• Różnica między klasyfikacją a typologią; klasyfikacja to np. podział na kobiety i niekobiety - ich zbiory nie krzyżują się, ale nie ma niczego, co by nie było jednym, albo drugim

• podział znaków jest raczej typologią:

• znaki jako sygnały semantyczne, arbitralne dwuklasowe fonemowe tworzą język

• pojęcie klasyfikacji charakteryzuje się tym, że treść jest wyraźna, a tym samym zakres wyraźny, ostry; w przeciwieństwie do pojęć niewyraźnych, jak np. przystojny, mądry, łysy (dla każdego mogą znaczyć coś innego)

• przedmioty nie zmieniają swojej nazwy dlatego, że chwilowo zmieniły funkcję (np. położenie się na stole nie zmienia go w łóżko); stale przysługujące znakom właściwości zależą od sposobów posłużenia się nimi (najczęstszych, standardowych); stąd dylemat czy definiować własności znaku czy jego funkcje, sposoby użycia

• Pelc mówi, że wszystkie znaki są symptomatyczno-sygnałowe, asemantyczno-semantyczne - wszystko zależy od interpretacji znaku; granice często na siebie zachodzą (dlatego nie może tu być mowy o klasyfikacji!)

• znaki dzieli się, a nie dzielą się

• charakterystyka typów znaków:

• symptomy (objawy, oznaki; s. 13) - jednostronne, niezwrotne, niecelowe, niewyspecjalizowane; symptomy się przydarzają, nie powstają celowo, nie są intencjonalne; np. zachowane ślady dzikich zwierząt - zwierzęta nie produkują tego systemu zjawisk, aby coś zakomunikować; trzeba je zinterpretować; oznaki nie mają nadawców - przydarzają się osobom: dziecko nie po to wywołuje u siebie gorączkę, aby lekarz wiedział, że jest chore; symptom nie jest regulowany żadną konwencją

• sygnały (znaki) - dobrym producentem komunikatu jest ten, kto wie jakie trudności przysparza odebranie sygnału i zinterpretowanie go

• sygnały semantyczne - wynikają z umowy społecznej, konwencji, która każe wzbudzić w sobie myśl określonego typu, np. matka - kobieta, która urodziła dziecko; kawaler, itd; odsyła do czegoś istniejącego w rzeczywistości; semantyczne - znaczy należy je odnosić do ich znaczenia

• apele (asemantyczne) - muzyka, malarstwo abstrakcyjne - brak konwencji interpretacyjnej; występuje apelowanie do wyobraźni, wrażliwości estetycznej; apele coś sugerują, ale nie wywołują konkretnej myśli u każdego; ich rozumienie jest niepowtarzalne; ich działanie wpływa na zmiany w psychice, ale nie odsyła do niczego konkretnego, istniejącego w rzeczywistości

• obrazy motywowane - więź niearbitralna; np. widząc znak „chrum-chrum” wiemy, że oznacza on dźwięk wydawany w rzeczywistości przez świnię; sensy znaku i rzeczywistego dźwięku pokrywają sie (świnia); aby odczytać te sensy nie muszę znać żadnej konwencji; wystarczy, że raz usłyszę świnię; znak ten jest motywowany przez motywację (od motywu)

• znaki arbitralne - zależność między znakiem a obiektem nie wynika ze zrozumienia znaczenia tego obiektu; każdy kto się rodzi w danej wspólnocie, „wchodzi” równocześnie w system wiedzy, konwencji obecnych w danej społeczności, wie, że wydra to wydra, a nie co innego; nazwy danych przedmiotów są już określone zanim człowiek przyjdzie na świat, mimo, że nazwy najczęściej nie wynikają z ich funkcji czy własności przedmiotów, ale z tej właśnie konwencji, która jest elementem podtrzymania więzi w danej wspólnocie

• sygnały jednoklasowe - elementy proste, morfemy

• sygnały dwuklasowe - elementy złożone - morfemy połączone w wyrazy, zdania; dwuklasowość świadczy o obecności gramatyki (algorytmu)

• Pelc: wszystkie nazwy typu „znak”, „symptom”, „sygnał”, „symbol” są niewyraźne, stopniowalne (w mniejszym stopniu, w większym stopniu), tak jak w typologii (coś jest raczej symboliczne, raczej realistyczne); są mieszane (np. arbitralno-motywowane, tj. naturalno-konwencjonalne); nie ma „czystych użyć” znaku - wszystkie są naturalno-konwencjonalne; typologie znaków muszą być różne, bo istnieje wiele typów obiektów, których dotyczą

---