MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Ryszard Rozborski
Czyszczenie kotłów 714[02].Z2.05
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr inż. Lucyna Zegadło
mgr inż. Artur Kryczka
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Barbara Olech
Konsultacja:
mgr inż. Krzysztof Wojewoda
Korekta:
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 714[02].Z2.05
Czyszczenie kotłów zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu kominiarz.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Przykładowe scenariusze zajęć 7
5. Ćwiczenia 11
5.1. Rodzaje przeznaczenie, budowa i zasada działania kotłów grzewczych 11
5.1.1. Ćwiczenia 11
5.2. Rodzaje przeznaczenie, budowa i zasada działania kotłów grzewczych
przemysłowych 14
5.2.1. Ćwiczenia 14
5.3. Techniki czyszczenia kotłów 16
5.3.1. Ćwiczenia 16
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 19
7. Literatura 30
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela  Czyszczenie kotłów , który będzie
pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie kominiarz
714[02].
W poradniku zamieszczono:
- wymagania wstępne,
- wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,
- przykładowe scenariusze zajęć,
- propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,
- wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze szczególnym
uwzględnieniem:
- pokazu z objaśnieniem,
- tekstu przewodniego,
- metody projektów,
- ćwiczeń praktycznych.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej
pracy uczniów do pracy zespołowej.
W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może
posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym
różnego rodzaju zadania.
W tym rozdziale podano również:
- plan testu w formie tabelarycznej,
- punktacje zadań i uczenia się,
- propozycje norm wymagań,
- instrukcjÄ™ dla nauczyciela,
- instrukcjÄ™ dla ucznia,
- kartÄ™ odpowiedzi,
- zestaw zadań testowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
Moduł 714[02].Z2
Technologia prac kominiarskich
Moduł 714[02].Z2.01
Wykonanie kominiarskich prac
przygotowawczo zakończeniowych
Moduł 714[02].Z2.02
Czyszczenie przewodów kominowych i
czopuchów
Moduł 714[02].Z2.03
Czyszczenie trzonów kuchennych pieców
domowych
Moduł 714[02].Z2.04
Czyszczenie pieców rzemieślniczych i
przemysłowych
Moduł 714[02].Z2.05
Czyszczenie kotłów
Moduł 714[02].Z2.06
Czyszczenie kominów przemysłowych
Moduł 714[02].Z2.07
Wypalanie przewodów dymowych i
spalinowych
Moduł 714[02].Z2.08
Wykonywanie badań przewodów kominowych
Moduł 714[02].Z2.09
Prowadzenie dokumentacji prac kominiarskich
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej  Czyszczenie kotłów uczeń
powinien umieć:
- posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu budownictwa,
- posługiwać się dokumentacją techniczną,
- przestrzegać przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
i ochrony środowiska,
- magazynować, składować i transportować materiały budowlane,
- stosować przepisy bhp, ochrony przeciwpożarowej i przeciwporażeniowej obowiązujące
podczas wykonywania kominiarskich prac przygotowawczo-zakończeniowych,
- organizować i likwidować stanowisko wykonywania kominiarskich prac
przygotowawczo-zakończeniowych,
- planować kolejność prac kominiarskich,
- zabezpieczać pomieszczenia przed zaprószeniem sadzą,
- przygotowywać i prawidłowo użytkować narzędzia stosowane do prac kominiarskich,
- dobierać narzędzia kominiarskie odpowiednio do rozmiarów przewodów kominowych,
- wykonywać konserwację narzędzi kominiarskich,
- stosować kominiarski sprzęt pomocniczy,
- sporządzać przedmiary robót z wykorzystaniem dokumentacji,
- sporządzać przedmiary robót z wykorzystaniem pomiarów z natury,
- wykonywać pracę indywidualnie i w zespole,
- stosować zasady prawidłowej gospodarki odpadami,
- stosować zasady obsługi ciągomierza i innych aparatów do mierzenia ciągu,
- stosować zasady obsługi anemometru,
- stosować zasady obsługi analizatora spalin,
- stosować zasady obsługi pirometru,
- stosować zasady obsługi manowakuometru,
- stosować zasady obsługi urządzeń do wykrywania gazów,
- wykonywać obmiar prac kominiarskich, rozliczyć robociznę, materiały i sprzęt,
- wykonywać prace zgodnie z zasadami sztuki kominiarskiej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
- zastosować przepisy bhp, ochrony przeciwpożarowej i przeciwporażeniowej
obowiązujące podczas czyszczenia kotłów,
- zorganizować i zlikwidować stanowisko czyszczenia kotłów,
- ocenić stan techniczny kotłów,
- posłużyć się dokumentacją techniczno-ruchową (DTR),
- posłużyć się dokumentacją techniczną kotłów,
- zaplanować kolejność prac,
- dobrać narzędzia i sprzęt do czyszczenia kotłów,
- wykonać czyszczenie kotłów ogrzewczych różnego typu: członowych, wodnych,
parowych różnych systemów, stalowych płomienicowych, ogrzewań powietrznych,
parowych płomieniówkowych, wodnorurkowych,
- wykonać czyszczenie palenisk kotłów nisko i wysokoprężnych,
- wykonać obmiar prac, rozliczyć robociznę, materiały i sprzęt,
- sprawdzić poprawność wykonanych prac,
- wykonać czyszczenie kotłów zgodnie z zasadami sztuki kominiarskiej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadzÄ…ca & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Modułowy program nauczania: Kominiarz 714[02]
Moduł: Technologia prac kominiarskich 714[02].Z2.
Jednostka modułowa: Czyszczenie kotłów 714[02].Z2.05
Temat: Czyszczenie kotła na paliwo stałe.
Cel ogólny: Wykonać czyszczenie kotła na paliwo stałe.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
- zaplanować kolejność prac,
- dobrać sprzęt i narzędzia do czyszczenia kotła,
- zastosować przepisy bhp, ochrony ppoż. i przeciwporażeniowej obowiązujące podczas
czyszczenia kotłów,
- zorganizować i zlikwidować stanowisko czyszczenia kotłów,
- ocenić stan techniczny kotłów,
- wykonać obmiar prac.
Metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia praktyczne
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- grupowa.
Czas: 90 min.
Åšrodki dydaktyczne:
 maszyny i urządzenia właściwe dla zawodu kominiarz,
 sprzęt pomiarowo dydaktyczny,
 stanowisko dydaktyczne z kotłem na paliwo stałe,
- środki do udzielania pomocy przedmedycznej,
- środki zapewniające przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny,
- przybory kreślarskie,
- papier formatu A4,
- katalogi producentów kotłów.
Przebieg zajęć:
1) Sprawy organizacyjne.
2) Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3) Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
4) Realizacja tematu:
- nauczyciel dzieli uczniów na grupy 2-3 osobowe,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
- każda grupa zapoznaje się z zadaniem do wykonania oglądając między innymi
dokumentacją techniczną pieca na paliwo stałe,
- każda grupa planuje przebieg wykonania ćwiczenia praktycznego wypisując kolejne
operacje, potrzebne materiały oraz narzędzia i urządzenia,
- grupy kolejno przygotowują stanowisko wg wcześniej wykonanego planu,
- uczniowie wykonują czyszczenie kotła na paliwo stałe,
- uczniowie z pozostałych grup w tym czasie wykonują obmiar robót,
- każda grupa prezentuje wykonaną pracę uwzględniając jakość jej wykonania,
- nauczyciel nadzoruje pracę uczniów.
5) Po zakończeniu prezentacji uczniowie wskazują trudności jakie napotkali.
6) Nauczyciel analizuje prace uczniów.
Zakończenie zajęć
UporzÄ…dkowanie stanowisk pracy i klasopracowni.
Praca domowa
Odszukaj materiałów technicznych na temat kotłów na paliwo stałe.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadzÄ…ca & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Modułowy program nauczania: Kominiarz 714[02]
Moduł: Technologia prac kominiarskich 714[02].Z2.
Jednostka modułowa: Czyszczenie kotłów 714[02].Z2.05
Temat: Czyszczenie kotłów przemysłowych.
Cel ogólny: Przygotowanie planu działania dotyczącego czyszczenia kotłów przemysłowych.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
- zaplanować kolejność prac przy czyszczenia kotłów przemysłowych,
- dobrać narzędzia i sprzęt do czyszczenia kotłów przemysłowych,
- określić warunki wykonania pracy,
- wykonać obmiar robót.
Metody nauczania uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- praca tekstem przewodnim.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- indywidualna
Czas: 90 min.
Åšrodki dydaktyczne:
- dokumentacja techniczna ze schematami kanałów spalinowych różnych kotłów
przemysłowych,
- przybory kreślarskie,
- papier formatu A4,
- katalogi producentów.
Przebieg zajęć:
1) Sprawy organizacyjne.
2) Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3) Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
4) Realizacja tematu:
- każdy uczeń zapoznaje się z zadaniem do wykonania,
- uczniowie losują dokumentację techniczną kotła przemysłowego,
- uczniowie zapoznają się z instrukcją obsługi i eksploatacji kotła,
- każdy uczeń wykonuje plan działania wypisując kolejne operacje, potrzebne materiały
i narzędzia oraz urządzenia środki ochrony indywidualnej,
- uczniowie wypisują zagrożenia bhp i pożarowe związane z wykonywaniem tego zadania,
- uczniowie wykonują obmiar robót,
- nauczyciel nadzoruje pracę uczniów,
- każdy uczeń prezentuje wykonaną pracę.
5) Nauczyciel analizuje prace uczniów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
Zakończenie zajęć
UporzÄ…dkowanie stanowisk pracy i klasopracowni.
Praca domowa
Odszukaj materiałów technicznych na temat kotłów przemysłowych.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
5. ĆWICZENIA
5.1. Rodzaje, przeznaczenie, budowa i zasada działania kotłów
grzewczych
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj odczyt z tabliczki znamionowej i instrukcji obsługi kotła wielkości go
charakteryzujÄ…cych dokonujÄ…c ich interpretacji.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z informacjami dotyczącymi wielkości charakteryzujących kotły,
2) z tabliczki znamionowej lub instrukcji odczytać typ kotła,
3) z tabliczki znamionowej lub instrukcji odczytać rok produkcji kotła,
4) z tabliczki znamionowej lub instrukcji odczytać rodzaj spalanego paliwa,
5) z tabliczki znamionowej lub instrukcji odczytać pojemność wodną kotła,
6) z tabliczki znamionowej lub instrukcji odczytać sprawność kotła,
7) zaprezentować efekty swojej pracy,
8) dokonać oceny wykonanej pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
 pokaz z objaśnieniem,
 ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
 kocioł na paliwo ciekłe, gazowe lub ciekłe,
 instrukcja obsługi tego kotła,
 literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 2
Wskaż i scharakteryzuj główne elementy kotła na paliwo stałe z uwzględnieniem
elementów przez które przepływają spaliny.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zapoznać się z informacjami dotyczącymi budowy kotłów na paliwo stałe,
3) wskazać i scharakteryzować główne elementy kotła, ze szczególnym uwzględnieniem
elementów przez które przepływają spaliny,
4) zaprezentować efekty swojej pracy,
5) dokonać oceny wykonanej pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
 pokaz z objaśnieniem,
 ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
 kocioł na paliwo stałe,
 instrukcja obsługi tego kotła
 literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 3
Wskaż i scharakteryzuj główne elementy kotła na paliwo gazowe.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zapoznać się z informacjami dotyczącymi budowy kotłów gazowych,
3) wskazać i scharakteryzować główne elementy kotła, ze szczególnym uwzględnieniem
elementów przez które przepływają spaliny,
4) zaprezentować efekty swojej pracy,
5) dokonać oceny wykonanej pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
 pokaz z objaśnieniem,
 ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
 kocioł na paliwo gazowe,
 instrukcja obsługi tego kotła,
 literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
Ćwiczenie 4
Wskaż i scharakteryzuj główne elementy kotła na paliwo ciekłe.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zapoznać się z informacjami dotyczącymi budowy kotłów na paliwo ciekłe,
3) wskazać i scharakteryzować główne elementy kotła, ze szczególnym uwzględnieniem
elementów przez które przepływają spaliny,
4) zaprezentować efekty swojej pracy,
5) dokonać oceny wykonanej pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
 pokaz z objaśnieniem,
 ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
 kocioł na paliwo ciekłe,
 instrukcja obsługi tego kotła,
 literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
5.2. Rodzaje, przeznaczenie, budowa i zasada działania kotłów
przemysłowych
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na planszy wskaż i scharakteryzuj główne elementy przemysłowego kotła na paliwo
stałe.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zapoznać się z informacjami dotyczącymi budowy dużych kotłów na paliwo stałe,
3) wskazać i scharakteryzować główne elementy kotła, ze szczególnym uwzględnieniem
elementów przez które przepływają spaliny,
4) zaprezentować efekty swojej pracy,
5) dokonać oceny wykonanej pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
 pokaz z objaśnieniem,
 ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
 plansza przedstawiająca przemysłowy kocioł na paliwo stałe,
 dokumentacja techniczna tego kotła,
 literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 2
Na planszy wskaż i scharakteryzuj główne elementy przemysłowego kotła parowego.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zapoznać się z informacjami dotyczącymi budowy kotłów parowych,
3) wskazać i scharakteryzować główne elementy kotła, ze szczególnym uwzględnieniem
elementów przez które przepływają spaliny,
4) zaprezentować efekty swojej pracy,
5) dokonać oceny wykonanej pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
 pokaz z objaśnieniem,
 ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
 plansza przedstawiająca kocioł parowy,
 dokumentacja techniczna tego kotła,
 literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
5.3. Technika czyszczenia kotłów
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj czyszczenie kotła na paliwo stałe.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeprowadzić działania przygotowawcze przed rozpoczęciem czyszczenia,
2) zapoznać się z instrukcją obsługi i eksploatacji kotła,
3) sporządzić plan działania uwzględniający kolejne czynności oraz niezbędne materiały
i narzędzia,
4) określić zagrożenia bhp i pożarowe związane z wykonywaniem tego zadania,
5) dobrać środki ochrony indywidualnej,
6) zorganizować stanowisko pracy ,
7) dobrać materiały potrzebne przy czyszczeniu kotłów,
8) wykonać czyszczenie kotła zgodnie z zasadami sztuki kominiarskiej,
9) uporządkować stanowisko pracy,
10) wykonać obmiar robót,
11) rozliczyć materiały robociznę i sprzęt,
12) zaprezentować efekty swojej pracy,
13) dokonać oceny wykonanej pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
 pokaz z objaśnieniem,
 ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
 miotły trzonowe,
 zmiotki,
 szczotki druciane,
 Å‚opaty,
 przepychacze odpowiednich długości z głowicami o rozmiarach uzależnionych od
potrzeb,
 grace różnych wielkości i kształtów,
 szuflady kanałowe, skrzynie lub wiadra i worki,
 uniwersalna graca nastawna do czyszczenia płomienic,
 latarkÄ™ elektrycznÄ…,
 środek transportu do wywozu popiołu i sadzy na zewnątrz obiektu,
 kartki papieru formatu A4,
 przybory kreślarskie,
 literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
Ćwiczenie 2
Na podstawie dokumentacji technicznej wykonaj plan działania związany
z czyszczeniem kotła przemysłowego.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przygotować stanowisko pracy,
2) zapoznać się z instrukcją obsługi i eksploatacji kotła przemysłowego,
3) sporządzić plan działania uwzględniający kolejne czynności oraz niezbędne materiały
i narzędzia,
4) określić zagrożenia bhp i pożarowe związane z wykonywaniem tego zadania,
5) dobrać środki ochrony indywidualnej,
6) zaprezentować efekty swojej pracy,
7) dokonać oceny wykonanej pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
 pokaz z objaśnieniem,
 ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
 dokumentacja techniczna ze schematami kanałów spalinowych różnych kotłów
przemysłowych,
 kartki papieru formatu A4,
 przybory kreślarskie,
 literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 3
Wykonaj czyszczenie kotła używając środka chemicznego.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeprowadzić działania przygotowawcze przed rozpoczęciem czyszczenia,
2) zapoznać się z instrukcją obsługi i eksploatacji kotła,
3) zapoznać się ze sposobem użycia środka chemicznego do czyszczenia kotłów,
4) sporządzić plan działania uwzględniający kolejne czynności oraz niezbędne materiały
i narzędzia,
5) określić zagrożenia bhp i pożarowe związane z wykonywaniem tego zadania,
6) dobrać środki ochrony indywidualnej,
7) zorganizować stanowisko pracy,
8) dobrać materiały potrzebne przy czyszczeniu chemicznym kotłów,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
9) wykonać czyszczenia kotła używając środka chemicznego zgodnie z zasadami sztuki
kominiarskiej,
10) usunąć mechanicznie pozostałe zanieczyszczenia kotła,
11) uporządkować stanowisko pracy,
12) wykonać obmiar robót,
13) rozliczyć materiały robociznę i sprzęt,
14) zaprezentować efekty swojej pracy,
15) dokonać oceny wykonanej pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
 pokaz z objaśnieniem,
 ćwiczenia praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
 środek chemiczny do czyszczenia kotłów,
 miotły trzonowe,
 zmiotki,
 szczotki druciane,
 Å‚opaty,
 przepychacze odpowiednich długości z głowicami o rozmiarach uzależnionych od
potrzeb,
 grace różnych wielkości i kształtów,
 szuflady kanałowe, skrzynie lub wiadra i worki,
 uniwersalna graca nastawna do czyszczenia płomienic,
 latarkÄ™ elektrycznÄ…,
 środek transportu do wywozu popiołu i sadzy na zewnątrz obiektu,
 kartki papieru formatu A4,
 przybory kreślarskie,
 literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej ,,Czyszczenie kotłów .
Test składa się z 21 zadań, z których:
- zadania 1-15 sÄ… z poziomu podstawowego,
- zadania 16-21 sÄ… z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt.
Za złą odpowiedz
lub jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 7 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego,
Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. d, 3. b, 4. a, 5. a, 6. c, 7. d, 8. c, 9. b, 10. b, 11. a,
12. b, 13. a, 14. d, 15. c, 16. b, 17. c, 18. b, 19. c, 20. b, 21 b.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategori Poziom Poprawne
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) a celu wymagań odpowiedzi
1 Rozróżnić elementy kotła A P c
2 Podać temperaturę parowania wody B P d
3 Rozróżnić czynnik grzewczy B P b
4 Dobrać odpowiednie paliwo dla kotła B P a
5 Rozróżnić kotły ze spalaniem górnym B P a
6 Rozróżnić kotły ze względu na budowę
B P c
wymiennika ciepła
7 Rozróżnić wielkości charakteryzujące
B P d
kocioł
8 Scharakteryzować elementy kotła A P c
9 Scharakteryzować elementy kotła
A P b
parowego
10 Scharakteryzować kotły
B P b
średniotemperaturowe
11 Rozróżnić kotły parowe niskociśnieniowe. B P a
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
12 Określić dopuszczalną temperaturę
B P b
elementów kotła podczas czyszczenia
13 Dobrać narzędzia do czyszczenia
B P a
płomieniówek
14 Dobrać narzędzie do usuwania twardych
B P d
nalotów
15 Określić przebieg czopucha kominka B P c
16 Przeliczyć jednostki ciśnienia C P P b
17 Obliczyć zwiększenie zużycia paliwa przy
C P P c
spadku sprawności kotła
18 Obliczyć objętość sadzy na ścianach kotła D P P b
19 Obliczyć sprawność kotła D P P c
20 Obliczyć masę sadzy na ściankach kotła C P P b
21 Obliczyć koszt czyszczenia kotła C P P b
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadz
z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,
jakie będą w teście.
5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Uczeń powinien otrzymać również oddzielną kartkę na brudnopis, w niektórych
pytaniach należy dokonać obliczeń.
7. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
8. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.
9. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
10. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.
11. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
12. Sprawdz
wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
13. Przeprowadz
analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.
14. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
15. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Dodatkowo otrzymałeś oddzielną kartkę na brudnopis, ponieważ w niektórych pytaniach
musisz dokonać obliczeń.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
5. Test zawiera 21 zadań dotyczących czyszczenia kotłów. Są to zadania wielokrotnego
wyboru i tylko jedna odpowiedz
jest prawidłowa.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, prawidłową odpowiedz

zaznacz X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową).
7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na póz
niej .
9. Na rozwiÄ…zanie testu masz 45 min.
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw zadań testowych,
- karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. W kotle elementem oddzielajÄ…cym palenisko od popielnika jest:
a) czopuch,
b) komora spalania,
c) ruszt,
d) płomienica.
2. Temperatura parowania wody wynosi:
a) 0 K,
b) 100 K,
c) 273 K,
d) 373 K.
3. W instalacji grzewczej nośnikiem ciepła jest:
a) kocioł,
b) woda,
c) przewody,
d) komin.
4. Najbardziej odpowiednim paliwem dla kotłów żeliwnych jest:
a) koks,
b) torf,
c) drewno,
d) węgiel brunatny.
5. Kotły w których powietrze przepływa przez całą objętość paliwa określamy jako:
a) ze spalaniem dolnym,
b) ze spalaniem górnym,
c) płomieniówkowe,
d) płomienicowe.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
6. Kotły z wymiennikiem ciepła zbudowanym z rurek wypełnionych wodą określamy jako:
a) płomienicowe,
b) płomieniówkowe,
c) wodnorurkowe,
d) kondensacyjne.
7. Ilość ciepła przekazywana wodzie w kotle w jednostce czasu to:
a) sprawność kotła,
b) odporność ogniowa,
c) pojemność wodna kotła,
d) moc kotła.
8. Dopływ powietrza do spalania reguluje:
a) manometr,
b) zawór zwrotny,
c) miarkownik spalania,
d) zawór bezpieczeństwa.
9. Poziom wody w kotle parowym wskazuje:
a) manometr,
b) wodowskaz,
c) wodomierz,
d) wakuometr.
10. W kotłach wodnych średniotemperaturowych temperatura wody nie przekracza:
a) 100°C,
b) 115°C,
c) 373K,
d) 100K.
11. W kotle parowym niskociśnieniowym ciśnienie pary nie przekracza:
a) 0,17 MPa,
b) 1,7 MPa,
c) 17 MPa,
d) 17 bar.
12. Prace przy czyszczeniu kotłów można prowadzić bez specjalnych zabezpieczeń przy
temperaturze do:
a) 20 °C,
b) 40 °C,
c) 60 °C,
d) 80 °C.
13. Płomieniówki czyści się:
a) przepychaczami,
b) kompletem linowym,
c) bolcem,
d) miotłą trzonową.
14. Twardy nalot usuwa siÄ™:
a) szczotkÄ… drucianÄ…,
b) bolcem,
c) miotłą trzonową,
d) gracami.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
15. Czopuch kominka musi być wprowadzony do komina unosząco pod kątem:
a) 15°,
b) 30°,
c) 45°,
d) 60°.
16. 2 atmosfery to około:
a) 20 bar,
b) 0,2MPa,
c) 2 Pa,
d) 2MPa.
17. Jeżeli sprawność kotła czystego wynosiła 80% a zanieczyszczonego 60% to zużycie
paliwa wzrasta o:
a) 10%,
b) 20%,
c) 25%,
d) 75%.
18. Ilość sadzy o grubości warstwy średnio 1cm w kotle o powierzchni ogrzewalnej 1,5m2
wynosi:
a) 0,15 litra,
b) 1,5 litra,
c) 15 litrów,
d) 150 litrów.
19. Jeżeli wartość opałowa paliwa wynosi 2000kJ/kg a spalając w kotle 10kg uzyskuje się
18000 kJ ciepła to sprawność kotła wynosi:
a) 18%,
b) 80%,
c) 90%,
d) 95%.
20. Ilość sadzy o gęstości 1000kg/m3 po oczyszczeniu 1cm warstwy w kotle o powierzchni
1m2 wynosi:
a) 1 kg,
b) 10 kg,
c) 100 kg,
d) 10 dkg.
21. Wiedząc, że cena czyszczenia 1m2 wynosi 8zł, koszt czyszczenia kotła o wymiarach
powierzchni wewnętrznej 5,2m2 wynosi:
a) 40 zł,
b) 41,6 zł,
c) 416 zł,
d) 52 zł.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
Czyszczenie kotłów
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
21 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
TEST II
Test dwustopniowy do jednostki modułowej
,, Czyszczenie kotłów
Test składa się z 20 zadań, z których:
- zadania 1-14 sÄ… z poziomu podstawowego,
- zadania 15-20 sÄ… z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt.
Za złą odpowiedz
lub jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający - za rozwiązanie co najmniej 6 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny - za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry - za rozwiązanie 13 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry - za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego,
Plan testu Klucz odpowiedzi
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedzi
1 Porównać kotły żeliwne i stalowe B P bardziej
2 Rozróżnić kotły ze względu na pobór
B P c
powietrza do spalania
3 Przeliczyć temperaturę w kotle ze stopni
B P c
Celcjusza na stopnie Kelwina
4 Określić ilość osób czyszczących kotły trzy
A P
przemysłowe
5 Określić miejsce rozpoczęcia czyszczenia Paleniska,
kotła przy dobrym ciągu B P komory
spalania
6 Rozróżnić element kotła, który
pośredniczy w przekazywaniu ciepła od B P c
spalin do czynnika grzewczego
7 Rozróżniać rodzaje kotłów ze względu na
B P c
przekazywanie ciepła przez spaliny.
8 Rozróżniać elementy kotła przez które płomieniówk
B P
przepływają spaliny a
9 Rozróżniać kotły ze względu na funkcję
B P b
jaka pełnią
10 Rozróżniać kotły ze względu na wielkość i
B P b
kształt kanałów spalinowych
11 Dobrać narzędzia do czyszczenia
B P a
elementów kotłów ze stali nierdzewnej
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
12 Określić wpływ nagromadzonej sadzy na
B P c
wymianę ciepła w kotle
13 Porównać naturalny ciąg w kotłach
B P mniejszy
kondensacyjnych i tradycyjnych
14 Rozróżnić typy kotłów gazowych B P Typ B
15 Scharakteryzować proces czyszczenia
C PP b
kanałów spalinowych kotła
16 Obliczyć zmniejszenie przekroju kanałów 43,75%
D PP
spalinowych w kotle
17 Rozróżnić wielkości charakteryzujące ciepło
C PP
kocioł spalania
18 Obliczyć objętość sadzy na ścianach kotła D PP 2,4litra
19 Obliczyć koszt czyszczenia kotła D PP 245zł
20 Obliczyć procentowe zwiększenie zużycia
C PP 10%
paliwa przez kocioł
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustalić z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej
jednotygodniowym wyprzedzeniem.
2. Omówić z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznać uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadzić z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,
jakie będą w teście.
5. Omówić z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnić uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdać uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podać czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.
8. Stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru dydaktycznego
(rozładować niepokój, zachęcić do sprawdzenia swoich możliwości).
9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnieć uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.
10. Zebrać karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdzić wyniki i wpisać do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadzić analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybrać te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.
13. Ustalić przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracować wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie
niepowodzeń dydaktycznych  ewentualne niskie wyniki przeprowadzonego
sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących czyszczenia kotłów.
5. Zarówno w części podstawowej jak i ponadpodstawowej znajdują się pytania
wielokrotnego wyboru( jedna odpowiedz
jest prawidłowa) oraz pytania z luką. Pytania z
luką wymagają wpisania krótkiej odpowiedzi.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, prawidłową odpowiedz
w
pytaniach wielokrotnego wyboru zaznacz X (w przypadku pomyłki należy błędną
odpowiedz
zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową).
7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego
rozwiÄ…zanie
na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
9. Na rozwiÄ…zanie testu masz 60 min.
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw zadań testowych,
- karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Kotły żeliwne są & & & & & .trwałe niż kotły stalowe.
2. Urządzenie pobierające powietrze do spalania bezpośrednio z zewnątrz to kocioł:
a) akumulacyjny,
b) kondensacyjny,
c) z zamkniętą komorą spalania,
d) ze spalaniem górnym.
3. Temperatura wody w kotle 95°C to:
a) 95K,
b) 268K,
c) 368K,
d) 395K.
4. Czyszczenie kotłów przemysłowych przeprowadza zespół & & ..osobowy, w skład
którego wchodzi mistrz kominiarski.
5. Przy dobrym ciągu, który zabezpiecza dostateczny odpływ pyłów i sadzy do komina,
czyszczenie kotła zaczyna się od & & & & & & ..
6. Element kotła w którym spaliny schładzając się oddają ciepło do nośnika to:
a) popielnik,
b) szyber,
c) wymiennik ciepła,
d) przerywacz ciÄ…gu.
7. Dodatkowa ilość ciepła uzyskiwana z pary wodnej zawartej w spalinach jest w kotłach:
a) konwekcyjnych,
b) promiennikowych,
c) kondensacyjnych,
d) akumulacyjnych.
8. Kilkucalowa rurka omywana zewnętrznie wodą przez którą przepływają spaliny
nazywana jest & & & & & & & .
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
9. Kotły podgrzewające wodę użytkową i do centralnego ogrzewania określa się jako:
a) jednofunkcyjne,
b) dwufunkcyjne,
c) kondensacyjne,
d) z zamkniętą komorą spalania.
10. Kotły o dużych kanałach spalinowych to:
a) płomieniówkowe,
b) płomienicowe,
c) wodnorurkowe,
d) kondensacyjne.
11. Elementy kotłów wykonane ze stali nierdzewnej czyścimy za pomocą:
a) szczotki z tworzywa sztucznego,
b) papieru ściernego dużego uziarnienia,
c) papieru ściernego małego uziarnienia,
d) szczotki drucianej.
12. Nagromadzona w kotle sadza:
a) zmniejsza ilość ciepła uchodzącego ze spalinami,
b) zwiększa ilość ciepła przekazywanego czynnikowi grzewczemu,
c) zmniejsza ilość ciepła przekazywanego czynnikowi grzewczemu,
d) podnosi sprawność kotła.
13. Naturalny ciąg kominowy kotłów kondensacyjnych jest & & & jak kotłów tradycyjnych.
14. Kocioł gazowy pobierający powietrze do spalania z zewnątrz i usuwający spaliny
poprzez kanał kominowy na zewnątrz zaliczany jest do urządzeń typu & & & & ..
15. Przy czyszczeniu kanałów kotła:
a) otwieramy wszystkie wyczystki,
b) otwieramy wyczystkę tylko tam gdzie czyścimy,
c) otwieramy wyczystki w miejscu czyszczenia i na wlocie do komina,
d) otwieramy wyczystkÄ™ pierwszÄ… i w miejscu czyszczenia.
16. Zmniejszenie przekroju w kanale dymowym o wymiarach 20x20cm na 15x15cm
oznacza zmniejszenie powierzchni o& & & & .%.
17. Ilość ciepÅ‚a zawarta w paliwie przy ochÅ‚odzeniu spalin do temperatury 20°C okreÅ›lona w
warunkach laboratoryjnych to ..........
18. Objętość sadzy o grubości warstwy średnio 2mm na kanałach kotła powierzchni 12m2
wynosi& & & & & & litrów.
19. Jeżeli koszt robocizny wynosi 7 zł 1m2 to całkowity koszt czyszczenia kanałów kotła do
o powierzchni kanałów spalinowych 35m2 wyniesie& & & & .zł.
20. Jeżeli sprawność pieca czystego wynosiła 90% a zanieczyszczonego 81% to zużycie
paliwa wzrasta o& & & & & & & .%.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
Czyszczenie kotłów
Zakreśl poprawną odpowiedz
, uzupełnij brakujące zdanie.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1
2 a b c d
3 a b c d
4
5
6 a b c d
7 a b c d
8
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13
14
15 a b c d
16
17
18
19
20
Razem
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
7. LITERATURA
1. Birszenk A.: Roboty zduńskie. Arkady, Warszawa 1973
2. Heryszek A.: Kominiarz i jego wiedza zawodowa. Wydawnictwo Spółdzielcze,
Warszawa 1985
3. Krygier K., Klinke T., Sewerynik J.: Ogrzewnictwo wentylacja klimatyzacja. WSiP,
Warszawa 1991
4. Krygier K., Kieślowski S.: Technologia Instalacje sanitarne cz.2. WSiP, Warszawa 1998
5. Meller M., Pożoga T.: Wybrane zagadnienia korozji i utrzymania kominów
przemysłowych. Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskie Koszalin 2003
6. Recknagel, Sprenger, Hoenmann, Schramek: Poradnik Ogrzewanie + Klimatyzacja.
EWFE, Gdańsk 1994.
7. PN-89/B-10425 Przewody dymowe, spalinowe i wentylacyjne murowane z cegły.
Wymagania techniczne i badania przy odbiorze
8. PN-EN 1443 Kominy  wymagania ogólne
9. Czasopismo:  Kominiarz Polski
10. Katalogi producentów
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30