III.PROZA

A. 1918- 1932

b) 1926- 1932

11. PROZA NOWATORSKA

• charakterystyka:

• różnorodność

• zafascynowanie technikami filmowymi i prasowymi

• gatunki, utwory i twórcy:

• nowe wersje powiastki filozoficznej:

• Wat Bezrobotny lucyfer1927

• Jerzy Szaniawski Łagier pod Złotą Kotwicą 1928

• „powieść w powieści:”

• Stefan Napierski Rozmowa z cieniem 1933- zbyt erudycyjne, elementy liryczne; środowisko intelektualno- dekadenckie; granica jawy i snu

• poezjopodobna proza wypierana przez filmopodobieństwo; problem fikcja- rzeczywistość; sztuka- życie; demokratyzacja literatury, przybliżenie jej do czytelnika

• Jalu Kurek S.O.S. 1927- symultaneizm, technika montażu filmowego

• Jan Brzękowski:

• Psychoanalityk w podróży 1929; jedna z postaci wypowiada autoprogram; ocalenie powieści przyniesie skrócenie jej rozmiarów, demaskowaniu fikcyjności; konkrus- ankieta dla czytelników na wybór preferowanego zakończenia i czy ma nastąpić kontynuacja

• Bankructwo profesora Muellera 1931

• Jan Wiktor:

• Zwariowane miasto 1931; oskarżenie prasy o sztuczną teatralizację rzeczywistości

• Adam Ważyk

• Triumwirat 1930 (z tomu opowiadań Człowiek w burym ubraniu) motyw teatralizowania życia przez sztukę; zamach stanu okazuje się mistyfikacją w celu nakręcenia filmu; manipulacja człowiekiem przez coraz mniej znane mu siły

• nowe próby poezjopodobieństwa:

• asocjacje, metafory, futurystyczne autoreklamy- Jalu Kurek Kim był Andrzej Pawik? 1926, S.O.S. 1927

• próby odnowienia powieści (analiza jej struktury, kompozycji, ograniczenie do prozaicznych, właściwych środków wyrazu):

• Ferdynand Goetl Z dnia na dzień 1926:

• zasada dwóch stopni fikcyjności

• autotematyzm (w owym czasie jedyna tego typu pozycja)

• dwa wątki narracji (wspomnieniowa- 3 osoba; dziennik- autor pisze powieść na naszych oczach

• niedokończenie powieści w powieści- ma ona swoje dalsze losy dla bohatera w życiu aktualnym

• autentyzm i życie zwyciężają

• Zbigniew Grabowski Cysz lasu i twojej ciszy... 1931

• Tadeusz Kudliński Wygnańcy Ewy 1932;

• wielowątkowość

• sumultaneistyczno- unanimistyczna

• technika podporządkowana chęci ukazania społeczności miejskiej w czasie kryzysu kultury

• katastrofizm

• konkretność w przedstawieniu świata

• każdy rozdział zaczyna się zdaniem z Modlitwy Pańskiej jako argumentu profetyczno- lirycznego

• twórcy:

• Jalu Kurek

• Jan Brzękowski

• Ważyk

• St. I. Witkiewicz- debiut prozatorski

2

---