Komunikowanie:

1.jeste symboliczną interakcją pomiędzy ludźmi , którzy są świadomi swojej obustronnej obecności

2.Dynamiczny proces, polegający na wymianie tzn. wysyłaniu i odbieraniu przekazów w ramach określonej sytuacji lub kontekstu (Głogowski).

3. To mechanizm powstający i funkcjonujący dzięki kontaktom międzyludzkim. Obejmuje wszystkie symbole rozumu, wyrazy twarzy, postawę, gesty, brzmienie głosu, słowa , pismo druk, kolej , telegraf ,telefon i wszystko co służy zdobywaniu przestrzeni i czasu. (cooley)

4.To wzajemne przekazywanie informacji , umiejętności ,pojęcia idei uczuć itp. Za pomocą symboli tworzonych przez słowa , dźwięki czy dotyk (Berelson , Stojner)

5. Mechanizm dzięki któremu stosunki między ludźmi mogą istnieć i rozwijać się tj. wszystkie symbole umysłu, łącznie ze środkami przekazywania ich w przestrzeni i przechowywania w czasie(Gobon- klos)

RODZAJE SZUMU INFORMACJYNEGO:

1. szum fizyczny ( zewnętrzny lub mechaniczny)

-Hałas , dym papierosowy

-Nieodpowiednia temperatura , miejsce pora dnia

-Problemy techniczne

-Zbyt duża liczba uczestników

-Presja czasu

-Ciemne okulary

-Kleksy i plamy w tekście

2. Szum psychiczny:

-Nastawienie do negatywnego (uprzedzenia i nieprzychylność)po skrajnie pozytywne( całkowity brak krytycyzmu i uwielbienie)

-Poczucie wyższości lub kompleks niższości

-Lekceważenie słuchaczy

-Brak przygotowania merytorycznego

-Monotonna wypowiedź

-Zmęczenie

-Brak umiejętności słuchania

3. Szum semantyczny:

-Posługiwanie się specyficzną terminologią naukową , techniczną lub żargonem

-Skrajny przypadek to mówienie różnymi językami

TEMAT 2: GŁÓWNE CELE KOMUNIKOWANIA :

1. Poznanie siebie

2. Poznanie świata zewnętrznego

3. Nawiązywanie i podtrzymywanie bliskich związków

4. przekonywanie i wpływanie na innych

5. przyjemność i zabawa

6. pomaganie innym ( nauczyciele psycholodzy)

TEZY PROCESU KOMUNIKOWANIA:

1. niemożna nie komunikować się

2. niemożna opisywać wszystkiego autentycznie

3. nie wywołuje reakcji które można by przewidzieć do kończ

4. jest zawsze zwrotna

5. posiada wymiar merytoryczny i osobowościowy

6. kształtuje nowy system społeczny (eksperyment Wokanda - zdrowi trafili do szpitala psychiatrycznego i też się takimi stali)

TEMAT 3:RODZAJE SYTUACJI KOMUNIKACYJNYCH

1. Intrapersonalna -(1 osoba , poprzedza każdy rodzaj komunikowania , procesy myślowe)

2. Interpersonalna -(min.2 osoby , formalny/ nieformalny , bezpośredniość interakcji)

3. Interpersonalno- medialna-(za pomocą urządzeń technicznych)

4. Publiczna- (mówiący - przysłuchujący się, większa liczba osób, nie ma bezpośredniości reagowania)

5. Masowa -(pośredni - prasa telewizja , nie ma bezpośredniego kontaktu)

I.Wg. Shedletsky'ego wewnętrzne procesy zachodzące w komunikowaniu intrapersonalnym obejmują:

-spostrzeżenia

-pamięć

-doświadczenia

-odczucia

-interpretacje

-konkluzje

-oceny

-postawy

-opinie

-poglądy

-strategie

-wyobrażenia

-stany świadomości

Podsumowanie

Pięć omówionych sytuacji komunikacyjnych wzajemnie przenika się.

W obrębie wszystkich sytuacji komunikacyjnych interakcje mogą być werbalne, niewerbalne lub mieszane.

Sytuacje interpersonalne są najbardziej osobiste, bardziej prywatne i bezpośrednie, choć te cechy mają w znacznej mierze sytuacje interpersonalne

Sytuacje interpersonalno- medialne są mniej osobiste i raczej pośrednie

Sytuacje masowe są ogólnie bezosobowe, mogą być formalne lub nieformalne i zwykle mają charakter przekazu pośredniego.

RODZAJE KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ wg M. Filipiaka

1. Komunikowanie interpersonalne i masowe

a). komunikowanie interpersonalne:

- faktyczne (swobodna rozmowa)

- instrumentalne (wpływ)

- afektywne ( poznanie, zrozumienie)

b). komunikowanie pośrednie- masowe

2. komunikowanie informacyjne i perswazyjne

3. komunikowanie werbalne i niewerbalne

Rodzaje (modele komunikowania)

1. komunikowanie intrapersonalne ( wewnątrz osoby)

2. komunikowanie interpersonalne( pomiędzy różnymi osobami)

3. komunikowanie człowiek- maszyna

4. komunikowanie maszyna - maszyna

KOMUNIKOWANIE INTERPERSONALNE:

1. komunikowanie bezpośrednie (kontakt)-pośrednie (techniczne środki)

2. komunikowanie dwustronne ( wymiana ról)- jednostronne (mówiący : przysłuchujący)

3. komunikowanie prywatne (określony krąg odbiorców)-publiczne (do wszystkich)

Cechy procesu komunikowania interpersonalnego:

1. odnosi się do co najmniej 2 jednostek

2. zachodzi w środowisku społecznym

3. zdeterminowany jest przez liczbę i charakter uczestników

4. posiada charakter interpersonalny publiczny masowy lub międzykulturowy

5. posiada charakter dynamiczny, który polega na przyjmowaniu, rozumieniu i interpretowaniu informacji

6. posługuje się symbolami i znakami

7. istnieje wspólnota semiotyczna miedzy uczestnikami która warunkuje operowanie tym samym zespołem symboli i znaków

8. posiada charakter symetryczny - jeśli relacje między uczestnikami procesu są równorzędne - bądź niesymetryczny , komplementarny - w przypadku , gdy zachodzi dominacja jednego z uczestników oraz podporządkowanie pozostałych członków procesu

9. jest nieodwracalny - niemożna go powtórzyć, cofnąć lub zmienić jego biegu

TEMAT 4 KOMUNIKOWANIE INFORMACYJNE I PERSFAZYJNE

1. Komunikowanie informacyjne i perswazyjne

Def. Ma miejsce wówczas , gdy nadawca ma na celu wyłącznie przekazywanie informacji i wyjaśnienie (B. Dobek -Ostrowska )

Forma komunikowania informacyjnego :

a) opis konkretnego zjawiska , sytuacji czy konkretnego człowieka

b) narracja czyli całościowy opis wydarzenia

c) definiowanie czyli wyjaśnianie i klasyfikowanie pojęć

d) demonstracja , czyli połączenie przekazu werbalnego z równoczesnym wykonywaniem czynności ilustrujących nabycie praktycznych umiejętności ( wiele czynności wykonywanych np. pielęgnacja sadu)

Zasady komunikowania informacyjnego:

Zasada1. kreatywności

Kreatywność przekazu jest determinowana jakością transmitowanych do odbiorców informacji oraz sposobem ich prezentacji , a także propozycjami alternatywnych wyborów.

Zasada2. Wiarygodności

Efektywność komunikatu informacyjnego i aktywne uczestnictwo w procesie wszystkich jego uczestników zależy od wiarygodności nadawcy zaufania do niego ze strony odbiorcy. Wiarygodność jednostki zbudowana jest na jego kompetencjach - wiedzy, doświadczeniu, autorytecie , intencjach.

Zasada 3.Nowość informacji

Odbiorcy znacznie chętniej poświęcają się na uwagę naszym informacjom niż tym już znanym , nowinki zawsze szybciej rozchodzą się i działają mobilizująco.

Zasada4.Doniosłość informacji

Doniosłość informacji wynika z potrzeby wiedzy odbiorców z jednej strony i psychologicznego nastawienia jednostki do postrzegania elementów , dla niej istotnych - z drugiej . Nie dla każdego bowiem te same informacje mają doniosły charakter.

Zasada5. Położenie nacisku na informacje

Nadawca w komunikacie informacyjnym często stosuje technikę podkreślenia wagi pewnych informacji , wskazywania odbiorcy , iż ich ranga jest wyższa od innych .

Zasada 6. Wykorzystanie pomocy wizualnych

Np. mapy , rysunki, zdjęcia , plansze, grafiki, okazy naturalne lub sztuczne

2. Komunikowanie perswazyjne:

Komunikowanie perswazyjne to kompleksowy interaktywny proces , w którym nadawca i odbiorca są połączeni werbalnymi i niewerbalnymi symbolami poprzez które perswadujący próbuje wpłynąć na drugą osobę po to aby zmienić jego reakcje zachowania , ukształtować nowe postawy lub zmodyfikować istniejące i sprowokować do akcji lub działania (B. Dobeg- Ostrawska )

Perswazja obejmuje swoim zasięgiem każdą aktywność komunikacyjną , której świadomym celem jest wywołanie zmiany albo w systemie postaw lub przekonać adresata albo wręcz w jego zachowaniu(M . Tokarz)

CECHY PERSFAZJI:

1. akt perswazyjny zaczyna się od nadania jakiegoś komunikatu

2. akt ten odbywa się zawsze w jakiejś sytuacji

3. jest on w stanie - przynajmniej potencjalnie- ową sytuacje zmienić

4. perswazja jest podejmowana w tym właśnie celu , aby zmienić zastaną sytuacje w zaplanowanym z góry , dogodnym dla nadawcy kierunku

5. realna zmiana , wywoływana emisją komunikatu, może nie pokrywać się ze zmianą planowaną tj. akt perswazyjny może być nieskuteczny

TYPY PERSFAZJI:

1. przekonująca - ( obie strony dokonują dobrowolnej transakcji , i dążą do porozumienia . Jest to najbardziej elastyczna forma perswazji.

2. Nakłaniająca - ( nadawca usiłuje skłonić odbiorcę do zaakceptowania propozycji : nadawcy ( np. procesy wychowawcze, reklamy , propaganda). Może być pożyteczna lub szkodliwa , uczciwa lub nieuczciwa , jawna lub ukryta.

3. Pobudzająca - (agitacja , której celem jest narzucenie określonego wzoru zachowań . Za pomocą sugestii , haseł , skrutów myślowych , obietnic , kłamstw, chwytów socjotechnicznych technik marketingowych , nadawca dąży do osiągnięcia doraźnych efektów (np. w kampaniach politycznych ). Najbardziej kontrowersyjna pod względem elastycznym.

KAMPANIA PERSFAZYJNA- kompleksowa zorganizowana działalność komunikacyjna , która ma na celu spowodowanie konkretnych efektów u faktycznie dużej ilości osób , w określonym zamkniętym przedziale czasu.

CECHY KAMPANII PERSFAZYJNEJ:

1. konkretny jasno sprecyzowany cel - jakie postawy i jakie zachowania są obiektem modyfikacji .

2. odbiorcami jest bardzo szeroka rzesza ludzi , w tym również publiczność środków masowego przekazu , gdyż do emisji komunikatów perswazyjnych wykorzystywane są mas media

3. jest realizowana w dokładnie określonym czasie , od inauguracji kompani do jej zakończenia co wynika z planu i harmonogramy kampanii.

4. Tworzy ją cały zespół aktywności komunikacyjnych polegający na przygotowaniu oraz transmisji szeregu komunikatów perswazyjnych

Przyczyny niepowodzeń:

a ) dystans poznawczy i odrzucenie komunikatu - może mieć miejsce wówczas , gdy postawy odbiorców różnią się siłą i znakiem z postawami preferowanymi przez nadawce

b) filtr przekazu - zjawisko związane jest z selekcją percepcji jednostki .Odbiorca chętnie czyta , słucha i ogląda te przekazy które leżą w obszarze jego zainteresowań a odrzuca pozostałe. Może to robić świadomie bądź nieświadomie

c) tzw. Zjawisko oporu - pojawia się u odbiorcy w procesie komunikowania perswazyjnego . wynika ono z psychologicznej niechęci człowieka do akceptacji i adaptacji narzuconych mu poglądów czy postaw (narzucenie rozwiązania )

d) efekt uśpienia - Im większy poziom wiarygodności i zaufania do nadawcy ,tym większa skuteczność oddziaływania perswazyjnego . Ze zjawiskiem oporu wiąże się podejrzliwość odbiorcy w stosunku do nadawcy i przypisywania mu intencji manipulowania odbiorcą. Brak lub niski poziom wiarygodności i autorytetu perswadującego może wywołać efekt uśpienia

Dwutorowość procesu perswazyjnego:

1. Badania dotyczące perswazji:

-badania nad szybkością mówienia

a) (tempo wypowiadania słów nie ma związku z ostatecznym wynikiem perswazji -1971r.

b) szybsze tempo wypowiadania słów wywołuje u odbiorcy wrażenie że nadawca jest inteligentniejszy i bardziej kompetentny - 1976r.

c) szybkość mówienia niema wpływu na efekt perswazji - 1983r.

-wpływ czynnika podobieństwa:

a) podobieństw nadawcy i odbiorcy może wzmóc efekt perswazyjny- 1957r.

b) podobieństwo osłabia efekt perswazyjny-1984r.

c) podobieństwo może nie wywierać na ten efekt wpływu- 1984r

- wzbudzenie strachu jako strategia perswazyjna :

a) najsilniej działa średni poziom strachu - 1967r.

b) między poziomem strachu a skutkiem perswazyjnym zachodzi prosty związek liniowy czyli wyższy poziom strachu wiąże się zawsze z lepszym efektem perswazyjnym- 1984r.

2.TEORIA ELM:

Zalety teorii ELM:

1. dotyczy wyłącznie perswazji , a nie całości problematyki zmiany postawy

2. daje się stosować do każdej sytuacji perswazyjnej , a nie tylko do niektórych

3. wyjaśnia wszystkie aspekty komunikacji: perswazyjnej, nie ograniczają się wyłącznie do wyboru zagadnień

4. zadowalający tłumaczy pozorne rozbieżności w wynikach wcześniejszych eksperymentów

Dwutorowość perswazji :tzw. Model ELM(wyjaśnia dwa modele perswazji)

Podstawą toru centralnego jest ocena merytoryczna . na tor peryferyjny składają się reakcje na bodźce poznawcze , emocjonalne i behawioralne wiążące się z samym przekazem i jego kontekstem

Do czynników peryferyjnych należą :

1. nastój i stopień koncentracji odbiorcy

2. wygląd nadawcy i jego rzeczywista lub wymyślona kompetencja

3. hałasy

4. tor głosu

5. liczba powtórzeń przekazu

KOMUNIKOWANIE NIEWERBALNE

Komunikowanie interpersonalne ma charakter :

-niewerbalny - 65%

- werbalny - 35%

Komunikowanie niewerbalne obejmuje sygnały pozbawione słów lub uzupełniające słowo.

Przekazami niewerbalnymi są wszystkie sygnały występujące w międzyosobowej interakcji , które nie mają ani formy mówionego słowa , ani pisanego wyrazu i obejmują wszystkie inne przekazy , które wywierają pewien wpływ na jej uczestników.

Typy sygnałów niewerbalnych (wg. Z. Nęckiego )

- gesty (pewne ruchy głowy , rąk , nóg ,tułowia)

- mimika (to , co wpływa na ogólny wyraz twarzy np. układ ust, brwi, zmarszczenie czoła)

-dotyk (głaskanie ,obejmowanie, odpychanie)

- prezentacja (ubiór: rekwizyty - torebka , telefon kom , fryzura , makijaż )

- parajęzyk (dźwięki nie będące słowami - chrząknięcia, westchnięcia, śmiech , gwizd)

- sposób mówienia (szybkość wypowiedzi, przerwy , informacje)

- sposób patrzenia (kierunek spojrzenia , długość kontaktu wzrokowego)

- dystans (odległość fizyczna między rozmówcami)

- układ ciała (sposób siedzenia i stania , stopień napięcia mięśni, pozycja otwarta zamknięta)

- układ otoczenia (umeblowanie ,obrazy , sposób rozłożenia dokumentów

Kategorie Niewerbalnego zachowania (wg Głodowskiego)

-aparycja ( ubranie , uczesanie , makijaż , przybranie, ozdoby, fizjonomia ,waga, tusza, wzrost)

- kinezyka ( ruchy ciała: gestykulacja , mimika twarzy, ruchy tułowia i kończyn, pozy, wzrok spojrzenie)

- proksemika (dystans interpersonalny, bliskość przestrzenna)

- haptyka (dotyk)

-parajęzyk (wysokość , głośność tempo mówienia , przerwy wokalne, modulacja)

-chronemika (czas oczekiwania , czas trwania , ilość spędzonego z kimś czasu)

Proksemika:( dystans interpersonalny, bliskość przestrzenna)

- dystans intymny (0- 45cm)

- dystans prywatny (45- 120cm)

- dystans społeczny (120 - 350cm)

- dystans publiczny (10 - 25 m)

Kategorie i funkcje dotyku:(wg. Heslina)

- funkcjonalny- profesjonalny (formalny, bezosobowy np. badania lekarskie)

- grzecznościowy - rytualny (podanie ręki)

- przyjacielsko - koleżeński (pośredni)

- miłosno- intymny (bezpośredni kontakt , indywidualny)

- Seksualno-podniecający (intymny partner)

Style uścisku dłoni:

- rękawica (politycy duchowni dla dobrze znanych)

- martwa ryba ( bezwładna , nie wiadomo kto pierwszy)

- łamacz kości ( agresywni , twardziele)

-strażnik ust (przy podaniu ręki zasłania usta)

Podstawowe emocje wyrażane twarzą:

- radość, smutek, zaskoczenie, gniew, wstręt, strach,

Gesty:

-wzniesiona wieża- (pewny, wygłaszanie opinii)

- opuszczona wieża - (słucha)

- znudzenie

- zainteresowanie

- negatywna ocena (palec na policzku)

- zaciśnięte dłonie (flustracja , negatywne emocje)

- strażnik ust ( kłamstwa, przykrycie ust)

- pocieranie uch (niechcenie słuchania kłamstw)

- pocieranie szyi (niepewność)

- odciąganie kołnierzyka ( nieprawda)

Zachowanie wzrokowe :

Za pośrednictwem oczu odbieramy 80% informacji o świecie. Uwaga koncentruje się na oczach przez 43,4 % usta 12,6 % czasu.

Podstawowe formy kontaktu wzrokowego:

1. Spoglądanie i przyglądanie się

2. wzajemne spoglądanie

3. bezpośredni kontakt wzrokowy( poniżej 30% niezainteresowana), 30- 60 %właściwy, 60 % zainteresowany osobą )

Rodzaje gestów:

1. eliminatory ( znak OK., jak słowo , bez uczucia)

2. Ilustratory ( razem ze słowem , ilustrują je)

3. Regulatory (skinienie głową drobne ruchy)

4. Afektory ( rodzaj intensywność odbierania emocji)

5. Adaptatory (manipulatory) - ruchy ciała - fizyczny i psychiczny stan

Technika kierowania mimiką:

1. Intensyfikowanie emocji ( przy odbieraniu emocji)

2. Minimalizowanie emocji ( utrzymanie emocji)

3. Neutralizowanie emocji ( mężczyznom nie wypada okazywać emocji)

4. maskowanie emocji ( ukrywanie , np ogłoszenie konkursu piękności)

Podstawowe funkcje zachowań niewerbalnych:

1. Informacyjna (szerokie)- pozytywne----czy negatywne ( wąskie źrenice)

2. definiowania wspierania przekazów werbalnych

-powtarzanie (werbalny i ten sam przekaz niewerbalny np. pokazanie drogi)

-zaprzeczenia (niewerbalnie zaprzeczamy werbalnym)

-zastępowanie (zamiast słów)

-uzupełnianie(dodatkowo do słów)

-akcentowanie( podkreślenie gestami)

- regulowanie

3. wyrażanie postaw i emocji

4. Definiowanie relacji

5. Kształtowanie i kierowanie wrażeniami (zachowanie, aparycja, typ sylwetki, zarost, uczesanie, ubiór, ozdoby, głos, dykcja)

WYSTĄPIENIA PUBLICZNE

1.Przemówienia:homilie, kazania, orędzia, wezwania, odezwy, przesłania, mowy informacyjne, informacyjno- preswazyjne, wystąpienia w sytuacji kryzysowej, mowy inauguracyjne, laudacje, pogrzebowe, gratulacyjne, toasty, wykłady, odczyty.

2.Prezentacje: szkoleniowe, informacyjne i informacyjno- szkoleniowe, przetargowe

Różnice między prezentacją a Przemówieniem:

1. Prezentacje są swobodniejsze niż przemówienia

2. W prezentacji zwykle używa się pomocy audio wizualnych w przemówieniach rzadko

3. Podczas prezentacji można zadawać pytania, wiele przemówień nie dopuszcza zadawania pytań w trakcie wystąpienia

4. Prezentacje mają bardzo pragmatyczne cele których w przemówieniach na ogół niema

5. Prezentacje to jeden z powszechnych sposobów komunikowania się miedzy profesjonalistami. Odbiorcami przemówienia są natomiast ludzie z bardzo różnym przygotowaniem , stanowią grupę heterogeniczną

Cechy wspólne prezentacji i przemówienia:

1. Cechy mówcy, które decydują o skuteczności zarówno podczas przemówienia jak i prezentacji:

-wyraźne mówienie

-dobra dykcja i intonacja

- kontakt wzrokowy

2. Chociaż przemówienia mają charakter głównie perswazyjny to również i prezentacje służą przekonaniu słuchaczy o zaletach i wyższości podmiotu prezentacji.

Arkusz oceny wystąpienia:

Strona merytoryczna :

1. Zgodność z tematem

2. Spójność i logika

3. Struktura wypowiedzi

4. słownictwo (zrozumiałe bogate)

5. Czy temat był ciekawy?

Sposób mówienia:

1. Tempo mówienia ( 100-200 słów na minute)

2. Ton Głosu i sposób wymawiania słów- tony niskie lepiej odbierane)

3. Modulacja głosu

4. Postawa ciała i gestykulacja

5. kontakt wzrokowy

6. błędy wymowy

7. Czy wie , o czym mówi a może czyta???

8. pomoce dydaktyczne.

KOMUNIKOWANIE WERBALNE

Formy komunikowania werbalnego:

-pisemna

-ustna

Zalety pisemnej formy komunikowania werbalnego

-możliwość dokładnego przemyślenia i przygotowania treści przekazu jeśli chodzi o słownictwo

-trwałość przekazu

Wady pisemnej formy komunikowania werbalnego

-brak bezpośredniości

-nie można korygować tego, co już zostało napisane

-wysokie ryzyko nieporozumień

I.Cechy ludzkiego języka

-wyspecjalizowanie

-wydajność

-ulotność

-arbitralność

-zdolność do transmitowania

-transmisja kulturowa

II.Znaczenie i rozumienie

-znaczenia tkwią w ludziach

-znaczenia są czymś więcej niż tylko słowami

-znaczenia mają charakter unikatowy

III.Zdolnośc ukierunkowania sugerowania

Eksperyment: Studentom pokazano film o wypadku samochodowym, gdzie nie pokazano żadnych potłuczonych świateł. Następnie podzielono ich na 2 grupy i zadano im serie pytań:1.czy widziałeś te potłuczone światła(tak 22st)2.czy widziałeś jakieś potłuczone światła(tak 10st)

IV.Język denotywny i konotywny

-denotacja słowa jest jego obiektywną definicją

Konotacja słowna - jest jego subiektywnym lub obiektywnym znaczeniem

(Znaczenie słowa śmierć: dla lekarza - przestaje bić serce, określenie przypadku. Dla matki- subiektywne znaczenie, odczucie tej osoby)

- Denotywne znaczenie słowa jest bardziej ogólne lub uniwersalne niż znaczenie konotywne

- Denotyczne znaczenie słowa jest relatywnie stabilne i statyczne, natomiast znaczenie konotywne zmienia się bardzo szybko(np. słowo południe - region, pora dnia. W sensie konoktywnym zmienia się bardzo szybko - południe - kraj, państwo, kultura)

Rozróżnienie między znaczeniami denotywnym i konoktywnym posiada kilka praktycznych implikacji lub komunikatów interpersonalnych:

1. Znaczenia zmieniają się

2. Znaczenia są rodzajem połączenia

3. Znaczenia są wielowymiarowe np. kobiety „słuchają między linijkami” - nie chodzi o to co słowa dokładnie oznaczają w sensie dosłownym, ale także jakie myśli przekazuje nadawca

V Język, subjęzyk, kultura

Główne cechy subjęzyków:

- żargon, czyli argot - to słownictwo i zwroty językowe charakterystyczne dla różnych grup i kategorii społecznych, które wyodrębniają się w ramach zbiorowości narodowej w wyniku posiadania swoistej subkultury

- gwara środowiskowa - służy wyrażaniu emocjonalnego stosunku do różnych zjawisk rzeczywistości, a także podtrzymywaniu więzi emocjonalnych między członkami grupy

- gwara zawodowa (profesjonalizmy) - to typy gwary środowiskowej, która funkcjonuje w grupie społecznej ze względu na łączące jej członków więzi zawodowe

- slang - to potoczna odmiana języka mówionego, służąca do porozumiewania się w określonej grupie społecznej

Bariery w werbalnej interakcji:

1. Polaryzacja - skłonność do przedstawiania świata za pomocą określeń przeciwstawnych lub biegunowo różnych.

2. Etykietowanie- skłonność do porządkowania obrazu świata poprzez etykietowanie lub przypinanie łatek, a nie poprzez opisywanie.

3. Pomieszanie faktów i wniosków - skłonność do mieszania rzeczywistych i wnioskowanych określeń, do traktowania określeń tak, jakby były one rzeczywistymi faktami

4. Przesadna pewność siebie - skłonność do opisywania świata za pomocą jednoznacznych określeń świadczących, że dana osoba wie wszystko lub mówi wszystko, co jest do powiedzenia na dany temat

5. Statyczna opinia i ocena - skłonność do opisywania świata za pomocą statycznych określeń, sprzecznych z nieustannie dokonującymi się zmianami

6. Klasyfikowanie i nie odróżnianie - skłonność do grupowania niepowtarzalnych osób lub zdarzeń poprzez ich klasyfikowanie i kategoryzowanie za pomocą tych określeń.

Różnice pomiędzy komunikowaniem werbalnym a niewerbalnym

Przekazy niewerbalne są:

-bardziej nieustrukturyzowane niż posiadające własną strukturę

-bardziej nie lingwistyczne niż lingwistyczne

-bardziej analogowe niż digitalowe

-bardziej ciągłe niż nieciągłe

-bardziej nie intencjonalne niż intencjonalne

-bardziej wrodzone niż wyuczone

-bodźce niewerbalne są bardziej tworzone i przetwarzane przez prawą półkulę niż przez lewą.

SŁUCHANIE JAKO CZYNNIK ZAPEWNIAJĄCY SKUTECZNOŚĆ KOMUNIKOWANIA.

70% tzw. aktywnego dnia poświęcamy na komunikowanie

Struktura czasu w procesie komunikowania:

42% słuchanie

32% mówienie

15% czytanie

11% pisanie

Słuchanie obejmuje:

1. Słyszenie

2. Uważanie

Z zagadnieniem selektywnej uwagi wiąże się:

a) tzw. prawo najmniejszego wysiłku w słuchaniu (najlepsze są programy telewizyjne)

b) problem coctail party (rozmowa w grupie osób)

c) progiem słyszalności

d) poziom pobudzenia i zainteresowania danej osoby (stan pobudzenia sprzyja pobudzeniu bodźców)

3. Zrozumienie

4. Zapamiętywanie

Zapamiętywanie to przechowywanie informacji w celu późniejszego jej wykorzystania. Pamięć jest: krótkotrwała i długotrwała.

Rodzaje słuchania:

1. Słuchanie dla przyjemności

2. Uważne, wnikliwe słuchanie

3. Słuchanie krytyczne

4. Słuchanie empatyczne (gdy słuchacz stara się wczuć w sytuację mówiącego)

Przyczyny nieskutecznego słuchania:

1. Problemy ze słuchem

2. Przeciążenie

3. Dekoncentracja

4. Szum informacyjny

5. Osądzanie

6. Zaabsorbowanie sobą

7. Gadatliwość

8. Obawa

Jak polepszyć słuchanie (praktyczne wskazówki)?

1. Uzbroić się w cierpliwość i pozwolić mówcy skończyć.

2. Zrobić przerwę, jeśli nie mamy czasu na słuchanie.

3. Skoncentrować uwagę na temacie i mówcy, a nie na własnych przemyśleniach.

4. Okazać gotowość do uczenia się oraz otwartość na opinie innych.

5. Likwidować bariery komunikacyjne.

6. Nie prezentować pseudo słuchania.

Sposoby słuchania:

I Słuchanie nie refleksyjne (jest to najprostsza forma słuchania, towarzyszy mu mimowolne przejawianie reakcji ustnych typu: „acha” „uhm” i zachowanie „uważnej ciszy”; słuchanie nierefleksyjne pozbawione jest osądów i rad )

Kiedy należy słuchać nie refleksyjnie?

1. Gdy mówca jest skłonny opowiedzieć o swoich zamiarach, poglądach czy propozycjach.

2. Gdy mówca czuje nieodpartą potrzebę wyrzucenia z siebie intensywnych emocji.

3. Gdy mówca ma kłopoty z przedstawieniem swoich problemów osobistych.

4. Gdy mówca nie czuje się swobodnie rozmawiając z osobą posiadającą wiedzę, będącą zwierzchnikiem, wykładowcą czy nauczycielem.

Kiedy słuchanie nie refleksyjne jest niewystarczające:

-gdy mówce nie jest dostatecznie skłonny do mówienia

-gdy mówca może odebrać omyłkowo słuchanie nie refleksyjne jako dowód, że się z nim zgadzamy

-gdy mówca oczekuje aktywnej formy wsparcia i w takiej sytuacji słuchanie nie refleksyjne odebrane będzie jako lekceważenie czy nawet ignorowanie

-gdy mówca ma zwyczaj nie dopuszczać innych do głosu, jest egoistą, próbuje manipulować innymi.

II Słuchanie refleksyjne (rodzaj uczestnictwa w procesie komunikowania się za pomocą słów, w którym słuchacz odzywa się do nadawcy (mówcy) w sposób pozbawiony jakichkolwiek osądów; robi to tylko po to aby sprawdzić czy właściwie zrozumiał to, co zostało powiedziane)

Jest ono bardziej niebezpieczne, gdyż wystawiamy nasze słuchanie na ocenę.

Największą zaletą jest duża skuteczność osiągnięcia porozumienia.

1. Wyjaśnianie - gdy dana sytuacja nie jest do końca jasna. Dotyczą formy i treści przekazu.

2. Parafrazowanie - słuchamy i powtarzamy główną myśl.

3. Odzwierciedlanie emocji i uczuć

4. Podsumowywanie - pozwala lepiej zrozumieć pewne kwestie i je uporządkować.

Dlaczego należy słuchać refleksyjnie?

1. Wiele słów ma kilka a nawet kilkanaście znaczeń.

2. Informacje muszą być „odkodowane”.

3. Ludzie mają kłopoty z jasnym formułowaniem swoich myśli, szczególnie osoby nieśmiałe, które nie chcą nikogo urazić.

4. Istnieją czynniki subiektywne utrudniające porozumiewanie się.

KOMUNIKOWANIE W GRUPIE

Grupa - to dwie lub więcej osób, między którymi istnieje bezpośrednia interakcja, które posiadają wspólne, ustalone normy, mają wspólny cel, tworzą rozwiniętą strukturę grupową i mają poczucie odrębności swojej grupy w stosunku do innych grup. (Mika)

Grupa - to pewna liczba osób, które spotykają się ze sobą częściej niż z innymi. (Homans)

M. Sader opracował pięć kryteriów charakteryzujących grupę:

1. Grupa jest relatywnie mała

2. Istnieją trwałe wzajemne kontakty między członkami grupy

3. Grupę charakteryzuje koherencyjność

4. Grupę charakteryzuje funkcjonalność i rozpisanie ról

5. Grupa oznacza się specyficznym morale, które jest kształtowane przez normy i reguły zachowania w obrębie grupy.

Definicja grupy:

Grupa to każda liczba osób, które:

-są związane wzajemnymi interakcjami

-są psychologicznie wzajemnie siebie świadome

-postrzegają siebie jako grupę (E. Schein)

Dlaczego ludzie przystępują do grupy:

a)Bezpieczeństwo- grupa zmniejsza osamotnienie, ludzie czują się silniejsi, mniej wątpią w siebie, są odporniejsi na groźby

b)Pozycja - grupa uznana przez innych za ważna zapewnia uznanie i prestiż jej członkom

c)Wysoka samoocena - grupa może zapewnić poczucie wysokiej wartości

d)Przynależność - Członkostwo w grupie sposobem zaspokojenia potrzeby przynależności

e)Siła - to czego nie może osiągnąć jednostka, często osiąga grupa

f)Osiąganie celów - niekiedy, aby wykonać zadanie, trzeba kojarzyć uzdolnienia, widzę albo władzę kilku osób

Role członków w grupie:

-role zadaniowe, które są konieczne do wyboru i realizacji zadania (np. inicjatywa, poszukiwanie informacji, poznawanie opinii, dodawanie otuchy)

-role zadaniowe i zachowawcze, które równocześnie zapobiegają samorozwiązaniu grupy (np. analizowanie konkretnych sytuacji, łagodzenie napięć)

-role dysfunkcjonalne, które oznaczają zakłócenia w pracy grupowej (np. zachowanie agresywne, blokowanie decyzji, rywalizowanie, zabieganie o sympatię lidera, wycofywanie się)

ETAPY ROZWOJU WG. TUCKMANA

1.Formowanie-orientacja na zadania(członkowie starają się określić zadanie i sposób podejścia do niego) -testowanie i zależność(członkowie starają się określić jakie zachowania interpersonalne akceptowane są w grupie; będą bardzo zależni od przywódcy i jego reakcji na innych członków)

2.Burza-reakcja emocjonalna na wymagania zadania (jako forma sprzeciwu wobec wymagań stawianych jednostce przez zadanie) -konflikt wewnątrzgrupowy(brak jedności w grupie, wrogość wobec przywódcy i wobec siebie)

3.Normowanie- otwarta wymiana istotnych interpretacji(otwarta dyskusja na temat cech i zadań członków lub wymiana opinii na temat zadania) - rozwój spójności grupowej (członkowie grupy zaczynają akceptować się nawzajem, tworzą się normy grupowe; grupa będzie unikać konfliktów)

4.Wykonanie - wyłonienie się rozwiązań(konstruktywne dążenie do zakończenia zadania) - funkcjonalne dopasowanie ról (członkowie grupy przyjmują role, które pozwalają im zakończyć zadanie

Zalety pracy zespołowej:

- pozwala na rozważanie treści zadania z wielu różnych punktów widzenia, ponieważ członkowie grupy różnią się doświadczeniem i wiedzą

- daje możliwość wypracowania większej liczby wariantowych rozwiązań i dostarcza większej ilości informacji pozwalających lepiej ocenić optymalne możliwości rozwiązania problemu

- współudział większej liczby osób w rozwiązaniu problemu przyczynia się do lepszego zrozumienia podjętej decyzji oraz jej głębszej akceptacji

- wysiłek grupowy jest zawsze większy od sumy indywidualnych wysiłków członków tej samej grupy kiedy członkowie grupy pracują w obecności innych osób, każdy z nich doświadcza tzw. efektu społecznej obecności. Zjawisko to polega na podświadomym podnoszeniu poziomu aktywności, który skutkuje lepszą jakością i wydajnością pracy

- grupowe analizowanie problemów sprzyja trafności i pewności podejmowanych decyzji; pozwala wyeliminować błędy na etapie podejmowania decyzji

Ujemne strony pracy zespołowej:

- osoba o silnych predyspozycjach do dominacji lub po prostu uparta może utrudniać paraliżować pracę grupy, namawiając innych do wyrażania własnych poglądów

- niektórzy członkowie grupy mogą być pasywni i w ograniczonym zakresie angażować się we wspólną pracę, (powody: obawa przed śmiesznością lub lęk przed ewentualnymi sankcjami z powodu wygłaszania opinii odmiennych od opinii innych członków grupy, którzy posiadają wyższy status, wyczekiwanie na efekty pracy innych)

- czasami zdarza się, że grupa działa powierzchownie i pośpiesznie koncentruje się na wybranych rozwiązaniach problemu

- członkowie grupy mogą bardziej koncentrować się na swoich subiektywnych opiniach i starać się za wszelką cenę udowodnić ich słuszność nie dbać o obiektywną ocenę zagadnień.

LUDZIE I ICH LIDERZY - CECHY OSOBOWOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI LIDERA

Kto to jest lider?

Lider - to osoba, która skutecznie przewodzi ludziom w procesie prowadzącym do realizacji ich własnych potrzeb.

Lider - to człowiek, któremu poprzez wpływanie na innych ludzi udaje się przekonać ich do współdziałania z sobą i innymi ludźmi oraz nakłonić zwolenników lub współpracowników do spełnienia swoich oczekiwań i wypełniania poleceń.

Czynniki decydujące o tym, jakim jest się liderem?

1. Posiadanie wzorów przywództwa w swojej rodzinie i w najbliższym otoczeniu.

Ważne jest dla posiadania wzorców i wcielania ich w życie:

- czy osoba uznana za wzór przywódcy stawia wymagania?

- karą jest brak nagrody

- w jaki sposób mobilizowała do różnych prac?

- jak nagradzała i czy w ogóle nagradzała?

- jakie kary stosowała?

- jak rozstrzygała konflikty?

- w jaki sposób podejmowała decyzje?

- jakie wdrażała normy?

2. Osobowość - cechy prawdziwego przywódcy to przede wszystkim:

a) cechy fizyczne - a wśród nich miła powierzchowność, względnie wysoki wzrost (ważne u mężczyzn), zgrabna sylwetka, zadbany wygląd zewnętrzny

b) cechy psychiczne - a wśród nich: asertywność, pewność siebie, stanowczość, odporność na stres, wewnątrzsterowność, stanowczość, odporność na stres, decentralizacja interpersonalna

---