pracy
z poradnikiem,
- przykładowe scenariusze zajęć,
- propozycje ćwiczeń ze wskazówkami do ich realizacji, zalecanymi metodami nauczania
-uczenia się oraz środkami dydaktycznymi,
- ewaluację osiągnięć ucznia - przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego.
Głównym celem zajęć jest ukształtowanie umiejętności analizowania działania układów
hydraulicznych, określanie funkcji poszczególnych elementów oraz ich praktyczne
zastosowanie, czyli umiejętności o charakterze praktycznym. Dlatego wskazane jest, aby
dominującymi były następujące metody nauczania:
 przypadków,
 sytuacyjna,
 przewodniego tekstu,
 projektów,
 pokaz z objaśnieniem.
Zajęcia powinny odbywać się w pracowni wyposażonej w stanowiska montażu układów
hydraulicznych wraz z komputerem i oprogramowaniem pozwalajÄ…cym na projektowanie i symulacjÄ™
pracy układów hydraulicznych.
W czasie zajęć uczniowie powinni pracować indywidualnie, ale pewne fragmenty zajęć
powinny być realizowane jako praca w grupach 2-4  osobowych (np. ćwiczenia z zakresu
projektowania układów hydraulicznych).
Wskazane jest, aby na początku każdych zajęć uczniowie informowani byli o celach
edukacyjnych zajęć oraz kryteriach oceniania. Sprawdzanie i ocenianie uczniów powinno
odbywać się na bieżąco w trakcie odbywania zajęć w oparciu o wcześniej podane kryteria.
Kryteria oceniania powinny być jednoznacznie powiązane ze szczegółowymi celami kształcenia
określanymi dla każdej jednostki dydaktycznej.
Podczas realizacji procesu nauczania-uczenia się należy dokonywać ewaluacji:
1) diagnostycznej,
2) formatywnej (kształtującej),
3) sumatywnej (podsumowujÄ…cej).
Metody ewaluacji mogą być:
1) nieformalne (pogadanka sprawdzająca, obserwacja działań uczniów, prace domowe, itp.),
2) badawcze (pomiar dydaktyczny, ankieta, wywiad).
Na zakończenie procesu kształcenia jednostki modułowej dokonywana jest ewaluacja
sumatywna przeprowadzona w formie testu pisemnego i praktycznego. W Poradniku dla
nauczyciela zamieszczone zostały przykładowe narzędzia ewaluacji sumatywnej wraz z instrukcją dla
ucznia, instrukcjÄ… dla nauczyciela i kluczem odpowiedzi.
 Projekt wspÌÅ‚finansowany ze Å›rodkÌw Europejskiego Funduszu SpoÅ‚ecznego
3
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu nauczania jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- stosować jednostki miar układu SI,
- posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu statyki, dynamiki, kinematyki, takimi
jak: masa, siła, prędkość, energia,
- obsługiwać komputer na poziomie podstawowym,
- korzystać z różnych z
ródeł informacji,
- poszukiwać informacji w Internecie,
- rozrÌżniać rodzaje energii i sposoby przenoszenia energii,
- rozpoznawać cechy charakteryzujące płyny,
- rozrÌżniać stany naprężeÅ„ materiaÅ‚Ìw (rozciÄ…ganie, Å›ciskanie),
- określać podstawowe własności metali i tworzyw sztucznych,
- stosować aparat matematyczny do dokonywania podstawowych obliczeÅ„ ukÅ‚adÌw hydraulicznych,
- posługiwać się normami, katalogami,
- aktywnie uczestniczyć w dyskusji,
- przygotowywać i realizować prezentacje,
- stosować rÌżne metody i Å›rodki porozumiewania siÄ™ w zakresie zagadnieÅ„ technicznych (symbole,
rysunki, zdjęcia, itp),
 stosować ogÌlne zasadzy bezpieczeÅ„stwa i higieny pracy w czasie eksploatacji maszyn i urzÄ…dzeÅ„.
 Projekt wspÌÅ‚finansowany ze Å›rodkÌw Europejskiego Funduszu SpoÅ‚ecznego
4
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji ćwiczeń podanych w poradniku uczeń powinien umieć:
 zdefiniować podstawowe pojęcia z zakresu hydrauliki,
 zastosować wybrane prawa fizyczne do wykonywania podstawowych obliczeÅ„ ukÅ‚adÌw hydraulicznych,
 okreÅ›lić strukturÄ™ funkcjonalnÄ… (budowÄ™) ukÅ‚adÌw hydraulicznych,
 wyjaÅ›nić zasadÄ™ dziaÅ‚ania i budowÄ™ siÅ‚ownikÌw hydraulicznych,
 wyjaÅ›nić zasadÄ™ dziaÅ‚ania i budowÄ™ hydraulicznych zaworÌw rozdzielajÄ…cych,
 wyjaÅ›nić zasadÄ™ dziaÅ‚ania i budowÄ™ silnikÌw hydraulicznych,
 wyjaśnić zasadę działania i budowę pomp hydraulicznych,
 rozpoznać zastosowane elementy hydrauliczne na schemacie układu hydraulicznego,
 dobrać z katalogu typowe elementy ukÅ‚adÌw hydraulicznych,
 zmontować proste układy hydrauliczne na podstawie schematu,
 zaprojektować proste układy hydrauliczne,
 okreÅ›lić na podstawie obliczeÅ„ parametry elementÌw wykorzystanych do budowy prostych ukÅ‚adÌw
hydraulicznych,
 opisać zasady bhp przy obsÅ‚udze ukÅ‚adÌw hydraulicznych,
 opisać zasady racjonalnej eksploatacji ukÅ‚adÌw hydraulicznych.
 Projekt wspÌÅ‚finansowany ze Å›rodkÌw Europejskiego Funduszu SpoÅ‚ecznego
5
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz nr 1.
Temat: Struktura funkcjonalna układów hydraulicznych.
Cele:
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
1) rozpoznać podstawowe zespoÅ‚y funkcjonalne ukÅ‚adÌw hydraulicznych,
2) scharakteryzować współzależności pomiędzy podstawowymi zespołami funkcjonalnymi
ukÅ‚adÌw hydraulicznych,
3) wyjaÅ›nić zadania poszczegÌlnych zespołów funkcjonalnych ukÅ‚adÌw hydraulicznych:
a) zespołu z
ródła energii,
b) hydrostatycznej maszyny pompowej,
c) hydrostatycznej maszyny silnikowej,
d) zespołu urządzeń regulujących i sterujących,
4) scharakteryzować strukturę zespołu zasilania układu hydraulicznego,
5) scharakteryzować właściwości (zalety i wady) układów hydraulicznych,
W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponad zawodowe:
- współpraca w grupie,
- poszukiwanie specjalistycznych informacji w ogólnodostępnych z
ródłach informacji.
Metody nauczania uczenia siÄ™:
1. pokaz z objaśnieniem,
2. ćwiczenia,
3. dyskusja w grupie,
4. miniwykład.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- praca w zespołach 2-3 osobowych.
Åšrodki dydaktyczne:
- karty katalogowe urządzeń hydraulicznych,
- ilustracje przedstawiajÄ…ce urzÄ…dzenia hydrauliczne,
- film dydaktyczny nt. budowa i przykłady zastosowania urządzeń hydraulicznych,
- stanowisko dydaktyczne do montażu układów hydraulicznych,
- literatura zgodna z punktem 7 poradnika.
Czas trwania:
1 godzina lekcyjna  45 min.
Uczestnicy:
Uczniowie klasy III technikum.
Przebieg lekcji:
1. Sprawy organizacyjne związane z przebiegiem zajęć - sprawdzenie obecności,
zaznajomienie z przepisami bhp i porzÄ…dkowymi obowiÄ…zujÄ…cymi w pracowni.
2. Podanie tematu bieżących zajęć, celów operacyjnych oraz kryteriów oceniania.
3. Projekcja filmu dydaktycznego (lub prezentacji) nt. budowa i przykłady zastosowania
układów hydraulicznych,
4. Analiza treści filmu (prezentacji) w aspekcie porównania budowy układów hydraulicznych
przeznaczonych do realizacji rożnych procesów (np. prasa, urządzenia mocujące,
podnośniki). 5. Omówienie struktury funkcjonalnej układu hydraulicznego.
5. Wyjaśnienie zadań poszczególnych zespołów funkcjonalnych układu hydraulicznego.
6. Ćwiczenie: Rozpoznawanie podstawowych zespołów funkcjonalnych układów
hydraulicznych - w oparciu o ilustracje i dane zawarte w kartach katalogowych urządzeń
 Projekt wspÌÅ‚finansowany ze Å›rodkÌw Europejskiego Funduszu SpoÅ‚ecznego
6
hydraulicznych uczniowie rozpoznają i nazywają poszczególne zespoły funkcjonalne
układów hydraulicznych.
7. Właściwości cieczy roboczych stosowanych w układach hydraulicznych  miniwykład.
8. Charakterystyka struktury zespołu zasilania układów hydraulicznych prostych oraz
rozbudowanych  pokaz z objaśnieniem.
9. Ćwiczenie: Opis struktury zespołu zasilania układów hydraulicznych.
W oparciu o ilustracje oraz karty katalogowe zespołów
zasilania układów hydraulicznych uczniowie realizują następujące zadania:
a) rozpoznanie oraz zapisanie w kartach ćwiczenia, przy fotografiach lub rysunkach zespołów
zasilania nazw poszczególnych elementów,
b) w zależności od rodzaju zidentyfikowanych elementów uczniowie określają zakres zadań
realizowanych przez zespół zasilania (mniejszy zakres dla zespołów zasilania prostych
układów hydraulicznych, szerszy zakres zadań dla zespołów zasilania rozbudowanych
układów hydraulicznych).
10. Rekapitulacja treści zajęć,
-ocena przez uczniów przebiegu zajęć i treści zajęć,
-samoocena uczniów,
-ocena pracy uczniów przez nauczyciela.
 Projekt wspÌÅ‚finansowany ze Å›rodkÌw Europejskiego Funduszu SpoÅ‚ecznego
7
SCENARIUSZ II
Nazwa i numer programu modułowego:
Modułowy program nauczania dla zawodu technik mechatronik 311[50].
Moduł:
Podstawy mechatroniki. 311[50].O1
Jednostka modułowa:
Analizowanie działania układów hydraulicznych .311[50].O1.08
Temat zajęć:
ZASADY PROJEKTOWANIA UKA
ADÓW HYDRAULICZNYCH
Klasa: klasa IV
Liczba godzin: 4 godziny lekcyjne
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności projektowania układów hydraulicznych.
Szczegółowe cele kształcenia.
Uczeń potrafi:
1. Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien:
2. omówić cykl działania układu hydraulicznego w oparciu o diagram krokowy,
3. ustalić ogólny schemat układu hydraulicznego zgodnie z opisem jego działania,
4. zidentyfikować elementy i urządzenia zastosowane w układzie hydraulicznym na podstawie
schematu układu,
5. dobrać zespół zasilania układu hydraulicznego,
6. dobrać siłownik hydrauliczny,
7. zmontować układ hydrauliczny na podstawie schematu układu,
8. dokonać modelowania układów hydraulicznych w programie FLUID SIM H,
9. wyszukać specjalistyczne informacje w ogólnodostępnych z
ródłach informacji.
W czasie zajęć kształtowane będą następujące umiejętności ponadzawodowe:
 współpraca w grupie,
 wyszukiwanie specjalistycznych informacji w ogólnodostępnych z
ródłach informacji,
 organizowanie i planowanie pracy,
 prezentowanie i ocenianie efektów pracy zespołu.
Metody nauczania:
-metoda przewodniego tekstu
Åšrodki dydaktyczne:
1) literatura zgodnie z punktem 7 Poradnika dla ucznia,
2) stanowisko dydaktyczne z zestawem elementów hydraulicznych,
3) stanowisko komputerowe z oprogramowaniem do modelowania układów hydraulicznych
(np. FLUID SIM H),
4) instrukcja pracy metodÄ… przewodniego tekstu, zadanie, pytania prowadzÄ…ce,
5) instrukcje wykonania ćwiczeń dla uczniów,
6) papier biały formatu A3, flamastry,
7) katalog elementów urządzeń hydraulicznych.
 Projekt wspÌÅ‚finansowany ze Å›rodkÌw Europejskiego Funduszu SpoÅ‚ecznego
8
Zadanie dla uczniów:
Przedmiot w imadle zaciskany jest dzięki wysunięciu
tłoczyska siłownika dwustronnego działania. Prędkość
ruchu wysuwającego musi być zmniejszona, aby przedmiot
zaciskany nie uległ zgnieceniu. Odmocowanie przedmiotu
następuje w wyniku wsunięcia tłoczyska. Sterowanie ruchu
tłoczyska siłownika realizowane jest za pomocą zaworu
rozdzielajÄ…cego z dz
wigniÄ….
1. Zaprojektuj i narysuj schemat układu hydraulicznego realizującego opisane powyżej zadanie.
2. Zasymuluj pracę układu za pomocą programu FLUID SIM H.
3. Zmontuj i uruchom układ na stanowisku ćwiczebnym.
4. Dobierz z katalogu siłownik oraz zespół zasilania układu przyjmując, że siła
zacisku wynosi 5000 [N]
Przebieg zajęć:
Etap wstępny.
 sprawy organizacyjne związane z przebiegiem zajęć - sprawdzenie listy obecności, przepisy
BHP i porzÄ…dkowe obowiÄ…zujÄ…ce w pracowni,
 podanie tematu bieżących zajęć, celów operacyjnych oraz kryteriów oceniania,
 zapoznanie uczniów z pracą metodą przewodniego tekstu,
 podział uczniów na zespoły 3-osobowe.
Etap właściwy.
Praca metodÄ… przewodniego tekstu.
Faza Przykłady pytań prowadzących Oczekiwane odpowiedzi
Zbieranie 1. Przedstaw strukturÄ™ Uczniowie przedstawiajÄ… strukturÄ™
informacji funkcjonalną układu układu hydraulicznego zgodnie
hydraulicznego. ze strukturÄ… podanÄ… w Poradniku
dla ucznia.
2. Zaprezentuj kolejne czynności 1) sformułowanie zadania,
realizowane w trakcie 2) ustalenie ogólnego schematu
projektowania układów układu,
hydraulicznych. 3) rozmieszczenie głównych
elementów
układu,
4) określenie ciśnienia cieczy
roboczej,
5) dobór elementów wykonawczych,
6) dobór elementów sterujących,
7) dobór układu zasilania,
8) dokonanie bilansu cieplnego
układu.
3. Wyjaśnij rolę elementów Wyjaśnia rolę elementów
wykonawczych w układach wykonawczych analogicznie jak
hydraulicznych. w Poradniku dla ucznia.
 Projekt wspÌÅ‚finansowany ze Å›rodkÌw Europejskiego Funduszu SpoÅ‚ecznego
9
4. Wyjaśnij rolę elementów Wyjaśnia rolę elementów
sterujących w układach sterujących analogicznie jak w
hydraulicznych. Poradniku dla ucznia.
5. Wyjaśnij sposób zmiany Wyjaśnia strukturę i działanie
prędkości ruchu tłoczyska układu z dławieniem analogicznie
siłownika za pomocą jak w Poradniku dla ucznia.
dławienia.
6. Przedstaw zasady rysowania Wyjaśnia zasady rysowania
układów hydraulicznych układów hydraulicznych oraz
i oznaczania elementów oznaczania elementów
na schematach. zamieszczonych
na schematach analogicznie
jak w Poradniku dla ucznia.
7. Przedstaw strukturÄ™ Przedstawia opis struktury oraz
i sposób działania sposobu działania hydraulicznych
hydraulicznych układów układów nawrotnych
nawrotnych. jak w Poradniku dla ucznia.
8. Wyjaśnij sposób modelowania Demonstruje sposób lokowania
prostych układów symboli elementów hydraulicznych
hydraulicznych w programie w polu rysowania schematów oraz
FLUID SIM H. dokonywania połączeń pomiędzy
elementami w programie
FLUID SIM H.
Planowanie 1. Określ kolejność działań 1) sporządzenie diagramu
prowadzÄ…cych krokowego,
do wykonania zadania. 2) narysowanie schematu połączeń
pomiędzy elementami układu,
3) modelowanie układu w programie
FLUID SIM H i symulacja jego
działania,
4) montaż układu na stanowisku
dydaktycznym,
5) uruchomienie i kontrola działania
układu.
2. Z jakich z
ródeł skorzystasz Z katalogu elementów układów
w celu doboru siłownika hydraulicznych firmy ...............
i zespołu zasilania układu (wersja drukowana lub
hydraulicznego? elektroniczna).
3. Które parametry siłownika 1) siła obciążająca tłoczysko
hydraulicznego musisz znać, siłownika,
aby poprawnie dobrać 2) pole przekroju tłoka siłownika,
odpowiedni siłownik 3) skok siłownika.
z katalogu?
 Projekt wspÌÅ‚finansowany ze Å›rodkÌw Europejskiego Funduszu SpoÅ‚ecznego
10
4. Które parametry zespołu 1) chłonność siłowników
zasilania układu wchodzących w skład układu,
hydraulicznego musisz znać, 2) wydajność pompy zespołu
aby poprawnie dobrać zasilania,
odpowiedni zespół zasilania 3) moc hydrauliczna.
z katalogu?
Ustalanie 1. Wyjaśnij cykl pracy siłownika. 1) wysunięcie tłoczyska siłownika
(prędkość ruchu jest zmniejszona),
2) zatrzymanie tłoczyska
w położeniu- wysunięty,
3) wsunięcie tłoczyska siłownika,
4) zatrzymanie tłoczyska
w położeniu-wsunięty,
5) koniec cyklu.
2. Wymień elementy 1) zespół zasilania hydraulicznego,
i urządzenia, które 2) siłownik hydrauliczny
wykorzystasz do budowy dwustronnego działania z
układu. jednostronnym tłoczyskiem,
3) zawór rozdzielający 4/3
sterowany dz
wigniÄ….
3. Wyjaśnij współzależności 1) sprężona ciecz robocza z zespołu
pomiędzy elementami zasilania hydraulicznego poprzez
i urządzeniami układu. zawór rozdzielający
przekazywana jest do siłownika,
2) przemieszczenie dz
wigni zaworu
rozdzielającego w położenie
WYSUC

powoduje całkowite wysunięcie
tłoczyska siłownika,
3) przemieszczenie dz
wigni zaworu
rozdzielającego w położenie
środkowe
powoduje zatrzymanie ruchu
tłoczyska siłownika,
4) przemieszczenie dz
wigni zaworu
rozdzielającego w położenie
WSUC
powoduje całkowite
wsunięcie tłoczyska siłownika.
4. Określ parametry siłownika 1) pole przekroju tłoka siłownika,
niezbędne do dobrania z katalogu 2) skok siłownika,
odpowiedniego siłownika. 3) sposób mocowania siłownika.
.
5. Określ parametry niezbędne 1) wydajność pompy zespołu
do dobrania z katalogu zasilania,
odpowiedniego zespołu zasilania. 2) moc hydrauliczną pompy.
Uczniowie konsultują z nauczycielem poszczególne czynności realizowane
w fazie USTALANIE
 Projekt wspÌÅ‚finansowany ze Å›rodkÌw Europejskiego Funduszu SpoÅ‚ecznego
11
Wykonanie 1. SporzÄ…dz
diagram krokowy Uczniowie sporzÄ…dzajÄ…
cyklu pracy siłownika. przedstawiony poniżej diagram
krokowy.
2. Narysuj schemat połączeń Uczniowie rysują następujący
pomiędzy elementami układu. schemat.
3. Zamodeluj układ Uczniowie modelują i dokonują
w programie FLUID SIM H symulacji działania układu w
i zasymuluj jego działanie. programie FLUID SIM H.
4. Dobierz z katalogu zespół zasilania Korzystając z katalogu elementów
układu. hydraulicznych określa numer
katalogowy zespołu zasilania.
5. Dobierz z katalogu siłownik. Korzystając z katalogu elementów
hydraulicznych określa numer
katalogowy siłownika.
6. Połącz elementy układu na 1) uczniowie mocują na płycie
stanowisku dydaktycznym. montażowej stanowiska
dydaktycznego wszystkie
elementy niezbędne do
zmontowania układu,
2) uczniowie dokonują połączeń
elementów za pomocą
przewodów.
 Projekt wspÌÅ‚finansowany ze Å›rodkÌw Europejskiego Funduszu SpoÅ‚ecznego
12
Sprawdzanie
Uruchom i sprawdz
poprawność W obecności nauczyciela uczniowie
działania układu. uruchamiają zmontowany układ
i porównują sposób działania
siłownika z wcześniej opracowanym
cyklem pracy.
Analiza - omówienie trudności podczas rozwiązywania zadania
końcowa - scharakteryzowanie umiejętności, które były ćwiczone podczas
wykonywania zadania
Załączniki do scenariusza:
Załącznik 1. INSTRUKCJA PRACY METOD
PRZEWODNIEGO TEKSTU.
Zadanie, które otrzymałeś od nauczyciela rozwiązywać będziesz pracując w grupie.
W czasie pracy stosować będziesz metodę przewodniego tekstu. Poprzez samodzielne działanie
zdobędziesz wiadomości oraz umiejętności umożliwiające rozwiązanie postawionego przed Tobą
zadania. Nauczyciel zawsze udzieli pomocy jeśli napotkasz na trudności, których nie będziesz
mógł samodzielnie pokonać. Praca składać się będzie z sześciu faz:
a) faza 1 zbieranie informacji
W fazie tej zapoznasz się z podstawowymi wiadomościami i umiejętnościami niezbędnymi do
wykonania zadania. Pomocne będą pytania (polecenia) prowadzące  na wszystkie te pytania udzielaj
odpowiedzi pisemnych. Opanujesz wiadomości i umiejętności dotyczące:
1) metodyki projektowania układów hydraulicznych,
2) struktury funkcjonalnej układów hydraulicznych,
3) sposobu modelowania układów hydraulicznych w programie FLUID Sim H,
4) budowy i sposobu działania hydraulicznych układów nawrotnych
5) sposobu zmiany prędkości ruchu tłoczyska siłownika hydraulicznego,
6) zasad rysowania schematów układów hydraulicznych oraz oznaczania elementów
hydraulicznych na schematach.
b) faza 2  planowanie wykonania zadania
W fazie tej zaplanujesz kolejność realizowanych czynności, które umożliwią wykonanie
zadania. Czynności te zapisz w karcie ćwiczenia  będą one póz
niej podstawÄ… oceny
poprawności wykonania zadania. Poznasz metodykę doboru z katalogu zespołów zasilania
hydraulicznego oraz siłowników hydraulicznych.
c) faza 3  ustalanie warunków wykonania zadania
W fazie tej sformułujesz cykl pracy siłownika, wyspecyfikujesz elementy i urządzenia niezbędne do
budowy układu hydraulicznego. Określisz parametry niezbędne do doboru z katalogu siłownika
hydraulicznego oraz zespołu zasilania hydraulicznego. Konsultuj z nauczycielem wszystkie realizowane
przez Ciebie działania.
 Projekt wspÌÅ‚finansowany ze Å›rodkÌw Europejskiego Funduszu SpoÅ‚ecznego
13
d) faza 4  wykonanie zadania
W fazie tej narysujesz diagram krokowy przedstawiający cykl pracy siłownika, narysujesz schemat
połączeń pomiędzy elementami układu, zamodelujesz układ w programie FLUID SIM H i zasymulujesz
jego działanie, dokonasz montażu układu na stanowisku dydaktycznym, dobierzesz z katalogu siłownik
hydrauliczny oraz zespół zasilania hydraulicznego.
e) faza 5  sprawdzenie poprawności wykonania ćwiczenia
W fazie tej powtórnie uruchomisz opracowany przez Ciebie program i w obecności nauczyciela
sprawdzisz, czy cykl pracy realizowany przez zmontowany układ jest zgodny z założeniami
sformułowanymi w fazie 2.
f) faza 6  analiza końcowa
W fazie tej dokonujesz analizy wykonania ćwiczenia: czy wszystko wykonałeś, jakie były
trudności, jakie błędy popełniłeś.
Załącznik 2. ZADANIE DLA ZESPOA
ÓW UCZNIOWSKICH.
ZADANIE DLA UCZNIÓW:
Przedmiot w imadle zaciskany jest dzięki wysunięciu
tłoczyska siłownika dwustronnego działania. Prędkość
ruchu wysuwającego musi być zmniejszona, aby przedmiot
zaciskany nie uległ zgnieceniu. Odmocowanie przedmiotu
następuje w wyniku wsunięcia tłoczyska. Sterowanie ruchu
tłoczyska siłownika realizowane jest za pomocą zaworu
rozdzielajÄ…cego z dz
wigniÄ….
1. Zaprojektuj i narysuj schemat układu hydraulicznego realizującego opisane powyżej zadanie.
2. Dokonaj symulacji pracy układu za pomocą programu FLUID SIM H.
3. Zmontuj i uruchom układ na stanowisku ćwiczebnym.
4. Dobierz z katalogu siłownik oraz zespół zasilania układu przyjmując, że siła zacisku wynosi 5000 N.
Załącznik 3. PYTANIA PROWADZ
CE.
Pytania prowadzÄ…ce do fazy 1.
1. Przedstaw strukturę funkcjonalną układu hydraulicznego.
2. Zaprezentuj kolejne czynności realizowane w trakcie projektowania układów hydraulicznych.
3. Wyjaśnij rolę elementów wykonawczych w układach hydraulicznych.
4. Wyjaśnij rolę elementów sterujących w układach hydraulicznych.
5. Wyjaśnij sposób zmiany prędkości ruchu tłoczyska siłownika za pomocą dławienia.
6. Przedstaw zasady rysowania układów hydraulicznych oraz oznaczania elementów
zamieszczonych na schematach.
7. Przedstaw strukturę oraz sposób działania hydraulicznych układów nawrotnych.
8. Wyjaśnij sposób modelowania prostych układów hydraulicznych w programie FLUID SIM H.
Pytania prowadzÄ…ce do fazy 2.
1. Określ kolejność realizacji działań prowadzących do wykonania zadania.
2. Z jakich z
ródeł skorzystasz w celu doboru siłownika i zespołu zasilania układu hydraulicznego?
3. Które parametry siłownika hydraulicznego musisz znać, aby poprawnie dobrać odpowiedni
siłownik z katalogu?
 Projekt wspÌÅ‚finansowany ze Å›rodkÌw Europejskiego Funduszu SpoÅ‚ecznego
14
4. Które parametry zespołu zasilania układu hydraulicznego musisz znać, aby poprawnie dobrać
odpowiedni zespół zasilania z katalogu?
Pytania prowadzÄ…ce do fazy 3.
1. Objaśnij cykl pracy siłownika.
2. Wymień elementy i urządzenia, które wykorzystasz do budowy układu.
3. Wyjaśnij współzależności pomiędzy elementami i urządzeniami układu.
4. Określ parametry siłownika niezbędne do dobrania z katalogu odpowiedniego siłownika.
5. Określ parametry zespołu zasilania hydraulicznego niezbędne do dobrania z katalogu
odpowiedniego zespołu zasilania.
 Projekt wspÌÅ‚finansowany ze Å›rodkÌw Europejskiego Funduszu SpoÅ‚ecznego
15
5. ĆWICZENIA
5.1. Podstawy działania układów hydraulicznych
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Uzasadnij tezę:  Kawitacja jest zjawiskiem szkodliwym dla pracy układów hydraulicznych .
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonywania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z informacjami zawartymi w rozdziale 4.1.1 Poradnika dla ucznia oraz
fragmentami literatury wskazanymi przez nauczyciela,
2) przeprowadzić dyskusję z kolegami w grupie 3- 4  osobowej,
3) zapisać rezultaty dyskusji na karcie ćwiczenia,
4) rezultaty dyskusji przedstawić w formie prezentacji.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
 dyskusja,
 czytanie aktywne.
Åšrodki dydaktyczne:
 literatura zgodna z rozdziałem 7 Poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 2
1. Wyraz
w [Pa] wartość ciśnienia p = 18 [bar].
2. Wyraz
w [bar] wartość ciÅ›nienia p = 20 · 105[Pa].
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonywania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z informacjami zawartymi w rozdziale 4.1.1. Poradnika dla ucznia
oraz fragmentami literatury wskazanymi przez nauczyciela,
2) wykonać indywidualnie zadanie,
3) zapisać tok obliczeń na karcie ćwiczenia.
 Projekt wspÌÅ‚finansowany ze Å›rodkÌw Europejskiego Funduszu SpoÅ‚ecznego
16
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
 ćwiczenia obliczeniowe,
 czytanie aktywne.
Åšrodki dydaktyczne:
- literatura zgodna z rozdziałem 7 Poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 3
Lepkość kinematyczna oleju hydraulicznego wynosi 30[cSt], wyraz
tę lepkość w [m2/s].
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonywania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z informacjami zawartymi w rozdziale 4.1.1. Poradnika dla ucznia oraz
fragmentami literatury wskazanymi przez nauczyciela,
2) wykonać indywidualnie zadanie,
3) zapisać tok obliczeń na karcie ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
 ćwiczenia obliczeniowe,
 czytanie aktywne.
Åšrodki dydaktyczne:
 literatura zgodna z rozdziałem 7 Poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 4
Oblicz wartość siły F2 prasy hydraulicznej,
jeżeli F1 = 10 [N], A1 = 10-3[m2], A2 = 10-2[m2].
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel
powinien omówić jego zakres i sposób wykonywania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z informacjami zawartymi w rozdziale 4.1.1. Poradnika dla ucznia oraz
fragmentami literatury wskazanymi przez nauczyciela,
2) zadanie wykonać indywidualnie,
3) zapisać tok obliczeń w karcie ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
 ćwiczenia obliczeniowe,
 czytanie aktywne.
Åšrodki dydaktyczne:
 literatura zgodna z rozdziałem 7 Poradnika dla nauczyciela.
 Projekt wspÌÅ‚finansowany ze Å›rodkÌw Europejskiego Funduszu SpoÅ‚ecznego
17
Ćwiczenie 5
PrzewÌd, w ktÌrym pÅ‚ynie ciecz w pewnym miejscu zmniejsza Å›rednicÄ™ o 15%. Oblicz, o ile procent
zmieni się prędkość przepływu cieczy w miejscu przewężenia.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonywania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z informacjami zawartymi w rozdziale 4.1.1. Poradnika dla ucznia oraz
wskazanymi przez nauczyciela fragmentami literatury,
2) zadanie wykonać indywidualnie,
3) zapisać tok obliczeń w karcie ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
 ćwiczenia obliczeniowe,
 czytanie aktywne.
Åšrodki dydaktyczne:
 literatura zgodna z rozdziałem 7 Poradnika dla nauczyciela.
5.1.2. Sprawdzian postępów
Tak Nie
Uczeń potrafi:
1) scharakteryzować cechy układów hydraulicznych
2) wyrazić w jednostkach układu SI wartości podstawowych wielkości
fizycznych stosowanych do opisu zjawisk zachodzących w układach
hydraulicznych
3) opisać parametry charakteryzujące ciecze hydrauliczne
4) opisać znaczenie praw hydrostatyki dla działania układów
hydraulicznych
5) scharakteryzować straty występujące podczas przepływu cieczy
hydraulicznej przez przewód
6) scharakteryzować typowe obszary zastosowania ukÅ‚adÌw
hydraulicznych
5.2. Budowa elementów i układów hydraulicznych
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Urządzenia hydrauliczne zaprezentowane w rozdziale 4.2. (silniki i siłowniki hydrauliczne,
zawory redukcyjne, zawory bezpieczeństwa, zawory przelewowe, dławiki, zawory rozdzielające,
 Projekt wspÌÅ‚finansowany ze Å›rodkÌw Europejskiego Funduszu SpoÅ‚ecznego
18
zawory zwrotne) zakwalifikuj do grup tworzących strukturę funkcjonalną układów
hydraulicznych.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonywania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z informacjami zawartymi w rozdziale 4.2.1. Poradnika dla ucznia oraz
fragmentami literatury wskazanymi przez nauczyciela,
2) przeprowadzić dyskusję z kolegami w grupie 3- 4  osobowej,
3) zapisać rezultaty dyskusji w sprawozdaniu z ćwiczenia,
4) w formie prezentacji przedstawić wyniki dyskusji w grupach.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
 pokaz z objaśnieniem,
 czytanie aktywne,
 dyskusje.
Åšrodki dydaktyczne:
 literatura zgodna z rozdziałem 7 Poradnika dla nauczyciela,
 karta ćwiczenia.
Ćwiczenie 2
Porównaj właściwości poszczególnych rodzajów pomp hydraulicznych.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonywania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z informacjami zawartymi w rozdziale 4.2.1 Poradnika dla ucznia oraz
fragmentami literatury wskazanymi przez nauczyciela,
2) zadanie wykonać w grupie 2  3 - osobowej,
3) właściwości poszczególnych pomp zapisać w karcie ćwiczenia,
4) zaprezentować wyniki pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
 czytanie aktywne,
 dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
 literatura zgodna z rozdziałem 7 Poradnika dla nauczyciela,
 karty ćwiczeń z tabelami do wpisania właściwości poszczególnych pomp.
 Projekt wspÌÅ‚finansowany ze Å›rodkÌw Europejskiego Funduszu SpoÅ‚ecznego
19
Ćwiczenie 3
Oblicz średnicę tłoka siłownika hydraulicznego dwustronnego działania z dwustronnym
tÅ‚oczyskiem, ktÌry ma przemieszczać przedmiot o ciężarze 2000 [N]. SiÅ‚ownik zasilany bÄ™dzie
cieczą hydrauliczną o ciśnieniu 7 [MPa].
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonywania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z informacjami zawartymi w rozdziale 4.2.1 Poradnika dla ucznia oraz
fragmentami literatury wskazanymi przez nauczyciela,
2) wykonać zadanie indywidualnie,
3) zapisać tok obliczeń w karcie ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
 czytanie aktywne,
 ćwiczenia obliczeniowe.
Åšrodki dydaktyczne:
 literatura zgodna z rozdziałem 7 Poradnika dla nauczyciela,
 karta ćwiczenia.
Ćwiczenie 4
Podaj nazwy urządzeń, które powinny wchodzić w skład stacji olejowej układu
hydraulicznego. Układ musi być zabezpieczony przed przeciążeniem, olej powracający jest
zanieczyszczony, ale nie wymaga dodatkowego chłodzenia.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonywania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z informacjami zawartymi w rozdziale 4.2.1 Poradnika dla ucznia oraz
fragmentami literatury wskazanymi przez nauczyciela,
2) wykonać zadanie indywidualnie,
3) zapisać nazwy urządzeń w karcie ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
 metoda projektów,
 aktywne czytanie.
Åšrodki dydaktyczne:
 literatura zgodna z rozdziałem 7 Poradnika dla nauczyciela,
 karta ćwiczenia.
 Projekt wspÌÅ‚finansowany ze Å›rodkÌw Europejskiego Funduszu SpoÅ‚ecznego
20
5.2.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi: Tak Nie
1) scharakteryzować strukturę funkcjonalną układów hydraulicznych,
2) wyjaśnić zasadę działania pompy gerotorowej,
3) wyjaśnić rolę, jaką w układzie hydraulicznym spełniają siłowniki,
4) uzasadnić cele stosowania w układach hydraulicznych zaworów
regulujących ciśnienie cieczy roboczej,
5) wyspecyfikować urządzenia wchodzące w skład stacji olejowej
układu hydraulicznego,
5.3. Zasady projektowania, montażu i eksploatacji układów
hydraulicznych
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wymień wszystkie elementy wykorzystane do budowy układu hydraulicznego, którego
schemat przedstawiono obok.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia
nauczyciel powinien omówić jego zakres i sposób
wykonywania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z informacjami zawartymi w rozdziale
4.3.1 Poradnika dla ucznia oraz fragmentami
literatury wskazanymi przez nauczyciela,
2) przeprowadzić dyskusję z kolegami w grupie
3- 4  osobowej,
3) zapisać nazwy elementów na karcie ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
 pokaz z objaśnieniem,
 aktywne czytanie,
 dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
 literatura zgodna z rozdziałem 7 Poradnika dla nauczyciela,
 karty ćwiczenia.
Ćwiczenie 2
Porównaj właściwości poszczególnych hydraulicznych układów nastawiających
i regulujących prędkość elementu wykonawczego.
 Projekt wspÌÅ‚finansowany ze Å›rodkÌw Europejskiego Funduszu SpoÅ‚ecznego
21
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonywania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z informacjami zawartymi w rozdziale 4.3.1 Poradnika dla ucznia oraz
fragmentami literatury wskazanymi przez nauczyciela,
2) pracować indywidualnie,
3) właściwości poszczególnych układów zapisać w karcie ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
 czytanie aktywne.
Åšrodki dydaktyczne:
 literatura zgodna z rozdziałem 7 Poradnika dla nauczyciela,
 karty ćwiczenia.
Ćwiczenie 3
Dobierz z katalogu siłownik hydrauliczny jednostronnego działania z jednostronnym
tÅ‚oczyskiem, ktÌry ma zacisnąć w uchwycie przedmiot z siÅ‚Ä… 2000 [N]. SiÅ‚ownik zasilany bÄ™dzie
cieczą hydrauliczną o ciśnieniu 7 [MPa].
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonywania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z informacjami zawartymi w rozdziale 4.3.1 Poradnika dla ucznia oraz
fragmentami literatury wskazanymi przez nauczyciela,
2) pracować indywidualnie,
3) obliczyć średnicę tłoka siłownika,
4) założyć skok siłownika i z katalogu dobrać siłownik.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
 pokaz z objaśnieniem,
 ćwiczenia obliczeniowe,
 aktywne czytanie.
Åšrodki dydaktyczne:
 literatura zgodna z rozdziałem 7 Poradnika dla nauczyciela,
 katalog siłowników hydraulicznych.
 Projekt wspÌÅ‚finansowany ze Å›rodkÌw Europejskiego Funduszu SpoÅ‚ecznego
22
Ćwiczenie 4
Przedmiot w imadle zaciskany jest dzięki wysunięciu
tłoczyska siłownika dwustronnego działania. Prędkość
ruchu wysuwającego musi być tak dobrana, aby przedmiot
zaciskany nie uległ zgnieceniu. Odmocowanie przedmiotu
następuje w wyniku wsunięcia tłoczyska.
1. Narysuj schemat układu hydraulicznego
realizującego opisane powyżej zadanie.
2. Zamodeluj i dokonaj symulacji pracy układu za pomocą programu FLUID SIM H.
3. Zmontuj i uruchom układ na stanowisku ćwiczeniowym.
4. Sprawdz
poprawność działania układu
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonywania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z informacjami zawartymi w rozdziale 4.3.1 Poradnika dla ucznia oraz
fragmentami literatury wskazanymi przez nauczyciela,
2) narysować diagram krokowy cyklu pracy siłownika,
3) określić, jak zagwarantować odpowiednią prędkość wysuwania tłoczyska siłownika,
4) w karcie ćwiczenia zapisać nazwy elementów, które zastosuje do budowy układu,
5) narysować schemat połączeń elementów układu,
6) zamodelować i zasymulować pracę układu za pomocą programu FLUID SIM H,
7) połączyć elementy układu na stanowisku ćwiczeniowym,
8) uruchomić zmontowany układ i sprawdzić poprawność jego działania,
9) wykonać zadanie w grupie 2  3  osobowej.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
 metoda projektów,
 ćwiczenia laboratoryjne,
 dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
 literatura zgodna z rozdziałem 7 Poradnika dla nauczyciela,
 zestaw elementów hydraulicznych oraz stanowisko do montażu układów hydraulicznych,
 stanowisko komputerowe z programem do projektowania i symulacji układów hydraulicznych
FLUID SIM H.
 Projekt wspÌÅ‚finansowany ze Å›rodkÌw Europejskiego Funduszu SpoÅ‚ecznego
23
5.3.2. Sprawdzian postępów
Tak Nie
Uczeń potrafi:
1) scharakteryzować zasady działania hydraulicznych układów
nastawiających i regulujących prędkość,
2) wyjaśnić strukturę i działanie hydraulicznego układu nawrotnego,
3) dobrać zbiornik cieczy roboczej dla określonego układu hydraulicznego,
4) wyspecyfikować działania realizowane w procesie projektowania
układów hydraulicznych,
5) scharakteryzować zasady montażu przewodów rurowych układów
hydraulicznych,
6) wyliczyć czynności obsługi technicznej układu hydraulicznego.
 Projekt wspÌÅ‚finansowany ze Å›rodkÌw Europejskiego Funduszu SpoÅ‚ecznego
24
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test 1
Test do jednostki modułowej  Analizowanie działania układów
hydraulicznych
Test składa się ze zadań wielokrotnego wyboru, z których:
 zadania 1, 4, 5, 6, 7, 8 sÄ… poziomu podstawowego,
 zadania 2, 3 sÄ… poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 4 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 5 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 6 zadań, w tym co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 7 zadań, w tym wszystkie z poziomu ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. c, 3. b, 4. c, 5. a, 6. b, 7. d, 8. a
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zadania (mierzalne osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

1. Rozpoznać zasadę działania napędu A P b
hydrostatycznego
2. Zastosować prawa fizyczne (prawo Pascala) do C PP c
obliczeń układów hydraulicznych
3. Interpretować podstawowe prawa fizyczne B PP b
dotyczące układów hydraulicznych
4. Wymienić zadania elementów funkcjonalnych A P c
układów hydraulicznych
5. Rozpoznać elementy układów hydraulicznych A P a
6. Objaśnić sposób działania elementów układów C P b
hydraulicznych
7. Sklasyfikować elementy układów C P d
hydraulicznych
8. Wskazać zasady opisu elementów A P a
hydraulicznych na schematach
 Projekt wspÌÅ‚finansowany ze Å›rodkÌw Europejskiego Funduszu SpoÅ‚ecznego
25
Zestaw zadań testowych
1. Napęd hydrostatyczny to napęd wykorzystujący do przenoszenia ruchu
a) energiÄ™ kinetycznÄ… cieczy,
b) energię ciśnienia cieczy,
c) sprzężenie mechaniczne członów układu napędowego,
d) energię strumienia medium płynącego przez przewód.
2. Określ zależność pomiędzy wartościami sił F1 i F2 działającymi po obu stronach
prasy hydraulicznej
a) F1 = F2.
b) F1 > F2.
c) F1 = F2 · A1/A2.
d) F1 = F2 · A2/A1.
3. PrzewÌd, w ktÌrym pÅ‚ynie ciecz w pewnym miejscu zmniejsza Å›rednicÄ™ o 10%.
Jak zmieni się prędkość przepływu cieczy w miejscu przewężenia?
a) Nie zmieni siÄ™.
b) Będzie większa.
c) BÄ™dzie rÌwna 0,6 prÄ™dkoÅ›ci przed przewężeniem.
d) BÄ™dzie rÌwna 0,9 prÄ™dkoÅ›ci przed przewężeniem.
4. Zadaniem hydrostatycznej maszyny silnikowej wchodzącej w skład układu
hydraulicznego jest
a) nastawianie oraz regulacja wartości ciśnienia cieczy roboczej w poszczególnych gałęziach
układu hydraulicznego.
b) zamiana energii mechanicznej dostarczonej przez z
ródło energii na energię hydrauliczną
(energię sprężonej cieczy roboczej).
c) zamiana energii hydraulicznej na energiÄ™ mechanicznÄ….
d) kierowanie cieczy roboczej do siłownika.
5. Podany schemat konstrukcyjny przedstawia pompÄ™
a) zębatą.
b) tłoczkową.
c) Å‚opatkowÄ….
d) gerotorowÄ….
 Projekt wspÌÅ‚finansowany ze Å›rodkÌw Europejskiego Funduszu SpoÅ‚ecznego
26
 6. OkreÅ›l sposÌb dawkowania cieczy roboczej do siÅ‚ownika
w ukÅ‚adzie hydraulicznym, ktÌrego schemat pokazano obok.
a) Dawkowanie na odgałęzieniu.
b) Dawkowanie na wlocie.
c) Dawkowanie na wylocie.
d) Dawkowanie na wlocie i na wylocie.
7. ZawÌr przelewowy zaliczany jest do grupy elementÌw.
a) sterujących natężeniem przepływu.
b) sterujących kierunkiem przepływu.
c) do pomiaru natężenia przepływu.
d) sterujących ciśnieniem.
8. Element oznaczony strzałką na schemacie układu
hydraulicznego, zgodnie z zasadami oznaczania na
schematach elementÌw, powinien posiadać oznaczenie
a) 1.0.
b) 2.1.
c) 0.1.
d) M1.
 Projekt wspÌÅ‚finansowany ze Å›rodkÌw Europejskiego Funduszu SpoÅ‚ecznego
27
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1) Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem
co najmniej jednotygodniowym.
2) Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
3) Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
4) Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
5) Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
6) Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na test.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 8 pytań. Do każdego pytania dołączone są 4 odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie na
póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiÄ…zanie testu masz 15 min.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw pytań testowych,
- karta odpowiedzi.
 Projekt wspÌÅ‚finansowany ze Å›rodkÌw Europejskiego Funduszu SpoÅ‚ecznego
28
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko ...............................................................................
Analizowanie działania układów hydraulicznych
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedzi Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
Razem:
 Projekt wspÌÅ‚finansowany ze Å›rodkÌw Europejskiego Funduszu SpoÅ‚ecznego
29
TEST PRAKTYCZNY
ZADANIE.
Stół strugarki napędzany jest siłownikiem
hydraulicznym. Hamowanie ruchu stołu przy
dochodzeniu do skrajnych położeń musi być łagodne,
a pozycja nawrotu nie musi być dokładnie określona.
1. Narysuj schemat układu sterowania ręcznego realizującego opisane powyżej zadanie.
2. Zasymuluj pracę układu za pomocą programu komputerowego (np. FLUID SIM H).
3. Zmontuj i uruchom układ na stanowisku ćwiczebnym.
4. SporzÄ…dz
sprawozdanie z wykonania zadania.
W czasie wykonywania zadania możesz korzystać z nastÄ™pujÄ…cych materiaÅ‚Ìw i pomocy:
 Poradnik ucznia,
 własnych notatek,
 pozycji literatury zgodnie z wykazem z pkt. 6 Poradnika dla ucznia.
Na wykonanie zadania masz 50 minut.
Plan testu praktycznego
Lp. Cel operacyjny Kategoria celu Poziom
wymagań
1. Narysować diagram krokowy C P
2. Sporządzić wykaz elementów hydraulicznych C P
wykorzystanych do budowy układu
3. Narysować schematu układu hydraulicznego C PP
realizującego cykl pracy opisany w treści zadania
4. Zamodelować układ za pomocą programu B PP
komputerowego
5. Zasymulować działania układu za pomocą programu C P
komputerowego
6. Połączyć elementy tworzące układ zgodnie C P
ze schematem
7. Sprawdzić poprawność działania układu C P
 Projekt wspÌÅ‚finansowany ze Å›rodkÌw Europejskiego Funduszu SpoÅ‚ecznego
30
Kryteria oceny sÄ… zawarte w karcie oceny wykonania zadania:
Opis czynnoÅ›ci Ilość punktÌw za Ilość punktÌw
poprawnie uzyskanych za
zrealizowanÄ… wykonanie
czynność czynności
1. Narysowanie diagramu krokowego 3
2. Sporządzenie wykazu elementów hydraulicznych 3
wykorzystanych do budowy układu
3. Narysowanie schematu układu hydraulicznego 5
realizującego cykl pracy opisany w treści zadania
4. Zamodelowanie układu za pomocą programu 2
komputerowego
5. Uruchomienie procesu symulacji działania 2
zamodelowanego układu i stwierdzenie, że
cykl pracy zamodelowanego układu jest zgodny
z założonym cyklem pracy
6. Połączenie zgodnie ze schematem elementów 3
tworzący układ
7. Sprawdzenie poprawności działania układu 1
i stwierdzenie, że cykl pracy zmontowanego
układu jest zgodny z założonym cyklem pracy
8. Sporządzenie sprawozdania z ćwiczenia 1
Razem: 20
Propozycja skali ocen:
 niedostateczny  poniżej 10 punktów,
 dopuszczający  10 do 12 punktów,
 dostateczny  13 do 15 punktów,
 dobry  16 do 18 punktów,
 bardzo dobry  19 do 20 punktów.
 Projekt wspÌÅ‚finansowany ze Å›rodkÌw Europejskiego Funduszu SpoÅ‚ecznego
31
7. LITERATURA
ZAGADNIENIA MERYTORYCZNE
1. Lipski J., Zwolak E., Białas W.: Hydrauliczne urządzenia środków transportu. WKiA
,
Warszawa 1980
2. The Hydraulics Trainer, Volume 1: Basic Principles and Components of Fluid Technology:
Mannesmann Rexroth AG, 1991
3. Vademecum hydrauliki, tom 3: Projektowanie i konstruowanie układów hydraulicznych.
Mannesmann Rexroth AG, 1992
4. Stryczek S.: Napęd hydrostatyczny  elementy. WNT, Warszawa 1990
5. Szydelski Z.: Napęd i sterowanie hydrauliczne. WKiA
, Warszawa 1993
6. Zieliński A.: Napęd i sterowanie hydrauliczne obrabiarek. WNT, Warszawa 1972
ZAGADNIENIA METODYCZNE
1. Galloway Ch.: Psychologia uczenia siÄ™ i nauczania. PWN, Warszawa 1988
2. Guilbert J.J.: Zarys pedagogiki medycznej. PZWL, Warszawa 1983
3. Niemierko B.: Między oceną szkolną, a dydaktyką. Bliżej dydaktyki. WSiP, Warszawa 1997
4.Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. Instytut Technologii Eksploatacji,
Radom,2001
5. Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. ITeE, Radom 1995
 Projekt wspÌÅ‚finansowany ze Å›rodkÌw Europejskiego Funduszu SpoÅ‚ecznego
32