• Przedmiotem badań są dzieje, czyli wydarzenia z mniej lub bardziej odległej przeszłości.

• zmienność interpretacji i ocen przy ciągle powiększającej się wiedzy na temat dziejów

• Trudność: nie znamy jeszcze konsekwencji wielu faktów, jakie miały miejsce w niedawnej przeszłości. Historia nie tylko spisuje wydarzenia, ale interpretuje je, szuka następstw

• ścisłe ramy czasowe: XX wiek 1 sty1901 roku i skończył się 31 gru 2000 roku. Wielu historyków, że XX wiek zaczyna się wybuchem I wojny światowej w 1914 i trwa do ataku na WTC w 2001 roku.

14 pkt Wilsona (sty 1918 prezydent USA):

• przedstawiało wizje świata powojennego np.

• program pokoju światowego

• Porozumienia pokojowe jawnie zawarte, po których nie będzie już żadnych, bez względu na ich naturę, porozumień tajnych, dyplomacja zaś będzie działać jawnie i publicznie.

• Powinno zostać stworzone niepodległe państwo polskie, obejmujące terytoria zamieszkane przez ludność niezaprzeczalnie polską i któremu musi zostać zapewniony wolny dostęp do morza; niepodległość polityczna, gospodarcza oraz integralność terytoriów zamieszkanych przez tę ludność będą zagwarantowane przez konwencję międzynarodową.

• W oparciu o formalne konwencje musi zostać utworzona powszechna Liga Narodów, której celem będzie zapewnić wzajemne gwarancje niepodległości politycznej i integracji terytorialnej tak małym, jak i wielkim państwom.

Konferencja paryska:

• W styczniu 1919 roku w Paryżu zebrali się przedstawiciele 27 państw, które brały udział w wojnie (przynajmniej opowiedziały się po stronie Koalicji). Nie zaproszono Niemiec i Rosji Radzieckiej.

• Traktat pokoju z Niemcami: najważniejszy z zawartych traktatów kończących I wojnę światową, podpisany 28 VI 1919 przez zwycięskie państwa Ententy i pokonane Niemcy, wszedł w życie 10 I 1920; ustalał on nową strukturę terytorialną i polityczną Europy wraz z określeniem granic Niemiec, uznających niepodległość m.in. Czechosłowacji i Polski oraz zobowiązujących się do zwrotu zagarniętych ziem, ograniczenia liczebności i uzbrojenia, pozbawiono Niemcy kolonii, nakazano plebiscyt w sprawie granic na Warmii, Mazurach i Górnym Śląsku, ustanowiono Wolne Miasto Gdańsk.

• wprowadzono demilitaryzację strefy nadreńskiej wraz z jej częściową okupacją, która miała stanowić gwarancję wypełnienia zobowiązań traktatu.

• Opozycja nie dopuściła do ratyfikacji traktatu

Traktaty z państwami powstałymi z Austro-Węgier

• Austria, Bułgaria, Węgry, Turcja

• Austria będzie państwem niepodległym, a jej niezależność będzie mogła być zniesiona tylko za zgodą Rady Ligi Narodów.

• Węgry utraciły wszystkie terytoria z ludnością niemadziarską lub też mieszaną narodowościowo (Chorwacja, Słowacja…)

• Powstała Czechosłowacja

• Bułgaria oddała Grecji bułgarską część Tracji, po­zbawiało ją to dostępu do Morza Egejskiego

• Turcja miała zniknąć z Europy (zostać miał tylko Konstantynopol), traktat ten nigdy nie wszedł w życie

Liga Narodów

• Międzynarodowy związek niezależnych państw powstały w 1919r w Paryżu

• Zadaniem Ligi Narodów było likwidowanie sporów międzypaństwowych na drodze pokojowej.

• Założenia programowe określone zostały w 26art statut artykułach statutu

• Głównymi organami były: zgromadzenie, rada i sekretariat

• Przy podejmowaniu zasadniczych decyzji przez Zgromadzenie i Radę obowiązywała zasada jednomyślności, wyjątkiem były sprawy proceduralne i inne. Błędy strukturalne, sprzeczności między mocarstwami powodowały, że w praktyce Liga Narodów służyła przede wszystkim utrzymaniu hegemonii politycznej Wielkiej Brytanii i Francji. Powołana do obrony pokoju organizacja nie potrafiła zrealizować swego podstawowego celu, nie zdołała zapobiec agresji Japonii na Chiny (1937)

Rosja radziecka

• Rosja radziecka po okresie chaosu, upadku gospodarki, wprowadza po X Zjeździe WKP 1921 r. Nową Ekonomiczną Politykę (NEP).

• NEP zakładała: rezygnację z przymusowego ściągania kontyngentów żywnościowych, umożliwienie chłopom swobodnego dysponowania i sprzedaży na wolnym rynku nadwyżek żywności, wprowadzenie zasad rachunku gospodarczego w działalności przedsiębiorstw państwowych, odejście od centralizacji systemów zarządzania, zaopatrzenia i dystrybucji na rzecz wprowadzenia elementów wolnego rynku,

• konfiskaty płodów rolnych zastąpiono podatkiem zbożowym. Dzięki niemu chłopi mogli swobodnie dysponować nadwyżkami z dostaw zboża na rzecz państw

• Lenin i Stalin popierali NEP, Trocki był przeciwnikiem

• Szczyt NEPu to lata 1923-25

• NEP odniósł sukces

• Komunistów próbowano obalić (Francja, Anglia, USA) przez Interwencje Zbrojna

• Okazało się to jednak nieskuteczne, bo nastrojami w wojsku, które nie chciało dalej walczyć, zmęczone walkami I wojny światowej. Interwencja była też bardzo kosztowna

• nie umiano zapobiec zawieraniu traktatów pokojowych miedzy Rosja a jej sąsiadami

• 1924 umiera Lenin, Stalin zaczyna przejmować władzę przez eliminowanie przeciwników (Trocki, Zinowiew)

• Stalinizm to okres w historii ZSRR związany z postacią Stalina, dopiero XX Zjazd KPZR kończy ten okres

• Stalin wprowadzając swój system dokona wielkiej czystki (1936-38) w wojskach, wymordował wielu ważnych dowódców (30000 oficerów)

• Kolektywizacja (masowe tworzenie kołchozów, walka z bogatymi chłopami) i industrializacja (budowa podst, gałęzi przemysłu ciężkiego i zbrojeniowego) Niewolnicza praca wielu milionów Rosjan (w tym więźniów GUŁ-agów) doprowadziła do wybudowania m. in.: Magnitogorska, Dnieprogesu

Francja w okresie międzywojennym

• Duże straty w I WŚ

• Późne skutki Wielkiego Kryzysu (ze względu na duży potencjał rolniczy)

• Po okresie zamieszek do władzy dochodzi Front Ludowy (komuniści i socjaliści)

• Prowadzi on politykę ekonomiczna i społeczną w interesie francuskich robotników

Wielki Kryzys w Europie Europie USA

• 4 konkretne przyczyny Wielkiego Kryzysu:

1. Utrata inwestycji amerykańskich w Europie

2. Załamanie się podstawowych cen na świecie

3. Protekcjonizm w handlu

4. Trwanie przy parytecie złota.

• Niefortunne działania przeciwko załamaniu w gospodarce. Bank Rezerw podniósł podstawowe stopy w przekonaniu, że kryzys wywołał zbyt tani pieniądz. To spowodowało zmniejszenie inwestycji w USA (drogi kredyt)

• zmniejszył popyt inwestycyjny, a z nim i konsumpcyjny

• W Europie dodatkową przyczyną kryzysu jest załamanie się cen podstawowych (zboża, mięsa, węgla, stali). Ceny na produkty rolne spadły między 20% a 50%.

• Wiele krajów europejskich miało przede wszystkim rolniczy charakter i silną grupę chłopską w polityce. Stąd pojawia się protekcjonizm (cła, kwoty importowe)

W kwietniu 1933 roku prezydent Roosevelt uwolnił dolara w ramach New Deal. Do końca 1933 roku wartość dolara spadła o 40%. Ale gospodarka ruszyła. Zmniejszało się bezrobocie (program robót publicznych

New Deal w USA

• Objawami kryzysu było bezrobocie, stagnacja w przemyśle, spadek cen w rolnictwie, nędza, apatia społeczna. Roosevelt rozpoczął nową politykę gospodarczą nazwaną New Deal (Nowy Ład)

• serii różnych poczynań w gospodarce. Wśród działań podjętych w ramach programu należy wymienić m.in.: organizację szerokiego zakresu robót publicznych, ustalanie wysokości minimalnych płac oraz system zasiłków dla bezrobotnych, wspieranie farmerów przez odpowiednią politykę cenową i kredytową. Program zawierał również rozwiązania ograniczające swobodę

Republika Weimarska 1919-1933 i jej upadek

• Powstaje na gruzach cesarskich Niemiec

• Koalicja SPD (socjaldemokraci) i KPD (komuniści) mająca przewagę nad NSDAP (partia Hitlera) ponosi klęskę wyborcza- partie nie współpracowały ze sobą

• W czasie wielkiego kryzysu sytuacja gospodarcza się pogarsza- ludzie wyjmują z banków swe oszczędności, nie ma środków na inwestycje

• Rośnie liczba bezrobotnych, głód, demoralizacja

• Niemiecki elektorat zaczyna popierać Hitlera

• 30 I 1933 partia nazistowska doszła do władzy, kiedy jej elektorat właśnie zaczął się zmniejszać, a fundusze partyjne - kurczyć. Hindenburg powierza misję utworzenia rządu Hitlerowi. Republika Wiemarska ostatecznie upada

Faszyzm niemiecki, hitlerowcy u władzy

• w czerwcu 1933 NSDAP jest jedyna legalnie działającą partią w Niemczech

• zaczyna powstawac totalitarne państwo wodzowskie

• Hitler ogłasza się sędzią najwyższym

• NSDAP zastępuje rząd

• Po śmierci prezydenta Hitler ogłasza się wodzem Niemiec

• W pewnym zakresie faszyzm niemiecki był odmianą faszyzmu we włoskim wydaniu, a ten Mussolini definiował jako „zorganizo­waną, skoncentrowaną, autorytarną demokrację o narodowych podstawach". Był jednak bardziej zjadliwy, gdy chodzi o rasizm, konsekwentnie dążył do uwolnienia Niemiec od dwóch rodzajów „zła”: judaizmu i międzynarodowego socjalizmu.

Imperializm japoński

• USA próbowały ograniczać ekspansje Japonii na Chiny

• Główne zainteresowanie to Mandżuria, bogata w surowce i luźno związana z Chinami. W 1931 roku Japonia zbrojnie zajmuje Mandżurię i proklamuje tam w 1932 formalnie niepodległe państwa Mandżukuo. Chiny poskarżyły się do Ligi Narodów. W 1933 roku Japonia występuje z Ligi Narodów. W 1937 Japonia rozpoczyna wojnę z Chinami.

Chiny w okresie międzywojennym Mao i Czang

• Erozja władzy mandżurskiej dynastii prowadzi do wybuchu powstania w 1911

• Główna siłą powstania jest Liga Zwiazkowa

• Program Ligi (3 zasady Ludu)jest niezrozumiały dla mas

• Rozpoczyna się okres walk wewnętrznych w Chinach

• W 1912 powstał Kuomintang - Partia Narodowa (wywodziła się z Ligi Związkowej). Włączył się do wojny domowej.

• Kuomintangowi udało się rozciągnąć swoje wpływy na większość terytorium Chin i przywrócić w jakimś zakresie jedność państwa

• Nastepuje zerwanie z komunistami i wojna domowa

• antagonistów: Czang (Kai-Szek) - Kuomintang i Mao (Dze-Dong, Tse-Tung) - komuniści

• Mao szybko zrozumiał, że w chińskich warunkach chłopstwo stanowi podstawową siłę rewolucyjną (legenda Wielkiego marszu)

ONZ

• Zasady funkcjonowania organizacji ustalili eksperci Wielkiej Trójki w 1944

• Na konferencji w Jałcie w lutym 1945 rozstrzygnięto kluczową kwestię trybu głosowania w Radzie Bezpieczeństwa, prawo weta stałych członków (USA, W. Brytania, ZSRR, Francja, Chiny).

• Zgromadzenie Ogólne nie miało od początku większego znaczenia. Jest raczej trybuna propagandowa. Prawdziwa władza znajduje się w Radzie Bezpieczeństwa

Plan Marshalla

• Marshall przedstawił plan pomocy Europie wiedząc, że jest ona zagrożona wzrostem znaczenia i wpływów lewicy i ZSRR. komunistów obserwujemy we Francji i Włoszech (są w rządzie)

• Na konferencji zorganizowanej we Francji (obecne były Bułgarię, Czechosłowację, Węgry, Polskę, Rumunię i Jugosławię)przedstawil plan pomocy

• Dotyczyła ona głównie żywności i surowców

• ZSRR był przeciwny, reszta państw przyjęła plan

• Dzięki pomocy amerykanów państwa korzystające z pomocy odzyskały, a nawet przekroczyły poziom przedwojenny

• Poprawiła się sytuacja materialna Greków, co przyczyniło się do zakończenia wojny domowej

• Usunięto komunistów z rządów Francji i Włoch

• Zobowiązania z tytułu Planu Marshalla zostały umorzone z wyjątkiem państw neutralnych w czasie wojny - Szwajcarii, Irlandii, Szwecji i Portugalii.

Problem niemiecki

• Niemcy Zachodnie były zrujnowane wojną. Podzielone na strefy okupacyjne: Strefa amerykańska, brytyjska, francuska, radziecka

• Sytuacja gospodarcza była fatalna, głód, inflacja

• W Londynie powołano Unie Zachodnia i utworzono zachodnioeuropejskie państwo

• Odbyło się to bez konsultacji z ZSRR

• ZSRR zablokował Berlin, z pomocą powietrzna ruszyły państwa zachodnie

• Powstaje RFN (wspierany przez Marshalla dokonuje przełomów niemal w każdej dziedzinie) i NRD

Wojna w Korei

• Korea jeszcze w 1945 zostaje podzielona na cześć północną (zajmowana przez Armie Czerwona) i południową (Amerykanie)

• Powstaly dwa oddzielna państwa

• Stalin namawia do agresji na południe (wojska północne maja znaczna przewagę w ilości i w wyposażeniu)

• ONZ potępia agresje, interwencja w obronie Korei południowej przyjmuje dziki temu status misji ONZ (uczestnicza w niej : wlk, Brytania, Francja, Holandia, turcja…)

• 1 faza wojska północy zajmuja aż seul

• wojska ONZ odbijają seul i wypierają północnokoreańską armie na północ Korei

• ZSRR oficjalnie nie bierze udziału w wojnie

• Do wojny przystepuje armia chińska, która wypiera wojska ONZ z Korei Północnej

• Walki wokół Seulu tocza się az do podpisania rozejmu w 1951r

• Wojna nie przynosi zmian terytorialnych

Śmierć Stalina i odwilż

• Po śmierci Stalina 5III1953 na Kremlu toczy się walka o władze

• Słabnie terror, wypuszczani są więźniowie GUŁ-agów

• Władze wygrywa Chruszczow, nastepuje zwrot w polityce zagranicznej ZSRR

• Chęć poprawy stosunków stosunków USA

• Nawiązanie stosunków stosunków Izraelem

• Rozejm w Korei

• Traktat pokojowy z Austrią

• Koniec stanu wojny z Niemcami

Mur berliński

• Mur oddzielal Berlin od terytorium NRD i został zbudowany przez NRD w 61r

• Miał zapobiegac i spełniał to zadanie! Masowym ucieczkom mieszkańców NRD na Zachód

• Symbol zimnej wojny runal ostatecznie w 90r i stal się symbolem zjednoczenia Niemiec

Problem cypryjski

• Na Cyprze (wyspa na Morzu Śródziemnym) z ludnością grecką (80%) i turecką (20%). Kolonia brytyjska do sierpnia 1960 roku. Wcześniej w 1955 powstała na wyspie Narodowa Organizacja Walki o Wolność Cypru (EOKA). Organizacja ta, stosując metody terrorystyczne, walczyła z Brytyjczykami o niepodległość wyspy. W nowoutworzonym państwie władza miała być proporcjonalnie rozdzielona między Greków i Turów. Prezydentem został Grek (arcybiskup Makarios) wiceprezydentem Turek. Niesnaski jednak pomiędzy obu społecznościami narodowymi trwały. W 1964 wznowiono walki

• Makarios był zwolennikiem niezależności Cypru, został obalony przez zwolenników przyłączenia Cypru do Grecji

• Turcja zbrojnie zajmuje północny Cypr, groźba wojny turecko-greckiej ustepuje wraz z powrotem na wyspe makariosa

USA w Wietnamie

• Wietnam był podzielony na 2 strefy (północna- komunistyczną i południową wspieraną przez USA)

• Przy pomocy amerykanów na południu nastepuje powolny, ale stały wzrost gospodarczy, wzrasta tez poziom życia Wietnamczyków (niestety towarzyszy temu korupcja, nepotyzm…)

• Na północy wprowadza się reformy typowe dla panstwa komunistycznego (likwidacja wolnej prasy, krwawe tłumienie powstania chłopskiego)

• Ruch Wietkong (wietnamski komunista) chce stworzyc na południu socjalistyczne panstwo

• Po śmierci Diema (południe) kraj destabilizuje się, amerykańskie okrety zostaja zaatakowane

• Amerykanie zaczęli zbrojnie angażować się na wielką skalę w Wietnamie (1965).

• Nie mają jednak doświadczenia w walce z partyzantami w dżungli, czesc żołnierzy nie popiera wojny

• Amerykanie odnieśli szereg sukcesów militarnych. Nie mogli pokonać jednak Wietkongu bez odcięcia zaopatrzenia z DRW, Laosu i Kambodży (stamtąd pochodzi pomoc dla wietkongu)

• Ofensywa Wietkongu kończy się sukcesem, ale odradza się on bardzo szybko

• Wycofanie wojsk amerykańskich nastepuje po podpisaniu traktatu pokojowego w 1973r. (Amerykanie chcieli się wycofac)

Kryzys kubański

• USA zaczeły przeciwdziałac umacnianiu się Kuby jako socjalistycznego państwa gdy ta, po przejęciu władzy przez Castro zbliżyła się do ZSRR

• Probowano siła zdławić rządy Castro, ale inwazja w zatoce śin nie powieodla się z powodu niezdecydowania amerykanów (nie udzielili wystarczającej pomocy emigrantom, inwazji nie poparla również miejscowa ludność)

• Casto prowadzi od tego momentu antyamerykanska polityke zagraniczna i jeszcze bardziej zbliza się do ZSRR

• USA oglasza embargo na handel z Kuba (nie obejmuje żywności i medykamentów)

• ZSRR dostarcza broń na Kube

• Kennedy ogłasza scisla blokade morska Kuby z uzyciem floty i lotnictwa

• Globalny konflikt atomowy wisi na wlosku

• Tajne rokowania pomiedzy panstwami doprowadzily do demontażu i wywiezienia z Kuby (pod nadzorem międzynarodowej inspekcji) rakiet

Konflikt o Kanal Sueski

• Układ z 1954r zakładał stopniowa ewakuacje wojsk brytyjskich brytyjskich brytyjskich rejonu kanalu

• Egipt szykowal się do wojny z Izraelem (zawiera w tym celu szereg sojuszy i porozumien z innymi panstwami arabskimi)

• Zablokowanie Izraelowi dostep do Oceanu Indyjskiego

• Izrael atakuje Egipt w porozumieniu z Wlk Brytaniai z udzilem Francji,

• Rejon kanalu zostaje opanowany, ale pod naciskiem USA i ZSRR przerwano walki

• Wycofanie wojsk na linie rozejmu z 1949r i znacjonalizowanie kanalu

Problem Palestyny. Powstnie panstwa Izrael

• Koniec II wojny wzmógł konflikt pomiędzy ludnością arabską a wciąż liczniejszą, dzięki imigracji, społecznością żydowską oraz brytyjskimi władzami mandatowymi. Arabowie nie zgadzali się na powstanie państwa żydowskiego. Żydzi, po holocauście, szukali terytorium dla siebie. Anglicy nie chcieli ustąpić z Palestyny. Popierali Arabów i sprzeciwiali się imigracji żydowskiej. Wielka Brytania nie godziła się z tymi planami, w obawie o swe pozycje na Bliskim Wschodzie i stosunki z Arabami, w tym także o dostęp do bogatych zasobów ropy naftowej.

• ONZ powołuje komisje ds. Palestyny, która przyjmuje rezolucje o podziale Palestyny na 2 panstwa: żydowskie i arabskie

• Utworzenie panstwa Izrael było możliwe dzieki przychylnemu stanowisku USA i ZSRR

• Swą siłę i znaczenie Izrael czerpał z istotnego poparcia finansowego i politycznego ze strony wpływowych środowisk żydowskich w wielu krajach świata, zwłaszcza w USA

Konferencja monachijska

• 29IX1938 w Monachium (Niemcy, Anglia, Francja, Czechosłowacja)

• dotyczyła powrotu Niemiec do obszaru Sudetów (czesci Czechosłowacji)

• Francja zrywa przymierze z Czechosłowacja, Anglia nie chce brać udziału w wojnie o Sudety

• Hitler najeżdzxa i zajmuje pozostałą część Czechosłowacji- tworzy protektorat Czech i Moraw

Agresja Niemiec na zachodzie europy

• IV1940- Hitler uderza na Norwegie, która kapituluje po 6 tyg walki

• Dania poddaje się praktycznie bez walki, Niemcy kontroluja Skandynawie (z wyj neutralnej Szwecji)

• Po ataku niemiec na Francje (uderzenie przez Ardeny) armia francuska szybko skaptulowala, a majacy jej pomoc Korpus Ekspedycyjny dostal rozkaz wycofania się za kanal

• Odwrót udal się, a Niemcy najprawdopodobniej nie zmasakrowali aliantów na plażach Dunkierki ze względu na możliwość negocjacji z Anglikami?

Wojna domowa w Hiszpanii

• Dojscie do władzy Frontu Ludowego w 1936r (utworzonego przez socjalistów, marksistów i związki zawodowe) wywoluje wojne domowa

• Na czele rebeliantów staje franco

• Odnosi on zwycięstwo przy pomocy „przyjaciół/” przyjaciół zagranicy i zostaje dyktatorem Hiszpanii

Bitwa o Anglię

• Wyspiarskie położenie Brytyjczyków, konieczność inwazji przez Kanał La Manche - te czynniki zadecydowały o potrzebie pokonania w powietrzu W. Brytanii

• Zamiast kontynuować naloty na lotniska myśliwców i zakłady ich wytwarzania, 10 sierpnia 1940 Niemcy wysłali 100 samolotów dla zbombardowania Londynu. Brytyjczycy w odwecie dokonali nalotu na Berlin. Niemcy zaczęli masowo bombardować brytyjskie miasta. Dało to oddech lotnictwu myśliwskiemu.

• W czasie nalotow Niemcy stracili znacznie wiecej załóg lotniczych, a pilotow w przeciwieństwie do maszyn nie dalo się szybko uzupełnić

Wojna amerykansko-japonska

• 7 grudnia 1941 roku Cesarstwo Japonii zaatakowało z lotniskowców amerykańską bazę morską na Hawajach w Pearl Harbour. Atak ten był konsekwencją japońskiej ekspansji i próby podporządkowania sobie basenu Pacyfiku, ekspansji, której nie powstrzymała Konferencja Waszyngtońska.

Wojna na Bałkanach

• po tym jak wojska Mussoliniego zaczely mieć kłopoty w walce z grekami z pomoca przyszly sojusznicze Niemcy

• dla udzielenia efektywnej pomocy, a także dla przygotowania lepszych pozycji wyjściowych w wojnie przeciwko ZSRR Niemcy podbili Bałkany

• z pomoca dywizji wloskich, wegierskich i bułgarskich podbili jugoslawie bez większego trudu, wkraczaja do Aten

Agresja i I faza wojny z ZSRR

• Niemcy rozpoczynaja wojne 22VI1941

• Churchill oferuje pomoc Stalinowi (ale do 1944 pomoc jest niewielka)

• Niemcy atakowały w 3 kierunkach: Leningrad, Moskwa, Kaukaz

• Po raz pierwszy zostali zatrzymani podczas walki o zdobycie Moskwy (priorytet Hitlera) żołnierze byli wyczerpani, brak odpowiedniego sprzętu, wczesna zima.

• Szturmując Stalingrad (najdalej wysunięty punkt na wschodzie do jakiego dotarli) Niemcy zostali otoczeni i wzieci do niewoli

• Od bitwy na Łuku Burskim Rosjanie maja przewage w wojnie (uzbrojenie i zaopatrzenie)

Pólnocna Afryka podczas II wojny

• Włochy atakuja Somalie brytyjska (chcąc utworzyc Imperium Śródziemnomorskie)

• Anglicy zwycieska kontrofensywa zmuszaja Włoch ów do wycofania się

• Czesc armii brytyjskiej wycofuje się do walk w Grecji, Mussolini prosi o pomoc Hitlera

• W bitwie pod El Alamein (listopad 1942). Armia niemiecko-włoska została pokonana dzięki przewadze liczebnej aliantów, także w sprzęcie i zaopatrzeniu. Alianci mieli lepszy wywiad. Niemcom i Włochom ciągle zagrażał brak paliwa.

• Alianci ponieśli też znaczne straty, ale mogli je szybko zrekompensować. Niemcy i Włochy nie.

Inwazja w Normandii, tworzenie II frontu

• Czerwiec 1944

• Niemcy nie spodziewali się ataku w Normandii

• Operacja miala na celu opanowanie mostów na renie, w celu zajecia serce Niemiec

Konferencja w Jałcie

• 4-11 luty 1945

• Roosevelt, Stalin, Churchill

• Powołanie sojuszniczej rady kontroli do kontroli sytuacji w Niemczech po wojnie

• Likwidacja niemieckiego sztabu generalnego, ukaranie zbrodniarzy wojennych

• Podział Niemiec na strefy okupacyjne (przydział 1 strefy Francji)

• Powstanie w Jugosławii i Polsce rzadow narodowych, wolne wybory

• Przystapienie zSRR do wojny z Japonia po zakończeniu wojny europie

Hiroszima i Nagasaki

• Aponia ignoruje uchwalu poczdamskie

• 6VIII1945 amerykanie zrucaja bombe na Hiroszime (60% zniszczen w miescie)

• wobec braku odpowiedzi na nowe ultimatum 2 dni pozniej bomba spada na Nagasaki, tego samego dnia, zgodnie z umowami poczdamskimi ZSRR wypowiada wojne japonii japonii wkracza do Mandżurii

• Japonia kapituluje

Interwencja ZSRR w Afganistanie

• 24gru1979 ZSRR udziela pomocy komunistom w zamachu na Kabulu

• jednak ZSRR nie jest w stanie wygrac z partyzantka afganska (kontroluje tylko rejony wokół miast

• partyzantow wspieraly USA, sprzyjaly im tez górzyste tereny

• w 1989 ZSRR wycofuje się z Afganistanu

• po wstrzymaniu dostaw broni przez ZSS i USA i pertraktacjach pertraktacjach kraju zostaje wprowadzone prawo islamskie

• w 1996 władze w Kabulu przejmuje Talibowie

Gorbaczow i pierestrojka w ZSRR

• Gorbaczow zostaje sekretarzem gen. W 1985

• Glosi hasla pierestrojki- przebudowy, jawności i przyspieszenia

Upadek ZSRR rozpad bloku radzieckiego

• Republiki nadbałtyckie w 1940 były siła właczone w sklad ZSRR

• ZSRR 1990 ogloszona zostaje niepodległość Litwy

• 1991 to samo w Gruzji, wyjsc z bloku chce tez Ukraina

• 1991 pucz Janajewa- pracownicy Gorbaczowa probuja przejac wladze i nie dopuścić do rozpadu ZSRR

• Gorbaczow jest internowany

• Prerogatywy na terenie Federacji Rosyjskiej przejmuje Jelcyn

• 8gru 1991 ogloszona zostaje rozwiązanie ZSRR, powolana WNP (wspolnota niepodległych panstw)

Irak jako źródło konfliktu na przelomie 80 i 90

• do władzy w wyniku przewrotu dochodzi Saddam Husajn

• nastepuje totalizacja panstwa, prześladowania szyitow

• wrzesień 1980 Irak atakuje Iran (chec zawładnięcia zlozami ropy, uczynienie z Iraku jedynego mocarstwa w regionie)

• Irak popiera Egipt, Jordania panstwa zatoki perskiej

• Iran popiera: Syria,Libia, Algieria

• Wojna jest kosztowna dla Iraku, duze straty materialne i ludzkie

• W 1990 (sierpień) Irak dokonuje inwazji na Kuwejt, zajmuje caly Kuwejt

• Ta aneksje potepia rada ONZ i ZSRR

• ZSRR sty 91r rozpoczyna się Pustynna Burza

• Bombardowania przez sily koalicji głównych punktow strategicznych strategicznych linii zaopatrzenia

• Lotnicto i flota iracka zostaja niemal całkowicie zniszczone

• Po ofensywie ladowej i rozbiciu oporu Irackiego, hussajn wycofuje się z Kuwejtu

• W Iraku nic się nie zmienia, nastepuje miedzynarodowa kontrola poszukujaca broni masowego razenia

Źródła konfliktu bałkańskiego

• Tito (Chorwat) umiera w 1980 ma niemal dyktatorska wladze jednoczy panstwo (jugoslawie)

• W 1990 odbywa się szereg referendow dot. Kwestii autonomii republik jugoslawianskch

• Bogate Chorwacja i slowenia nie chca łożyć na biedniejsze republiki

• W 91 oglaszaja one swa niezależność

• Armia jugoslowianska (glownie Serbowie) rozpoczyna wojne ze slowenia, wojna przenosi się do Chorwacji

• Poowstaje nowa jugoslawia z Serbia, zcarnogora i kosowem

Problem palestyński

• W 1964 powstaje organizacja wyzwolenia Palestyny (OWP) nawoluje ona do powstania panstwa palestyńskiego na terytorim Izraela (usuniecie żydów i panstwa Izrael)

• Izrael prewencyjnie uderza 1. pobil wojska arabskie i zajac Synaj, strefe gazy

• W 1968 powstaje palestynska rada narodowa z arafatek na czele

• Nie chce uznac Izraela i uzywa terroru do walki z nim

• Palestyńczycy Palestyńczycy Jordanii chca dokonac przewrotu, jednak Husajn krwawo się z nimi rozprawia

• Od 87 „intifada” rewolucja kamieni

• 1988 palestynski parlament na uchodzctwie proklamuje utworzenie panstwa palestyńskiego, arafat prezydentem,

---