WF Specjalne - część WF, która odnosi się do dzieci i młodzieży z różnymi odchyleniami od normy. Celem jest integracja realizowana przez podnoszenie ogólnej sprawności, wyrabianie istotnych umiejętności stosowanych w rekreacji ruchowej.
Zasada indywidualizacji WFsp. - zadania dla uczniów powinny być dostosowane indywidualnie do możliwości ucznia tak aby nie zniechęcić ani nie zrazić uczniów słabszych lub lepszych. Przyspiesza to osiągnięcie założonych celów. Aby ją zastosować trzeba znać stopień rozwoju fiz. i psych., rodzaj potrzeb, oczekiwań, stopień socjalizacji danej osoby.
Olimpiady specjalne - wspieranie uczestnictwa osób z upośledzeniem umysłowym w życiu społecznym jako twórczych i szanowanych członków społeczności poprzez: dawanie im równych szans rozwijania swoich talentów i umiejętności w treningach i zawodach sportowych, pokazywanie społeczeństwu ich potrzeb. Odbywają się co 4 lata letnie od 1975 zimowe od 1977. Letnie(kosz, nożna, LA, pływ, badmint judo kolarst gimnastyka) zimowe(narty, łyżwy, hokej, bieg na rakietach)
MATP - program treningu aktywności motorycznej. Są to zajęcia dla osob które nie mogą uczestniczyc w olimpiadach ze względu na niepełnosprawność fiz. lub niemożność zrozumienia i przestrzegania zasad i przepisow sportowych. Zajęcia bez współzawodnictwa i rygorystycznych przepisow, dobor cw indywidualny, każdy otrzymuje medal.
Sporty Zunifikowane - to program OS, zakłada wspolne treningi i rywalizacje druzyn laczących zawodników z niepełnosprawnością intelektualną i ich rówieśników w normie intelektualnej. Przeciwnicy powinni prezentować zbliżony poziom umiejętności. Sporty te zwiększają integracje, lamia bariery miedzy ludzmi upośledzonymi a zwykłymi.
Zdrowi sportowcy - lekarze dbaja o stale zwiekszanie możliwości psychofiz. Sportowców specjalnych do profesjonalnego trenowania i zawodów.
Dołącz do nas - adresowany do młodzieży i nauczycieli program mlodziwży sprawnej i niepełnosprawnej intelektualnie w wieku 6-18 lat. Uswiadamia się dzieciom na czym polega „odmienność” osób niepełnosprawnych i zrozumienie ze nie są oni gorsi. (zrozum, tolerancja, zapozn z ideo OS, zaangażowanie w OS, zlamanie stereotypow, integracja)
NIEDOSTOSOWANIE SPOŁECZNE - wszelkie negatywne reakcje jednostki wykluczające jego pozytywne uczestnictwo w społeczeństwie. (tendencje społecznie negatywne, podziw i zainteresowanie dla tzw. Złych czynów, nieżyczliwy stosunek do człowieka, konflikty z otoczeniem, niechęć do pracy i nauki, brak poczucia odpowiedzialności, Zycie chwila przygodą, awanturą)
Przejawy - względem własnej osoby(autoagresja, samookaleczenia, próby samobójcze), w rodzinie(kłamstwo kradzież, niechęc do pracy nauki, agresywność), w szkole(wagary, ucieczki) w społeczeństwie( klika gang, )
Mechanizm powstawania - osoba zyje w 3 kręgach (rodzina, szkoła, środ. Rówieśnicze) które wpływają na siebie. Konflikty domowe i szkolne zrywaja więzi emocjonalne i prowadzą do nawiązania kontaktu z grupami nieformalnymi osob o podobnej sytuacji. Zły wpływ w tych grupach oraz wadliwe sytuacje wychowawcze w domu( patologia, błedy wychow. brak miłości akceptacji, śmierć, konflikty kłotnie) , konflikty w szkole ( złe metody, zły nauczyciel) powodują niedostosowanie społeczne.
Pojęcią - Dziecko trudne - ma kłopoty z przystosowaniem się do wymagań rodziców nauczycieli i opiekunów. Dziecko wykolejone - ma zachowania i działania sprzeciwiające się systemowi, normom społ. Społeczeństwu: obyczajowe (alkoholizm, narkotyki, prostytucja) przestępcze(kradzież rozbój, bójki) Dziecko przestępcze - łamiące prawo Moralnie zaniedbane - w wyniku niewłaściwych warunków środ. nie może sobie wyrobić odpowiednich nawyków społecznego współżycia Moralnie zagrożone - poddawane jest negatywnym wpływom środowiska
CZYNNIKI niedostosowania społecznego:
Mikrospołeczne - czynniki wrodzone i dziedziczne, wpływ jedn. Negatywnej, sytuacje szkolne domowe rówieśnicze, pochorobowe zmiany charakterologiczne
Makrospołeczne - osłabienie kontroli społ. Konflikty migracyjne, dysproporcja między wzorcami, frustracje warstwowe.
Kształtowanie cech Prospołecznych - różne formy aktywności ruchowej ukierunkowują młodzież na prawidłowe tory postępowania. Uczą ich prawdomówności , dyscypliny, poszanowania dla przepisów, Rozgrywki sportowe dają im moment napięcia adrenaline ryzyko a więc to czym kierowali się w czasie rozbojów. Reguły moralne w WF pozwala na pełną resocjalizacje młodzieży. Nauczyciel jest wzorem dla nich, trzeba przestrzegac reguł, fair play, szacunek dla przeciwnika, współdziałanie. Gry i zabawy z rywalizacja grupowa gdzie dzieci ucza się współdziałania! Chęc zwycięstwa.
Wpływ Tir na resocjalizację - turystyka piesza i rowerowa dzieki której sa tresci poznawcze i wychowawcze wypoczynkowe zdrowotne. Dzieci ucza się pokonywac zmeczenie, trudy, sa wytrzymale, stają się wrażliwe na piękno natury, wzbogacają wiedzę.
UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE - (Kierjeczyk) istotnie nizszy od przecietnego w danym srodowisku dany rozwoj jednostki z nasilonymi rownoczesnie trudnosciami w zakresie uczenia sie, przystosowania, spowodowany we wczesnym okresie rozwojowym przez czynniki dziedziczne, wrodzone i nabyte po urodzeniu, w tym socjalno-kulturowe wywolujac trwałe zmiany w funkcjonowaniu ośrod. ukl. nerw. Ogólne objawy upośledzenia umysłowego - obnizona spr. i wydolność intelektualna, zahamowanie rozwoju proc. Psych., zaburzenie w procesie przystosowania społ., zaburzenia rozw. Fiz.
POJĘCIA - Oligofrenia- niedorowzoj umyslowy od urodzenia lub najwczesniejszego dziecinstwa, gdzie nastepuje wstrzymanie rozwoju mozgu i wyzszych czynnosci nerwowych.
Otepienie- spadek sprawności umysłowej wystepuje po przebyciu zapaleniu opon mozgowych nowotworu mozgu Ociężałość umysłowa - niski poziom inteligencji, na pograniczu normy i lżejszego stopnia niedorozwoju umysłowego (nie umieją korzystać z własnych dośw. I wiadomości) Opóźnienie umysłowe (iloraz intel. W normie intelektualnej. Obniżenie zdolności uczenia się na skutek niekorzystnych warunków środ. i wychow.)
Klasyfikacja - wg WHO na podstawie % ilorazu intel. (rozwój prawidłowy, pogranicze upośledzenia, lekki niedorozwój, umiarkowany, znaczny, głęboki niedorozwój) Behawioralna (typ apatyczny - spokojny, typ eretyczny - niespokojny) Pedagogiczna (typ szkolny, wychowalny, prawie niewychowalny i niewychowalny) Klasyczna (debilizm, imbecylizm, idiotyzm)
Charakterystyka osób umyslowo chorych:
Lekki- dzieci uposledzone w st. Lekkim nie odbiegaja wygladem od rowniesnikow lekko obnizone cechy motoryki. Osoby dorosle lekko uposledzone nie przekraczaja inteligencji 12 dziecka. Charakteryzuje ich slaba zd. Panowania nad soba, niestalosc emocjonalna trudnosci w zapamietywaniu, samoocena jest niestabilna i nieadekwatna Umiarkowanie- nie przekraczaja inteligencji 8 latka. Zasob slow nieznany, ciezko z czytaniem i pisaniem, podstawowe czynosci zyciowe potrafia zrobic. Wyobrazenia maja charakter odtworczy, trudnosci w zapamietywaniu informacji., trudnosc w skoncentrowaniu sie. Nie wymagaja stalej opieki. Stopniu znacznym- nie przekraczaja roz. Intelektualnego 5-6lat ich samodzielnosc to najprostsze potrzeby zyciowe. Brak krytycyzmu i duza sugestywnnos. Mowa nieznana i niezrozumiala Stopniu glebokim- czesto cierpnia na wady wzroku, sluchu, kalectwa narzadu ruchu, rozumieja kilka prostych polecen, slow. Ich rozwoj zalezy zupelnie od srodowiska. Czeste zjawisko to agresja i autoagresja.
Metoda Weroniki Sherborne - Ruch jest naturalna potrzeba człowieka. Potrzeba ruchu u dzieci jest zaspokajana przede wszystkim przez zabawe i jej roznorodosc form ruchu. Dzieki cwiczeniom dziecko może poznac swoje cialo, usprawnic motoryke, poczuc swoja sile i możliwości uzyskac poczucie bezpieczeństwa i zaufanie do samego siebie. Program terapii metoda W.Sherborne obejmuje cw. Które można ujac w dziewiec grup: 1. Nauka nawiązywania kontaktu emocjonalnego i koncentracji wzroku., 2. rozwijanie poczucia bezpieczeństwa i zaufania, 3 Nauka współdziałania i partnerstwa, 4 Cw w schemacie ciala i orientacji w przestrzeni, 5 nauka opanowywaniu leku i emocji, 6 rozwijanie sily i sprawności fizycznej, 7. nauka rozluźniania, 8 rozwijanie samodzielności ruchowej w zabawie. 9 rozwijanie wyobrazni i naśladownictwa
Zaleta jest to ze można osiągać zamierzone efekty eliminując czynniki stresujące typu: nakaz, przymus, strach, obawa. Metoda nie polega na współzawodnictwie. Autorka metody uwaza ze wszyscy mogą odnieść sukces tylko trzeba włożyć cos niepowtarzalnego.
Rola aktywności ruchowej upośledzonych umysłowo- WF stanowi niezbędny czynnik wszechstronnego rozwoju upośledzonych umysłowo uczniow. Cw kształtują prawidlowa postawe, wzrost sile wytrzymałość szybkość, koordynacji ruchowej, sposrzegawczosci, cwiczenia te ucza prawidłowych reakcji na bodzce, rozwijaja i doskonala naturalne czynności ruchowe, takie jak chod, bieg, skok, rzut, wspinanie. Podnoszenie zdrowotności, rozwoj psychofizyczny i usprawnianie ruchowe dzieci upośledzonych umysłowo jest troska wychowawcow internatow, jak najwięcej przebywac na świeżym powietrzu, powinny zażywać ruchu. Zabawy gry ruchowe, przy muzyce rower, pływanie, gimnastyka, należy kształtować nawyki higienicznei zdrowotne, gimnastyka korekcyjna
Zasady organizacji lekcji - angażowanie jak największej liczby zmysłów poprzez stosowanie mocnych bodźców, atrakcyjność działania, więcej praktyki, unikanie jednostajności- różne ćw, zabawa w małych zespołach, rozbudzanie inwencji dziecka, odpowiedni dobór przyborów.
NIEWIDOMI - osoba, która opiera się na innych zmysłach niż wzrok, osobą z występującą ślepotą od urodzenia lub wczesnego dzieciństwa (nic nie pamięta), ostrość wzroku ze szkłami nie przekracza1/20, a pole widzenia 20 stopni. Ociemniały - osoba ze ślepotą nabytą po okresie dzieciństwa Niedowidzący - szczątkowo widzi światłośc i cienie, ograniczone pole widzenia
Przyczyny zaburzeń wzroku: Genetyczne, wrodzone(jaskra dziecieca, choroby matki rozyczka, kila zatrucie w ok. Ciazy), nabyte(na skutek urazow oparzenia, rany ciete, obce ciala, choroby-jaglica, zacma, nowotwory).
Wady refrakcji - Nadwzroczność - zbyt słabe załamywanie światła, korekcja szkła skupiające + przeciwwskazania, gry na małym polu, lub skupiające się na małym przedmiocie ping pong badminton. Itp. Krótkowzroczność - zbyt silne załamywanie światła korekcja szkła rozpraszające - przeciwskkazania, wzmożony wysiłek, skłony głowy, przewroty, skoki, wstrzasy, zderzenia, uderzenia Astygmatyzm - rózna siła łamiąca światło powoduje zniekształcenie obrazu. Bóle oczu i głowy korekcja szkła okularowe Zaćma - katarakta zmętnienie soczewki Jaskra - obniżone ciśnienie śródoczne (ćwiczenia obniżaja to ciśnienie)
Dzieci niedowidzace czesto sa zle traktowane w szkolach maja gorsza sylwetke psychiczna jak i fizyczna
Rozwoj fizyczny -Dzieci niewidome od urodzenia- wystepuje u nich szereg wad postawy z ktory wiaze sie to ze sa nie chetne do poznawania swiata jak to robia dzieci widzace, duzo pozniej przyjmuje postawe siedzaca, ktory powoduje negatywne zmiany postawy ciala, oslabienie krazenia. Charakteryzuje sie on wyciagnieciem gornych konczyn do przodu cofnieta glowa i tulow. W czasie biegu stopy ustawione sa szeroko oraz przeskoki robione sa z piety na piete. Czesto u niewidomych wystepuja tiki kolysanie sie, miny badz pozy odbiegajace od, osob widzacych.
Dzieci ociemniale - ich ruchy nie odbiegaja wiele od osob widzacych, im pozniej stracily wzrok tym maja plynniejsze ruchy(nadwaga)
Osoby niedowidzace- u nich motoryka jest znacznie bardziej oslabiona, sila miesniowa, eksplozywna, szybkosc, moc zwinnosc, wytrzymalosc.przyczyny tego stanu to: ograniczenie akt. Ruchowej, ogolny stan zdrowia, wyoka zachorowalnosc, duza obsencja na lekcjach wf
Rola WF w szkole dla niewidomych - Osoby niewidome często nie mogą pogodzić się ze swoją wadą.. Zabawy, gry sluchowe, cwiczenia gimnastyczne, taniec nie tylko znacznie poprawiaja postawe niewidomego, ale wywoluja rowniez usmiech na jego twarzy. Poprzez nauczanie calego zestawu cwiczen ogolnie usprawniajacych ulatwia sie niewidomemu wykonywanie prawidlowych ruchow lokomoyjnych. Poprawia motoryke pokonywanie naturalnych przeszkod. Do kazdego dziecka trzeba podchodzic indywidualnie. Poprzez cwiczenia nie tylko ksztaltujemy u tych dzieci sylwetke, ale rowniez cechy charakteru, jak zdyscyplinowanie, walecznosc, odwage, samodzielnosc. Siedzacy bierny tryb zycia powoduje opuszczenie glowy, wklesniecie kl. Piersiowej i zaokraglenie plecow. Jednostki niewidome maja trudnosci w prawidlowym rozwoju emocjonalnym i spol. Ksztalcenie specjalne ma na zadanie wychowac oraz przygotowac do samodzielnego zycia osoby niewidome. Wprowadzenie na poczatek prostych cwiczen ktore pomagaja im przywrocic wiare w siebie, opanowac strach przed pokonywaniem przeszkod. Wzbudzic chec do zespolowego wspolzycia(dzieki grom i zabawom). Nalezy cwiczyc czucie miesniowe i zmysly aby dziecko potrafilo oceniac wage, ksztalt i konsystencje otoaczjacych go przedmiotow. Stopniowo normuje sie napiecie miesni ruchy staja sie bardziej celowe i skoordynowane.
Elementy mechanizmu kompensacjo wzroku - uaktywnienie innych receptorów z dominującą rolą słuchu i dotyku, uwaga wyczekująca, wielokanałowy odbiór informacji, psychologiczna sprawność analizatorów, doświadczenia, zmysł przeszkód
GŁUCHY - słuch jest uszkodzony w takim stopniu iż nie może rozumieć mowy drogą słuchową nawet z użyciem protezy Niedosłyszący - uszkodzony słuch ale z protezą lub bez niej rozumienie mowy jest możliwe ale sprawia trudności Ogłuchły - osoba straciła słuch wtedy gdy mowę już częściowo opanowała. Im wcześniej jest utrata słuchu tym większe zagrożenie utraty mowy. Głuchoniemy - osoba u której nie wykształcono mowy poprzez ćwiczenia wspomagane wrażeniami wzrokowo-dotykowymi.
Gluchota to calkowite zniesienie czynnosci narzadu sluchu lub glebokie ich uszkodzenie, ktore pomimo korekcji przy pomocy aparatow sluchowych, ogranicza lub uniemozliwia orientacje w otoczeniu i porozumiewaniu z osobami slyszacymi
Klasyfikacja zaburzeń słuchu - słuch normalny, lekkie upośledzenie, umiarkowane, ciężkie, totalna głuchota
Rozwój mowy artykułowanej - 1.rozwój kl. Piersiowej (odpowiednie ćw oddechowe powodują wzrost wydolności płuc, poprawiaja sprawność oddechu co jest ważne dla artykulacji) 2.pobudzenie ukł. motorycznego (pobudz. ośr. mowy) 3.Kształtowanie mowy (przez wprowadzenie i utrwalanie pojęć słownych)
Rozwój fizyczny - głusi są często słabi fizycznie, mają wadliwą postawę ciała, zachwiania równowagi, trudności z oddychaniem co powoduje mniejszą ruchliwość i szybsze zmęczenie. Mimo to dzieci głuche cechują się dobrą wytrzymałościa i zwinnością, jednak słabą mają siłę moc. Poziom spr fiz dziewcząt jest wyższy niż chłopców. A ogólnie poziom sprawności dzieci głuchych jest na poziomie średnim osób słyszących.
Kompensacja zmysłu słuchu - uwaga wyczekująca sprawnych zmysłów, umiejętność współdziałania zmysłów, pojawianie się zmysłu wibracji, nauczanie mowy artykułowanej i czytanie z ruchu ust, stosowanie wzmacniaczy kompensacji (aparat słuchowy, wszcepnienie implantu, wzmacnianie mowy, syntezator mowy)
Rola WF - Prowadzacy zajecia powinni orientowac sie w stanie zdrowia dzieci, mozliwosciach ruchowych, stopniu uposledzenia sluchu, poziomie rozwoju mowy, rozwoju motorycznym i umyslowym i na podstawie tych danych planowac prace.
Aktywizujac ruchowo dziecko nauczyciel moze wplywac na prawidlowa jego budowe i postawe a takze ksztaltowac oraz wzmacniac uklad ruchowy. Brak sluchu to i brak mowy to dodatkowy czynnik mogacy wplywac ujemnie na ksztaltowanie sie postawy dziecka. Dziecko gluche ma trudnosci z oddychaniem przy pierwszych probach poslugiwania sie mowa, krotki i plytki oddech przeszkadza w wypowiedzeniu kilku slow bez oddechu dodatkowego, dlatego tez szczegolny nacisk powinien kladziony byc na cwiczenia oddechowe.
Celem wych. Fiz. jest oddzialywanie nie tylko na fizyczna strone organizmu dziecka, ale takze na jego psychike i rozwoj umyslowy czyli na jego osobowosc. U slabo slyszacych wytwarza sie poczucie mniejszej wartosci przez ograniczenie kontaktow ze srodowiskiem ludzi słyszących Zajecia z wych. Fiz, z dziecmi gluchymi maja na celu nauczyenie ich czynnosci takich jak biegi: biegi, rzuty, skoki, pelzanie, wspinanie, proste cwiczenia z przyborami latwe cwiczenia w gimnastyce, a takze zasad gier i zabaw wyczuwania rytmu orientacji w terenie. Dziecko uczy sie rowniez ruchow od swoich rowniesnikow poprzez nasladownictwo, dlatego tez lepij rozwijaja sie dzieci w przeszkolu niz przbywajac w domu.