GENEZA ANDRAGOGIKI I JEJ ROZWÓJ

Andragogika wyrosła na terenie pedagogiki, w okresie XIX i XX wieku. Ten przełom to wielkie zmiany w technologii, produkcji. Zaczęły się wyłaniać pierwsze szkoły. Dziedzina powstała w XX wieku. Początkowo stanowiła część składową pedagogiki ogólnej i filozofii wychowania.Jej rozwój związany jest także z antropologią filozoficzną, psychologią człowieka dorosłego, etyką, socjologią kultury i wychowania, historią oświaty i myśli pedagogicznej.

Andragogika to nauka o celach, treściach, formach, metodach, zasadach nauczania, kształcenia, wychowania, samokształcenia, samowychowania ludzi dorosłych. Jest nauką społeczną, humanistyczną i o wychowaniu.

Działy andragogiki:

• andragogika dorosłych (wprowadzenie do działów szczegółowych)

• teoria wychowania ludzi dorosłych (charakteryzuje się aktywnością ludzi dorosłych)

• dydaktyka dorosłych (teoria nauczania ludzi dorosłych)

• historia andragogiki (pewne rzeczy są ponadczasowe, przekłada się je na grunt andragogiki)

Przedmiotem zainteresowania tej nauki jest trójstopniowy: zajmuje się możliwościami rozwoju ludzi dorosłych, ich edukacją, procesami, które składają się na edukację. W obrębie tych procesów jeszcze bardziej szczegółowymi procesami, odpowiednie instytucie w których ten proces zachodzi, np. szkoła, przychodnia lekarska, biblioteka, czytelnia, zakłady pracy.

Cele andragogiki jako nauki:

• badanie procesów edukacyjnych

• uogólnienie badań

• formułowanie wnioski

• wprowadzanie ich do życia

Modele pracy edukacyjnej z ludźmi dorosłymi - podstawowe różnice

Kryteria różnicujące	Edukacja formalna	Edukacja pozaformalna	Edukacja nieformalna
Problem społeczny	Rozwój społeczny	Indywidualna świadomość	Opresywne warunki życia
Kluczowa wartość	Demokracja, dobrobyt	Samorealizacja	Wolność
Kontekst edukacji	Struktura społeczna	Indywidualna osobowość	„Ja” w społeczeństwie
Rola nauczyciela	Przewodzenie	Podtrzymywanie uczenia się	Budzenie świadomości
Zadanie nauczyciela	Transmisja wiedzy	Konstruowanie kompetencji	Kwestionowanie tożsamości
Charakter edukacji	Nauczanie	Uczenie się	Krytyczna refleksja
Metody nauczania	Podające	Uprzystępniające	Sokratejskie (dialogowe)
Rola doświadczenia	Bezwartościowe	Źródło uczenia się	Źródło samowiedzy
Pozycja nauczyciela	Dominacja	Partnerstwo	Służba
Odpowiedzialność	Nauczyciel	Nauczyciel i słuchacze	Uczący się
Efektywności edukacji	Reprodukcja wiedzy	Rozwiązywania problemów	Zdolność do zmiany życia

Cechy edukacji formalnej:

• zhierarchizowana

• najczęściej w formie kursu i/lub programu nauczania

• zdobyte informacje weryfikowane w formie egzaminu

• certyfikat, świadectwo jako dokument potwierdzający opanowanie materiału

• nauka chronologiczna - stopniowa

• wolno dopasowuje się do faktycznych wymagań społecznych

Cechy edukacji nieformalnej

• jest zaplanowana i przemyślana przez nauczyciela

• ma swojego konkretnego odbiorcę i z góry określone cele

• podejmowana z inicjatywy osoby uczącej się, z reguły realizowana w czasie wolnym

• interakcja pomiędzy uczniami a konkretnymi sytuacjami, których doświadczają

• zwykle brak nauczycieli - uczniowie i nauczyciele dostarczają sobie nawzajem wiedzy i umiejętności w relacji poziomej uczniowie znajdują się w centrum procesu edukacyjnego - prowadzący szkolenie wspiera ich w tym procesie

• ważny jest sam proces edukacji, a nie tylko jej wynik

• z reguły przygotowany jest tylko plan zajęć a nie szczegółowy scenariusz - plan może dodatkowo być modyfikowany przez samych uczestników w trakcie zajęć

• rzadko wydaje się certyfikaty potwierdzające zdobytą wiedzę

---