Teoria Ericsona
Według Eriksona ego spełnia główną rolę w prawidłowej socjalizacji. Uważał podobnie jak Freud, że motorem rozwoju osobowości jest walka przeciwstawnych sił: pragnienie życia i ekspansji oraz dążenie do represji i samounicestwienia. Istnieje ciągła walka między nimi co prowadzi do konfliktów i kryzysów. Pozytywne rozwiązanie kryzysów pozwala na wkroczenie w nowy etap rozwoju, zaś nieprawidłowe ich rozwiązanie powoduje regresję do niższych poziomów.
A oto podstawowe twierdzenia Eriksona odnoszące się do procesu przystosowania jednostki i objawów nieprzystosowania:
1. Konflikt i kryzys są nieodłącznie związane z rozwojem i stanowią siłę napędową.
2. Przystosowanie się jednostki do życia w społeczeństwie polega na godzeniu możliwości organizmu z wymaganiami społecznymi.
3. W różnych okresach życia przed człowiekiem stawiane są coraz to inne wymagania.
4. Czasowa dezintegracja, która jest następstwem kryzysów może na każdym etapie rozwoju prowadzić do różnych form nieprzystosowania. Może też być pokonana dzięki dążeniu do progresji.
5. Sposób rozwiązania kryzysów psychospołecznych może na każdym etapie rozwoju prowadzić do różnych form nieprzystosowania, przy czym niektóre z nich Erikson wiąże konkretnie z określonymi fazami rozwoju.
Uważa on, że:
* Tendencje schizoidalne wiążą się z ostrymi, niedojrzałymi formami projekcji i introjekcji, które przetrwały jako rezultat słabego zróżnicowania “ja - świat” u osób o niedostatecznie rozwiniętej podstawowej ufności
* Nerwice natręctw, lęki paranoidalne mogą mieć źródło w fazie konfliktu między autonomia a poczuciem wstydu i mogą wyrażać się odpowiednio tendencją do nadmiernej samokontroli oraz lękiem i wstydem przed byciem oglądanym wbrew własnej woli.
* Histeria i choroby psychosomatyczne mogą powstać w rezultacie poczucia winy, które nie zostało przezwyciężone przez bardziej przystosowawcze tendencje.
……………………………………………………….
Z teorii Eriksona wynika, że im wcześniejsze są źródła nieprzystosowania, tym jest ono głębsze i trudniejsze do terapii.
Zwraca uwagę, na funkcje, jakie pełnią zachowania dew w utrzymywaniu ładu społecznego. Chciał odp na pyt: po co społeczeństwu dewiacja?
Erikson uważa, że osoba przekraczająca normy grupy reprezentuje siły leżące na zewnątrz tej grupy. W ten sposób dewiant informuje, jak wygląda zło, pokazuje różnicę między tym co wewnątrz grupy, a tym, co zewnętrzne. Pozwala to grupie zyskać i wzmocnić poczucie tożsamości i spójności, poczucie własnego miejsca w szerszym świecie.
Dewiacja jest więc nie tylko zachowaniem rozbijającym stabilność społeczeństwa; może też być ważnym czynnikiem zachowującym stabilność.
Według Eriksona funkcjonalność społeczna dewiacji ewaluuje model społeczeństwa zorganizowanego w taki sposób, aby zapobiegać dewiacji. W każdym społeczeństwie, które dobrze funkcjonuje, istnieją dwa różne i często współzawodniczące prądy: siły popierające konformizm i siły zachęcające do pewnego stopnia odmienności.
Teoria naznaczania zakwestionowała tradycyjne postrzeganie kierunku zależności między reakcją społeczną a dewiacją. Niezaprzeczalną zasługą jej twórców jest zwrócenie uwagi na rolę, jaką reakcja społeczna odgrywa w pojawianiu się i przebiegu zachowań dewiacyjnych. Należy jednak zgodzić się z M. Clinardem, że jest to tylko jeden z ważnych aspektów badań nad dewiacją, rozszerzający perspektywy tej problematyki i uzupełniający dotychczasowe możliwości interpretacji zachowań odbiegających od normy. Ograniczenie się jedynie do niego powoduje tracenie z oczu wielu ważnych problemów