BRUCELOZA

(brucelosis)

Jest podostrą lub częściej przewlekłą infekcją prowadzącą do ronień i innych zaburzeń rozrodu suk oraz, do bezpłodności samców. Bardzo często zakażenie przebiega subklinicznie.

Występowanie:

Etiologia:

B. canis, (Brucella abortus)

• G (−), pałeczka tlenowa

• stosunkowo mało patogenny

• posiada niektóre wspólne antygeny z pozostałymi przedstawicielami rodzaju Brucela, a także z pewnymi innymi bakteriami, co bardzo utrudnia diagnostykę serologiczną

• w temp. pokojowej w moczu psa lub po wyschnięciu na powierzchniach B. canis ginie najpóźniej po 15 dniach, w wodzie może jednak przetrwać do 2 mies.

• niszczone są po 15 min. przez 0,2% kwas nadoctowy lub 3% formalinę

• preparaty fenolowe lub 3% NaOH muszą działać przez 2 godz.

• chorobotwórcza dla Ho

Epizootiologia:

• B. canis powoduje zakażenia u psów, rzadziej u innych psowatych, a sporadycznie u ludzi

• enzootyczne zakażenia B. canis występują w niektórych hodowlach i innych skupiskach psów

• zasiedla najądrza oraz gruczoł krokowy psa i jest wydalany z nasieniem oraz moczem (nawete przez 5 lat.)

• suki mogą wydalać zarazek także z mlekiem i wypływem z pochwy (podczas cieczki, po porodzie, jak również przez 6 tyg. po poronieniu

• może przebiegać subklinicznie

Wrota:

• podczas krycia

• pionowo z matki na jej szczenięta

• jatrogennie: nie odkażone wzierniki pochwowe, podczas sztucznej inseminacji, przy przetaczaniu krwi lub na igłach zanieczyszczonych krwią

Patogeneza:

O.I. 4 − 21 dni

zakażenie błon śluzowych → fagocyty (namnażanie w komórkach żernych i limfocytach) → regionalne węzły chłonne → po 1−3 tyg. do krwi i bakteriemia może z przerwami trwać miesiącami lub latami

B. canis namnaża się w węzłach chłonnych, śledzionie, wątrobie, a także w narządach będących pod wpływem hormonów płciowych (ciężarna macica, gruczoł krokowy i najądrze). Rzadziej zarazek osiedla się w dyskach międzykręgowych, gałce ocznej lub nerkach, a sporadycznie w mózgu.

• powstawanie kompleksów Ag−przeciwcialo → zapalenie kłębuszków nerkowych

• podczas procesu zapalnego i destrukcji jądra → przedostawanie się Ag plemników do krwi, co niekiedy stymuluje ukł. odpornościowy do wytwarzania przeciwciał. Mogą one być współodpowiedzialne za bezpłodność obserwowaną niekiedy u samców w przebiegu brucelozy.

• przeciwciała przeciwbakteryjne w surowicy, które są obecne podczas zakażenia B. canis, wydają się mieć niewielkie znaczenie ochronne; podstawową rolę w zwalczaniu infekcji odgrywa chyba odporność komórkowa, która po pewnym czasie oczyszcza krew z bakterii, choć zakażenie narządów może pozostać.

Objawy kliniczne:

• wiele zakażonych zwierząt nie wykazuje zaburzeń stanu zdrowia

• suki − ronienia zdarzają się zazwyczaj około 50 dnia ciąży i często pojawia się po nich brązowawy wypływ z pochwy. Około 85% suk, które poroniły z powodu brucelozy ma następne ciąże prawidłowe i rodzi normalne mioty

• obniżenie płodności suk w wyniku zaburzeń implantacji lub wczesnej resorpcji zarodka (niska liczebność miotów, zwiększona śmiertelność okołoporodowa potomstwa)

• szczenięta zakażone śródmacicznie padają zazwyczaj w ciągu kilku godzin lub dni po porodzie

• w hodowlach z enzootyczną brucelozą odchowuje się znacznie mniej szczeniąt niż w nie zakażonych

• samce − bezpłodność:
   w podostrych przypadkach: jednostronne zapalenie jąder i najądrzy, powiększenie moszny, zapalenie jej skóry w wyniku lizania
   w przewlekłych stanach: jednostronny lub obustronny zanik jąder oraz zapalenie gruczołu krokowego
  nasienie zakażonych psów zazwyczaj zawiera duże ilości leukocytów i patologicznie zmienione plemniki, a zwłaszcza ich aglutynanty; po długotrwałej infekcji dochodzi do aspermii
   ponadto: powiększenie węzłów chłonnych, gorączka, posmutnienie i spadek masy ciała, discospondylitis → przeczulica grzbietu, kulawizna, niedowład lub porażenie kończyny; zapalenie jagodówki → zmiany w przedniej komorze oka; zapalenie mózgu i opon mózgowych → objawy neurologiczne

• po 1−3 latach nastąpić może samoistne wyzdrowienie

Bad. laboratoryjne:

• serologia jest bardzo trudna: częste wyniki nieswoiste (krzyżowe reakcje przeciwciał wytworzonych pod wpływem stymulacji innymi bakteriami); przez 1-szy miesiąc infekcji, a niekiedy także w późnych stadiach przewlekłego zakażenia często zdarzają się wyniki fałszywie (−) lub wątpliwe; surowica musi być wolna od hemolizy, gdyż hemoglobina może wywołać nieswoistą aglutynację i przez to wynik fałszywie (+); antybiotykoterapia przed pobraniem surowicy może prowadzić do wyniku fałszywie (−).

• bakteriologia: wyizolowanie B. canis z wydzieliny macicy, nasienia, moczu lub krwi: bakteriemia może być okresowa, więc jednorazowy (−) wynik posiewu nie może wykluczać brucelozy.

D. różnicowa:

• inne przyczyny ronień (nosówka, herpeswirus psów typu l, salmonelle, E. coli, paciorkowce, mykoplazmy, toksoplazmoza)

• nowotwory jąder

• inne przyczyny powiększenia węzłów chłonnych

Zwalczanie:

• minocyklina z gentamycyną

• jednoczesne podawanie tetracyklin, streptomycyny i sulfonamidów z trimetoprimem przez 2−6 tyg.

• B. canis jest zarazkiem wewnątrzkomórkowym i antybiotykolerapia ma bardzo ograniczoną skuteczność.

• częste nawroty pomimo leczenia

Uwalnianie stada:

okresowe badanie serologiczne i usuwanie zwierząt zakażonych (należy je kastrować, nie muszą natomiast być poddawane eutanazji, gdyż bruceloza stanowi niewielkie zagrożenie ich życia, a możliwe jest wyzdrowienie)

Profilaktyka:.

skutecznych szczepionek − brak

Piśmiennictwo:

1.Frymus T.: „Choroby zakaźne kotów” Warszawa 2000

Bruceloza