1. co jest przedmiotem uoop biorąc pod uwagę trojaki charakter norm prawnych związanych z działalnością tych organów.

Z uwagi na podział norm przedmiotem uoop są normy prawne które regulują zadania kompetencje i kierunki działalności oraz organizacje budowę i strukture org ochr prawnej. Normy te dzielimy na:

Ustrojowe- regulują kompetencje kierunki działalności i organizacje różnych organów.

Procesowe- regulują sposób postępowania przed organami

• administracyjnymi- KPA

• sądowymi-

1sprawy cywilne-KPC

2sprawy karne- KPK

materialne-prawo ustalające treść uprawnień i obowiązków.

2. co należy rozumieć przez ochronę prawną i jakie są przesłanki do działania systemu ochrony prawnej.

Przez Ochrone prawną należy rozumieć to że każdy człowiek ma prawo do ochrony prawnej a państwo ma obowiązek udzielenia pomocy za pomocą prawa. Powszechna ochrona prawna jest rezultatem przemian historycznych w wyniku których ukształtowały się organy ochrony prawnej. Przesłanki ochrony prawnej to: zakaz uciekania siędo samopomocy zabronione jest używanie przez jednostki przemocy do realizacji przysługującego im prawa {wyjątek obrona konieczna i dozwolona samopomoc w kk.} samopomoc sensu stricte znaczenie węższe -zabezpieczenie prawa gdy ustawa przewiduje, sensu largo znaczenie szersze niedopuszczalność zajazdów

Obowiązek udzielania pomocy osobie przez organy ochrony prawnej rola prawa -zapobiegawcza

• profilaktyczna

kształtująca

wychowawcza

ochrona prawna zawarta jest w takich aktach jak konwencja praw człowieka, oraz konstytucja- ochrona praw obywateli, karanie przestępców, przeciwdziałanie naruszaniu prawa

3. wymień i omów zasady których zaakceptowanie wymaga obecna ochrona prawna oop

zasada praworządności - obowiązek przestrzegania prawa przez wszystkie organizacje i instytucje które realizują funkcje państwa. Art. 7 konst - organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa, art. 8 - konst jest najwyższym prawem RP, przepisy konst stosuje się bezp chyba że konst stanowi inaczej, art. 9 RP przestrzega wiążącego ją prawa między narodowego. Obywatele również obowiązani są przestrzegać prawa.

Zasada przyrodzonej godności człowieka - art. 30 konst przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nie naruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych

Zasada wolności - jako pierwsza obecnie znajduje się we wszystkich konstytucjach art. 32 konst wszyscy są równi wobec prawa wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny

Zasada prawa do rzetelnego procesu - składa się na tą zasade dwa prawa, prawo do sądu {droga sądowa a nie samowola istota ochrony prawnej} i prawo do obrony we wszystkich stadiach procesu

Zasada prawa do ochrony prawnej - ?

4. co należy rozumieć pod pojęciem oop jaka jest ich struktura organizacyjna i środki działania

organy państwowe to ustawowo zorganizowane grupy ludzi które mają za zadanie urzeczywistnianie działania państwa

organy mają kompetencje i prerogatywy [pewne uprawnienia umożliwiające organom wypełnianie zadań]

jednymi z wielu organów są organy ochrony prawnej- jest to zwarty i wewnętrznie spójny system organów prawnych mający odmienną strukture organizacje i odmienne środki działania

wyróżniamy 3 grupy organów:

• rozstrzygające

• kontroli legalności

• obsługi prawnej

normy dotyczące oop to z reguły wydzielone ustawy np. ustawa o ustroju sądów powszechnych dotyczy sądów.

5.na czym polega chierarchiczny system źródeł prawa.

Zasada chierarchicznego systemu źródeł prawa polega na tym że konstytucja jest najważniejszym aktem prawnym i stoi w chierarchi na szczycie zaraz po niej jako drugi najważniejszy akt jest ustawa wiążę się to z wieloma zagadnieniami np. z sądową kontrolą konstytucyjności ustaw- ustawa o NSA i o TK - te instytucje wpływają na ograniczenie samowoli ustawodawczej rządu. Orzecznictwo NSA I TK wskazało że podstawą prawną dla wskazania sytuacji prawnej obywateli może być tylko ustawa i rozporządzenie wykonawcze do ustaw

W związku z tym należy wymienić zamknięty system źródeł prawa

- konstytucja

- umowy międz ratyfikowane z uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie

- ustawy

- ratyfikowane umowy międz

-rozporządzenia

- akty prawa miejscowego te dwa ostatnie na podstawie upoważnienia ustawowego

mogą je wydawać tylko wybrane organy i tylko w takiej formie jakie są w systemie źródeł prawa

rozporządzenia mogą wydawać prezydent prezes rady ministrów rada ministrów ministrowie przewodniczący komitetów określonych w ustawie KRRiTV. Jeżeli może wydawać prezydent to nie może wydawać premier musi być upoważnienie w ustawie kto może wydawać.

6. właściwość szczególna rola i kompetencje TK

ustawa z dnia 1 sierpnia 1997 r. „o TK” [Dz. U. Nr 102, poz. 643]

art1 [szczególna rola] TK, zwany dalej trybunałem jest organem władzy sądowniczej, powołanym do badania zgodności z konstytucją aktów normatywnych i umów międzynarodowych oraz wykonywania innych zadań określonych w konstytucj

siedzibą TK jest warszawa

art2 [kompetencje] trybunał orzeka w sprawach:

1 zgodności ustaw i umów międz z konstytucją

2 zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami miedz których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie

3 zgodności przepisów prawa wydawanych przez centralne organy państwowe z konst ratyfikowanymi umowami miedzyna i ustawami

4 skargi konstytucyjnej

5 sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa

6 zgodności z konstytucją celów lub działalności partii politycznych

art2.2 TK na wniosek prezydenta RP stwierdza zgodność z konstytucją ustawy przed jej podpisaniem oraz umowy miedz przed ratyfikacją

art2.3 TK na wniosek marszałka sejmu rozstrzyga w sprawie stwierdzenia przeszkody w sprawowaniu urzedu przez prezydenta RP, gdy prezydent nie jest w stanie zawiadomić marszałka sejmu o niemożności sprawowania urzędu. W razie uznania przejściowej niemożności sprawowania urzędu przez prezydenta RP trybunał powierza marszałkowi sejmu tymczasowe wykonywanie obowiązków prezydenta

art3 każdy sąd może przedstawić TK pytanie prawne co do zgodności aktu normatywnego z konstytucją, ratyfikowanymi umowami miedzyn lub ustawą jeżeli od odpowiedzi na pytanie prawne zależy rozstrzygnięcie sprawy toczącej się przed sądem

art4.1 TK informuje sejm i senat o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa TK nad informacją tą nie przeprowadza się głosowanie.

4.2 TK przedstawia właściwym org stanowiącym prawo uwagi o stwierdzonych uchybieniach i lukach w prawie których usunięcie jest niezbędne dla zapewnienia spójności systemu prawnego RP

7 ustrój TK - skład, główne zasady dotyczące sędziów

art5.1 [skład] w skład TK wchodzi 15 sędziów

5.2 sędziego TK wybiera sejm na 9 lat

5.3 sędziąTK może być osoba która posiada kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska sędziego SN lub NSA

5.4 kandydatów na stanowisko sedziego TK przedstawia conajmiej 50 posłów lub prezydium sejmów uchwała sejmu w sprawie wyboru sędziego TK zapada bezwzględną większością głosów w obecności w obecności co najmiej połowy ogólnej liczby posłów

5.5 osoba wybrana na stanowisko sędziego TK składa wobec prezydenta RP ślubowanie

5.6 odmowa złożenia ślubowania jest równoznaczna ze zrzeczeniem się stanowiska sędziego TK

art6.1 sędziowie TK w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko konstytucji

6.2 wynagrodzenie zasadnicze sędziego TK jest równe wynagrodzeniu zasadniczemu wicemarszałka sejmu

6.3 sędzia TK po zakończeniu kadencji ma prawo powrócić na poprzednio zajmowane stanowisko lub otrzymać stanowisko równorzędne poprzednio zajmowanemu

6.4 w zakresie nie uregulowanym w ustawie do praw i obowiązków oraz odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów TK stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące praw i obowiązków oraz odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów SN

art7.1 zgodę na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej lub pozbawienie wolności sędziego wyrażą zgromadzenie ogólne sędziów TK zwane dalej ZO z wyłączeniem sędziegoTK którego wniosek dotyczy

7.2 prezes TK niezwłocznie informuje ZO o zatrzymaniu sędziego TK i zajętym przez siebie w tej sprawie stanowisku

7.3 praed podjęciem uchwały o której mowa w ust 1 TK wysłuchuje wyjaśnień zainteresowanego sędziego chyba że nie jest to możliwe uchwała zapada większością 2/3 głosów sędziów TK uczestniczących w ZO

7.4 do czasu podjęcia przez TK uchwały wyrażającej zgodę na pociągnięcie sędziego TK do odpowiedzialności karnej lub pozbawienie wolności wolno w stosunku do niego podejmować tylko czynności nie cierpiące zwłoki

art8 sędzia TK odpowiada dyscyplinarne za naruszenie przepisów prawa uchybienie godności swego urzędu lub inne nieetyczne zachowanie mogące podważyć zaufanie do jego osoby

art9.1 w postęp dyscypl orzeka TK, w 1 inst w składzie 5 sędziów TK, w 2 inst w pełnym składzie sędziówTK

9.2 Sędziów do składów orzekających i rzecznika dyscyplinarnego ustala w drodze losowania ZO

9.3 od orzeczeń dycypli nie przysł kasacja

art10 karami dyscyplinarnymi są: upomnienie, nagana, usunięcie ze stanowiska sędziego TK

art11 wygaśnięcie mandatu sędziego TK stwierdz ZO na skutek: zrzeczenia sięstanowiska sędziego TK, stwierdzenia orzeczeniem komisji lekarskiej trwałej niezdolności do pełnienia obowiązków sędziegoTK z powodu choroby ułomności lub upadku sił, skazania prawomocnym wyrokiem sądu, prawomocnego orzeczenia dyscyplinarnego o skazaniu na karę usunięcia ze stanowiska sędziego TK

11.2 wygaśnięcie mandatu sędziego TK na skutek śmierci stwierdza prezesTK

11.3 ZO podejmuje uchwałe po przeprowadzeniu stosownego postępowania wyjaśniającego a w szczególności po zaznajomieniu się z aktami postęp karnego lub dyscyplinarnego i wysłuchaniu zainteresowanego chyba że nie jest to możliwe w przypadku trwałej niezdolności do pełnienia obowiązków ze względu na stan zdrowia TK może zwrócić się do odpowiedniego zakładu opieki zdrowotnej o wyrażenie opini o stanie zdrowia sędziego TK

11.4 Akt stwierdzający wygaśnięcie mandatu prezes TK przekazuje marszałkowi sejmu

8 kompetencje prezesa TK i ZO jak się powołuje[organy]

art12.1 org TK są ZO oraz prezes TK

12.2 ZO tworzą sędziowie TK

art13.1 Prezes TK zwołuje co najmniej raz w roku ZO na którym omawia się działalność TK oraz problemy wynikające z jego orzecznictwa

13.2 w ZO mają prawo wziąć udział przewodniczący zainteresowanych komisji sejmowych, komisji senackich, prezes NIK, minister sprawiedliwości-prokurator generalny, 1 prezes SN, prezes NSA, RPO, i rzecznik praw dziecka

13.3 O zwołaniu ZO prezesTK zawiadamia prezydenta RP marszałka sejmu senatu i prezesa rady ministrów którzy mogą wziąć udział w ZO bądź delegować swojego przedstawiciela

art14.1do kompetencji ZO należy: uchwalanie regulaminu TK, wybórkandydatów na prezesa i wice TK, uchwalaniestatutu biura TK, uchwalenie projektu dochodów i wydatków TK, zatwierdzenie informacji o której mowa w art4.1, wykonywanie innych czynności przewidzianych dla ZO w ustawie lub regulaminie

14.2 ZO podejmuje uchwały jeżeli bierze w nim udział co najmniej 2/3 ogólnej liczby sędziów TK w tym prezes lub wice TK

14.3 o porządku obrad ZO i jego terminie prezes TK powiadamia wszystkich sędziów TK co najmniej 7 dni przed jego terminem

14.4w szczególnych przypadkach ZO może się uznać za zdolne do podejmowania uchwał mimo nie zachowania 7 dniowego terminu

14.5 ZO przewodniczy prezes lub wiceprezes TK

14.6 uchwały ZO zapadają zwykłą większością głosów, chyba że ustawa stanowi inaczej głosowanie jest jawne oile żaden z sędziów TK nie zażąda głosowania tajnego

14.7 Rególamin TK podlega ogłoszeniu w dz urzędowym RP monitor polski

art15.1 prezesa i wice TK powołuje prezydent RP spośród 2 kandydatów przedstawionych na każde stanowisko przez ZO

art15.2 kandydatów na stanowisko prezesa i wicepr TK wybiera ZO spośród sędziów TK którzy w głosowaniu tajnym uzyskali kolejno największą liczbę głosów wybór powinień być dokonany nie później niż trzy mieśące przed upływem kadencji urzędującego prezesa lub wice. W przypadku opróżnienia stanowiska prezesa lub wice TK wybory kandydatów dokonuje się w terminie jednego miesiąca

15.3 obradom ZO w części dotyczącej wyboru kandydatów na stanowisko prezesa i wice TK przewodniczy najstarszy wiekiem sędzia TK uczestniczący w ZO

art16.1 prezes TK reprezentuje TK na zewnątrz oraz wykonuje czynności określone w ustawie i regulaminie

16.2 wice prezes TK zastępuje prezesa TK w czasie jego nieobecności oraz wykonuje inne obowiązki wynikające z ustalonego przez prezesa TK podziału czynności

16.3 w razie przeszkód w sprawowaniu obowiązków przez prezesa i wice TK zastępuje ich sędzia TK wyznaczony przez prezesa TK w przypadku niemożności wyznaczenia sedziego przez prezesa TK zastępuje prezesa i wice prezesa TK najstarszy wiekiem sędzia TK

art17.1 organizacyjne i administracyjne warunki pracy TK zapewnia prezes TK oraz podległe mu biuro TK

17.2 szczególowy zakres zadań i strukturę biura TK określa statut

17.3do pracowników biura TK stosuje się przepisy o pracownikach urzędów państwowych

art18.1 projekt dochodów i wydatków TK w brzmieniu uchwalonym przez ZO minister finansów włącza do projektu budżetu państwa

18.2 prezesowi TK w zakresie wykonywania budżetu TK przysługują uprawnienia ministra finansów

9 na czym polega konstytucyjny obowiązek demokratycznego państwa prawa w zakresie zapewnienia każdemu obywatelowi ochrony prawnej

konstytucja określa prawa i obowiązki dla poszczególnych organów do wykonywania zadań. Konstytucyjnym obowiązkiem demokratycznego państwa prawa jest zapewnienie każdemu obywatelowi ochrony prawnej polegającej na działalności wyspecjalizowanych organów państwowych których zadaniem jest orzekanie, kontrola wykonywanych orzeczeń jak i obsługa i pomoc prawna. Organy ochrony prawnej są samodzielnymi jednostkami. Ochroną prawną został nazwany system ochrony środków i instytucji służących regulacji i utrzymaniu porządku prawnego w państwie dla ochrony stosunków społecznych oraz dóbr i ich wartości. Cele i funkcje jakie mają spełnić organy ochrony prawnej mają charakter podstawowy dla państwa. Bez tych organów państwo by w ogóle nie istniało. Nie można sobie nawet wyobrazić państwa bez organu sądu państwo nie mogło by realizować swoich zasad

10 omów podstawowe zasady kształtujące uoop i gwarancje przestrzegania tych zasad

zas.niezawisłości osób,które pełnią ochronę prawną-nie mogą one podlegać niczyim poleceniom,muszą działać zgodnie ze swoim nieskrępowanym przekonaniem,swobodna ocena dowodów zgodna z najnowszymi osiągnięciami nauki oraz doświadczeniem życiowym,sędzia powinien być zobowiązany do przestrzegania zasad postępowania prawnego.zas.nieżależności oop-organy te nie mogą być nikomu podporządkowane oraz są niezależne od innych jak również względem siebie.zas.niepołączalności oop-nie można być jednocześnie sędzią i prokuratorem,nawet spokrewnienie miedzy nimi prowadzi do wyłączenia.

Gwarancją tych zasad jest przede wszystkim immunitet sędziowski jako przywilej dla zabezpieczenia wykonywania ich zadań.Polega on na ograniczeniu lub całkowitym wyłączeniu ścigania karnego,mogą oni jedynie odpowiadać przed sądem dyscyp.Każdy oop jest wyposażony w uprawnienie,które jest uzależnione od konstytucji.Niezawisłość sędziowska oparta jest na kilku czynnikach-odpowiednim poziomie moralnym,etycznym,odpowiednich kwalifikacjach zawodowych,niezależności materialnej,stałości zawodu sędziego,niepołączalności zawodu,immunitecie,dyscyplinarnej odpowiedzialności.

11naczym polega odrębność ochrony prawnej od zarządzania(administracji)

op znamionuje szereg właściwości odróżniających ją od zarządzania prawem dlatego op jako działalność polegającą na rozstrzyganiu sporów należy odróżnić od działalności zarządzania(admin.).Różnice przejawiają się w - organizacyjna odrębność(inny ustrój i organizacja),funkcjonalna odrębność(inne funkcje i zadania).Te odrębności sprawiają,że oop nie są częścią składową innych organów państwowych lub społecznych.Stanowią samodzielne jednostki nie podporządkowana innym organom.Skutkiem odrębności oop jest to, że organy te nie sprawują żadnych funkcji zarządzania.Z kolei organy zarządzające nie są uprawnione do ograniczenia kompet.oop.Wyróżniamy zas.odrębności i specjalizacji.Każdy rodzaj op powinien być sprawowany przez wyspecjalizowany oop.Nie powinno łączyć się różnych rodzajów oop.Organy te pełnią funkcję zabezpieczajścą w stosunku państwo-obywatel i obywatel-obywatel.

12wymień i omów główne konstytucyjne zas.władzy sądowniczej.

1Zas.niezawisłośći-uniemożliwia jakąkolwiek interwencję z zewnątrz lub próbę wywarcia nacisku na sędziego,stoi na straży niezależności bytu sądownictwa,podstawą rozstrzygania spraw przez sędziego powinna być tylko konst.i ustawy,stanowi gwarancje praw wolności praw i obywatela 2.zas.nietykalności sędziego-immunitet,ograniczenie odpowiedzialności.3zas.jednolitości sądów i trybunałów-jednolita struktura,podstawą orzecznictwa jest prawo a wyrok zapada w imieniu RP 4zas.kontradyktoryjności-kładą na nią nacisk procedury K,C,A 5.zas.wieloinstancyjniści-rozpoznanie sprawy przez min.dwa składy sędziowskie,umożliwia usunięcie błędów pierwszej instancji. 6zas.udzaału obywateli w wymiarze spraw.-ławnicy jako przedstawiciele społeczeństwa biorą udział w sądzeniu. 7Zas.nadzoru judykacyjnego SN-SN ma obowiązek czuwać nad prawidłowością wyroków wydawanych przez sady niższej instancji i ich zgodnością z ustawami .

13wymiń,usestematyzuj i omów gwarancje niezawisłości sędziowskiej.Na jakich warunkach opiera się ta gwarancja?

Gwarancje o charakterze funkcjonalnym-zakaz ingerencji innych organów w kompet.oop(wyj.prawo łaski Prezydenta),zakaz wydawania ustaw z mocą wsteczną(lex retro non agit),pozostawienia sądom decydowania,czy dana sprawa należy do jego kompet.gwar.o charakterze procesowym-jawność postępowania sądowego(każdy obywatel ma prawo przysłuchać się sprawie),tajność narady sędziowskiej(aby zapewnić obiektywizm sądu),kolegialność orzekania(skład 3,5 os.wyj.sprawy uproszczone-1os.),zas.swobodnej oceny dowodów(logiczne rozumow,doświad,nauka)gwarancje dot.pozycji sędziego-ustawa określa wymogi jakie powinien spełniać kandydat na sędziego poszczególnych sądów i trybunałów.Z jednej strony odpow.kwalifikacje zawodowe i moralne,z drugiej strony każdy ma prawo ubiegać się o stanowisko sędziego.

14 w jakich sytuacjach występuje op i na czym polega działalność oop?

Przez ochronę prawną należy rozumieć głównie działania specjalnych organów państwowych polegającą na rozstrzyganiu spraw.Musi być przy tym spełniony warunek,iż czynności te można zaliczyć do op tylko wówczas gdy powierzone są ustanowionym przez ustawodawcę organom.Organy te są wyodrębnione organizacyjnie,wyspecjalizowane i zobowiązane do przestrzegania zas.postępow.Zapewnienie obywatelowi bezpiecz.ma zasadnicze znaczenie.Op może być przydatna w sytuacji konfliktowej-dochodzi do konfliktu między stronami procesu(dot.praw i obow.stron)niekonfliktowa-jest ona niejasna z punktu widzenia prawa.

Dział. Oop może polegać na-rozstrzyganiu(orzekanie przez sądy),kontroli legalności(zgodności z prawem),obsłudze prawnej(pomoc prawna,adwokatura).Op w znaczeniu przedmiotowym to interes społeczny, w znaczeniu podmiotowym to interes indywidualny.W dużej części oba te znaczenia są realizowane jednocześnie.

15 skomentuj art.10 Konst.RP jako żródło działania oop.

1.ustrój RP opiera się na podziale i równowadze władzy ustaw.wykon.i sądowniczej.2.Władzę ustaw.sprawują Sejm i Senat,władz.wykon.Prezydent i RM,sądown.sądy i trybunały.Na podstawie tego art.powstaje zasada odrębności oop i ściśle z nią wiążąca się zas.specjalizacji tych oop.Oznacza to ,że każda władza jest instytucjonalnie legitymowana do samodzielnego sprawowania powierzonych jej funkcji i zarazem, że żadna z wymienionych władz nie ma charakteru pomocniczego ani tez wykonawczego względem pozostałych Oop zostały przygotowane do pełniena swojej funkcji przez wyposażenie w niezbędne środki techniczne i materialne oraz ludzi przygotowanych do wypełniania powierzonych im zadań.Państwo i cały aparat państwowy stoją na straży przestrzegania prawa.Podstawowym aktem prawnym,który określa zadania oop jest Konst.zawarte są w niej zasady państwa prawa,czyli zas.praworządności i sprawiedliwości.

16 ochrona prawna sensu stricto i sensu largo.

Sensu stricto-działanie specjalnych organów państwowych polegająca na orzekaniu oraz wyciąganiu konsekwencji przewidzianych w ustawie w razie naruszenia przepisów prawa.sensu largo-poza orzekaniem op obejmuje działalność również pojednawczą,a poprzez organy obsługi prawnej,pomocy prawnej także dział.opiniodawczą.(dzial.n. opiniodawcza,profilaktyczna,zapobiegawcza).

17 na czym polega realizacja przez oop 3 funkcji:spraw,ochr,gwar.?

f.sprawiedliw.-to odpowiednik pierwotnego instynktu człowieka polegającego na karaniu zła i nagradzaniu dobra.Ta funkcja jest instrumentem pośredniczenia między naruszającym prawo a pokrzywdzonym.Realizuje ona roszczenia pokrzywdz.o sprawiedliwość i tym samym kwestięspójności.Państwo zajmuje się sprawami poszkodowanego czy to post.kar,cyw,admin.F.ochronna-ma obowiązek ochrony wartości i dóbr uznawanych za cenne w społecz.Towarzyszy temu przekonanie ,że w tym zakresie członkowie społ.nie powinni popełniać tych czynów.F.gwarancyjana-rozwinęła się na bazie stosunków:władza publiczna-jednostka.oop maja na celu chronić jednostkę przed arbitralnym,czasem dowolnym działaniem tych organów.Np.zaskarżalność decyzji adm.do sądów adm.

18 kiedy zachodzi możliwość stosowania bezpośrednio przepisów Konst.przez oop.

Wyrok TK z 19.05.98-TK wyraził pogląd,że w świetle obowiązującej Konst.pewnemu przewartościowaniu podlega zasada prymatu ustaw.Wsród naczelnych zasad Konst.zawarta jest zas.konstytucjinalizmu,która uznaje ustawę zasadniczą za najwyższe prawo RP,mówi o tym art.8ust.1-Kons.jest najwyższym prawem RP.ust.2-przepisy Konst.stosuje się bezpośr.chyba że konst.stanowi inaczej.oznacza to,że we wszystkich wypadkach gdy postanowienia Konst.są sformułowane w sposób na tyle precyzyjny i nie budzący zastrzeżeń by możliwe było odniesienie tych postanowień do konkretnej sytuacji,podmiot stosujący prawo powinien oprzeć swe rozstrzygnięcie bezpośrednio na tym przepisie a dopiero później na ustawie szczegółowej.(konst.znajduje zastosow.w dział.wszystkich oop).Wyrok TK 98r.wyprowadził z art.8 ust.2.Konst.konsekwencje niestosowania ustaw sprzecznych z konst.Bezpośrednie stosow.Konst.może przybierać różne formy.Może polegać na traktowaniu norm i zasad konst.jako bezpośr.Sądy mogą stosować konst.w taki sposób ale trzeba zwrócić uwagę na dwie kwestie:1)możliwość stosow.postanowień konst.jako wyłącznej podstawy rozstrzygnięć sądowych,gdy będzie sformułowanie precyzyje,że możliwe będzie rozstrzygnięcie sprawy indywidualnej tylko na podst.tego przepisu.2)bezpośr.stosow.konst.nie może prowadzić do omijania obowiązujących ustaw.TK uważa,że wszelki materie,które są uregulowane przez konst. i ustawy trzeba stosować uwzględniając łączenie tych przepisów.art.193konst.(sąd przedstawia TK pytanie prawne co do zgodności aktu normatywnego z konst.,ratyf.umów min.lub ustawą.jeżeli od odpowiedzi zależy rozstrzygnięcie konkretnej sprawy)art.178ust.1konst.sędziowie są niezawiśli i podlegają tylko konst.i ustawom,czyli proces bezpośr.stosowania konst.może dla sędziego przybierać postać-konstruowania podstawy rozstrzygnięcia w oparciu o łączne stosowanie norm konstyt.i ustawowych.-podejmowanie próby usunięcia normy ustawowej z systemu prawa po przez zakwestionowanie jej zgodności z konst.najbardziej typową postacią bezpośr.stosowania konst.jest współstosowanie norm i zasad w uregulowaniach ustawowych(te normy i zasady wyznaczają sposób rozumowania,zakres stosowania i obowiązywania przepisów ustawowych).W procesie stosow.konst. sądy są samodzielne.

19 zas.podzału władzy i jej wpływ na ochronę praw człowieka w świetle konst.i orzecznictwa TK.

Relacji między władz.ustaw,wykon,sąd,dotyczy art.10ust.1-ustrój RP opiera się na podziale i równowadze władzy ust,wyk i sąd.ust.2-władzę ust.sprawują sejm i senat,wyk.Prezydent RP i RM,sądown.sądy i trybunały.Trzeba powołać się na dwa orzeczenia.Wyrok z 93r.-TK uznał,iż ówczesny przepis art.1Małej Konst.ustanowił zas.podzału władz.TK stwierdził następnie,że ta władza ustaw,wyk,sąd.są rozdzielone co nie było jeszcze taki jasne i oczywiste w świetle Małej Konst.A nadto TK stwierdził bardzo wazną rzecz,że między tymi władzami musi panować równowaga oraz,że muszą one ze sobą wzajemnie współpracować.Zas.ta nie ma znaczenia czysto organizacyjnego,celem podziału władz jest min.ochrona praw człow.przez umniemozliwienie nadużywania władzy przez którykolwiek ze sprawujących tę władzę.Wyrok11.01.2000.podział władzy w aspekcie organizacyjnym(podmiotowym)i funkcjonalnym(przedmiotowym)byłby nieskuteczny,gdyby ta sama osoba lub grupa osób mogła piastować stanowiska różnych organów władzy publicznej spełniających te funkcje.

20 zakaz łączenia funkcji samorządowej z mandatem.

Zgodnie z orzecz.TK w trójpodziale władz organy samorządu teryt.regulują post wykonawcze,pozycja organów adnim.samorz.w sposób generalny uzasadnia zakaz łączenia funkcji samorządowych z mandatem parlamentarnym,bo rzeczywiście ze względu na różny zakres zadań jedn.sam.teryt.różnego szczebla ustawodawca decyduje o niezbędnym zakresie tzw.incompatybilności,czyli zakresie łączenia stanowisk.

21 zas.tworzenia partii polit.i rola klubów parlament.w dział.parlamentu.

Art.11ust.1Konst-RP zapewnia wolność tworzenia i działania partii polit.Partie polit.zrzeszają na zasadach dobrowolności i równości obywateli Polski w celu wpływania metodami demokrat.na kształtowanie polit.państwa.Wyrok z 26.01.2000.-system polit.współczesnych państw demokrat.zakłada realizację przez partie polit.funkcji sprawowania władzy po przez mechanizmy parlamentarne.Podstawowym łącznikiem między partiami polit.a owym mechanizmem stały się partyjne kluby parlamentarne.Należy zauważyć,że zasadsa wolności tworzenia partii oraz wymóg oddziałw.partii na kształtow.polityki nakazuje zapewnić partiom ich swobodne działanie i wypełnianie funkcji.Żadne regulacje nie mogą ograniczać swobody działania partii polit.Zakaz ustanawiania przepisów ustanawiających swobodę nie ma charakteru absolutnego.Istnieja warunki-wolność działania i tworzenia partii polit.może znaleźć się w kolizji z innymi zasadami i normami konstyt.dlatego wolność tych praw może ulegać ograniczeniu,jednakże ograniczenia tych praw i wolności nie mogą iść za daleko.-ograniczenia muszą uwzględniać konieczność każdorazowego wyważenia danego prawa czy wolności.-ustanowione ograniczenia nie mogą mieć charakteru dowolnego(arbitralnego),tzn.nie mogą opierać się na klasyfikacji pozbawionej racjonalnego uzasadnienia.

22 systemy tworzenia partii polit.

Wyrok TKz 96-tworzenie partii polit.we współczesnych systemach prawnych można sprowadzić do 3 systemów.Koncesyjny-odpowiedni organ wydaje zezwolenie na działanie partii.Admin.-organy admin.państowej sprawują stały,bieżący nadzór nad działaln.partii,na zasadach zbliżonych do nadzoru stowarzyszeń.Legislacyjny-zakłada pełną swobodę tworzenie i działania partii,które po założeniu i spełnieniu pewnych warunków formalnych zostają zarejestrowane.Z chwilą rejestracji uzyskują osobowość prawną.Bez osobowości prawnej nie może działać ani prowadzić dział.polit.Odmowa rejestracji może nastąpić z powodów ściśle określonych prawem i zostać zaskarżona do sądu powszechnego lub TK.Od rejestracji należy odróżnić akt notyfikacji-zgłoszenie takiej partii do ewidencji polegające na zawiadomieniu właściwego organu państwowego.

23 założenia op funkcjonariuszy służb mundurowych.

Spór prawny TK z SN w sprawie funk.służb mundurowych o dopuszczalność drogi sądowej w zakresie związania SN i sądów powsz.wykładnią TK(czy funkcj.mogą dochodzić roszczeń przed sądami o wypłatę wynagrodzeń,czy powinno stosować się odnośnie nich przepisy prawa pracy).TK staną na stanowisku,iż jest to możliwe.SN odpowiadając natomiast na pytanie prawne uchwałą z dnia 26.05.95.postanowił,że droga sądowa do dochodzenia uposażenia przez funkcjonar.nie jest dopuszczalna.SN oparł się na 3 założeniach-policjant nie jest pracownikiem w rozumieniu kp,lecz funkcjonariuszem państwa,-prawo do odsetek istnieje,gdy przepis je ustanawia.-niewykonanie lub nienależyte wykonanie zapłaty(obowiązek nie staje zdarzeniem cywilno-prawnym lecz admin.).

24 4 podstawowe grupy oop i ich zadania.

Istnieją 4 grupy oop wg.rodzaju sprawowanej ochrony:1)o.rozstrzygające-to organy specjalnie powołane do rozstrzygania konfliktów i są pod tym wzglęgem zorganizowane(sądy,organy quasisądowe)2)o.pojednawcze-to organy specjalnie powołane do rozwijania ziałaln.pojednawczej i pod tym względ.zorganizowane.3)o.kontroli legalności-organy specjalnie powołane w celu sprawowania kontroli i pod tym względem zorganizowane.Posiadają funkcje główne i uboczne(główne-NIK,PIH,PIP,uboczne-Prokurator).4)o.pomocy prawnej-organy powołane do spełniania tej pomocy i pod tym względem zorganizowane(adwokat,radca praw.notariusz).

25 sposoby powoływania oop.

1)wybór-może być bezpośr.(przez społecz.)lub pośredni(przez przedstawicieli,np.Sejm)2)nominacja-nieograniczona(władze nominujące mają pełną swobodę,np.Prezydent),ograniczona(władza nominująca jest ograniczona pewnymi warunkami,np.kandydat musi mieć odpowiednie kwalifikacje.3)kooptacja-obsadzenie stanowiska sędziego przez samo kolegium sędziowskie.

26 pojęcie sądów z znaczeniu ust.o ustroju sądów powsz.

Zgodnie z ust.sądem jest-organ w zasadzie państwowy,-wyposażony w niezawisłość,-powołany specjalnie do sprawowania wym.spraw.i pod tym względem zorganizowany,-uprawniony do wydawania wyroków w imieniu RP,-wykonuje wym.spraw.jawnie i w procesowej formie(jawność ograniczona pewnymi wyj.),-post.musi się toczyć zgodnie z postanowieniami kodeksu post.

27 podział sądów,kompetencje,organy quasisądowe i sądy polubowne.

Sądy w Polsce są powszechne-sprawują wym.spraw.w zakresie nie należącym do sądów szczególnych oraz SN,wykonują również zadania z zakresu op powierzone w drodze ustaw,dzielą się na:rejonowe,okregowe,apelacyjne,szczególne-spraw.wym.spraw.w szczególnych sprawach,dzielą się na wojskowe,pracy,ubezpiecz.społ.SN-wyłączony z systemu sądów powszechnych,jest naczelnym org.sądowym.Rozpatruje rewizje nadzwycz.,kasacje,zapewnia jednolitą wykładnie prawa,kształtuje ogólne zas.prawa(gdy podejmie w tej mat.uchwałę zas.wpisywana jest do księgi zasad prawa.uchwała tak ma precyzyjne uzasadnienie faktycznie i prawne,przeciwko zasadom mogą być pisane glosy przez znawców prawa).o.quasisądowe-izby morskie,organ.społeczne,sądy i komisje dyscyp.,sądy polubowne(powoływane przez różne organizacje,np.krajową izbę gosp.,wyrok sądu polubow.ma taki samo znaczenie jak sądu państwowego,wyrok ten ma moc tytułu wykonalności,trzeba mu jedynie nadać klauzulę wykonaln.przez wpis do sądu)

28 pojęcie państwow.wym.spraw

Podstawową formą op jest wym.spraw.,obejmuje on-czynności jurysdykcyjne(zbieranie dowodów i ustalanie stanu faktycznego)-ustalanie obowiąz.przepisów majacych zastosow.do danego stanu faktycznego,-dokonywanie wykładni tych przepisów,-wydanie orzeczenia(stwierdzenie,która norma prawna ma zastosowanie do ustalonego stanu faktycznego i dostosowanie do tego stanu faktycznego).

29 na czym polega jurysdykcja w sprawach cyw.,a na czym w sprawach karnych?

Jur.w sprawach cyw(czy pozwany dopuścił się naruszenia prawa należnego powodowi).-postępowanie cyw.wszczyna się po przez wniesienie pozwu(rozstrzygnięcie sprawy cyw.).czynność ta nazywa się wniesieniem powództwa.Stronami są powód(wytaczający powództwo)i pozwany (strona,przeciwko której powództwo jest złożone).Jur.w sprawach karnych-(czy zaistniały okoliczności uzasadniające nałożenie na sprawcę kary)postępow.karne wszczynane jest wniesieniem aktu oskarż.przez oskarżyciela.Stronami są oskarżyciel i oskarżony.Roszczenia cywilne wynikające z przestępstwa-proces cywilny w procesie karnym-proces adhezyjny.

30 materialne i formalne gwarancje niezawisłości sędziowskiej.

Niezawisł.sędziowska wyraża się w zapewnieniu gwar.natury materialnej jak i formalnej.Niezawisł.sędz.to niedopuszczelność zewn.nacisków i orzekanie na podst.przepisow zgodnie z własnym sumieniem.Gwar.natury mater.-cechy osobowości-poziom moralny-kultura prawna.Gwar.natury formalnej-tryb powoływania sędziów(przez Prezydenta RP na wniosek KRS na czas nieokreślony),-zasada nieusuwalności(może być opróżnione w przypadku złożenia z urzędu lub zawieszone w czynnościach na podst.orzeczenia sądu),-nieprzenoszalność sędziów z sądów,gdzie było mianowanie(wyj.zmiany organizacyjne sądów lub zmiana ustruju sądów lub granic),-immunitet sedziowski(musi być zgoda na pociągnięcie sędziego do odpow.),-niepołączalność stanowiska sędziego z mandatem posła,senatora,-apolityczność sędziów(nie może należeć do partii ani prowadzić żadnej dział.publicznej),-zapewnienie sędziemu odpow.sytuacji materialnej.

31 istota i treść prawa do sądu.

Prawo do sądu wynika z przepisów Konst.art.45 oraz konw.min.(Międzynarodowy Pakt Praw Człowieka).Jednostka może zobowiązać sądy do podjęcia działania.Przepisy wprowadzają zakaz zamykania drogi sądowej.Na prawo do sądu składa się-prawo dostępu do sądu,-prawo do jawnego rozpozn.sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki,-prawo do sprawiedliwego wyroku sądowego(rozstrzygnięcie danej sprway),-prawo do rzetelnego procesu.

32 jakie elementy obejmują prawo do rzetelnego procesu?

-zasada nullum crimmen sine lege,-nulla puoena sine lege,-prawo do obrony,-zasada domniemania niewinności.Są to 4 fundamentalne zas.post.przed sądem.

33 wymień podstawowe założenia sądów powszechnych.

Art.1.1.sądami powszech.są sądy rejonowe,okręgowe,apelacyjne.S.powszechne sprwują wym.spraw.w zakresie nienależącym do sądów admin.,sądów wojskowych oraz SN.,wykonują zadania z zakresu op,powierzone w drodze ustaw.Zadania z zakresu wym.spraw.wykonują sędziowie oraz zadania z zakresu op nienależące do wym.spraw.lecz przekazane do sądów powszechnych.Zadania z zakresu -rejestrów sądowych,-ksiąg wieczystych,-postępow.egzek.,-postępow.wykonawczego wykonują w sądach rejonowych referendarze sądowi oraz asesorzy sądowi w zakresie udzielonego im upoważnienia.obywat.biorą udział w sprawow.wym.spraw.przez uczestnictwo ławników w eozpoznawaniu spraw w 1 instancji.Ograniczenie funkcji sędziego:os.pozostające ze sobą w stosunku pokrew.w linii prostej lub powinowadztwa w linii prostej albo w stosunku przyspos.,małżonkowie oraz rodzeństwo nie mogą być sędziami,asesor.ani refer.sądowymi w tym samym wydziale sądu.Nadzór nad dział.sądów w zakresie orzekania sprawuje SN,w trybie określonum ustawami.Zwierzchni nadzór nad dział.admin.sądów sprawuje MS osobiście oraz przez właściwą służbę nadzoru.

34 schemat organ.sądów rejon.i ich kompetencje.

S.rejonowy tworzy się dla 1 lub większej liczby gmin,w uzasadnionych przypadkach-więcej niż 1s.rejon.w obrębie tej samej gminy.S.rej.dzieli się na wydziały:1cywilny(do spraw z zakresu pr.cyw.)2karny(do spraw z zakresu pr.karnego,do spraw o wykroczenia rozpoznawanych w 2instan.),3rodzinny i nieletnich(-do spraw z zakresu pr.rodzinnego i opiek.,-dotycz.demoralizacji i czynów karalnych nieletnich,-dotycz.leczenia osób uzależnionych od alkoholu oraz od środków odurzających i psychotropowych,-należących do sądu opiekuńczego na podst.odrębnych ustaw.)4pracy(do spraw z zakresu pr.pracy),5ksiąg wieczystych(do prowadz.ks.wiecz.oraz do innych spraw cyw.z zakresu post.wieczystoksięgowego).Ws.rejonowym mającym siedzibę w mieście będącym siedzibą sądu okręg.,w którym jest utworzony wydział ubezp.społ.albo wydz.pracy i ubezp.społ.,w miejsce wydz.pracy tworzy się wydz.pracy i ubezp.społ.do spraw z zakresu pr.pracy oraz do spraw z zakresu ubezp.społ.W s.rejonowym mającym siedzibę w mieściebędęcym siedzibą sądu okręgowego lub mieście na prawach powiatu tworzy się wydz.gospodarczy albo wydziały gospod.do spraw z zakresu pr.gospod.i cywilnego powierzonych sądom gospod.W s.rejonowym mogą być tworzone,w jego siedzibie lub poza jego siedzibą s.grodzkie jako wydziały lub wydziały zamiejscowe s.rejonowych.

35 jakie sprawy rozpatrują s.grodzkie i jakie s.gospodarcze?

W s.rejonowym mogą być tworzone,w jego siedzibie lub poza jego siedzibą s.grodzkie jako wydziały lub wydziały zamiejscowe s.rejonowych.S.grodzkim powierza się rozpoznawanie spraw:1)o wykroczenia w 1 inst.2)o wykr.skarbowe i przest.skarbowe zagrożone kara grzywny do 360 stawek dziennych lub karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności do lat 2,3)o przest.ścigane z oskarżenia prywat.z wyj.spraw podlegających rozpoznaniu z udziałem ławników,4)o pozostałe przest.podledające rozpoznaniu w post.uproszczonym,5)cywilnych podlegających rozpoz.w post.uproszczonym oraz dotycz.depozytów sądowych i przepadku rzeczy.S.grodzkie tworzy i znosi MS w drodze rozporządzenia.

Wydziały gospod.-regulacja zawarta jest w ust.o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospod.(sprawy gospod.-sprawy cywilne o innej specyfice),-sprawy ze stosunków cywilnych między podmiotami gospodarczymi prowadzącymi dział.gospod.,-sprawy ze stosunku spółki,-przeciwko podm.gospod.o naruszenie warunków środowiska,-między org.przedstawicielstwa państwowego,-z zakresu postępowania o poprawie działalności przedsiębiorstw państwowych,-z zakresu pr.upadłościowego i pr.o post.układowym,-sprawy między przedsiębiorstwem państw.i jego organem założycielskim lub organem sprawującym nadzór.

36 schemat organizacyjny i kompetencje s.apelacyjnych.

S.apelac.tworzy się dla obszaru właściwości co najmniej dwóch okręgów sądowych(obszar apelacji).S.apel.dzieli się na wydziały:1)cywilny-do rozpoznawania w 2 inst.spraw z zakresu pr.cywil.,gospod,oraz rodzinnego i opiekuńczego,2)karny-do rozpoznawanych w 2 inst.spraw z zakresu pr.karnego,3)pracy i ubezp.społ.-do rozpozn.w 2 inst.spraw z zakresu pr.pracy i ubezp.społ.W Sądzie Apelacyjnym w Wa-wie działa ponadto Wydział Lustracyjny.

37,38,39 organy sądów kompetencje i tryb powoływania

art21.1organami sądów są -w sądzie rej prezes sądu-w sądzie okręgowym prezes sądu oraz kolegium sądu okregowego-w sądzie apelacyjnym prezes sądu i kolegium sądu apelacyjnego. Par2 w zakresie finansowym i gosp organem sądu apela i okręgo jest dyrektor danego sądu a w sądzie rej kierownik finansowy sądu. Art22.1prezes sądu-kieruje sądem i reprezentuje go na zewnątrz z wyjątkiem spraw należących do dyrektora sądu lub kierownika finansowego-pełni czynności z zakresu adm sądowej-pełni inne czynności przewidziane w ustawie oraz w odrębnych przepisach-jest zwierzchnikiem służbowym sędziów danego sądu-powierza sędziom pełnienie funkcji i zwalnia z ich pełnienia po zasięgnięciu wymaganych opinii. Par2 prezes sądu w zakresie adm sądowej podlega m sprawiedliwości oraz prezesowi sądu przełożonego. Par3 prezes sądu okręgowego wykonuje czynności adm sądowej w stosunku do sądów rej na obszarze właściwości sądu okręg oraz sprawuje nadzór nad działalnością tych sądów. Par4 prezes sądu apel sprawuje nadzór nad działalnością adm sądów okręg na obszarze właściwości sądu apelacyjnego. Prezes sądu apel w uzasadnionych wypadkach lub na wniosek prezesa sądu okręg może również podjąć czynności z zakresu nadzoru nad działalnością sądów rej na obszarze apelacji. 5 prezesa zastępuje wiceprezes. Art23.1 prezesa sądu apelacyjnego powołuje m sprawiedl spośród sędziów sądu apela bądź SN po zasięgnięciu opinii zgromadzenia ogólnego sędziów apel. 2 m sprawiedl przedstawia ZO kandydata na prezesa w cerlu wydania opinii. 3 jeżeli opinia nie zostanie wydana w ciągu 2 miesięcy od przedstawienia kandydata m sprawiedl może powołać prezesa bez opinii. 4 w razie wydania opinii negatywnej m sprawiedl może go powołać po uzyskaniu opinii pozytywnej KRSądowniczej negatywna opinia KRS jest wiążąca. 5 jeżeli KRS w ciągu 1 mieśąca od przedstawienia zamiaru powołania prezesa nie wyda opinii to mimo negatywnej opinii ZO uważa się że opinia jest pozytywna. 6 wiceprezesa apelacji powołuje m sprawiedl z pośród sędziów sądu apel na wniosek prezesa danego sądu apel po zasięgnięciu opinii kolegium tego sądu. 7 liczbe wice ustala m s na wniosek prezesa.art24.1 prezesa sądu okręg powołuje m sprawiedl spośród sędziów sądu okręg lub apel po zasięgnięciu opinii ZO sędziów okręgu i opinii prezesa przełożonego sądu apel. 2 do powołania stosuje się przepisy art. 23.2-5. 3 wice powołuje m s spośród sędziów sądu okręg lub apel na wniosek prezesa danego sądu okręg po zasięgnięciu opinii kolegjum tego sądu i opinii prezesa sądu przełożonego apelacji. 4 liczbe wice ustala m s na wniosek prezesa tego sądu po zasięgnięciu opinii prezesa przełożonego sadu apel. Art25.1 prezesa sądu rej powołuje m sprawiedl spośród sędziów sądu rej lub okręg po zasięgnięciu opinii kolegium przełożonego sądu okręg i prezesa przełożonego sądu okręg. 2 do powołania stosuje się odpowiednio przepisy art.23.2-5 z tym że termin do wydania opinii przez kolegium wynosi 1 miesiąc. 3 wice powołuje m s spośród sędziów sądu rej lub okręg na wniosek prezesa danego sądu rej po zasięgnięciu opinii kolegium przełożonego sądu okręg i prezesa przełożonego sądu okręg. 4 liczbe wice na wniosek prezesa danego sądu ustala prezes przełożonego sadu okręg. Art26.1 prezes i wice sądu apel i okręg są powoływani na 6 lat i nie mogą po zakończeniu być bezpośrednio powołani ponownie, 2 prezes i wice sądu są powoływani na 4 laty.art27.1 prezes i wice może być odwołany przez m s w przypadku rażącego niewywiązania się z obowiązków służbowych lub gdy pełnienie przez niego funkcji prezesa nie da się pogodzić z dobrem wymiaru spraw. 2 odwołanie następuje po zasięgnięciu opinii KRS. Art28.1 kolegium sądu apelacyjnego składa się z 3-5 członków wybieranych przez ZO sędziów apelacji spośród sędziów sądu apel,a także z prezesa i wice sądu apel. Liczbe członków ustala ZO sędziów apel. 2 przewodniczącym kolegium jest prezes sądu apel a w razie nieobecności najstarszy służbą wice. 3 kadencja trwa 2 lata. 4 uchwały zapadają większościa głosów a w razie remisu decyduje głos przewodniczącego, przy obecności 2/3 składu. 5 kolegium zbiera się co najmniej raz na kwartał lub w zależności od potrzeb, kolegium zwołuje prezes sądu apelacyjnego sam lub na wniosek 1/3 liczby członkow. Art29.1 kolegium sądu apelacyjnego realizuje zadania określone w ustawie a w szczergólności-na wniosek prezesa sądu apel ustala podział czynności w sądzie apel określa zasady zastępstw sędziów a także zasady przydziału spraw poszczególnym sędziom chyba że ustawa stanowi inaczej-przedstawia ZO sędziów apelacji opinie o kandydatach na stanowisko sędziego-wyraża opinie o kandydacie na wice sądu apel-wyraża opinie o kandydatach do pełnienia w sądzie apel funkcji przewodniczących wydziałów wizytatorów,kierownika szkolenia oraz funkcji albo stanowiska rzecznika prasowego-rozpatruje wnioski wynikające z wizytacji i lustracji sądów-rozpatruje odwołania od rozstrzygnięcia prezesa sądu apel odmawiającego zgody na podjęcie dodatkowego zatrudnienia przez sędziego-wybiera zastępce rzecznika dyscyplinarnego-wyraża opinie w innych sprawach osobowych dotyczących sędziów-wyraża opinie o projekcie planu finansowego-wyraża opinie w innych sprawach przedstawionych przez prezesa sądu apel,KRS oraz m s-wyraża zgode na delegowanie sędziego sądu okręgowego przez prezesa sądu apel-wypowiada sięw przypadkach zachowań sędziów naruszających zasady etyki. 2 podział czynności na następny rok ustala kolegium sądu apel najpóźniej w listopadzie każdego roku. Art30.1 kolegium sądu okręgowego składa się z 4-8 członków wybieranych przez ZO sędziów okręgu spośród jego członków w tym w połowie spośród sędziów sądu okręg a ponadto z prezesa i wice sądu okręg. 2 do kolegium stosuje się odpowiednio przepisy art. 28.2-6. art31.1 kolegium sądu okręgowego realizuje zadania określone w ustawie a w szczególności-na wniosek prezesa sądu okręg ustala podział czynności w sądzie określa zasady zastępstw sędziów i referendarzy sądowych a także zasady przydziału spraw poszczególnym sędziom oraz referendarzom chyba żę ustawa stanowi inaczej-przedstawia ZO sędziów okręg opinie o kandydatach na stanowiska sędziów sądów rej i okręg-wyraża opinie o kandydatach na wice sądów okręg oraz prezesów i wice sądów rej-wyraża opinie o kandydatach do pełnienia w sądzie okręg funkcji przewodniczących wydziałów wizytatorów kierownika szkolenia oraz funkcji albo stanowiska rzecznika prasowego a także funkcji przewodniczących wydziałów w sądach rej i wyraża opinie w sprawie zwolnienia z pełnienia tych funkcji-rozpatruje wnioski wynikające z wizytacji i lustracji sądów-rospatruje odwołania od rozstrzygnięcia prezesa sądu okręg odmawiającego zgody na podjęcie dodatkowego zatrudnienia przez sędziego-wybiera zastępce rzecznika dyscyplinarnego-wyraża opinie o projektach planów finansowych-wyraża opinie w sprawach przedstawionych przez prezesa sądu okręg prezesa sądu apel KRS oraz m s-wyraża opinie o kandydacie na stanowisko asesora sądowego oraz wyraża zgode na powierzenie asesorowi pełnienia czynności sędziowskich w sądzie rej-wyraża zgode na delegowanie sędziego sądu rej lub okręg przez prezesa sądu okręg-wypowiada się w przypadkach zachowań sędziów naruszających zasady etyki. 2 w sprawach istotnych dla sądu rej kolegium sądu okręg może zasięgnąć opinii sędziów tego sądu. 3 podział czynności na następny rok ustala kolegium sądu okręg najpóźniej w listopadzie każdego roku

40/41 skład i kompet.Zgrom. Ogólnego Sędziów apelacyjnych i okręgów.

Zgr.o.sędziów apelacji składa się z sędziów sądu apel.Przewodniczącym z.o.s.apel.jest prezes s.apel.(w razie nieobecności prezesa obowiązki przewodnicz.pełni wiceprezes tego sądu).Do podjęcia uchwał z.o.s.apel.jest wymagana obecność przynajmniej 2/3 liczby jego członków.Uchwały zapadają bezwzględną większością głosów.Członkowie z.o.s.apel.są obowiązani brać udział w posiedzeniach zgrom.Z.o.s.apel.zbiera się co najmniej raz w roku. Posiedzenia zwołuje prezes sądu apel.z własnej inicjatywy lub na wniosek MS,kolegium s.apel.albo 1/5 liczby członkó zgrom..Zadania:1)przedstawia KRS kandydatów na stanowiska sędziów sądu apel.spośród osób zaopiniowanych przez kolegium właściwego sądu,2)wybiera przedstawicieli na zebranie przedstawicieli zgrom.ogólnych sędziów sądów apel.,3)wyraża opinię o kandydatach na prezesa s.apel.,4)wybiera członków kolegium s.apel.,5)wybiera kandydata na rzecznika dyscyplinarnego,6)wysłuchuje inform.prezesa s.apel.o działalności sądów oraz wyraża opinię w tym zakresie,7)rozpatruje sprawozdania z dział.kolegium s.apel.oraz omawia kierunki jego pracy.Zgrom.ogólne sędziów okręgu-składa się z sędziów s.okręgowego oraz delegatów sędziów sądów rejonowych działających na obszarze właściwości s.okręgowego,w liczbie 2/3 liczby sędziów s.okręgowego.Delegatów wybiera zebranie sędziów danego s.rejonowego w głosowaniu tajnym,na okres 2 lat.Zebraniu s.przewodniczy prezes sądu.Liczbę delegatów dla każdego s.rejon.ustala kolegium sądu okręgowego proporcjonalnie do liczby sędziów w danym sądzie.Jeżeli zgrom o.s.okręgu miałoby liczyć więcejniż 150 członków,jego funkcje wykonuje zgrom.przedstawicieli(przedst.wybiera zebranie sędziów danego sądu w głosowaniu tajnym,na okres 2 lat.Liczbęprzedstawicieli ustala kolegium s.okręgowego przez podzielenie liczby sędziów tego s.rejonowego przez liczbę sędziów najmniejszego sądu w okręgu.Liczba przedstaw.wszystkich sądów rejonowych okręgu jest równa 2/3 liczby przedstawicieli s.okręgowego).Przewodn.zgrom.ogólnego sędziów okręgu jest prezes s.okręgowego(w razie nieobecności-najstarszy służbą wiceprezes tego sądu).Członkowie z.o.s.okręgu są obowiązani brać udział w posiedzeniach zgrom.Do podjęcia uchwał jest wymagana obecność przynajmniej 2/3 liczby jego członków.Uchwały zapadają bezwzględną większością glosów.Zgrom.o.s.okręgu zbiera się co najmniej raz w roku.Posiedzenia zwołuje prezes sądu okręgow. Z własnej inicjatywy lub na wniosek MS,kolegium s.okręg.,1/5 liczby członków zgrom.albo 1/5 liczby sędziów danego obszaru s.okręgow.Zadania:1)przedstawia KRS,po uzyskaniu opinii kolegium sądu,kandydatów na stanowiska sądziów,2)wybiera przedstaw.na zebranie przedstaw.zgrom.ogólnych sędziów,3)wyraża opinię o kandydatach na prezesa s.okręgowego,4)ustala liczbę i wybiera członków kolegium s.okręgowego,5)wysłuchuje iform.prezesa s.okręg.o działalności sądów oraz wyraża opinię w tym zakresie,6)rozpatruje sprawozdania z dział.kolegium s.okręgow.oraz omawia kierunki jego pracy.

41a Krajowa Rada Sądownictwa

KRS odgrywa istotną rolę w kreowaniu sędziów,co wiąże się z dążeniem do zagwarantowania niezawisłości sędziowskiej oraz wzmocnieniem samorządności sędziowskiej.Zajmuje się ona sprawami nominacji i awansów sędziowskich oraz ma wpływ na organizację sądów dyscyplinarnych.Funkcjonuje na podstawie ustawy z dnia27.07.2001.o KRS.Jest organem kolegialnym,rozpatruje kandydatury na stanowiska sędziów SN,NSA,sądów powszechnych,wojskowych i przedstawia Prezydentowi RP wnioski o ich powołanie oraz pośredniczy w podejmowaniu przez władzę wykonawczą i ustawodawczą najważniejszych decyzji dotycz.sądownictwa,zwłaszcza dotyczących zmiany ustroju sądów.Opiniuje programy szkolenia aplikantów,zakres oraz sposób przeprowadzania egzam.sędziowskiego.W skład KRS wchodzi 25 członków:I prezes SN,MS,prezes NSA i osoba powołana przez Prezydenta,a także 4 posłów i 2 senatorów.Kadencja trwa 4lata(można sprawować funkcje przez 2kolejne kadencje).Nie jest organem władzy sądowniczej z powodu obecności przedstawicieli władzy wykonawczej i ustawodawczej.

42 jakie są czynności nadzoru nad działalnością administracyjną sądów,na czym polegają i kto je wykonuje?

Zadania z zakresu nadzoru nad dział.admin.sądów wykonują prezesi sądów osobiście oraz przez wyznaczone do tego osoby.MS oraz prezesi s.uchylają zarządzenia admin.niezgodne z prawem,naruszające sprawność postępowania sądowego lub z innych powodów niecelowe.Mogą zwrócić na piśmie uwagę na uchybienia i żądać usunięcia skutków tego uchybienia.MS może zwrócić prezesowi lub wiceprez.sądu uwagę na piśmie,jeżeli stwierdzi uchybienia w zakresie kierowania sądem albo sprawowania nadzoru nad dział.admin.sądów.Czynności z zakresu nadzoru nad dział admin.s.:1)wizytacja sądu albo jego niektórych jednostek organiz.,2)lustracja w sądzie,3)badanie toku i sprawności post.w poszczególnych sprawach,4)kontrola dział.sekretariatu w sądzie.Wizytacja obejmuje pełną dział.s.albo jego jednostki organ.Lustracja obejmuje wybrane zagadnienia z dział.sądu.Czynności te mogą być dokonywane wyłącznie przez sędziów.S.apel.lub okręg.jako sąd odwoławczy,w razie stwierdzenia przy rozpoznawaniu sprawy oczywistej obrazy przepisów,wytyka uchybienie właściwemu sądowi.Przed wytknięciem uchybienia może żądać wyjaśnień od sędziego przewodniczącego składowi sadu orzekającego w 1 inst.W przypadku poważniejszych uchybień s.apel.lub s.okr.zawiadamia oprócz prezesa właściwego sądu także MS.MS po zasięgnięciu opinii KRS wydaje w drodze rozporządzenia,regulamin wewn.urzędow.s.powsz.okreslający wewn.organizację i porządek funkcjonowania sądów,porządek czynności w sądach,porządek urzędowania org.sądów i wykonywania zadań sędziów pełniących funkcje kierownicze,tok czynności admin.,dopuszczalne systemy i rozkład czasu urzędowania oraz szczegółowe warunki udostępniania pomieszczeń dla uczestników postępowania, świadków i innych osób przebyw.w sądach.MS określi w drodze rozp.,szczegóowe czynności sądów w sprawach z zakresu min.postepow.cywil.oraz karnego w stosunkach min.(uwierzytelnianie dok.przeznaczonych do użytku za granica,sposób wykonyw.czynności dotycz.osóbkorzystających z immunitetów i przywilejów dyplom.i kons.,czynności związane ze stawiennictwem przed sądami,tryb ustalania obywatelstwa,tryb występowania o wydanie osób ściganych lub skazanych).

43 wymień i opisz środki mające zapewnić sądowi autorytet.

Środki uprzednie(celem jest stworzenie odpowiednich warunków utrzymujących powagę sądu,wiąże się to ze stanowiskiem sędziego)-zasada jawności(forma kontroli społ.,jawność może być wyłączona ze względu na moralność,bezpiecz.,ochronę życia)-tajność narady.Środki następcze(o charakterze represyjnym,na wypadek złamania nakazów)-upomnienie osoby,która narusza powagę przez sędziego przewodniczącego,wydalenie(policja sesyjna).

44 co to jest i na czym polega pomoc sądowa i zagraniczna pomoc sądowa?

Art.44§1w przypadkach przewidzianych w ustawach sądy są obowiązane wykonywać poszczególne czynności sądowe na żądanie innych sądów oraz innych organów,§2sądy są obowiązane udzielać pomocy sądowej również na żądanie sądów zagran.jeżeli wzajemność jest zapewniona,żądanie pomocy sądowej skierowane przez MS jest wiążące dla sądu wezwanego.

45 co to jest i na czym polega policja sesyjna?

Art.48§1sędzia przewodniczący może upomnieć osobę,która narusza powagę,spokój lub porządek czynności sądowych,a po bezskutecznym upomnieniu może ją wydalić z sali rozpraw,§2sąd może wydalić osobę biorącą udział w sprawie,gdy mimo uprzedzenia o skutkach prawnych jej nieobecności przy czynnościach sądowych nadal zachowuje się jak w §1.§3sąd może wydalić z sali rozpr.publiczność.Art.49w razie naruszenia tego co w art.48 albo ubliżenia sądowi,innym organom lub osobom biorącym udział w sprawie sąd może ukarać winnego karą porządkową grzywny do wysokości dwukrotnego najniższ.wynagrodz.za pracę pracowników lub karą pozbawienia wolności do 7 dni.§2jeżeli czyn dotyczy żołnierza,to sąd zamiast wymierzyć karę zwraca się do właściwego dowódcy jedn.wojskow.art.50§1postanowienie o ukaraniu jest natychmiast wykonalne.od tego post.przysługuje zażalenie do sądu bezpośr.przełożonego.zakaz wnoszenia broni na sale rozpraw.

46 opisz przebieg procedury powoływania kandydata na sędziego.

Art.56§1MS co roku ustala liczbę wolnych stanowisk sędziowskich dla poszczególnych sądów i obwieszcza o tym w DzU,MP od 1 czerwca każdego roku.§2w razie zwolnienia stanowiska sędziego MS obwieszcza w DzU,MP w ciągu 2m-cy od zwolnieia.§3o zwolnieniu stanowiska nie obwieszcza się jeżeli jego obsadzenie następuje w drodze przeniesienia służbowego sędziego równorzędnego sądu.art.57§1każdy,kto spełnia warunki do objęcia stanowiska może zgłosić swoją kandydaturę na 1wolne stanowisko w ciągu m-ca od obwieszczenia.Kandydat wypełnia w 2egzemp.kartę zgłoszenia kandydata na wolne stanowisko ora dołącza do niej informacje z Kraj.Rej.Kar.dotycząca jego osoby i zaświadczenie,że jest zdolny ze względu na stan zdrowia do pełnienia obowiązków.§2kandydaturę zgłasza się prezesowi sądu okr.,gdy zgłoszenie dotyczy stanow.sędziego sądu rejon.lub okręg.a prezesowi s.apel.gdy dotyczy stanowiska s.apel.§3Prezes s.po stwierdzeniu spełnienia warunków przez kandydata przedstawia kandydaturę właściwemu kolegium sądu wraz z oceną jego kwalifikacji oraz określa termin ZO sędziów na którym będzie prezentowana kandydatura wraz z opinią kolegium o kandydacie.4 o zgłoszeniu kandydata na wolne stanowisko właściwy prezes zawiadamia M S.5 MS po zasięgnięciu opinii KRS określa(rozporządzeniem) wzór karty zgłoszenia na wolne stanowisko sędziowskie. 6 MS w porozumieniu z właściwym ministrem do spraw zdrowia określi(rozporządz) zakres i sposób przeprowadzania badań kandydatów. Art58.1 jeżeli na wolne stanowisko zgłoszono więcej niż jedną kandydature to wszystkie rozpatruje się na tym samym posiedzeniu ZO. 2 ZO sędziów ocenia zgłoszonych kandydatów w drodze głosowania i przekazuje prezesowi właściwego sądu wszystkie kandydatóry wraz z liczbą głosów. 3 kandydatury tak ocenione prezes przekazuje KRS za pośrednictwem MS.4 MS zasięga informacji o każdym z kandydatów do podjęcia pierwszego stanowiska sędziowskiego od właściwego organu policji a następnie przedstawia kandydatury KRS w raz z opinią i informacją od policji. 5 organ policji przekazując informacje o kandydacie przekazuje MS wszystkie zebrane materiały służące do sporządzenia infor. 6 o treści infor od policji oraz o wyrażonej o kandydacie opinii MS zawiadamia kandydata najpóźniej z przedstawieniem kandydatury KRS. 7 MS w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wew. określi (rozporządzeniem) sposób i zakres uzyskiwania informacji przez policje o kandydacie do objęcia pierwszego stanowiska sędziowskiego. art. 59.1na każde wolne stanowisko sędziow kandydata KRS może zgłosić także MS. Art60 KRS rozpatruje kandydatury na stanowiska sędziów sądów powszech w trybie określonym w odrębnej ustawie.

47 jakim warunkom powinien odpowiadać kandydat na sędziego sądu rej

art61.1 na stanow sędziego sądu rej może byćpowołany ten kto-posiada obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cyw i obyw-jest nieskazitelnego charakteru-ukończyłwyższe studia praw w polsce i uzyskał tytuł mgr lub zagraniczne uznane w polsce-jest zdolny ze względu na stan zdrowia do pełnienia obowiązków sędziego-ukończył 29 lat-złożyłegzamin sędziowski lub prokuratorski-pracował w charakterze asesora sądowego lub prokuratorskiego co najmniej 3 lata lub referendarza przez okres 5 lat. Par2 dwa ostatnie wymogi nie dotyczą tego kto przed powołaniem-zajmował stanow sędziego sądu adm lub sądu woj.-zajmował stanowisko prokuratora -pracował w polskiej szkole wyższej w PAN w instytucie naukowo badawczym lub innej placówce naukowej mając tytuł naukowy profesora albo stopień naukowy dr hab. Nauk prawnych-wykonywał zawód adwokata radcy praw lub notariusza co najmniej przez 3 lata. 3 na stanow sędziego sądu rej może być powoł ten kto speł wymogi określone w punktach od 1 do 5, zajmował stanowisko asystenta sędziego lub referendarza co naj mniej przez 6 lat i złożył egzamin sędziowski.4 na stanow sędz sądu rej ten kto zajmował jedno ze stanowisk w par 1 pkt 7 oraz par 2 i 3 w okresie 3 lat przed powołaniem. Art. 62 prof. lub Dr hab. Nauk prawnych w szkołach w PAN lub instytucjach naukowych może być powołany na stanow sędziego sądu powszech w niepełnym nie mniejszym niż połowa wymiaże czasu pracy. Art63 na stanow sędziego sądu okreg może być powołany sędzia sądu rej oraz woj. Który posiada co najmniej 4 letni okres pracy na tym stanowisku lub stanowisku prokuratora. 2 na stanow sędziego sądu okręg może być powołany także ten kto spełnia wyma gania art.61par1 pkt 1-4 jeżeli-wykonywał zawód adwokata radcy lub notariusza co naj mniej 6 lat-pracował na stanowisku dydaktycznym lub naukowym w polsk szkole wyższ w PAN w instytucie naukowo badaw lub innei placówce naukowej mając tytuł nauk prof. Lub stop dr hab. Nauk praw-zajmował stanow sędziego woj. sądu okręgowego. 3 na stanow s s okręg może być powoł ten kto wykonywał zawód lu zaj stanow określone w par 2 w okresie 3 lat przed powołaniem. Art64.1 na stanowisko sędzi sądu apel może być powołany sędzia sądu powszech i woj. Który posiada co najmniej 6 letni okres pracy na stanow sędz lub prokórator w tym co naj mniej 3 letni okres pracy na stanow sędziego sądu okręg,woj sąd okręg lub prokuratora prok okręg.2 na stanow s s apel może być powoł ten kto spełnia wymagania art61par1pkt1-4 jeżeli-wykonywał zawód adwok radcy lub notariusza co naj mniej przez 8 lat-pracował na stanow dydaktycznym lub naukowym w szkole w PAN w instytucie nauk badaw,lub innej placówce mając tytuł prof. Lub stopień nauk dr hab. Nauk praw. 3 na stanow s s apel może być powoł ten kto wykonywał zawód lub zaj stanow z par 2 w okresie 3 lat przed powołaniem.

48 prawa i obow.oraz odpow.dyscyplinarna sędiów.

Sędzia jest obow.postępow.zgodnie ze ślubowaniem sędziowskim oraz stale podnosić kwalifik.zawodowe.Sędzie powinien w służbie i poza nią strzec powagi stanowiska sędziego i unikać wszystkiego co mogłoby przynieść ujmę godności sędziego lub osłabić zaufanie do jego bezstronności.Sędzia jest obow.zachować w tajemnicy okoliczności sprawy,o których powziął wiadomość ze względu na swój urząd poza jawną rozprawą sądową.s.nie może podejmować dodatkowego zatrudniena(z wyj. zatr.na stanowisku dydaktycznym,naukowym,jeżeli wykonyw.tego zatrudnienia nie przeszkadza w pełnieniu obowiązków),które przeszkadzałoby w pełnieniu obow.sędziego,mogło osłabić jego zaufanie do bezstronności lub przynieść ujmę godności urzędu s.Sędziowie sąobowiąz.do złożenia oświadczenia o swoim stanie majątkowym.s.jest obow.zawiadomić o toczącej się sprawie sądowej,w której jest stroną lub uczestnikiem.s.ma prawo do godziwego wynagrodzenia za swoją pracę.s.w stanie spoczynku jest obow.dochować godności sędziego.Za uchybienie godności s.odpowiada dyscyp.,karami są upomnienie,nagana,zawieszenie waloryzacji uposażenia 1-3lat,pozbawienie prawa do stanu spoczynku.odpow.dyscyp.s.-za przewinienia służbowe w tym za oczywistą i rażącą obrazę przepisów prawa i uchybienia godności urzędu.Po upływie 3lat od chwili czynu nie można wszcząć post.dyscyp.Karami dyscyp.są:upomnienie,nagana,usunięcie z zajmow.funkcji,przeniesienie na inne miejsce służbowe,złożenie sędziego z urzędu.Prawomocne orzecz.dyscyp.sąd może podać do wiadomości publ.Wymierzenie kary usunięcią lub przeniesienia pozbawia sędziego możliwości awansowania na wyższe stanowisko przez okres 5lat,w tym okresie nie może brać udziału w kolegium,orzekać w sądzie dyscypl.oraz odzyskać utraconej funkcji.Złożenie s.z urzędu pociąga za sobą utratę możliwości ponownego powołania do pełnienia obow.na stanowisku sędziowskim.W prztpadku przewinienia lub wykroczenia mniejszej wagi sąd może odstąpić od wym.kary.Post.dyscypl.jest jawne.

49 referendarze sądowi i asystenci sędziów jako nowe instytucje w prawie o ustroju s.powszechnych.

Na stanowisko ref.sąd.może być mianowany ten kto-posiada obywat.polskie i korzysta z pełni praw cyw.i obywat.-jest nieskazitelnego charakreru,-ukończył wyższe studia prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł mgr lub zagraniczne uznane w Polsce,-ukończył 24lata,-odbył aplik.referendarską i złożył egzam.refer.albo odbył aplik.sądową,prokur.,notarialną,adwokacką lub radcowską i złożył odpow.egzam.,albo złożył egzam.referendarski.Stosunek pracy z ref.nawiązuje się na podst.mianowania z dniem określonym w akcie mianow.Ref.mianuje i rozwiązuje z nim stosunek pracy MS na wniosek prezesa s.okr.Prezes s.okr.przed wystąpieniem z wnioskiem o mianowanie ref.zasięga inform.o kandydacie z Kraj.Rej.Kar.Ref.sąd.w zakresie wykonywanych obowiązków jest niezależny.W zakresie czynności im powierzonych ref.posiadają kompet.sądu.Zgodnie z obecnie obow.przepisami ref.spełnia czynności wył.w post.nieprocesowym.W sprawowaniu swojego urzędu ref.nie jest niezawisły.Na orzeczenie ref.przysługuje skarga do s.rejon.W razie wniesienia skargi orzeczenie ref.traci moc,a s.rejon.rozpoznaje sprawę jako sąd 1 inst..Do czynności ref.należą:sprawy o wpis i zał.księgi wieczystej,czynności w post.rejestrowym z wyłączeniem prowadzenia rozprawy i wydaw.post.zarządzających 1wpis S.A. oraz wpisu zmian w statutach SA.Asystenci sądowi-wykonują samodzielnie czynności admin.sądow.oraz czynności przygotowania spraw sądowych do ich rozpoznania.Na stanowisko asyst.może być zatrudniony ten kto:-jest obywat.RP i korzysta w pełni praw cyw.i obywat.-jest nieskazitelnego charakteru,-ukończył wyższe stud.praw.w Polsce i uzyskał tytuł mgr lub zagraniczna uznane w Polsce,-ukończył 24 lata,-przepracował rok na stan.praktykanta.Przed zatrudnieniem asyst.prezes sądu zasięga inforn.o kandydacie z Kraj.Rej.Kar.Asyst.po przepracowaniu 6 lat na tym stanowisku może zgłosić prezesowi przełożonego s.apel.zamiar przystąpienia do egzam.sędziowskiego.

50 sposób powoływania i zadania ławników w wym.spraw.

ławnikiem może być ten kto-posiada obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw obyw i cyw-jest nie skazitelnego charakteru-ukończył 30 lat-jest zatrudniony lub zamieszkuje w miejscu kandydowania co najmniej od roku-nie przekroczył 65 lat. Do orzekania w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezp społ ławnikiem powinna być osoba wykazująca szczególną znajomość spraw pracowniczych oraz celów ubezpieczenia i potrzeb osób ubezpieczonych. Ławnikami nie mogą być-osoby zatrudnione w sądach powszech i innych sądach oraz w prokuraturze-osoby wchodzące w skład organów od których orzeczenia można żądać skierowania sprawy na drogę post sądow-funkcjonariusze policji oraz inne osoby zajmujące stanowiska związane ze ściganiem przestępstw i wykroczeń-adwokaci i aplikanci radcowscy-duchowni-żołnierze w czynnej służbie woj.-funkcjonariusze służby więziennej. Ławników do sądów okręgowych oraz do sądów rej wybierają rady gmin których obszar jest objęty właściwością tych sądów-w głosowaniu tajnym. Liczbe ławników ustala kolegium sądu okręg. Kandydatów zgłaszają radom gmin-prezesi sądów-stowarzyszenia-związki zawod-25 obywateli mających czynne pr wyborcze. Rady gmin o kandydatach zasięgają informacji z Kraj Rej Kar oraz od policji. Wybory odbywają się najpóxniej w październiku roku w którym upływa kadencja dotychczasowych ław. Przed wyborami rada powołuje zespół który przedstawia radzie swoją opinie o kandydatach. Wybrani ławnicy składają ślubowanie. Mandat ławnika wygasa w razie orzeczenia prawomocnym wyrokiem pozbawienia go praw publicznych. Rada gminy która wybrała ławnika może go odwołać na wniosek prezesa właściwego sądu w razie-skazania go prawomocnym wyrokiem-niewykonania obowiązków ławnika-zachowania godzącego w powage sądu -niezdolności do wykonywania obowiązków ławnika. W zakresie orzekania ławnicy są niezawiśli i podlegają tylko konst i ustawom. ławnicy wypełniają jedną z głównych konst zasad władzy sądowniczej, mianowicie zas udziału obywateli w wymiarze sprawiedliwości -jako przedstawiciele społeczni biorą udział w sądzeniu.

51 wymień i omów naczelne zasady postępow przed TK.

z prawdy obiektywnej -obowiązek zbadania prze TK wszystkich istotnych okoliczności danej sprawy w celu wszechstronnego wyjaśnienia sprawy(art.19)-TK może z urzędu dopuścić dowody jakie uzna za stosowne. Z jawności- która ze względu na okoliczności takie jak bezpieczeństwo państwa ochrona tajemnicy państ może być wyłączona.

52 w jakich sprawach TK orzeka w pełnym składzie,a w jakich w 3 lub 5?

Art. 25. 1. Trybunał orzeka:

1) w pełnym składzie w sprawach:

a)sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa,b)o stwierdzenie przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej oraz powierzeniu Marszałkowi Sejmu tymczasowego wykonywania obowiązków Prezydenta Rzeczypospolitej,c)zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych,d)z wniosku Prezydenta Rzeczypospolitej o stwierdzenie zgodności ustawy z Konstytucją przed jej podpisaniem lub umowy międzynarodowej z Konstytucją przed jej ratyfikacją,

e)o szczególnej zawiłości, z inicjatywy prezesa Trybunału lub gdy z wnioskiem o rozpoznanie zwróci się skład orzekający wyznaczony do rozpoznania danej sprawy albo w sprawach, w których szczególna zawiłość wiąże się z nakładami finansowymi nie przewidzianymi w ustawie budżetowej, a w szczególności gdy skład orzekający zamierza odstąpić od poglądu prawnego wyrażonego w orzeczeniu wydanym w pełnym składzie,2)w składzie pięciu sędziów Trybunału w sprawach:a)zgodności ustaw albo ratyfikowanych umów międzynarodowych z Konstytucją,

b)zgodności ustaw z umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie,3)w składzie trzech sędziów Trybunału w sprawach:

a)zgodności innych aktów normatywnych z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami, b)zażaleń na odmowę nadania biegu wnioskom o stwierdzenie zgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawami oraz skargom konstytucyjnym,c)wyłączenia sędziego.2. Rozpoznanie sprawy w pełnym składzie wymaga udziału co najmniej dziewięciu sędziów Trybunału. Rozprawie przewodniczy prezes lub wiceprezes Trybunału, a w razie przeszkód w przewodniczeniu przez te osoby - najstarszy wiekiem sędzia Trybunału.3. Sędziów do składu orzekającego Trybunału, w tym przewodniczącego składu i sędziego sprawozdawcę z uwzględnieniem kolejności wpływu spraw, wyznacza prezes Trybunału.

53 Na czym polega wył.sędziego z urzędu(iudex inhabilis)a na czy na wniosek(iudex suspektus)?

Iudex inhabilis:Art. 26. 1. Sędzia Trybunału podlega wyłączeniu od udziału w rozstrzyganiu w sprawach, w których:1)wydał lub uczestniczył w wydaniu zakwestionowanego aktu normatywnego, wyroku, decyzji administracyjnej albo innego rozstrzygnięcia,2) był przedstawicielem,pełnomocnikiem, radcą prawnym lub doradcą jednego z uczestników postępowania,3)zachodzą inne przyczyny uzasadniające wyłączenie sędziego, określone w art. 48 Kodeksu postępowania cywilnego.

art. 48. § 1. Sędzia jest wyłączony z mocy samej ustawy:1)w sprawach, w których jest stroną lub pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy oddziaływa na jego prawa lub obowiązki;2)w sprawach swego małżonka,krewnych lub powinowatych w linii prostej, krewnych bocznych do czwartego stopnia i powinowatych bocznych do drugiego stopnia;3)w sprawach osób związanych z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli;

4)w sprawach, w których był lub jest jeszcze pełnomocnikiem albo był radcą prawnym jednej ze stron;5)w sprawach, w których w instancji niższej brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia, jako też w sprawach o ważność aktu prawnego z jego udziałem sporządzonego lub przez niego rozpoznanego oraz w sprawach, w których występował jako prokurator.

Iudex suspectus: 2. Sędziego Trybunału wyłącza się od udziału w postępowaniu na jego żądanie lub na żądanie uczestnika postępowania albo z urzędu, jeżeli zostanie uprawdopodobnione istnienie okoliczności, nie wymienionych w ust. 1, mogących wywołać wątpliwość co do jego bezstronności.3. O wyłączeniu sędziego z przyczyn wymienionych w ust. 1 postanawia prezes Trybunału, a z przyczyn wymienionych w ust. 2 - Trybunał.4. Do czasu rozstrzygnięcia sprawy o wyłączenie sędzia Trybunału może wykonywać tylko czynności nie cierpiące zwłoki.

54 kto może być uczestnikiem post.przed TK,kwalifikowani uczestnicy oraz obligatoryjny udział Prok.Gen.lub Prok.Prok.Krajowej.

 Uczestnikami postępowania przed Trybunałem są:1)podmiot, który złożył wniosek, pytanie prawne lub skargę konstytucyjną,

2)organ, który wydał akt objęty wnioskiem, pytaniem prawnym lub skargą konstytucyjną, 3)organ statutowy partii - w sprawach o stwierdzenie zgodności celów lub działalności partii politycznych z Konstytucją,4)centralny konstytucyjny organ państwa, którego dotyczy spór kompetencyjny,5)Prokurator Generalny, 6)przedstawiciele Sejmu, Prezydenta Rzeczypospolitej i Ministra Spraw Zagranicznych - w sprawach o stwierdzenie zgodności z Konstytucją umów międzynarodowych ratyfikowanych w trybie art. 89 ust. 1 Konstytucji,7)przedstawiciele Prezydenta Rzeczypospolitej i Ministra Spraw Zagranicznych - w sprawach o stwierdzenie zgodności z Konstytucją innych ratyfikowanych umów międzynarodowych,8)Rzecznik Praw Obywatelskich, jeżeli zgłosił udział w postępowaniu dotyczącym skargi konstytucyjnej. (kwalifikowani uczestnicy):Na rozprawie w sprawie uznania przejściowej niemożności sprawowania urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej uczestniczą osobiście Marszałek Sejmu, Marszałek Senatu, Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego oraz Prokurator Generalny; Uczestnik postępowania działa przed Trybunałem osobiście lub przez umocowanego przedstawiciela.(oligatoryjny udział):w sprawach rozpoznawanych przez Trybunał w pełnym składzie uczestniczy Prokurator Generalny lub jego zastępca. W sprawach rozpoznawanych w innych składach uczestniczy prokurator Prokuratury Krajowej.

55. Wymień pisma procesowe, które stanowią podstawę wszczęcia postępowania przed TK oraz jakie powinny spełniać one wymogi.

art. 30. 1. Pismami procesowymi są wnioski i oświadczenia uczestników postępowania, wnoszone do Trybunału w toku postępowania poza rozprawą.

2. Pisma i załączniki wnoszone do Trybunału powinny być sporządzone w liczbie pozwalającej na doręczenie ich wszystkim uczestnikom postępowania oraz zachowanie dwóch egzemplarzy w aktach sprawy.

Art. 31. 1. Wszczęcie postępowania przed Trybunałem następuje na podstawie wniosku, pytania prawnego albo skargi konstytucyjnej uprawnionego podmiotu(wniosek: prezydent RP, Marszałek Sejmu i Senatu, Prezes RM, 50 posłów, 30 senatorów, Prok Gen, Prezes NIK, RPO, KRS, rgany stanowiące jedn.sam.teryt, gólno krajowe organy związków zawodowych, ościoły i innne związki wyznaniowe;pyt prawne: każdy sąd,jeżeli od odpowiedzi zależy roztrzygnięcie sprawy).

2. Wnioskodawca może do rozpoczęcia rozprawy wycofać wniosek, pytanie prawne albo skargę.

Art. 32. 1. Wniosek albo pytanie prawne powinny odpowiadać wymaganiom dotyczącym pism procesowych, a ponadto zawierać:

1) wskazanie organu, który wydał kwestionowany akt normatywny,

2) określenie kwestionowanego aktu normatywnego lub jego części,

3) sformułowanie zarzutu niezgodności z Konstytucją ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą kwestionowanego aktu normatywnego,

4) uzasadnienie postawionego zarzutu, z powołaniem dowodów na jego poparcie.

2. Wniosek pochodzący od organu lub organizacji, o których mowa w art. 191 ust. 1 pkt 3-5 Konstytucji, powinien zawierać także powołanie przepisu prawa lub statutu, wskazującego, że kwestionowana ustawa lub inny akt normatywny dotyczy spraw objętych ich zakresem działania.

3. Pytanie prawne powinno także wskazywać, w jakim zakresie odpowiedź na pytanie może mieć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, w związku z którą pytanie zostało postawione, a ponadto wymienić organ, przed którym toczy się postępowanie w sprawie, oraz oznaczenie sprawy.

56. Skarga konstytucyjna, podmioty uprawnione do jej wnoszenia, warunki, którym powinna odpowiadać raz tryb jej rozpoznania.

Art. 46.1 Skarga konstytucyjna może być wniesiona po wyczerpaniu drogi prawnej, o ile droga ta jest przewidziana, w ciągu 3 mc-y od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia.

2. Skargę Trybunał rozpoznaje na zasadach i w trybie przewidzianym dla rozpoznawania wniosków o stwierdzenie zgodności ustaw z Konstytucją oraz innych aktów normatywnych z Konstytucją lub ustawami.

Art. 47. 1. Skarga poza wymaganiami dotyczącymi pisma procesowego powinna zawierać:

1) dokładne określenie ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach albo obowiązkach określonych w Konstytucji i w stosunku do którego skarżący domaga się stwierdzenia niezgodności z Konstytucją

2) wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób - zdaniem skarżącego -zostały naruszone,

3) uzasadnienie skargi, z podaniem dokładnego opisu stanu faktycznego.

2. Do skargi należy załączyć wyrok, decyzję lub inne rozstrzygnięcie, z podaniem daty jej doręczenia, wydane na podstawie zakwestionowanego aktu normatywnego.

Art. 48. 1. Skargę i zażalenie na postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu sporządzają adwokat lub radca prawny, chyba że skarżącym jest sędzia, prokurator, notariusz, profesor lub doktor habilitowany nauk prawnych.gdy brak środków na adwokata- możliwość zwrócenia się do sądu rejonowego o adwokata z urzędu.

Art. 49. Skarga podlega wstępnemu rozpoznaniu na takich samych zasadach jak wniosek.

Art. 50. 1. Trybunał może wydać postanowienie tymczasowe o zawieszeniu lub wstrzymaniu wykonania orzeczenia w sprawie, której skarga dotyczy, jeżeli wykonanie wyroku, decyzji lub innego rozstrzygnięcia mogłoby spowodować skutki nieodwracalne, wiążące się z dużym uszczerbkiem dla skarżącego lub gdy przemawia za tym ważny interes publiczny lub inny ważny interes skarżącego.

2. Postanowienie tymczasowe doręcza się bezzwłocznie skarżącemu oraz właściwemu organowi sądowemu lub organowi egzekucyjnemu.

3. Trybunał uchyla postanowienie tymczasowe, jeżeli ustaną przyczyny, dla których zostało ono wydane.

Art. 51. 1. O wszczęciu postępowania Trybunał informuje Rzecznika Praw Obywatelskich. 2. Rzecznik Praw Obywatelskich może, w terminie 60 dni od otrzymania informacji, zgłosić udział w postępowaniu.

Art. 52. 1. Uczestnikami postępowania przed Trybunałem są: skarżący, organ, który wydał zakwestionowany akt normatywny, i Prokurator Generalny; uczestnikiem jest również Rzecznik Praw Obywatelskich, jeżeli zgłosił udział w postępowaniu.

2. Rozprawa odbywa się bez względu na stawiennictwo uczestników postępowania.

57. Tryb wydawania orzeczeń w Trybunale Konstytucyjnym. Kiedy zapadają wyroki a kiedy postanowienia.

Trybunał wydaje orzeczenie po niejawnej naradzie sędziów składu orzekającego. Narada obejmuje dyskusję i głosowanie nad mającym zapaść orzeczeniem i zasadniczymi motywami rozstrzygnięcia oraz sporządzenie orzeczenia. Naradą kieruje przewodniczący składu orzekającego. Orzeczenie zapada większością głosów. Przewodniczący składu orzekającego zbiera głosy sędziów według ich wieku poczynając od najmłodszego, sam zaś głosuje ostatni. Członek składu orzekającego, który nie zgadza się z większością głosujących, może przed ogłoszeniem orzeczenia zgłosić zdanie odrębne, uzasadniając je w formie pisemnej; zdanie odrębne zaznacza się w orzeczeniu. Zdanie odrębne może dotyczyć także samego uzasadnienia. Orzeczenie podpisuje cały skład orzekający, nie wyłączając sędziego przegłosowanego. Orzeczenie Trybunału może odnosić się do całego aktu normatywnego albo do poszczególnych jego przepisów.

Trybunał wydaje wyroki w sprawach dotyczących:1) zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją,

2)zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie,3)zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe, z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami,4)skarg konstytucyjnych,

5)zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych.

Trybunał wydaje postanowienia w sprawach: 1)rozstrzygania sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa,2)rozstrzygania o stwierdzeniu przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej,

3)powierzenia Marszałkowi Sejmu tymczasowego wykonywania obowiązków Prezydenta Rzeczypospolitej,4)innych, nie wymagających wydania wyroku.

Orzeczenie sporządzone w formie pisemnej ogłasza się uczestnikom postępowania. Wyroki Trybunału podlegają, ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.

58 Odpowiedzialność przed TS od strony przedmiotowej i podmiotowej.

Odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu ponoszą:1)Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej,2)osoby wchodzące w skład Rady Ministrów,3)prezes Najwyższej Izby Kontroli i prezes Narodowego Banku Polskiego, 4)Naczelny Wódz,5)kierownicy urzędów centralnych,6)osoby, którym Prezes Rady Ministrów powierzył kierowanie ministerstwem lub urzędem centralnym,7)członkowie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.

Prezydent ponosi przed TS odpow. konstytucyjną oraz odpow.karną za przestępstwo. W okresie sprawowania urzędu Prezydenta nie biegnie przedawnienie odpowiedzialności karnej za te przestępstwa, za które osoba sprawująca ten urząd nie została postawiona w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu.Na tych samych zasadach odpowiada Marszałek Sejmu zastępujący Prezydenta.

Pozostałe osoby ponoszą przed Trybunałem Stanu odpowiedzialność konstytucyjną; mogą one ponosić przed Trybunałem Stanu także odpowiedzialność karną za przestępstwo popełnione w związku z zajmowanym stanowiskiem, jeżeli w uchwale o pociągnięciu do odpowiedzialności konstytucyjnej łączne rozpoznanie czynów uznano za celowe Odpowiedzialność konstytucyjna obejmuje czyny, którymi osoby te w zakresie swego urzędowania lub w związku z zajmowanym stanowiskiem w sposób zawiniony naruszyły Konstytucję lub inną ustawę.Odpow.konstytucyjną przed TS ponoszą również posłowie i senatorowie za naruszenie zakazów dotyczących prowadzenia dział.gospodarczej z osiąganiem korzyści z majątku skarbu państwa lub sam.terytorialnego.

59. Tryb powoływania, skład i podstawy prawne funkcjonowania TS.

Podstawą prawną funkcjonowania TS jest Konstytucja RP,ustawa oTrubunale Stanu z 26 marca 1982r.Trybunał Stanu zostaje wybrany na pierwszym posiedzeniu Sejmu na okres jego kadencji, z tym że zachowuje on swoje kompetencje do czasu wyboru nowego składu Trybunału Stanu. Trybunał Stanu składa się z przewodniczącego, dwóch jego zastępców oraz 21 członków i 5 zastępców członków.(Konstytucja:Przewodniczący,2 zastępców przewodniczącego i 16 członków) Przewodniczącym Trybunału Stanu jest pierwszy prezes Sądu Najwyższego. Pozostałe osoby wchodzące w skład Trybunału Stanu wybiera Sejm spoza swego grona, w trybie regulaminowo określonym. W skład Trybunału Stanu mogą być wybrani obywatele polscy korzystający z pełni praw obywatelskich, nie karani sądownie, nie zatrudnieni w organach administracji państwowej. Co najmniej połowa członków Trybunału Stanu powinna składać się z osób posiadających kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska sędziego. Osoby wybrane w skład Trybunału Stanu składają przed Marszałkiem Sejmu przyrzeczenie sędziowskie. Sędziowie wybrani w skład Trybunału Stanu w wykonywaniu swoich funkcji sędziowskich są niezawiśli i podlegają tylko ustawom. Nie mogą być oni pociągnięci do odpowiedzialności karnej ani pozbawieni wolności bez uprzedniej zgody Trybunału Stanu. Dotyczy to również okresu po upływie kadencji w stosunku do czynów związanych z wykonywaniem funkcji w Trybunale Stanu. Sędziowie Trybunału Stanu sprawują swe funkcje nieodpłatnie, z tym że zachowują prawo do diet i zwrotu poniesionych kosztów podróży.W postępowaniu przed Trybunałem Stanu oraz Komisją Odpowiedzialności Konstytucyjnej stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego, chyba że niniejsza ustawa stanowi inaczej. Trybunał Stanu orzeka jako sąd w pierwszej instancji oraz jako sąd w drugiej instancji.W pierwszej instancji TS orzeka w składzie: przewodniczący i 4 członków.W drugiej instancji orzeka w składzie: przewodniczący i 6 członków, z wyłączeniem sędziów, którzy uczestniczyli w rozpatrzeniu sprawy w pierwszej instancji. Jeżeli członek Trybunału Stanu nie może pełnić swych funkcji, w jego miejsce wstępuje najstarszy wiekiem zastępca członka.Poza rozprawą główną Trybunał Stanu orzeka w składzie: przewodniczący i 2 członków.

Obsługę kancelaryjną Trybunału Stanu zapewnia Sąd Najwyższy.Trybunał Stanu rozpatruje sprawę w granicach określonych w uchwale Zgromadzenia Narodowego albo Sejmu.

60. Jakie są zadania SN jako naczelnego organu sądowego RP?

Sąd Najwyższy jest naczelnym organem sądowym w Rzeczypospolitej Polskiej. Sąd Najwyższy sprawuje wymiar sprawiedliwości.SN sprawuje nadzór nad działalnością wszystkich innych sądów w zakresie orzekania,rozpoznaje sprawy w zakresie przekazanym szczególnymi przepisami,zapewnia prawidłowość oraz jednolitość wykładni prawa i praktyki sądowej w dziedzinach poddanych jego właściwości, może opiniować projekty nadesłanych ustaw.

61. Przedstaw sposoby wykonywania funkcji przez SN.

⇒Rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń sądowych stosownie do przepisów prawa procesowego:

- zażalenia na zarządzenia prezesa sądu okręgowego lub apelacyjnego o odmowie przyjęcia kasacji, gdy w terminie nie zostały uzupełnione braki formalne, została wniesiona po terminie lub przez osobę nieuprawnioną,- zażalenia na inne decyzje związane z uruchomieniem postępowania kasacyjnego,- apelację od wyroku sadu apelacyjnego, którym uchylono w wyniku wznowienia postępowania zaskarżony wyrok, uniewinniono oskarżonego lub umorzono postępowanie,- zażalenia na inne postanowienia sądu apelacyjnego np. w przedmiocie nieważności orzeczenia

⇒Rozpoznawanie na mocy przepisów szczególnych rewizji nadzwyczajnych od orzeczeń organów

⇒Podejmuje uchwały mające na celu wyjaśnienie przepisów prawnych budzących wątpliwości w praktyce lub których stosowanie wywołało rozbieżności w orzecznictwie.

⇒Podejmuje uchwały zawierające rozstrzygnięcia zagadnień prawnych budzących poważne wątpliwości w konkretnej sprawie.

⇒Rozpoznaje inne sprawy należące do właściwości SN na mocy ustaw.

Art. 14. 1. Sąd Najwyższy, w razie stwierdzenia przy rozpoznawaniu sprawy oczywistej obrazy przepisów - niezależnie od innych uprawnień - wytyka uchybienie właściwemu sądowi lub innemu organowi. Sąd Najwyższy przed wytknięciem uchybienia może żądać stosownych wyjaśnień. Stwierdzenie i wytknięcie uchybienia nie ma wpływu na rozstrzygnięcie sprawy. 2. O wytknięciu uchybienia Sąd Najwyższy zawiadamia kierownika właściwego sądu lub innego organu, a w wypadkach poważniejszych uchybień - także kierownika właściwego organu

naczelnego.

62. Na czym polega nadzór judykacyjny SN ze szczególnym uwzględnieniem udzielania odpowiedzi na pytania abstrakcyjne i konkretne?

Nadzór judykacyjny SN oznacza nadzór nad orzecznictwem sądowym czyli nad właściwą jurysdykcyjną działalnością sądów i jest jedną z podstawowych konstytucyjnych za­sad ustroju sądów w art 183.1 Konst. RP.

SN wykonuje swoje funkcje (nadzór judykacyjny)poprzez podejmowanie uchwał mających na celu wyjaś­nienie przepisów prawnych, budzących wątpliwości w praktyce lub których stosowani wywołało rozbieżność w orzecznictwie, a także uchwał, zawierających rozstrzygnięcia zagadnień prawnych, budzących poważne wątpliwości w konkretnej sprawie.Utrzymanie nadzoru judykacyjnego w Konst. RP świadczy o tym. że może on spełniać pożyteczne cele i nie musi być sprzeczny z ideą państwa prawa i niezawisłości sędziowskiej.Udzielanie odpowiedzi na pytania prawne, zarówno abstrakcyjne (bez związku z oznaczoną sprawą) jak i konkretne (dot. konkretnej sprawy i stosowania w trakcie jej rozpoznania) jest jednym ze środków nadzoru judykacyjnego SN. Celem nadzoru judykacyjnego jest zapewnienie jednolitości oraz prawidłowości wykładni prawa i praktyki sądowej w dziedzinach poddanych właściwości SN.Sądy jako adresaci norm prawnych powinny jednolicie je rozumieć i jednolicie stosować.Sprawy o podobnym stanie faktycznym powinny kończyć się podobnymi orzeczeniami.

Jednolite decyzje sądowe będą wtedy gdy sądy w danym typie spraw będą wydawały tego samego typu decyzje. W istocie chodzi o to, by orzecznictwo było:1) poprawne, co wyraża się w prawidłowym stosowaniu prawa,

2) jednolite,3) niezmienne , utrzymujące tę samą linię orzecznictwa.

Jednolitość stosowania prawa jest jednym z warunków zapewnienia pewności prawnej i gwaran­tem poczucia bezpieczeństwa prawnego obywateli.

Jednolitość orzecznictwa sądowego gwarantuje jedność porządku prawnego każdego demokratycznego państwa. Ujednolicający wpływ SN na wykładnię i orzecznictwo in­nych sądów jest istotnym czynnikiem pewności co do stosowania przez sądy prawa i równości jego stosowania wobec obywateli.Uchwały SN wydawane w zw. z kierowanymi do niego pytaniami prawnymi, są gwarantem prawidłowego orzecznictwa SN, za czym przemawia fakt, że zmierzają one do ujed­nolicenia orzecznictwa samego SN oraz innych sądów.W pytaniach abstrakcyjnych chodzi bowiem o tzw. zagadnienia prawne abstrakcyjne, tj. niepowiązane z konkretną sprawą karną. Wskazuje na to wykładnia logiczna art. 13 pkt.4 ustawy o SN. Wyjaśnienie przepisów pr. w tym trybie służy ujednoliceniu orzecznictwa.Uchwały podejmowane w zw. z kierowanymi do SN pytaniami konkretnymi oddziaływują na orzecznictwo sądów niższych i jednolitość orzecznictwa SN. Odpowiedzi na pyt. pr. kierowane w konkretnych sprawach przez sądy odwoławcze uznawane są w literaturze za formę poza instancyjnego nadzoru judykacyjnego.Nadzór judykacyjny sprawuje SN również poprzez: rozpoznawanie środków odwoławczych (głównie kasacji), rozpoznaje rewizje nadzwyczajne od organów np. NSA. Gdy rozpoznaje sprawę i stwierdzi naruszenie przepisów prawnych, wytyka to sądowi, który ten błąd popełnił.

63. Założenia ogólne i zadania prokuratury oraz jej specjalne kompetencje?

Prokuraturę stanowią Prokurator Generalny oraz podlegli mu prokuratorzy powszechnych i wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury oraz prokuratorzy Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Prokurator Generalny jest naczelnym organem prokuratury. Funkcję Prokuratora Generalnego sprawuje Minister Sprawiedliwości.

Zadaniem prokuratury jest strzeżenie praworządności oraz czuwanie nad ściganiem przestępstw. Zadania te Prokurator Generalny i podlegli mu prokuratorzy wykonują przez:

1) prowadzenie lub nadzorowanie postępowania przygotowawczego w sprawach karnych oraz sprawowanie funkcji oskarżyciela publicznego przed sądami,2) wytaczanie powództw w sprawach karnych i cywilnych oraz składanie wniosków i udział w postępowaniu sądowym w sprawach cywilnych, ze stosunku pracy i ubezpieczeń społecznych, jeżeli tego wymaga ochrona praworządności, interesu społecznego, własności lub praw obywateli,3) podejmowanie środków przewidzianych prawem, zmierzających do prawidłowego i jednolitego stosowania

4) sprawowanie nadzoru nad wykonaniem postanowień o tymczasowym aresztowaniu oraz innych decyzji o pozbawieniu wolności,5) prowadzenie badań w zakresie problematyki przestępczości oraz jej zwalczania i zapobiegania,

6) zaskarżanie do sądu niezgodnych z prawem decyzji administracyjnych oraz udział w postępowaniu sądowym w sprawach zgodności z prawem takich decyzji,7) koordynowanie działalności w zakresie ścigania przestępstw, prowadzonej przez inne organy państwowe,8) współdziałanie z organami państwowymi, państwowymi jednostkami organizacyjnymi i organizacjami społecznymi w zapobieganiu przestępczości i innym naruszeniom prawa,9) opiniowanie projektów aktów normatywnych,

10) podejmowanie innych czynności określonych w ustawach.

W sprawach należących do zakresu działania sądów wojskowych oraz innych organów wojskowych czynności wykonują prokuratorzy wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury.

64. Jakie są i na czym polegają zasady działania prokuratorów oraz zasady dotyczące wewnętrznych stosunków służbowych w prokuraturze fart. 7 i 8 ustawy o Prokuraturze).

Prokurator jest obowiązany do podejmowania działań określonych w ustawach, kierując się zasadą bezstronności i równego traktowania wszystkich obywateli oraz zasadą legalności. Zasady te regulują zewnętrzne stosunki prokuratury. Natomiast art.8 ustawy reguluje wewnętrzne stosunki służbowe.

Prokurator przy wykonywaniu swoich czynności jest niezależny. Prokurator jest obowiązany wykonywać zarządzenia, wytyczne i polecenia przełożonego prokuratora. Polecenie dotyczące treści czynności procesowej prokurator przełożony wydaje na piśmie, a na żądanie prokuratora - wraz z uzasadnieniem. W razie przeszkody w doręczeniu polecenia w formie pisemnej dopuszczalne jest przekazanie polecenia ustnie, z tym że przełożony jest obowiązany niezwłocznie potwierdzić je na piśmie. Jeżeli prokurator nie zgadza się z poleceniem, może żądać zmiany polecenia lub wyłączenia go od wykonywania czynności albo od udziału w sprawie. O wyłączeniu rozstrzyga ostatecznie prokurator bezpośrednio przełożony nad prokuratorem, który wydał polecenie, chyba że wydał je Prokurator Generalny. W przypadku gdy w postępowaniu sądowym ujawnią się nowe okoliczności, prokurator samodzielnie podejmuje decyzje związane z dalszym tokiem tego postępowania. Prokurator przełożony w razie stwierdzenia oczywistej obrazy prawa przy prowadzeniu sprawy wytyka, niezależnie od innych uprawnień, właściwemu prokuratorowi uchybienie, po uprzednim zażądaniu - w razie potrzeby - wyjaśnień. Stwierdzenie i wytknięcie uchybienia nie wpływa na rozstrzygnięcie sprawy. W razie stwierdzenia oczywistej i rażącej obrazy przepisów prawa, prokurator przełożony jest obowiązany żądać wszczęcia postępowania dyscyplinarnego przeciwko prokuratorowi, który obrazy się dopuścił.

65. Przedstaw skład i kompetencje zgromadzeń prokuratorów w prokuraturach apelacyjnych i okręgowych oraz Rady Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym.

W prokuraturze apelacyjnej działa zgromadzenie prokuratorów, które składa się z prokuratorów prokuratury apelacyjnej oraz delegatów prokuratorów prokuratur okręgowych i rejonowych działających na obszarze właściwości prokuratury apelacyjnej. Delegatów prokuratorów prokuratur okręgowych i rejonowych, w liczbie równej liczbie prokuratury apelacyjnej, wybierają na okres dwóch lat, po połowie, zebrania prokuratorów prokuratur okręgowych i zebrania prokuratorów prokuratur rejonowych; Minister Sprawiedliwości ustala regulamin wyboru delegatów. Przewodniczącym zgromadzenia prokuratorów jest prokurator apelacyjny.Posiedzenie zgromadzenia prokuratorów zwołuje prokurator apelacyjny z inicjatywy własnej lub Prokuratora Generalnego, kolegium prokuratury apelacyjnej albo jednej piątej liczby członków zgromadzenia.

Zgromadzenie prokuratorów:

1) wysłuchuje informacji prokuratora apelacyjnego o działalności prokuratur i pracy prokuratorów oraz wyraża opinię w tym zakresie,2) ustala liczbę i wybiera dwie trzecie liczby członków kolegium prokuratury apelacyjnej,

3) wybiera przedstawiciela do Rady Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym,4) wybiera członków sądów dyscyplinarnych,5) rozpatruje sprawozdania z działalności kolegiów prokuratury apelacyjnej,6) wyraża opinie o kandydatach na prokuratora apelacyjnego, prokuratorów okręgowych i prokuratorów rejonowych,7) wyraża opinie w innych sprawach kolegium prokuratury apelacyjnej.przedstawionych przez prokuratora apelacyjnego lub

Art. 21.1. Kolegium prokuratury apelacyjnej składa się z czterech do dziesięciu członków, wybieranych w dwóch trzecich przez zgromadzenie prokuratorów, a w jednej trzeciej powołanych przez prokuratora apelacyjnego spośród prokuratorów. Przewodniczącym kolegium prokuratury apelacyjnej jest prokurator apelacyjny.

2. Kadencja kolegium prokuratury apelacyjnej trwa dwa lata.

3. Posiedzenia kolegium prokuratury apelacyjnej zwołuje prokurator apelacyjny z własnej inicjatywy lub na wniosek jednej trzeciej liczby członków kolegium.

Art. 22. Kolegium prokuratury apelacyjnej

1) rozpatruje wnioski wynikające z wizytacji i lustracji prokuratur,

2) wyraża opinię o kandydatach na prokuratorów prokuratury apelacyjnej i okręgowych,

3) wyraża opinię w przedmiocie odwołania prokuratora prokuratury apelacyjnej i okręgowych,

4) wyraża opinię w innych sprawach przedstawionych-przez prokuratora apelacyjnego

Kolegium prokuratury okręgowej składa się z czterech do dziesięciu członków wybieranych w dwóch trzecich przez zebranie prokuratorów prokuratury okręgowej oraz delegatów prokuratorów prokuratur rejonowych, a w jednej trzeciej powołanych przez prokuratora okręgowego spośród podległych mu prokuratorów. Przewodniczącym kolegium prokuratury okręgowej jest prokurator okręgowy.

2. Prokurator Generalny ustala regulamin wyboru delegatów, o których mowa w ust. 1.

3. Kadencja kolegium prokuratury okręgowej trwa dwa lata.

4. posiedzenie kolegium prokuratury okręgowej zwołuje prokurator okręgowy z własnej inicjatywy lub na wniosek jednej trzeciej liczby członków kolegium.

Art. 22b. Kolegium prokuratury okręgowej:

1) rozpatruje wnioski wynikające z wizytacji i lustracji prokuratur,

2) wyraża opinię o kandydatach na asesorów prokuratorskich oraz prokuratorów prokuratur rejonowych,

3) wyraża opinię w przedmiocie odwołania prokuratora prokuratury rejonowej,

4) wyraża opinię w innych sprawach przedstawionych przez prokuratora okręgowego.

Art. 23. 1. Rada Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym składa się: z trzech przedstawicieli wybranych przez zebranie prokuratorów Prokuratury Krajowej, przedstawiciela wybranego przez zebranie prokuratorów Naczelnej Prokuratury Wojskowej, przedstawiciela wybranego przez zebranie prokuratorów Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, przedstawicieli wybranych przez zgromadzenia prokuratorów w prokuraturach apelacyjnych - po jednym z każdej prokuratury apelacyjnej - oraz trzech prokuratorów powołanych przez Prokuratora Generalnego. Wybory prokuratorów na zebraniach odbywają się według regulaminów uchwalonych przez te zebrania. Przewodniczącym Rady jest Prokurator Generalny.2. Kadencja Rady trwa dwa lata.3. Posiedzenia Rady zwołuje Prokurator Generalny z własnej inicjatywy lub na wniosek jednej trzeciej liczby członków Rady.

4. Rada działa na podstawie uchwalonego przez siebie regulaminu.

Rada Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym wyraża opinię w sprawach podejmowanych z własnej inicjatywy lub przedstawionych przez Prokuratora Generalnego, a w szczególności dotyczących:1) projektów wytycznych i zarządzeń Prokuratora Generalnego,

2) stanu i rozwoju kadry prokuratorskiej oraz kierunków szkolenia prokuratorów, asesorów i aplikantów,3) okresowych ocen realizacji zadań prokuratury,

4) kierunków działań w celu doskonalenia kwalifikacji zawodowych prokuratorów oraz poziomu ich pracy.

2. Rada Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym ustala także ogólną liczbę członków sądów dyscyplinarnych oraz wskazuje liczbę członków sądów dyscyplinarnych wybieranych przez zebranie prokuratorów Prokuratury Krajowej i zgromadzenia prokuratorów w prokuraturach apelacyjnych.

66. Na czym polega i jak jest realizowany udział prokuratorów w postępowaniu przygotowawczym i sądowym?

-czynności w postępowaniu przygotowawczym

Art. 25. 1. Prokurator, stosownie do przepisów ustaw, wszczyna i prowadzi postępowanie przygotowawcze albo zleca wszczęcie lub prowadzenie takiego postępowania innemu uprawnionemu organowi.

2. W toku postępowania przygotowawczego prokurator stosuje, w wypadkach przewidzianych w ustawach, środki zapobiegawcze wobec podejrzanych.Art. 26. 1. Prokurator sprawuje nadzór nad postępowaniem przygotowawczym prowadzonym przez uprawniony do tego inny organ. Zarządzenia prokuratora w postępowaniu przygotowawczym są wiążące.2. W razie niewykonania zarządzenia, o którym mowa w ust. 1, na żądanie prokuratora, przełożony winnego funkcjonariusza wszczyna przeciwko niemu postępowanie służbowe lub dyscyplinarne.

Art. 27. 1. W razie gdy postępowanie przygotowawcze ujawni istnienie okoliczności sprzyjających popełnianiu przestępstw lub utrudniających ich ujawnianie, prokurator kieruje wystąpienie do odpowiedniego organu.

2. W wystąpieniu prokurator może żądać również przeprowadzenia kontroli, a także wszczęcia przeciwko winnym postępowania w przedmiocie odpowiedzialności dyscyplinarnej, służbowej, materialnej lub innej przewidzianej w przepisach dotyczących stosunków pracy.

3. Organ, do którego zwrócił się prokurator, jest obowiązany w terminie 30 dni od daty otrzymania wystąpienia zawiadomić prokuratora o podjętych środkach lub zajętym stanowisku bądź o sposobie zakończenia kontroli lub postępowania.

Art. 28. 1. W razie umorzenia postępowania przygotowawczego, prokurator może, stosownie do okoliczności, przesłać sprawę właściwemu organowi w celu wszczęcia postępowania

służbowego, dyscyplinarnego lub o wykroczenie albo w celu rozpatrzenia sprawy przez właściwą organizację społeczną lub zawodową.2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w razie odmowy wszczęcia postępowania przygotowawczego, a także w razie skierowania sprawy do sądu z aktem oskarżenia.

Art. 29. 1. Wytyczne Prokuratora Generalnego w zakresie postępowania przygotowawczego są wiążące dla wszystkich organów uprawnionych do prowadzenia postępowania przygotowawczego.Art. 30.1Prokurator Generalny może występować do naczelnych i centralnych organów administracji państwowej o podjęcie środków w celu usprawnienia działalności podległych im organów w zakresie postępowania przygotowawczego.2. Uprawnienia te przysługują odpowiednio prokuratorom okręgowym i rejonowym w stosunku do wojewodów oraz organów samorządu terytorialnego.3. Organ, do którego zwrócił się prokurator, jest obowiązany w terminie trzydziestu dni od daty otrzymania wystąpienia zawiadomić prokuratora o podjętych środkach,Art. 31. W sprawach należących do zakresu działania sądów wojskowych uprawnienia Prok.Gen. przysługują również Naczelnemu Prokuratorowi Wojskowemu oraz odpowiednio podległym mu prokuratorom wojskowym.

Czynności w postępowaniu sądowym

Art. 32. 1. Prokurator wykonuje czynności oskarżyciela publicznego przed wszystkimi sądami. Może również wykonywać te czynności w sprawach wniesionych do sądu przez innych oskarżycieli.2. W razie gdy wyniki postępowania sądowego nie potwierdzają zarzutów oskarżenia, prokurator odstępuje od oskarżenia.

3. Prokurator wnosi, w wypadkach przewidzianych w ustawach, środki zaskarżenia od orzeczeń sądowych.

67. Rola prokuratury w wymiarze sprawiedliwości w sprawach karnych według ostatnich zaleceń Rady Europy i Komisji Ministrów Unii Europejskiej (październik 2000).

Zalecenie zostało przyjęte przez Komisję Ministrów w dniu 6 października 2000r.Komisja Ministrów,działając zgodnie z art.15b.Statutu Rady Europy;przypominając,iż celem przyświecającym Radzie Europy jest osiągnięcie większej jedności wśród jej członków,promowanie praworządności,która stanowi podstawę wszystkich prawdziwych demokracji;uważając,że wymiar sprawiedliwości i prawo karne odgrywają kluczową rolę w ochronie praworządności;

Mając świadomość istnienia wspólnej dla wszystkich państw członkowskich potrzeby wzmożenia walki z przestępczością - zarówno na poziomie narodo­wym, jak i międzynarodowym;

Uważając, iż w tym celu należy zwiększyć skuteczność nie tylko narodowych wymiarów sprawiedliwości i prawa karnego, lecz również współpracy międzynarodowej w sprawach karnych, jednocześnie przestrzegając zasad zagwarantowanych w Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Swobód;

Mając świadomość tego, że prokuratura również odgrywa kluczową rolę w wymiarze sprawiedliwości w rozwiązywaniu spraw karnych, a także we współpracy międzynarodowej w sprawach karnych;

Będąc przekonana o tym, iż w tym celu należy zachęcać do określenia wspólnych zasad działania prokuratorów w państwach członkowskich;

Uwzględniając wszystkie zasady i przepisy zawarte w tekstach dotyczących spraw karnych, przyjętych przez Komisję Ministrów Zaleca rządom państw członkowskich opieranie swojego ustawodawstwa i praktyki dotyczących roli prokuratury w wymiarze sprawiedliwości w sprawach karnych na poniższych zasadach:

Funkcje prokuratorskie

1. Prokurator jest instytucją publiczną, która w imieniu społeczeństwa i w in­teresie publicznym zapewnia stosowanie prawa w przypadkach, gdy łamanie prawa pociąga za sobą sankcje karne, uwzględniając zarówno prawa jednostki, jak i niezbędną skuteczność wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych.2. We-wszystkich wymiarach sprawiedliwości w sprawach karnych prokuratorzy

- decydują o tym, czy wszcząć lub kontynuować ściganie;

- występują jako oskarżyciele przed sądem;

- mogą składać zażalenia lub prowadzić postępowanie apelacyjne dotyczące wszystkich lub niektórych postanowień sądu.

3. W niektórych wymiarach sprawiedliwości w sprawach karnych prokuratorzy również:

- realizują narodową politykę w zakresie przestępczości, dostosowując ją, gdzie jest to stosowne, do warunków regionalnych i lokalnych;

- prowadzą, kierują lub nadzorują dochodzenia;

- zapewniają skuteczną pomoc pokrzywdzonym;

- decydują o alternatywach dla ścigania;

- nadzorują wykonywanie wyroków sądowych itd..

Zabezpieczenia zapewniane prokuratorom w celu umożliwienia im pełnienia swoich funkcji

4. Państwa powinny podejmować skuteczne kroki w celu zapewnienia prokuratorom możliwości wykonywania swoich obowiązków i zobowiązań za­wodowych w odpowiednich warunkach prawnych i organizacyjnych, a także w odpowiednich warunkach pod względem środków.

68. Rola, charakter i struktura NSA w świetle ustawy 2 dnia 11 maja 1995 r. o NSA.

NSA nie jest sądem najwyższym. Jest sądem szczególnym, wyodrębnionym z sądownictwa, sprawuje wymiar sprawiedliwości poprzez sądową kontrolę wykonywania administracji publicznej. Polega to przede wszystkim na:

Art. 16. 1. Sąd orzeka w sprawach skarg na:1)decyzje administracyjne,2)postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także rozstrzygające sprawę co do istoty,3)postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie,4)inne niż wyżej wymienione akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące przyznania, stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa,5)uchwały organów jednostek samorządu terytorialnego oraz akty organów administracji rządowej stanowiących przepisy prawa miejscowego,7)akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego.

2. Sąd orzeka także w sprawach, w których przepisy ustaw szczególnych przewidują sądową kontrolę, i stosuje środki określone w tych przepisach

Art. 17. Sąd rozpoznaje skargi na bezczynność organów w przypadkach określonych w art. 16 ust. 1 pkt 1-4.

powszechnego. Nie jest jednak sądem odizolowanym od sądów powszechnych. NSA został wbudowany w jednolity system sądownictwa.NSA działa w Warszawie. Są ośrodki zamiejscowe dla 1 lub kilku województw.

Prezydent w drodze rozporządzenia ustala strukturę organizacyjną NSA i jego regulamin działania.

Tworzy i znosi ośrodki zamiejscowe po konsultacji z Ministrem Sprawiedliwości, określa

właściwość miejscową i rzeczową.

W skład NSA wchodzi:

• prezes

• wiceprezes

• prezesi izb

• prezesi ośrodków zamiejscowych

• sędziowie

NSA dzieli się na izby, a w Warszawie działa też: biuro prezydialne biuro orzecznictwa.

Prezesa i wice prezesów powołuje i odwołuje prezydent spośród sędziów tego sądu , za zgoda Zgromadzenia Ogólnego sędziów tego sądu. NSA dzieli się na izby, sędzia sądu może być członkiem tylko jednej izby. Sąd w Warszawie dzieli się na wydziały działa tu Biuro Prezydialne i Biuro Orzecznictwa. Na czele sądu stoi prezes

69. Prezes, sędziowie i organy kolegialne NSA. tryb ich powoływania i kompetencje.

Na czele Sądu stoi Prezes Sądu, który kieruje jego pracami i reprezentuje Sąd na zewnątrz.a także wykonuje czynności administracji sądowej w stosunku do Sądu.Sprawowanie przez Prezesa jego funkcji nie może wkraczać w dziedzinę, w której w myśl Konstytucji i ustaw sędziowie są niezawiśli.

Prezydent w drodze rozporządzenia ustala strukturę org. NSA i jego regulamin działania. Tworzy i znosi ośrodki zamiejscowe po konsultacji z Ministrem Sprawiedliwości, określa właściwość miejscową i rzeczową. Powołuje i odwołuje prezesa i wiceprezesa.Prezes Sądu w drodze zarządzenia:1) określa stanowiska i kwalifikacje pracowników administracyjnych, pomocniczych i obsługi,2) ustala zasady biurowości,

3) wydaje zbiór urzędowy orzeczeń Sądu.

Art. 8. 1. Pracami izby kieruje jej prezes. Prezesem izby może być jeden z wiceprezesów Sądu lub inny sędzia. Pracami ośrodków zamiejscowych kierują ich prezesi, biur - dyrektorzy, wydziałów - ich przewodniczący, zaś wydziałów biur - naczelnicy.

2. Prezesów izb, prezesów ośrodków zamiejscowych, dyrektorów biur i przewodniczących wydziałów powołuje i odwołuje Prezes Sądu za zgodą Kolegium Sądu. Prezes Sądu może także powoływać i odwoływać zastępców dyrektorów biur i przewodniczących wydziałów.

Art. 9. W Sądzie działają następujące organy kolegialne: Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu oraz Kolegium Sądu.

Art. 10. 1. Sędziowie tworzą Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu.

2. Zgromadzenie Ogólne:1) rozpatruje i opiniuje sprawy przedłożone przez Prezesa Sądu lub zgłoszone przez członków Zgromadzenia,2) rzedstawia Krajowej Radzie Sądownictwa kandydatów na sędziów Sądu,

3) wyraża zgodę,w sprawie kandydatów na stanowiska Prezesa i wiceprezesów Sądu oraz ich odwołania,4) ustala skład liczbowy Kolegium, wybiera na okres 3 lat jego członków i dokonuje zmian w składzie Kolegium,5) opiniuje projekt utworzenia bądź likwidacji izby,

6) rozpatruje informacje Prezesa o rocznej działalności Sądu.

3. Przewodniczącym Zgromadzenia Ogólnego jest Prezes Sądu.

4. Zgromadzenie Ogólne zwołuje Prezes Sądu co najmniej raz w roku.

5. Do podjęcia uchwał Zgromadzenia Ogólnego wymagana jest obecność przynajmniej połowy liczby jego członków. Uchwały zapadają bezwzględną większością głosów.

Art. 11.1. Kolegium jest organem opiniodawczym i doradczym Prezesa Sądu, a gdy przepisy prawa tak stanowią- współdecydującym.

Kolegium:1) rozpatruje sprawy przedstawiane Zgromadzeniu Ogólnemu,2) rozpatruje sprawy przedstawione mu przez Prezesa Sądu do wypowiedzenia się, a także przedstawia sprawy Prezesowi z własnej inicjatywy,3) wyraża zgodę na wydanie przez Prezesa Sądu niektórych aktów, Kolegium wybiera ze swego grona zastępcę przewodniczącego Kolegium.

70. Zakres właściwości i treść orzeczeń oraz wymogi jakie powinna spełniać skarga do NSA.

Sąd uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie:

1) uchyla decyzję lub postanowienie w całości albo w części,

2) stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia,

3) stwierdza niezgodność z prawem decyzji lub postanowienia.

2. Decyzja lub postanowienie podlega uchyleniu, jeżeli Sąd stwierdzi:

1) naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy,

2) naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego,

3) inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło mieć ono istotny wpływ na wynik sprawy.

3. Sąd stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia, jeżeli zachodzą przyczyny określone w art. 156 Kodeksu postępowania administracyjnego lub w innych przepisach. 4. W sprawach skarg na decyzje i postanowienia wydane w innym postępowaniu, niż uregulowane w Kodeksie postępowania administracyjnego i w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, przepisy ust. 1-3 stosuje się z uwzględnieniem przepisów regulujących postępowanie, w którym wydano zaskarżoną decyzję lub postanowienie.

Skarga powinna zawierać:

1) oznaczenie skarżącego, jego miejsca zamieszkania lub siedziby,2) skazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności,3) znaczenie organu, którego działania lub bezczynności skarga dotyczy,4) określenie naruszenia prawa bądź interesu prawnego,5) podpis osoby wnoszącej skargę, a w przypadku wniesienia jej przez pełnomocnika - jego podpis z załączeniem do skargi pełnomocnictwa.

Właściwość NSA: Art. 16. 1. Sąd orzeka w sprawach skarg na:

1)decyzje administracyjne,

2)postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także rozstrzygające sprawę co do istoty,3)postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie,4)inne niż określone w pkt 1-3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące przyznania, stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa,5) uchwały organów jednostek samorządu terytorialnego oraz akty organów administracji rządowej stanowiących przepisy prawa miejscowego,6) uchwały organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż określone w pkt 5, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej,7) akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego.

2. Sąd orzeka także w sprawach, w których przepisy ustaw szczególnych przewidują sądową kontrolę, i stosuje środki określone w Art. 17. Sąd rozpoznaje skargi na bezczynność organów w przypadkach określonych w art. 16 ust. 1 pkt 1-4.Art. 18. 1.Sąd rozstrzyga, w przypadkach określonych w Kodeksie postępowania administracyjnego oraz w Ordynacji podatkowej, spory o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego oraz między organami tych jednostek a organami administracji rządowej, a także - między samorządowymi kolegiami odwoławczymi.2. Sąd udziela odpowiedzi na pytania prawne przedstawiane do rozstrzygnięcia przez samorządowe kolegia odwoławcze.

Art. 19. Sąd nie jest właściwy w sprawach:

1)należących do właściwości innych sądów,2)wynikających z nadrzędności i podległości organizacyjnej w stosunkach pomiędzy organami administracji publicznej oraz wynikających z podległości służbowej pomiędzy przełożonymi i podwładnymi w urzędach tych organów, a także w jednostkach wojskowych,3) dyscyplinarnych, chyba że ustawa stanowi inaczej,4)odmowy mianowania na stanowiska lub powołania do pełnienia funkcji w organach administracji publicznej, chyba że obowiązek mianowania lub powołania wynika z przepisów prawa,

5) wiz i zezwoleń na przekroczenie przez cudzoziemca granicy państwa oraz zgód na ich wydanie, zezwoleń na zamieszkanie na czas oznaczony, azylu i wydalania z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z wyjątkiem przypadków dotyczących cudzoziemców przebywających legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

6)należących do właściwości Komisji Odwoławczej przy Urzędzie Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej,

7) przyznawania lub odmowy przyznania środków finansowych przeznaczonych w budżecie państwa na naukę.

71. Wyroki i postanowienia NSA. ich prawomocność i możliwość zaskarżenia w trybie sprzeciwu i rewizji nadzwyczajnej.

Wyroki i postanowienia zapadają po niejawnej naradzie. Orzeczenia NSA są prawomocne. . Sąd rozstrzyga sprawy wyrokiem lub postanowieniem.

2. Wyrok rozstrzyga sprawę co do stwierdzenia naruszenia prawa i skutków prawnych tego naruszenia. 4. Postanowienie wydaje się w razie odrzucenia skargi, umorzenia postępowania na posiedzeniu

niejawnym lub na rozprawie oraz w celu rozstrzygnięcia innych kwestii procesowych związanych ze sprawą wynikających w toku postępowania sądowego, oraz w innych

przypadkach określonych w niniejszej ustawie.2. Od orzeczenia wydanego w przypadku, o którym mowa w ust. 1, strona przeciwna może wnieść do Sądu sprzeciw w terminie 14 dni od daty doręczenia orzeczenia, jeżeli jednocześnie doręczy odpowiedź na skargę wraz z aktami sprawy.

3. Do rozpoznania sprzeciwu stosuje się odpowiednio przepis art. 47 ust. 4.

3. Uczestnik postępowania może zgłosić sprzeciw od wyroku wydanego na posiedzeniu niejawnym w terminie 14 dni od daty doręczenia wyroku.

4. Wniesienie sprzeciwu w terminie określonym w ust. 3 powoduje rozpoznanie sprawy na rozprawie. Sąd w orzeczeniu wydanym po rozpoznaniu sprzeciwu wydaje wyrok utrzymujący w mocy w całości lub w części wyrok wydany na posiedzeniu niejawnym albo uchyla go i wydaje wyrok rozstrzygający sprawę co do istoty bądź też sprzeciw odrzuca i postępowanie umarza.Orzeczenia Sądu są prawomocne, z wyjątkiem orzeczeń, od których wniesiono sprzeciw na podstawie art. 39 ust. 2 i art. 47 ust. 3.

2. Minister Sprawiedliwości, Prokurator Generalny, Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego, Rzecznik Praw Obywatelskich, a w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych także Minister Pracy i Polityki Socjalnej mogą wnieść od orzeczenia Sądu rewizję nadzwyczajną do Sądu Najwyższego, jeżeli orzeczenie rażąco narusza prawo lub interes Rzeczypospolitej Polskiej.

72. Cele i zadania Rzecznika Praw Obywatelskich.

Cele- jego podstawowym celem a i zadaniem działania jest ochrona praw i wolności obywateli określonych w konstytucji i innych przepisach prawa .Zakres uprawnień pod względem przedmiotowym obejmuje wszelkie naruszenie praw i wolności obywateli we wszystkich sferach życia społecznego, oraz sprawy dotyczące ochrony praw i wolności osób stale przebywających w Polsce, których obywatelstwo polskie nie zostało stwierdzone , a które nie są obywatelami innego państwa. RPO jest to samodzielny organ nie związany z sądownictwem ani administracją, powoływany przez Parlament, jest rzecznikiem obywateli w sprawach związanych z nieprawidłowym funkcjonowaniem administracji podejmując określone kroki prawne do usunięcia tych nieprawidłowości, informuje parlament o wadliwym funkcjonowaniu organów państwa przy czym interesuje go nie tylko legalizm ich działania ale i również słuszność, celowość czy sprawność działania instytucji publicznych; działa w sposób niesformalizowany i łatwo dostępny dla obywateli. RPO ma prawo do: występowania do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej bądź o wydanie, zmianę aktów prawnych w zakresie spraw dot. Praw i wolności obywateli, występowanie z wnioskami do TK o stwierdzenie sprzeczności z konstytucją lub ustawami aktów prawnych, które w opinii RPO naruszają prawa i wolności obywateli, występowanie do SN o podjęcie uchwały mającej na celu wyjaśnienie przepisów prawnych budzących wątpliwości. Wg podmiotowego zakresu działania RPO jego działania obejmują: naczelne i centralne organy administracji państwowej, organy administracji rządowej, organy organizacji spółdzielczych, społecznych, zawodowych i jedn organiz .posiadających osobowość prawną, jedn. organizacyjne samorządu terytorialnego, może on ponadto żądać informacji o stanie sprawy od sądów, prokuratury i innych organów ścigania. RPO przy wykonywaniu swoich kompetencji kieruje się nie tylko kryterium legalności, lecz także względami sprawiedliwości oraz zasadami współżycia społecznego.

73. W jakich wypadkach, na czyj wniosek i jakie czynności podejmuje RPO.

Rzecznik podejmuje działania przewidziane w ustawie po uzyskaniu informacji, wskazujących, że nastąpiło naruszenie praw lub wolności obywatela, może je podjąć wskutek :-wniosku obywateli lub ich organizacji, wniosków organów samorządowych, z inicjatywy własnej. RPO jest zobowiązany zapoznać się z każdym skierowanym do niego wnioskiem i po tym podejmuje decyzje co do dalszych czynności w sprawie, może on: -podjąć sprawę( prowadzić ją samodzielnie lub przy pomocy właściwych organów np. prokuratury), - poprzestać na wskazaniu wnioskodawcy przysługujących mu środków działania, - przekazać sprawę według właściwości, - nie podjąć sprawy. We wszystkich wskazanych przypadkach zawiadamia wnioskodawcę i osobę, której sprawa dotyczy. RPO nie jest zobowiązany do podjęcia działania w każdym konkretnym przypadku zgłoszonym we wniosku. RPO ma charakter głównie perswazyjny i inicjujący, nie rozstrzyga spraw samodzielnie, nie wyręcza w żadnym konkretnym przypadku, kompetentnych organów państwowych, samorządowych czy innych instytucji w podejmowaniu decyzji.

74. Przedstaw tryb postępowania Rzecznika po podjęciu sprawy, przebieg prowadzonego postępowania i podjęcie końcowej decyzji.

O ile Rzecznik podejmie sprawę wówczas może on prowadzić ją samodzielnie lub przy pomocy właściwych organów np. prokuratury, kontroli czy nadzoru. RPO może zwrócić się do Sejmu aby ten zlecił NIK przeprowadzenie kontroli w celu zbadania określonej sprawy. Badając sprawę samodzielnie Rzecznik może prowadzić postępowanie wyjaśniające na miejscu a także zlecić sporządzenie ekspertyzy i opinii kompetentnym organom lub instytucjom.1.W czasie prowadzonego postępowania wyjaśniającego może on zobowiązać organy państwowe i inne podmioty do zapewnienia dostępu do akt i dokumentów, udzielania informacji i wyjaśnień przez niego żądanych, udzielania wyjaśnień dot.podstawy faktycznej i prawnej swoich rozstrzygnięć, ustosunkowania się do jego ogólnych ocen, uwag i opinii. 2.W przypadku stwierdzenia przez RPO na podstawie przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego naruszenia praw lub wolności obywatela, występuje do organu w którego działalności stwierdził ów naruszenie z odpowiednim wnioskiem zawierającym opinię i sugestie dot. załatwienia sprawy, ponadto RPO ma prawo występować z wnioskiem o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego lub zastosowanie sankcji służbowych wobec pracowników winnych stwierdzonych nieprawidłowości. Zawarte w wystąpieniu wnioski i sugestie nie mają charakteru wiążącego wobec adresatów, organ do którego Rzecznik wystąpił ma jedynie obowiązek bezzwłocznego(w terminie 30 dni) poinformować RPO o podjętych działaniach lub zajętym stanowisku. Gdy Rzecznik nie podziela tego stanowiska, może zwrócić się do właściwej jednostki nadrzędnej o podjęcie odpowiednich działań.3.Ponadto do dyspozycji RPO w razie stwierdzenia naruszenia prawa pozostają środki proceduralne związane z postępowaniem przed sądami i innymi organami orzekającymi. Ustawa przewiduje dla RPO następujące uprawnienia: może żądać-wszczęcia post. Cywilnego lub wstąpić do już toczącego się, - wszczęcia przez uprawnionego oskarżyciela post. przygotowawczego w sprawach o przestępstwa ścigane z urzędu,- wszczęcia post .administracyjnego i uczestniczyć w nim, - ukarania i uchylenia prawomocnego orzeczenia w post. w sprawach o wykroczenia, -może wnieść kasację od każdego prawomocnego orzeczenia na zasadach i w trybie określonym w przepisach proceduralnych.

75. Co to jest notariat, kto go tworzy, jakie są kompetencje i obowiązki notariusza?

Notariat jest korporacją ochrony prawa, zrzeszającą osoby powołane do realizacji wspólnych celów, czyli do gwarantowania obrotu prawnego i ochrony praw rzeczowych. Tworzą go notariusze czyli osoby powołane do dokonywania czynności notarialnych, do których strony są zobowiązane lub pragną nadać bieg notarialny. Wg art.17 ust .o notariacie notariusz jest zobowiązany do postępowania zgodnie ze złożonym ślubowaniem: sumiennie wykonywać swe obowiązki, dochować tajemnicy państwowej i zawodowej, musi w swym postępowaniu kierować się zasadami godności honoru i uczciwości, nie może podejmować innego zawodu bez uzyskania uprzedniej zgody właściwej izby notarialnej z wyj. zatrudnienia w charakterze pracownika naukowego czy dydaktycznego, nie może odmówić czynności poza siedzibą kancelarii, obowiązuje go zasada bezstronności, musi stale podnosić swoje kwalifikacje zawodowe, musi to być też osoba nieskazitelnego charakteru i z odpowiednim wykształceniem i aplikacjami. Kompetencje: notariusz sporządza-akty notarialne, poświadczenia, protesty weksli i czeków, doręcza oświadczenia, spisuje protokoły, przyjmuje na przechowanie dokumenty pieniądze i papiery wartościowe, sporządza wyciągi dokumentów ich odpisy i wypisy, sporządza projekty aktów oświadczeń i innych dokumentów...Katalog czynności jakie przewiduje art.79 prawa o notariacie nie jest wyczerpujący (pkt4ustawy-upoważnia on notariusza do dokonywania innych niż wymienionych czynności np.wg.art.640kpc zgodnie z którym oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku może być złożone przed notariuszem.

76. Przedstaw organizację i kompetencje samorządu notarialnego.

Notariusze tworzą samorząd notarialny.

Samorząd notarialny obejmuje izby notarialne i Krajową Radę Notarialną. § 3. Izby notarialne i Krajowa Rada Notarialna posiadają osobowość prawną.

Organami izby notarialnej są:

1) walne zgromadzenie notariuszy izby,2) rada izby notarialnej.

. Izbę notarialną stanowią notariusze prowadzący kancelarię w okręgu sądu apelacyjnego. Siedzibą izby notarialnej jest siedziba sądu apelacyjnego.

. Walne zgromadzenia notariuszy izby notarialnej są zwyczajne lub nadzwyczajne.

Do zakresu działania walnego zgromadzenia notariuszy izby notarialnej należy:

1) wybór prezesa i wiceprezesa oraz członków rady izby notarialnej,

2) wybór członka Krajowej Rady Notarialnej,3) wybór notariuszy do sądów dyscyplinarnych oraz rzecznika dyscyplinarnego,4) zatwierdzenie sprawozdania rocznego i zamknięcia okresu rachunkowego, przedstawionego przez radę izby notarialnej,5) uchwalenie budżetu,

6) ustalenie składek na określone cele,

7) załatwianie innych spraw w zakresie działania notariatu.

§ 2. Walne zgromadzenie notariuszy uchwala regulamin swego działania.

Do zakresu działania rady izby notarialnej należy:

1) opiniowanie wniosków w przedmiocie powoływania i odwoływania notariuszy i asesorów notarialnych,2) nadzór nad wykonywaniem obowiązków przez notariuszy, asesorów i aplikantów notarialnych oraz nad przestrzeganiem przez nich powagi i godności notariusza, 2a)nadzór nad wykonaniem obowiązkowego ubezpieczenia, 3) organizowanie szkolenia aplikantów notarialnych,4) zarząd majątkiem izby,

5) zwoływanie walnych zgromadzeń notariuszy izby i wykonywanie uchwał tych zgromadzeń,6) prowadzenie wykazów notariuszy, asesorów i aplikantów notarialnych izby,

7) wykonywanie innych czynności przewidzianych prawem.

Krajowa Rada Notarialna składa się z 10 notariuszy wybranych przez walne zgromadzenie izb notarialnych, jej siedzibą jest Warszawa. Jej kompetencje to: podejmowanie uchwał i decyzji dot. wewnętrznej działalności notariatu, współpraca z notariatami innych państw, reprezentacja wobec Ministra Sprawiedliwości i wyrażanie stanowisk w sprawach przez niego przedstawionych, wypowiadanie się w sprawach etyki zawodowej notariuszy, ustalanie programu aplikacji notarialnej, wyrażanie stanowisk w sprawach przedstawionych przez organy samorządu notarialnego, ustalenie zasad i trybu zwoływania kongresu notariuszy.

77. Omów zadania i kompetencje oraz obowiązki radców prawnych.

Ust.z 6.07.1982r.o radcach prawnych.

Zadania i kompetencje: wykonywanie zawodu radcy prawnego polega na świadczeniu pomocy prawnej, a w szczególności na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, występowaniu przed sądami i urzędami oraz opracowywaniu projektów aktów prawnych. Ograniczenie przedmiotowe wykonywania zawodu dot. wyłączenia z wymienionego zakresu wyłączenia spraw rodzinnych, opiekuńczych i karnych. Radcowie samodzielnie prowadzą sprawy przed organami orzekającymi, korzystając z prawnych środków dla ochrony uzasadnionych interesów, wykonuje on czynności zawodowe korzystając z wolności słowa i pisma w granicach określonych przez prawo oraz korzysta z ochrony prawnej przysługującej sędziemu i prokuratorowi, posiada pewną niezależność nie jest zależny poleceniom zleceniodawcy-to co radca wyczyta z aktów pr. To na podstawie tego wydaje opinię, prowadzi przed sądem sprawy w imieniu danych osób lub jednostek, są zatrudnieni w organach państwowych na równi z pozostałymi radcami podlegają regulacji ustawy o radcach prawnych, ma możliwość odmowy udzielenia pomocy prawnej z ważnych powodów, wypowiedzenie pełnomocnictwa. Obowiązki: jest zobowiązany do ochrony praw klientów, przestrzegania tajemnicy zawodowej, przestrzegania norm moralnych, szacunku do praw człowieka, dbanie o godność zawodu, wykonywanie czynności według najlepszej woli i wiedzy, uczciwie i rzeczowo, inne obow .zakaz reklamowania się, zaciągania od klientów pożyczek, nieodpłatnego korzystania z usług klienta.

78. Na czym polega szczególny rodzaj i cel pomocy prawnej udzielanej przez adwokatów?

Adwokatura pełni funkcje w zakresie przestrzegania praworządności, przestrzegania praw i wolności obywateli.Ar.1 ustawy określa kompetencje, których prawidłowe wykonywanie zapewnia niezawisłość. Ta niezawisłość gwarantuje adwokaturze własna organizacja samorządowa, ponadto ustrój adwokatury opiera się na zasadzie dochowania pełnej tajemnicy i nie może on być ograniczony w czasie a adwokata nie można z tego obow. zwolnić, immunitet-przy wykonywaniu swego zawodu adwokat korzysta z wolności słowa i pisma w granicach określonych przez prawo i kompetencje adwokatury, ponadto wszelkie działania adwokata muszą być podejmowane zgodnie z zasadami etyki zawodowej. Tytuł zawodowy adwokat podlega ochronie prawnej, może on wykonywać swój zawód w kancelarii adwokackiej, zespole adwokackim, spółce jawnej lub partnerskiej, nie może on jednak wykonywać tego zawodu jednocześnie w spółce i indywidualnie. Adwokat nie może wykonywać zawodu: jeżeli pozostaje w stosunku pracy, jeżeli jego małżonek pełni funkcje sędziowskie, prokuratorskie lub w okręgu izby adwokackiej, jeżeli został trwale uznany za niezdolnego do pracy, jeżeli został ubezwłasnowolniony, w razie orzeczenia kary zawieszenia w wykonywaniu zawodu. Klient powierzający adwokatowi prowadzenie sprawy zawiera z adwokatem umowę pełnomocnictwa albo szczególnego albo ogólnego.

79. Omów zasady organizacji adwokatury oraz kompetencje i zadania organów samorządu zawodowego adwokatury?

Organami adwokatury są: Krajowy Zjazd Adwokatury, Naczelna Rada Adwokacka, Wyższy Sąd Dyscyplinarny oraz Wyższa Komisja Rewizyjna.

2. Członkami organów adwokatury mogą być tylko adwokaci.

Naczelna Rada Adwokacka składa Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej coroczne sprawozdanie z działalności adwokatury oraz przedstawia informacje problemowe.

Adwokatura jest zorganizowana na zasadzie samorządu. Zadania samorządu:

• tworzenie warunków do wypełniania zadań adwokatury.

• reprezentowanie adwokatury i ochrona jej praw.

• sprawowanie nadzoru nad wykonywaniem zawodu adwokata.

• doskonalenie zawodowe i kształcenie aplikantów.

• ustalanie i przebieg zasad oraz dbałość o ich przestrzeganie.

• sprawowanie zarządu majątkiem i rozporządzanie nim.

Adwokatura jest zorganizowana na zasadach samorządu zawodowego, stanowi ją ogół adwokatów i aplikantów adwokackich, organami samorządu adwokackiego są: organy adwokatury, organy izb adwokackich, organy zespołu adwokackiego. Osobowość prawną mają Naczelna Rada adwokacka, izby adwokackie, zespoły adwokackie. 1. Organami adwokatury są Krajowy Zjazd Adwokatury(który stanowią delegaci wybrani w proporcji do liczby członków izby nie mniej niż 6 delegatów w każdej izbie; do zakresu jej działań należy wybór prezesa Naczelnej Rady Adw. Prezesa Wyższego Sądu Dyscyplinarnego i przewodn. Wyższej Komisji Rewizyjnej, wybór członków i ich zastępców do Wyższego Sądu dyscyplinarnego i Wyższej Komisji Rewizyjnej, wytaczanie kierunków działania samorządu adw., ustalanie liczby izb adw., ustalanie regulaminów dot. trybu wyboru do organów adwokatury i organów izb adwokackich); Naczelna Rada Adwokacka ( tworzą ją prezes Nacz. Rady Adw., dziekan okręgowych izb, i adwokaci wybrani przez Krajowy Zjazd Adwokatury; do jej działania należy min.: reprezentowanie adwokatury, nadzór nad działalnością Prezydium Naczelnej Rady Adw., nad działalnością okręgowych rad adwokackich i kształceniem aplikantów przez te rzdy, rozpoznawanie odwołań od uchwał okręgowych rad adwokackich); Wyższy Sąd Dyscyplinarny ( składa się z 23 członków i 3 ich zastępców,; rozpoznaje on jako sąd drugiej instancji sprawy rozpoznawane w pierwszej instancji przez sady dyscyplinarne izb adwokackich; Wyższa Komisja Rewizyjna ( składa się z przewodniczącego 4 członków i 2 zastępców, wykonuje ona finansową i gospodarczą kontrolę Naczelnej Rady Adwokackiej, oraz kontrolę wykonania uchwał Krajowego Zjazdu Adwokatury). 2.Organami izby adwokackiej są: Zgromadzenie Izby ( składa się z adwokatów wpisanych na listę w danej izbie oraz ich delegatów; do kompetencji należy mni.: wybór delegatów na Krajowy Zjazd Adwokatury, wybór dziekana, prezes sądu dyscyplinarnego, przewodniczącego komisji rewizyjnej, uchwalanie budżetu izby i ustalanie wysokości stawek rocznych, rozpatrywanie i zatwierdzanie corocznych sprawozdań z działalności okręgowej rady adwokackiej); Okręgowa Rada Adwokacka ( jest ciałem kolegialnym, które składa się z dziekana, 5-15 członków 2-4 zastępców członków, w jej ramach działa prezydium, do jej kompetencji należą wszystkie sprawy adwokatury, których ustawa nie zastrzega organom adwokatury oraz innym organom izb adwokackich i zespołów adwokackich; Sąd dyscyplinarny ( składa się z prezesa i członków wybieranych przez zgromadzenie izby. Postępowanie przed nim jest szczegółowo uregulowane w rozporz. Min. Sprawiedliwości ; Komisja Rewizyjna składa się z przewodniczącego i członków wybieranych przez zgromadzenie izby adwokackiej, bada ona wykonanie uchwał zgromadzenia, analizuje sprawy gospodarcze i finansowe okręgowej rady adwokackiej). 3. Organami zespołu adwokackiego są: Zebranie Zespołu ( które stanowią adwokaci, kompetencje to ocena pracy zawodowej członków zespołu, wybór kierownika, przyjmowanie nowych członków, wykluczanie z zespołu i wypowiadanie członkostwa); Kierownik Zespołu ( prowadzi sprawy jeżeli nie należą one do uprawnień innych organów, oraz sprawy finansowe zespołu oraz wyznacza adwokatów z urzędu); Komisja Rewizyjna ( jest uprawniona do sprawowania kontroli nad działalnością finansową i gospodarczą zespołu).

80. Jakie są warunki wpisu na listę adwokatów i aplikantów adwokackich oraz kto podejmuje decyzje w sprawach wpisu na listę adwokatów i aplikantów adwokackich?

Na listę adwokatów może być wpisany ten, kto:1) jest nieskazitelnego charakteru i swym dotychczasowym zachowaniem daje rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu adwokata,2) korzysta w pełni z praw publicznych oraz ma pełną zdolność do czynności prawnych,3) ukończył uniwersyteckie studia prawnicze w Polsce i uzyskał tytuł magistra prawa lub zagraniczne uniwersyteckie studia prawnicze uznane w Polsce za równorzędne i włada językiem polskim w mowie i piśmie,4) odbył w Polsce aplikację adwokacką i złożył egzamin adwokacki. O wpisie na listę adwokatów decyduje okręgowa rada adwokacka.Okręgowa rada adwokacka rozstrzyga o wpisie na listę aplikantów adwokackich po przeprowadzeniu konkursu. Aplikacja adwokacka trwa 3 lata i 6 miesięcy, aplikantom wpisanym na listę po odbyciu aplikacji sądowej, prokuratorskiej, notarialnej, radcowskiej zakończonej pozytywnie zdanym egzaminem, Okręgowa Rada Adwokacka może skrócić okres aplikacji do 2 lat.

81. Przedstaw podstawy prawne działania, rolę, zadania i kompetencje Krajowej Rady Sądownictwa.

KRS działa na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1989 o Krajowej Radzie sądownictwa .

KRS strzeże niezawisłości sędziowskiej i niezależności sędziów , a w szczególności :

- rozpatruje kandydatury na stanowiska sędziów SN, NSA, sądów powszechnych , wojskowych oraz przedstawia prezydentowi RP wnioski o ich powołanie

- rozpatruje i rozstrzyga wnioski o przeniesienie sędziego na inne miejsce ze względu na powagę stanowiska sędziego

- wyraża zgodę na dalsze zajmowanie stanowiska sędziego , który ukończył 65 lat

- wypowiada się w sprawie etyki zawodowej sędziów

- wyraża stanowisko co do propozycji zmian ustroju sądów , a także innych sprawach dotyczących ich funkcjonowania

Kandydatury na stanowiska sędziów są zgłaszane odpowiednio przez zgromadzenie ogólne sędziów SN , NSA , sądów apelacyjnych zgromadzenia ogólne sędziów w sądach okręgowych w podwójnej liczbie w stosunku do nie obsadzonych stanowisk.

W skład Rady wchodzą :Pierwszy Prezes SN , Prezes SN kierujący pracami IZBY wojskowej w SN, Prezes NSA , dwóch sędziów SN, sędzia NSA , 11sedziów sądów powszechnych , sędzia sądu wojskowego , 4 posłów , 2 senatorów , osoba wskazana przez prezydenta RP Minister Sprawiedliwości .Członków rady spośród posłów wybiera Sejm RP a senatorów Senat RP, a spośród sędziów SN i NSA- zgromadzenie ogólne tych sądów .Poseł , senator lub sędzia nie może być wybrany w skład Rady , jeśli sprawował jej funkcje przez dwie kolejne kadencje.

Kadencja Rady trwa 4 lata .

Rada obraduje w posiedzeniach plenarnych , do ważności uchwał wymagana jest obecność co najmniej ½ jej składu. Uchwały Rady zapadają bezwzględną większością głosów , w głosowaniu jawnym. Posiedzenie Rady zwołuje jej przewodniczący , nie rzadziej jednak , niż raz na trzy miesiące , albo na wniosek 1/3 jej składu.

82. Rola Najwyższej Izby Kontroli jako naczelnego organu kontroli państwowej oraz jej kompetencje dotyczące kontroli legalności i gospodarowania jednostek oraz podmiotów wykonujących zadania z zakresu administracji rządowej. Narodowego Banku Polskiego i innych państwowych jednostek organizacyjnych.

NIK jest naczelnym organem kontroli państwowej. Podlega Sejmowi i działa na zasadach kolegialności. NIK kontroluje działalność organów administracji rządowej , NBP, państwowych osób prawnych i innych państwowych jednostek organizacyjnych. Może również kontrolować działalność organów samorządu terytorialnego komunalnych osób prawnych, i innych samorządowych jednostek organizacyjnych. NIK może kontrolować także działalność innych jednostek organizacyjnych i podmiotów gospodarczych w zakresie w jakim wykorzystują one majątek lub środki państwowe lub komunalne oraz wywiązują się ze zobowiązań finansowych na rzecz państwa.

NIK pod względem legalności i gospodarności może kontrolować działalność jednostek organizacyjnych i podmiotów wykon.zadania z zakresu powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego.

NIK kontroluje wykonanie budżetu, gospodarkę finansową i majątkową kancelarii Prezydenta RP, kancelarii Sejmu, Senatu, TK, Rzecznika Praw Obywatelskich, Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, Instytutu Pamięci Narodowej, Krajowego Biura Wyborczego, SN, NSA, PIP.

NIK podejmuje kontrolę na zlecenie Sejmu lub jego organów na wniosek Prezydenta RP, prezesa RM, oraz z własnej inicjatywy. NIK przedkłada Prezydentowi informacje o wynikach kontroli przeprowadzonych na jego wniosek oraz informacje o wynikach kontroli przeprowadzonych na zlecenie Sejmu.

Prezes NIK może występować do TK z wnioskiem o:

- stwierdzenie zgodności ustaw i umów międzynarodowych z konstytucją

- stwierdzenie zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie

- stwierdzenie zgodności przepisów prawa wydawanych przez centralne organy państwowe z konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami

- stwierdzenie zgodności z konstytucją celów działalności partii politycznych

- rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy centralnym konstytucyjnym organem państwa

NIK przedkłada Sejmowi:

- analizę wykonania budżetu państwa

- sprawozdanie ze swojej działalności w roku ubiegłym

- opinię o przedmiocie absolutorium Rady Ministrów

83. Struktura i kompetencje oraz podstawy prawne działania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji jako niesądowego organu ochrony prawnej.

Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji działa na podstawie ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji.

Krajowa Rada stoi na straży wolności słowa w radiu i telewizji, samodzielności nadawców i interesów odbiorców oraz zapewnia otwarty i pluralistyczny charakter radiofonii i telewizji. 2. Do zadań Krajowej Rady należy w szczególności:

1) projektowanie w porozumieniu z Prezesem Rady Ministrów kierunków polityki państwa w dziedzinie radiofonii i telewizji,2) określanie, w granicach upoważnień ustawowych, warunków prowadzenia działalności przez nadawców,3) podejmowanie, w zakresie przewidzianym ustawą rozstrzygnięć w sprawach koncesji na i rozpowszechnianie i rozprowadzanie programów,4) sprawowanie w granicach określonych ustawą kontroli działalności nadawców,

5) organizowanie badań i odbioru programów radiowych i telewizyjnych,

6) określanie opłat abonamentowych, opłat za udzielenie koncesji oraz wpis do rejestru,7) opiniowanie projektów aktów ustawodawczych oraz umów międzynarodowych dotyczących radiofonii i telewizji,8) inicjowanie postępu naukowo-technicznego i kształcenia kadr w dziedzinie radiofonii i telewizji,9) organizowanie i inicjowanie współpracy z zagranicą w dziedzinie radiofonii i telewizji,

10)współpraca z właściwymi organizacjami i instytucjami w zakresie ochrony praw autorskich, praw wykonawców, praw producentów oraz nadawców programów radiowych i telewizyjnych.

W skład Krajowej Rady wchodzi dziewięciu członków powoływanych: 4 przez Sejm, 2 przez Senat i 3 przez Prezydenta, spośród osób wyróżniających się wiedzą i doświadczeniem w zakresie środków masowego przekazu. Przewodniczącego Krajowej Rady wybierają członkowie Krajowej Rady ze swego grona. Kadencja członków Krajowej Rady trwa 6 lat, licząc od dnia powołania, przy czym co dwa lata kończy się kadencja jednej trzeciej członków. Członkowie Krajowej Rady pełnią swe funkcje do czasu powołania ich następców. Członek Krajowej Rady nie może być powołany na kolejną pełną kadencję. Krajowa Rada przedstawia corocznie do końca marca Sejmowi, Senatowi i Prezydentowi sprawozdanie ze swej działalności za rok poprzedzający oraz informację o podstawowych problemach radiofonii i telewizji, a Prezesowi Rady Ministrów informację o swojej działalności oraz o podstawowych problemach radiofonii i telewizji.

84 Tryb powoływania, podstawy prawne działania i kompetencje Rzecznika Praw Dziecka.

Rzecznika powołuje Sejm, za zgodą Senatu, na wniosek Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu, grupy co najmniej 35 posłów lub co najmniej 15 senatorów. Szczegółowy tryb zgłaszania kandydatów na Rzecznika określa uchwała Sejmu. Rzecznik Praw Dziecka działa na podstawie ustawy z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka.

Rzecznik Praw Dziecka, stoi na straży praw dziecka określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Konwencji o prawach dziecka i innych przepisach prawa, z poszanowaniem odpowiedzialności, praw i obowiązków rodziców. Rzecznik przy wykonywaniu swoich uprawnień kieruje się dobrem dziecka oraz bierze pod uwagę, że naturalnym środowiskiem jego rozwoju jest rodzina. Rzecznik, w sposób określony w niniejszej ustawie, podejmuje działania mające na celu zapewnienie dziecku pełnego i harmonijnego rozwoju, z poszanowaniem jego godności i podmiotowości.

Rzecznik działa na rzecz ochrony praw dziecka, w szczególności:1) prawa do życia i ochrony zdrowia,2) prawa do wychowania w rodzinie,3) prawa do godziwych warunków socjalnych,4) prawa do nauki. Rzecznik podejmuje działania zmierzające do ochrony dziecka przed przemocą okrucieństwem, wyzyskiem, demoralizacją zaniedbaniem oraz innym złym traktowaniem,szczególną troską i pomocą otacza dzieci niepełnosprawne.Kadencja Rzecznika trwa 5 lat, ta sama osoba nie może być Rzecznikiem dłużej niż przez dwie kolejne kadencje.  Rzecznik jest w swojej działalności niezależny od innych organów państwowych i odpowiada jedynie przed Sejmem. Rzecznik podejmuje działania przewidziane w ustawie z własnej inicjatywy, biorąc pod uwagę w szczególności informacje wskazujące na naruszenie praw lub dobra dziecka. Rzecznik może:1)zwrócić się do organów władzy publicznej, organizacji lub instytucji o złożenie wyjaśnień i udzielenie niezbędnych informacji, a także o udostępnienie akt i dokumentów, 2)zwrócić się do właściwych organów, w tym Rzecznika Praw Obywatelskich, organizacji lub instytucji o podjęcie na rzecz dziecka działań z zakresu ich kompetencji.Rzecznik może również występować do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej bądź o wydanie lub zmianę innych aktów prawnych.

85. Przedstaw i omów tryb powoływania oraz funkcje i zadania Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych.

Organem do spraw ochrony danych osobowych jest Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych,Generalnego Inspektora powołuje i odwołuje Sejm Rzeczypospolitej Polskiej za zgodą Senatu. Na stanowisko Generalnego Inspektora może być powołany ten, kto: jest obywatelem polskim i stale zamieszkuje na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,wyróżnia się wysokim autorytetem moralnym,posiada wyższe wykształcenie prawnicze oraz odpowiednie doświadczenie zawodowe,nie był karany za przestępstwo. Generalny Inspektor w zakresie wykonywania swoich zadań podlega tylko ustawie. Kadencja Generalnego Inspektora trwa 4 lata. Ta sama osoba nie może być Generalnym Inspektorem więcej niż przez dwie kadencje.

Do zadań Generalnego Inspektora w szczególności należy:1) kontrola zgodności przetwarzania danych z przepisami o ochronie danych osobowych,2) wydawanie decyzji administracyjnych i rozpatrywanie skarg w sprawach wykonania przepisów o ochronie danych osobowych,3) prowadzenie rejestru zbiorów danych oraz udzielanie informacji o zarejestrowanych zbiorach,4) opiniowanie projektów ustaw i rozporządzeń dotyczących ochrony danych osobowych,5) inicjowanie i podejmowanie przedsięwzięć w zakresie doskonalenia ochrony danych osobowych,6) uczestniczenie w pracach międzynarodowych organizacji i instytucji zajmujących się problematyką ochrony danych osobowych.

86. Kim jest Policja, podstawy prawne i charakter jej organizacji oraz cele i kierunki jej działalności.

Policja to umundurowana i uzbrojona formacja służąca społeczeństwu i przeznaczona do ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz do utrzymywania bezpieczeństwa i porządku publicznego.Podstawą prawną działania jest ustawa o Policji z 6 kwietnia 1990r. Policja składa się z następujących rodzajów służb: kryminalnej, prewencyjnej oraz wspomagającej działalność Policji w zakresie organizacyjnym, logistycznym i technicznym, policja sądowa oraz Wyższa Szkoła Policji, ośrodki szkolenia i szkoły policyjne,wyodrębnione oddziały prewencji i pododdziały antyterrorystyczne,jednostki badawczo-rozwojowe. Centralnym organem administracji rządowej, właściwym w sprawach ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego, jest Komendant Główny Policji, który jest przełożonym wszystkich funkcjonariuszy Policji, Komendanta Głównego Policji powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Do podstawowych zadań Policji należą:1) ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te dobra,2) ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego, w tym zapewnienie spokoju w miejscach publicznych oraz w środkach publicznego transportu i komunikacji publicznej, w ruchu drogowym i na wodach przeznaczonych do powszechnego korzystania,3) inicjowanie i organizowanie działań mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z organami państwowymi, samorządowymi i organizacjami społecznymi,4) wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców,5) nadzór nad strażami gminnymi (miejskimi) oraz nad specjalistycznymi uzbrojonymi formacjami ochronnymi w zakresie określonym w odrębnych przepisach,6) kontrola przestrzegania przepisów porządkowych i administracyjnych związanych z działalnością publiczną lub obowiązujących w miejscach publicznych,7) współdziałanie z policjami innych państw oraz ich organizacjami międzynarodowymi na podstawie umów i porozumień międzynarodowych oraz odrębnych przepisów.

87. Cele i zadania Żandarmerii Wojskowej.

Do organów Żabdarmerii Wojskowej zaliczamy:oficera dyżurnego jednostki organizacyjnej Żandarmerii Wojskowej;patrole Żandarmerii Wojskowej;konwoje Żandarmerii Wojskowej oraz asysty Żandarmerii Wojskowej. Zadaniem organów Żandarmerii Wojskowej jest zapewnienie przestrzegania dyscypliny wojskowej, bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz przepisów porządkowych i administracyjnych przez żołnierzy w garnizonie, a także interweniowanie w przypadkach popełnienia przestępstwa lub wykroczenia.wykonywanie poleceń sądu i prokuratora wojskowego;współdziałanie z organami Policji, Służby Ochrony Kolei, Straży Granicznej i innymi jednostkami. Do zakresu działania patroli Żandarmerii Wojskowej należy:1) kontrolowanie przestrzegania przez żołnierzy dyscypliny wojskowej i porządku publicznego, a także uprawnień żołnierzy do przebywania poza rejonem zakwaterowania oraz uprawnień do używania mundurów, odznak i oznak wojskowych;2) wykonywanie kontroli ruchu drogowego w stosunku do żołnierzy w czynnej służbie wojskowej;3) interweniowanie wobec żołnierzy dopuszczających się przestępstw lub wykroczeń oraz przedsiębranie czynności nie cierpiących zwłoki, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów czynu zabronionego;

4) interweniowanie wobec żołnierzy naruszających dyscyplinę wojskową lub porządek publiczny.

88. Urząd Ochrony Państwa, jego organizacja , kompetencje i zadania.

Centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach bezpieczeństwa państwa i ochrony jego porządku konstytucyjnego jest Szef Urzędu Ochrony Państwa. Szefa Urzędu Ochrony Państwa powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów po zasięgnięciu opinii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Kolegium oraz Sejmowej Komisji do Spraw Służb Specjalnych. Zastępców Szefa Urzędu Ochrony Państwa powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek Szefa Urzędu Ochrony Państwa. Do zadań Szefa Urzędu Ochrony Państwa należy:1) rozpoznawanie i przeciwdziałanie zagrożeniom godzącym w bezpieczeństwo, obronność, niezależność, całość i międzynarodową pozycję państwa,2)zapobieganie i wykrywanie przestępstw szpiegostwa i terroryzmu oraz innych przestępstw godzących w bezpieczeństwo państwa oraz ściganie ich sprawców,3) zapobieganie i wykrywanie przestępstw godzących w podstawy ekonomiczne państwa i ściganie ich sprawców,4) zapobieganie i wykrywanie przestępstw o charakterze lub zasięgu międzynarodowym, w tym nielegalnego wytwarzania, posiadania i obrotu bronią amunicją i materiałami wybuchowymi, środkami odurzającymi, psychotropowymi lub materiałami jądrowymi i promieniotwórczymi oraz ściganie ich sprawców,5) rozpoznawanie i przeciwdziałanie naruszeniom tajemnicy państwowej,6) przygotowywanie dla najwyższych organów władzy i administracji państwowej informacji i analiz istotnych dla bezpieczeństwa państwa,7) kryptograficzna ochrona wiadomości stanowiących tajemnicę państwową i służbową przekazywanych przez techniczne środki łączności na potrzeby organów administracji państwowej i państwowych instytucji finansowych i gospodarczych. Szef Urzędu Ochrony Państwa wykonuje zadania przy pomocy Urzędu Ochrony Państwa.Urząd Ochrony Państwa i Wojskowe Służby Informacyjne współdziałają przy zapobieganiu i zwalczaniu zbrodni szpiegostwa oraz innych przestępstw godzących w potencjał obronny państwa. Urząd Ochrony Państwa wykonuje czynności operacyjno-rozpoznawcze i dochodzeniowo-śledcze w celu rozpoznania, zapobiegania i wykrywania przestępstw, a także czynności operacyjno-rozpoznawcze, w celu uzyskania informacji istotnych dla ochrony bezpieczeństwa państwa. Urząd Ochrony Państwa wykonuje również czynności na polecenie sądu lub prokuratora w zakresie określonym w Kodeksie postępowania karnego.  Funkcjonariusze Urzędu Ochrony Państwa wykonują czynności tylko w zakresie właściwości tego urzędu i w tym zakresie przysługują im uprawnienia procesowe policjantów. W zakresie swojej właściwości Urząd Ochrony Państwa może uzyskiwać informacje, w tym także tajnie i poufnie, gromadzić je, sprawdzać i przetwarzać. Prezes Rady Ministrów sprawuje nadzór nad działalnością Szefa Urzędu Ochrony Państwa. Szef Urzędu Ochrony Państwa podlega bezpośrednio Prezesowi Rady Ministrów. Przy Radzie Ministrów działa Kolegium do Spraw Służb Specjalnych, jako organ opiniodawczo-doradczy w sprawach programowania, nadzoru i koordynowania działań Urzędu Ochrony Państwa i Wojskowych Służb Informacyjnych, oraz podejmowanych dla ochrony bezpieczeństwa państwa działań Policji, Straży Granicznej i Żandarmerii Wojskowej. Prezes Rady Ministrów, na wniosek Szefa Urzędu Ochrony Państwa i po zasięgnięciu opinii Kolegium, może tworzyć i rozwiązywać delegatury Urzędu Ochrony Państwa, określając ich zakres działania i właściwość terytorialną.

89. Straż Graniczna, Państwowa Straż Pożarna i Straż Ochrony Kolei jako organy wspomagające ochronę prawna, podstawy prawne ich działania oraz zadania i kompetencje.

Straż Graniczna jest jednolitą umundurowaną i uzbrojoną formacją powołaną do ochrony granicy państwowej na lądzie i na morzu oraz kontroli ruchu granicznego. Do zadań Straży Granicznej należy:1) ochrona granicy państwowej,2) organizowanie i dokonywanie kontroli ruchu granicznego,3) wydawanie zezwoleń na przekraczanie granicy państwowej, w tym wiz,4) rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców, 5)zapewnienie porządku publicznego w zasięgu terytorialnym przejścia granicznego,6) osadzanie i utrzymywanie znaków granicznych na lądzie oraz sporządzanie, aktualizacja i przechowywanie granicznej dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej,7) ochrona nienaruszalności znaków i urządzeń służących do ochrony granicy państwowej,

8) wykonywanie postanowień umów międzynarodowych o stosunkach prawnych na granicy państwowej,9) gromadzenie i przetwarzanie informacji z zakresu ochrony granicy państwowej i kontroli ruchu granicznego oraz udostępnianie ich właściwym organom państwowym,10)nadzór nad eksploatacją polskich obszarów morskich oraz przestrzeganiem przez statki przepisów obowiązujących na tych obszarach,11) ochrona granicy państwowej w przestrzeni powietrznej Rzeczypospolitej Polskiej poprzez prowadzenie obserwacji statków powietrznych i obiektów latających, przelatujących przez granicę państwową na małych wysokościach,12)zapobieganie transportowaniu bez zezwolenia przez granicę państwową odpadów, szkodliwych substancji chemicznych oraz materiałów jądrowych i promieniotwórczych, a także zanieczyszczaniu wód granicznych,13)zapobieganie przemieszczaniu bez zezwolenia przez granicę państwową środków odurzających i substancji psychotropowych oraz broni, amunicji i materiałów wybuchowych, Straż Graniczna w zakresie ochrony granicy państwowej i kontroli ruchu granicznego współdziała z organami ochrony granic innych państw.Straż Graniczna działa na podstawie ustawy z dnia 12 października 1990 roku o Straży Granicznej.

Państwowa Straż Pożarna działa na podstawie ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 roku o Państwowej Straży Pożarnej.

Państwowa Straż Pożarna to zawodowa, umundurowana i wyposażona w specjalistyczny sprzęt formacja, przeznaczona do walki z pożarami, klęskami żywiołowymi i innymi miejscowymi zagrożeniami.

Do podstawowych zadań Państwowej Straży Pożarnej należy:

1) rozpoznawanie zagrożeń pożarowych i innych miejscowych zagrożeń,2) organizowanie i prowadzenie akcji ratowniczych w czasie pożarów, klęsk żywiołowych lub likwidacji miejscowych zagrożeń,

3) wykonywanie pomocniczych specjalistycznych czynności ratowniczych w czasie klęsk żywiołowych lub likwidacji miejscowych zagrożeń przez inne służby ratownicze,4) kształcenie kadr dla potrzeb Państwowej Straży Pożarnej i innych jednostek ochrony przeciwpożarowej oraz powszechnego systemu ochrony ludności,5) nadzór nad przestrzeganiem przepisów przeciwpożarowych,6) prowadzenie prac naukowo-badawczych w zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony ludności.3. Służbę w Państwowej Straży Pożarnej pełnią funkcjonariusze pożarnictwa, zwani dalej "strażakami".

Straż Ochrony Kolei działa:

Na podstawie art. 48 ust. 4 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o transporcie kolejowym i rozporządzenia Ministra Transportu i gospodarki morskiej z dnia 9 września 1998 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania oraz sposobu organizacji straży ochrony kolei.

Do zakresu działania straży ochrony kolei należy:

1) ochrona obszaru kolejowego przed dostępem osób nieuprawnionych i nieupoważnionych,2) kontrola wstępu na obszar kolejowy, do budynków, budowli i urządzeń kolejowych,

3) prowadzenie działalności profilaktycznej związanej z ochroną życia i zdrowia ludzi oraz mienia na obszarze kolejowym, w pociągach i innych pojazdach szynowych,

4) gromadzenie i analiza danych o zjawiskach zagrożenia osób i mienia w celu przeciwdziałania tym zjawiskom,

5) opracowywanie systemów ochrony życia i zdrowia ludzi oraz mienia na obszarze kolejowym, w pociągach i innych pojazdach szynowych i przedstawianie wniosków zarządowi kolei,6) wykonywanie zadań poza obszarem kolejowym w przypadkach określonych w przepisach szczególnych,7) szkolenie zawodowe funkcjonariuszy straży ochrony kolei.

90. Straż Leśna. Państwowa Straż Rybacka i Państwowa Straż Łowiecka jako organy zwalczające przestępstwa i wykroczenia w zakresie szkodnictwa leśnego oraz kontrolujące realizację ustaw: o lasach, o rybactwie śródlądowym i Prawa łowieckiego, ich zadania i kompetencje.

Strażą Leśną kieruje Główny Inspektor Straży Leśnej podporządkowany Dyrektorowi Generalnemu.

Jednostki Straży Leśnej w Lasach Państwowych stanowią:1)posterunki w nadleśnictwach podporządkowane nadleśniczemu,2)grupy interwencyjne w regionalnych dyrekcjach Lasów Państwowych podporządkowane dyrektorowi regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych. Strażnicy leśni przy wykonywaniu zadań mają prawo do:1)legitymowania osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia, jak również świadków przestępstwa lub wykroczenia, w celu ustalenia ich tożsamości,2)nakładania oraz pobierania grzywien, w drodze mandatu karnego,3)zatrzymywania i dokonywania kontroli środków transportu na obszarach leśnych oraz w ich bezpośrednim sąsiedztwie, w celu sprawdzenia ładunku oraz przeglądania zawartości bagaży,4)przeszukiwania pomieszczeń i innych miejsc, w przypadkach uzasadnionego podejrzenia o popełnienie przestępstwa,5)ujęcia na gorącym uczynku sprawcy przestępstwa lub wykroczenia oraz jego doprowadzenia do Policji,6)odbierania za pokwitowaniem przedmiotów pochodzących z przestępstwa lub wykroczenia oraz narzędzi i środków służących do ich popełnienia,7)prowadzenia dochodzeń oraz wnoszenia i popierania aktów oskarżenia w postępowaniu uproszczonym, jeżeli przedmiotem przestępstwa jest drewno pochodzące z lasów stanowiących własność Skarbu Państwa. Zadaniem Państwowej Straży Rybackiej jest kontrola przestrzegania ustawy oraz przepisów wydanych na jej podstawie. Państwowa Straż Rybacka jest wyodrębnioną jednostką organizacyjną podległą bezpośrednio wojewodzie.

Państwowa Straż Łowiecka jest umundurowaną i uzbrojoną formacją podległą wojewodzie. Dzierżawcy i zarządcy obwodów łowieckich mają obowiązek zatrudnić co najmniej jednego strażnika, którego zadaniem jest ochrona zwierzyny i prowadzenie gospodarki łowieckiej. Straż łowiecką stanowią: Państwowa Straż Łowiecka,strażnicy łowieccy zatrudnieni przez dzierżawców i zarządców obwodów łowieckich. Zadaniem Państwowej Straży Łowieckiej jest kontrola realizacji przepisów ustawy, a w szczególności w zakresie ochrony zwierzyny,zwalczania kłusownictwa i wszelkiego szkodnictwa łowieckiego,zwalczania przestępstw i wykroczeń w zakresie łowiectwa,kontroli legalności skupu i obrotu zwierzyną.

91. Służba Celna. Służba Parków Narodowych i Służba Ochrony Zabytków, podstawy prawne i przedmiot ich działania.

Służba Celna działa na podstawie ustawy z dnia 24 lipca 1999 r. o Służbie Celnej.

Jednolita umundurowana Służba Celna została utworzona w celu zapewnienia zgodności z prawem przywozu towarów na polski obszar celny oraz wywozu towarów z polskiego obszaru celnego. Do zadań Służby Celnej należy realizacja polityki celnej państwa w części dotyczącej przywozu i wywozu towarów, a w szczególności: 1) kontrola przestrzegania przepisów prawa celnego oraz innych przepisów związanych z przywozem i wywozem towarów,2) wykonywanie czynności związanych z nadawaniem towarom przeznaczenia celnego,3) wymiar i pobór należności celnych i innych opłat związanych z przywozem i wywozem towarów,4) rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw i wykroczeń związanych z przywozem i wywozem towarów oraz ściganie ich sprawców,5) zapobieganie wprowadzaniu na polski obszar celny oraz wyprowadzaniu z polskiego obszaru celnego towarów objętych ograniczeniami lub zakazami, w szczególności takich jak: odpady szkodliwe, substancje chemiczne, materiały jądrowe i promieniotwórcze, środki odurzające i substancje psychotropowe oraz broń, amunicja, materiały wybuchowe i technologie objęte kontrolą międzynarodową,6) współpraca z organami celnymi innych państw oraz organizacjami międzynarodowymi,

W parkach narodowych tworzy się Służbę Parków Narodowych. Podstawą prawną działania jest ustawa o ochronie przyrody z 16 października 1991 r. Do Służby Parków Narodowych zalicza się pracowników zajmujących się zarządzaniem parkami narodowymi, wykonywaniem ochrony przyrody, prowadzeniem gospodarki rezerwatowej, wykonywaniem badań naukowych i działalnością dydaktyczną a także ochroną mienia parków narodowych oraz zwalczaniem przestępstw i wykroczeń w zakresie ochrony przyrody. W parkach narodowych ochronę mienia, zwalczanie przestępstw i wykroczeń w zakresie ochrony przyrody wykonują funkcjonariusze Straży Parku, zaliczani do Służby Parków Narodowych. Służbą Ochrony Zabytków kieruje Generalny Konserwator Zabytków, który jest centralnym organem administracji rządowej. Generalny Konserwator Zabytków kieruje Służbą Ochrony Zabytków przy pomocy Urzędu Generalnego Konserwatora Zabytków. Ochronę dóbr kultury sprawuje min.wojewoda, przy pomocy wojewódzkiego konserwatora zabytków jako kierownika wojewódzkiej Służby Ochrony Zabytków wchodzącej w skład zespolonej administracji wojewódzkiej. Podstawą prawną jest ustawa z 15 lutego 1962 r.o chronie dóbr kultury.

92. Służba Więzienna, Inspekcja Celna i Inspekcja Pracy - podstawy prawne ich działania, zadania i kompetencje.

Służba Więzienna działa na podstawie ustawy z dnia 26 kwietnia 1996 r. o Służbie Więziennej. Służba Więzienna realizuje, na zasadach określonych w Kodeksie karnym wykonawczym, zadania w zakresie wykonywania kar pozbawienia wolności i tymczasowego aresztowania. Służba Więzienna jest umundurowaną i uzbrojoną formacją apolityczną podległą Ministrowi Sprawiedliwości, posiadającą własną strukturę organizacyjną. Do podstawowych zadań Służby Więziennej należy:

1) prowadzenie działalności resocjalizacyjnej wobec osób skazanych na kary pozbawienia wolności, przede wszystkim przez organizowanie pracy sprzyjającej zdobywaniu kwalifikacji zawodowych, nauczania oraz zajęć kulturalno-oświatowych,2) wykonywanie tymczasowego aresztowania w sposób zabezpieczający prawidłowy tok postępowania karnego,3) zapewnienie osobom skazanym na kary pozbawienia wolności lub tymczasowo aresztowanym przestrzegania ich praw, a zwłaszcza humanitarnych warunków, poszanowania godności, opieki zdrowotnej i religijnej, 4) ochrona społeczeństwa przed sprawcami przestępstw osadzonymi w zakładach karnych i aresztach śledczych,5) zapewnienie w zakładach karnych i aresztach śledczych porządku i bezpieczeństwa,6) wykonywanie aresztów zastosowanych na podstawie innych przepisów oraz pomocy prawnej z tytułu umów międzynarodowych.

Inspekcja Celna działa na podstawie ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. o Inspekcji Celnej. Inspekcja Celna to służba administracji rządowej powołana do przeciwdziałania i zwalczania naruszeń prawa obowiązującego w dziedzinie obrotu towarowego z zagranicą i obrotu towarami pochodzącymi z zagranicy. Do zadań Inspekcji Celnej należy: 1) rozpoznawanie, zapobieganie, wykrywanie i zwalczanie przestępstw i wykroczeń w zakresie obrotu towarowego z zagranicą (nielegalnego obrotu z zagranicą środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi, bronią i materiałami jądrowymi i promieniotwórczymi oraz wprowadzania na polski obszar celny odpadów i szkodliwych substancji chemicznych, przestępstw związanych z obrotem z zagranicą towarami i technologiami objętymi kontrolą międzynarodową naruszających prawa ochrony dóbr kultury narodowej i ochrony własności intelektualnej, wprowadzania na polski obszar celny i wyprowadzania z tego obszaru środków płatniczych pochodzących z przestępstw),2) kontrola legalności pochodzenia towarów dopuszczonych do obrotu na polskim obszarze celnym lub do wywozu za granicę albo mających inne przeznaczenie celne, w wypadkach gdy zostały zakończone procedury celne,3) ujawnianie składników majątkowych podmiotów zobowiązanych do uiszczenia należności celnych lub podejrzanych o czyny zagrożone grzywnami i karami pieniężnymi, w celu zapewnienia skuteczności poboru tych należności oraz wykonania orzeczeń karnych,

4) w szczególnie uzasadnionych przypadkach, na wniosek organu celnego, ochrona funkcjonariuszy celnych, miejsc odpraw celnych i obiektów administracji celnej,5) organizowanie i realizowanie czynności operacyjno-rozpoznawczych,6) prowadzenie działalności analitycznej i prognostycznej w odniesieniu do negatywnych zjawisk związanych z obrotem towarowym z zagranicą oraz przedstawianie w tym zakresie informacji i analiz organom administracji rządowej,7) współpraca i współdziałanie z innymi organami i instytucjami państwowymi oraz zagranicznymi, a także organizacjami międzynarodowymi w zakresie niezbędnym dla realizacji zadań określonych niniejszą ustawą.

Państwowa Inspekcja Pracy działa na podstawie ustawy z dnia 6 marca 1981 r. o Państwowej Inspekcji Pracy. PIP jest organem powołanym do nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Do zakresu działania Państwowej Inspekcji Pracy należą w szczególności:1) nadzór i kontrola przestrzegania przez zakłady pracy prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów dotyczących stosunku pracy, wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy, czasu pracy, urlopów, ochrony pracy kobiet, zatrudniania młodocianych i osób niepełnosprawnych, oraz inicjowanie przedsięwzięć w sprawach ochrony pracy w rolnictwie indywidualnym,2) kontrola przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy przy projektowaniu budowy, przebudowy i modernizacji zakładów pracy oraz stanowiących ich wyposażenie maszyn i innych urządzeń technicznych oraz technologii,3) uczestniczenie w przejmowaniu do eksploatacji wybudowanych lub przebudowanych zakładów pracy albo ich części w zakresie ustalonym w przepisach prawa pracy,4) nadzór i kontrola przestrzegania przez zakłady pracy wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy przy konstruowaniu i produkcji maszyn, urządzeń oraz narzędzi pracy,5) nadzór i kontrola przestrzegania wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy przy produkcji wyrobów i opakowań, których użytkowanie mogłoby spowodować zagrożenie dla zdrowia i życia,6) analizowanie przyczyn wypadków przy pracy i chorób zawodowych, kontrola stosowania środków zapobiegających tym wypadkom i chorobom oraz udział w badaniu okoliczności wypadków przy pracy, na zasadach określonych w przepisach prawa pracy,7) współdziałanie z organami ochrony środowiska w kontroli przestrzegania przez zakłady przepisów o przeciwdziałaniu zagrożeniom dla środowiska,8)ściganie wykroczeń przeciwko prawom pracownika określonych w Kodeksie pracy, udział w postępowaniu w tych sprawach przed kolegium do spraw wykroczeń w charakterze oskarżyciela publicznego. W razie stwierdzenia naruszenia przepisów prawa pracy właściwe organy Państwowej Inspekcji Pracy uprawnione są do:

nakazania usunięcia stwierdzonych uchybień, wstrzymania robót(gdy naruszenie powoduje bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia pracowników zatrudnionych przy tych robotach), nakazania zaprzestania przez zakład pracy lub jego część działalności.

---